Gabon, nằm ở Trung Phi, là một quốc gia giàu tài nguyên đóng vai trò quan trọng trong thương mại khu vực. Là thành viên của Cộng đồng Kinh tế và Tiền tệ Trung Phi (CEMAC), Gabon tuân thủ chính sách thuế quan chung (CET) do CEMAC đặt ra. Điều này có nghĩa là các sản phẩm nhập khẩu vào Gabon phải chịu mức thuế suất do khu vực CEMAC thỏa thuận, với một số thay đổi dựa trên danh mục sản phẩm, quốc gia xuất xứ và các thỏa thuận thương mại cụ thể.
Gabon phụ thuộc rất nhiều vào hàng nhập khẩu để đáp ứng nhu cầu trong nước về hàng tiêu dùng, thiết bị công nghiệp và sản phẩm nông nghiệp. Là một phần trong nỗ lực bảo vệ các ngành công nghiệp địa phương, tăng doanh thu cho chính phủ và kiểm soát dòng hàng hóa nước ngoài, Gabon áp dụng thuế nhập khẩu, cùng với thuế tiêu thụ đặc biệt đối với một số sản phẩm. Ngoài ra, thuế quan ưu đãi hoặc miễn trừ có thể được áp dụng cho hàng hóa từ các quốc gia mà Gabon có thỏa thuận thương mại, trong khi thuế đặc biệt có thể được áp dụng cho các sản phẩm từ các quốc gia có hành vi thương mại không công bằng như bán phá giá.
Cơ cấu thuế quan tùy chỉnh ở Gabon
Chính sách thuế quan chung và ứng dụng
Là thành viên của CEMAC, Gabon áp dụng Biểu thuế quan chung bên ngoài (CET) áp dụng cho tất cả các quốc gia thành viên trong khu vực Trung Phi. CET của CEMAC bao gồm bốn mức thuế quan chính tùy thuộc vào loại sản phẩm, với mức thuế từ 5% đến 30%. Mức thuế quan áp dụng cho hàng nhập khẩu được thiết kế để đạt được các mục tiêu sau:
- Tạo doanh thu: Thuế hải quan là nguồn doanh thu quan trọng của chính phủ Gabon, giúp tài trợ cho các dịch vụ công.
- Bảo vệ các ngành công nghiệp địa phương: Thuế quan cao hơn được áp dụng cho các sản phẩm cạnh tranh với các ngành công nghiệp trong nước, chẳng hạn như sản phẩm nông nghiệp và hàng sản xuất.
- Khuyến khích công nghiệp hóa: Áp dụng mức thuế thấp hơn cho hàng hóa vốn và máy móc dùng để phát triển cơ sở hạ tầng và công nghiệp địa phương.
Bốn mức thuế quan chính của CEMAC bao gồm:
- 5% đối với hàng hóa thiết yếu: Hàng tiêu dùng cơ bản như thực phẩm chính, dược phẩm và các nhu yếu phẩm khác được hưởng mức thuế suất thấp nhất.
- 10% đối với nguyên liệu thô: Nhập khẩu nguyên liệu thô, hàng bán thành phẩm và đầu vào sử dụng trong sản xuất trong nước phải chịu mức thuế suất vừa phải.
- 20% đối với hàng hóa trung gian: Hàng hóa trung gian được sử dụng trong quá trình sản xuất, chẳng hạn như hóa chất và vật liệu xây dựng, phải chịu mức thuế quan cao hơn.
- 30% đối với sản phẩm hoàn thiện: Hàng tiêu dùng hoàn thiện cạnh tranh trực tiếp với sản xuất trong nước phải chịu mức thuế suất cao nhất.
Hiệp định thuế quan ưu đãi
Gabon được hưởng lợi từ một số thỏa thuận thuế quan ưu đãi giúp giảm hoặc xóa bỏ thuế nhập khẩu từ các quốc gia hoặc khu vực cụ thể. Các thỏa thuận này được thiết kế để thúc đẩy hợp tác thương mại và kinh tế, đặc biệt là với các quốc gia láng giềng và các đối tác toàn cầu quan trọng. Một số thỏa thuận thuế quan ưu đãi quan trọng bao gồm:
- Khu vực thương mại tự do lục địa châu Phi (AfCFTA): Là thành viên của Liên minh châu Phi, Gabon tham gia AfCFTA, nhằm mục đích xóa bỏ thuế quan đối với 90% hàng hóa giao dịch giữa các nước châu Phi theo thời gian.
- Thương mại khu vực CEMAC: Hàng hóa có nguồn gốc từ khu vực CEMAC được hưởng ưu đãi miễn thuế, thúc đẩy thương mại giữa Gabon và các quốc gia thành viên khác như Cameroon, Chad, Cộng hòa Trung Phi, Guinea Xích Đạo và Cộng hòa Congo.
- Các Hiệp định đối tác kinh tế của Liên minh châu Âu (EPA): Gabon, là một phần của các quốc gia châu Phi, Caribe và Thái Bình Dương (ACP), được hưởng lợi từ việc tiếp cận ưu đãi vào thị trường EU đối với một số sản phẩm nhất định và giảm thuế đối với hàng nhập khẩu từ EU.
Thuế nhập khẩu đặc biệt và hạn chế
Ngoài mức thuế suất tiêu chuẩn, Gabon có thể áp dụng thuế nhập khẩu đặc biệt đối với một số sản phẩm nhất định để chống lại các hoạt động thương mại không công bằng hoặc để bảo vệ nền kinh tế trong nước. Các loại thuế này bao gồm:
- Thuế chống bán phá giá: Áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu với giá thấp bất hợp lý (bán phá giá), đặc biệt là trong các lĩnh vực mà sản xuất trong nước đang bị đe dọa.
- Thuế chống trợ cấp: Được áp dụng để chống lại các khoản trợ cấp do chính phủ nước ngoài cung cấp cho các nhà xuất khẩu của họ, có thể làm bóp méo cạnh tranh.
- Thuế tiêu thụ đặc biệt: Một số sản phẩm như đồ uống có cồn, thuốc lá và hàng xa xỉ có thể phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt ngoài thuế nhập khẩu thông thường.
Danh mục sản phẩm và mức thuế tương ứng
Sản phẩm nông nghiệp
1. Sản phẩm từ sữa
Các sản phẩm từ sữa là mặt hàng nhập khẩu chủ lực của Gabon do sản lượng sữa và các sản phẩm từ sữa trong nước hạn chế. Thuế quan đối với các sản phẩm này thay đổi tùy theo loại và nguồn gốc của chúng.
- Thuế quan chung: Các sản phẩm từ sữa như sữa, pho mát, bơ và sữa chua phải chịu mức thuế từ 10% đến 30%, tùy thuộc vào mức độ thô hay đã qua chế biến.
- Thuế quan ưu đãi: Các sản phẩm từ sữa từ các quốc gia thành viên CEMAC có thể được hưởng mức thuế bằng 0. Hàng nhập khẩu từ các nước châu Phi theo các thỏa thuận AfCFTA cũng có thể được hưởng mức thuế quan giảm hoặc bằng 0 trong tương lai.
- Thuế đặc biệt: Thuế bổ sung có thể được áp dụng đối với các sản phẩm từ sữa từ các quốc gia tham gia bán phá giá hoặc trợ cấp quá mức.
2. Thịt và gia cầm
Gabon nhập khẩu phần lớn các sản phẩm thịt và gia cầm để đáp ứng nhu cầu trong nước. Các mặt hàng nhập khẩu này phải chịu mức thuế từ trung bình đến cao.
- Thuế quan chung: Các sản phẩm thịt, bao gồm thịt bò, thịt lợn, thịt gà và thịt chế biến, phải chịu mức thuế từ 10% đến 30%.
- Thuế quan ưu đãi: Thịt nhập khẩu từ các nước châu Phi khác, đặc biệt là trong CEMAC và theo AfCFTA, có thể được hưởng mức thuế quan giảm hoặc bằng 0.
- Thuế đặc biệt: Hạn ngạch nhập khẩu và thuế đặc biệt có thể được áp dụng cho một số loại thịt cụ thể, đặc biệt là thịt gà đông lạnh, để bảo vệ các trang trại gia cầm địa phương.
3. Trái cây và rau quả
Do khí hậu nhiệt đới của Gabon, một số loại trái cây và rau quả được trồng tại địa phương, nhưng nhiều loại nông sản tươi vẫn phải nhập khẩu.
- Thuế quan chung: Trái cây và rau quả tươi thường phải chịu mức thuế từ 5% đến 20%, tùy thuộc vào sản phẩm và tính theo mùa.
- Thuế quan ưu đãi: Trái cây và rau quả nhập khẩu từ các nước CEMAC thường không phải chịu thuế và thuế suất giảm được áp dụng cho hàng nhập khẩu từ các nước châu Phi theo AfCFTA.
- Thuế đặc biệt: Thuế theo mùa có thể được áp dụng để bảo vệ nông dân địa phương trong thời gian thu hoạch. Ví dụ, việc nhập khẩu cà chua và các loại rau chủ lực khác có thể phải chịu mức thuế cao hơn trong mùa sản xuất trong nước cao điểm.
Hàng công nghiệp
1. Ô tô và phụ tùng ô tô
Nhập khẩu ô tô, bao gồm xe chở khách và phụ tùng ô tô, là một lĩnh vực thương mại quan trọng của Gabon. Các sản phẩm này phải chịu mức thuế khác nhau tùy thuộc vào phân loại của chúng.
- Thuế quan chung: Ô tô chịu mức thuế từ 20% đến 30%, với mức thuế cao hơn đối với xe hạng sang. Phụ tùng ô tô chịu mức thuế khoảng 10% đến 20%.
- Thuế quan ưu đãi: Xe cộ và phụ tùng ô tô từ các nước châu Phi trong AfCFTA có thể được hưởng mức thuế quan giảm trong những năm tới.
- Nhiệm vụ đặc biệt: Xe có lượng khí thải cao có thể phải chịu thêm thuế hoặc thuế môi trường để khuyến khích sử dụng xe sạch hơn và tiết kiệm năng lượng hơn.
2. Điện tử và hàng tiêu dùng
Các thiết bị điện tử tiêu dùng như tivi, điện thoại thông minh và máy tính được nhập khẩu nhiều vào Gabon. Nước này áp dụng mức thuế vừa phải đối với các mặt hàng này để cân bằng khả năng tiếp cận và tạo ra doanh thu.
- Thuế quan chung: Đồ điện tử tiêu dùng phải chịu mức thuế từ 10% đến 30%, tùy thuộc vào loại sản phẩm. Ví dụ, điện thoại thông minh và máy tính xách tay thường bị đánh thuế khoảng 10%, trong khi đồ gia dụng có thể phải chịu mức thuế gần 30%.
- Thuế quan ưu đãi: Thuế quan giảm có thể được áp dụng cho hàng điện tử nhập khẩu từ các nước CEMAC và có thể sẽ tiếp tục giảm trong tương lai theo AfCFTA.
- Thuế đặc biệt: Một số sản phẩm tiêu thụ nhiều năng lượng, chẳng hạn như các thiết bị gia dụng lớn, có thể phải chịu thêm thuế môi trường.
Dệt may và quần áo
1. Trang phục
Ngành dệt may là một danh mục nhập khẩu quan trọng đối với Gabon vì sản xuất trong nước còn hạn chế. Thuế quan được áp dụng để bảo vệ các ngành công nghiệp mới nổi và kiểm soát dòng hàng may mặc nhập khẩu.
- Thuế quan chung: Hàng nhập khẩu quần áo thường phải chịu mức thuế từ 20% đến 30%, trong đó thuế suất thấp hơn đối với hàng dệt thô và thuế suất cao hơn đối với hàng may mặc thành phẩm.
- Thuế quan ưu đãi: Hàng dệt may nhập khẩu từ CEMAC hoặc theo AfCFTA có thể được hưởng mức thuế quan giảm hoặc bằng 0.
- Thuế đặc biệt: Thuế chống bán phá giá có thể được áp dụng đối với hàng nhập khẩu quần áo từ các quốc gia có hoạt động sản xuất chi phí thấp làm méo mó thị trường, đặc biệt là từ các quốc gia như Trung Quốc.
2. Giày dép
Việc nhập khẩu giày dép cũng rất đáng kể ở Gabon và thuế quan được áp dụng để bảo vệ các nhà sản xuất và nhà bán lẻ địa phương.
- Thuế quan chung: Giày dép thường phải chịu mức thuế từ 20% đến 30%, tùy thuộc vào chất liệu và loại giày.
- Thuế quan ưu đãi: Thuế quan giảm được áp dụng cho giày dép nhập khẩu từ các nước châu Phi trong CEMAC và có thể từ các thành viên AfCFTA khác.
- Thuế đặc biệt: Có thể áp dụng thuế bổ sung đối với giày dép nhập khẩu từ các quốc gia có hành vi thương mại không công bằng, chẳng hạn như định giá thấp hoặc bán phá giá thị trường.
Nguyên liệu thô và hóa chất
1. Sản phẩm kim loại
Gabon nhập khẩu nhiều loại nguyên liệu thô, bao gồm kim loại dùng trong xây dựng và sản xuất. Những mặt hàng nhập khẩu này phải chịu thuế dựa trên phân loại và mục đích sử dụng.
- Biểu thuế chung: Các sản phẩm kim loại như thép, nhôm và đồng phải chịu mức thuế từ 10% đến 20%.
- Thuế quan ưu đãi: Nguyên liệu thô nhập khẩu từ các nước CEMAC thường không phải chịu thuế, trong khi thuế suất giảm có thể được áp dụng cho hàng nhập khẩu từ các quốc gia châu Phi theo AfCFTA.
- Thuế đặc biệt: Thuế chống bán phá giá có thể áp dụng đối với kim loại nhập khẩu từ các quốc gia như Trung Quốc nếu chúng bị phát hiện làm méo mó thị trường thông qua trợ cấp hoặc định giá thấp.
2. Sản phẩm hóa học
Hóa chất là mặt hàng nhập khẩu thiết yếu cho các ngành nông nghiệp, công nghiệp và sản xuất của Gabon. Thuế quan đối với các sản phẩm này thay đổi tùy theo phân loại của chúng.
- Thuế quan chung: Các sản phẩm hóa chất, bao gồm phân bón, hóa chất công nghiệp và chất tẩy rửa, phải chịu mức thuế từ 10% đến 30%.
- Thuế quan ưu đãi: Thuế quan giảm được áp dụng cho hàng nhập khẩu hóa chất từ các nước CEMAC và việc giảm thuế quan trong tương lai có thể được áp dụng theo AfCFTA.
- Thuế đặc biệt: Một số hóa chất nguy hiểm có thể phải chịu thuế hoặc hạn chế bổ sung dựa trên chính sách bảo vệ môi trường.
Máy móc và thiết bị
1. Máy móc công nghiệp
Gabon nhập khẩu một lượng lớn máy móc công nghiệp để hỗ trợ cho các ngành xây dựng, khai khoáng và dầu mỏ. Những mặt hàng nhập khẩu này rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế, do đó thuế quan thường thấp hơn đối với máy móc.
- Biểu thuế chung: Máy móc công nghiệp, bao gồm thiết bị xây dựng và máy móc nông nghiệp, phải chịu mức thuế từ 5% đến 20%.
- Thuế quan ưu đãi: Thuế quan giảm được áp dụng cho máy móc nhập khẩu từ các nước CEMAC và AfCFTA có thể tiếp tục giảm thuế quan trong tương lai.
- Thuế đặc biệt: Trong trường hợp phát hiện việc nhập khẩu máy móc làm méo mó thị trường hoặc cạnh tranh không lành mạnh với các ngành công nghiệp trong nước, có thể áp dụng thuế bổ sung.
2. Thiết bị y tế
Thiết bị và dụng cụ y tế rất cần thiết cho ngành chăm sóc sức khỏe của Gabon và thuế quan đối với những mặt hàng này thường thấp để đảm bảo khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
- Biểu thuế chung: Thiết bị y tế, bao gồm các công cụ chẩn đoán, dụng cụ phẫu thuật và vật tư bệnh viện, thường phải chịu mức thuế từ 0% đến 5%.
- Thuế quan ưu đãi: Thuế quan giảm hoặc miễn thuế được áp dụng cho việc nhập khẩu thiết bị y tế từ các quốc gia trong CEMAC và có thể từ các quốc gia châu Phi khác theo AfCFTA.
- Thuế đặc biệt: Có thể áp dụng miễn thuế khẩn cấp trong thời gian xảy ra khủng hoảng sức khỏe, chẳng hạn như đại dịch COVID-19, để đảm bảo nguồn cung cấp y tế quan trọng.
Thuế nhập khẩu đặc biệt dựa trên quốc gia xuất xứ
Thuế nhập khẩu đối với sản phẩm từ các quốc gia cụ thể
Gabon có thể áp dụng thêm thuế hoặc hạn chế đối với hàng nhập khẩu từ một số quốc gia dựa trên các hoạt động thương mại, sự bóp méo thị trường hoặc lý do địa chính trị. Các ví dụ chính bao gồm:
- Trung Quốc: Gabon áp dụng thuế chống bán phá giá đối với một số sản phẩm cụ thể từ Trung Quốc, chẳng hạn như thép và hàng dệt may, do lo ngại về tình trạng bán phá giá trên thị trường và cạnh tranh không lành mạnh.
- Hoa Kỳ: Một số sản phẩm nông nghiệp và công nghiệp từ Hoa Kỳ có thể phải chịu mức thuế quan cao hơn do tranh chấp chính sách thương mại hoặc không tuân thủ quy định.
- Liên minh Châu Âu: Mặc dù Gabon được hưởng thuế quan ưu đãi đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu từ EU theo Hiệp định Đối tác Kinh tế (EPA), một số sản phẩm nhất định vẫn có thể phải chịu thêm thuế nếu bị phát hiện làm méo mó thị trường địa phương.
Ưu đãi thuế quan cho các nước đang phát triển
Gabon tham gia vào các hiệp định thương mại cung cấp mức thuế quan giảm hoặc miễn thuế cho hàng hóa từ các nước kém phát triển nhất (LDC) và các quốc gia đang phát triển khác. Các chương trình thương mại ưu đãi này bao gồm:
- Khu vực thương mại tự do lục địa châu Phi (AfCFTA): Thỏa thuận này nhằm mục đích xóa bỏ thuế quan đối với tới 90% hàng hóa được giao dịch giữa các nước châu Phi, bao gồm cả Gabon, theo thời gian.
- Hệ thống ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP): Sáng kiến do EU hậu thuẫn này cung cấp mức thuế quan giảm hoặc miễn thuế cho một số hàng hóa cụ thể từ các nước đang phát triển, đặc biệt là các sản phẩm nông nghiệp, hàng dệt may và nguyên liệu thô.
Sự thật cần thiết về đất nước Gabon
- Tên chính thức: Cộng hòa Gabon
- Thủ đô: Libreville
- Các thành phố lớn nhất:
- Libreville
- Cảng Gentil
- PhápVille
- Thu nhập bình quân đầu người: 8.600 USD (tính đến năm 2023)
- Dân số: Khoảng 2,3 triệu
- Ngôn ngữ chính thức: Tiếng Pháp
- Tiền tệ: Franc CFA Trung Phi (XAF)
- Vị trí: Nằm ở bờ biển phía tây của Trung Phi, giáp với Guinea Xích Đạo, Cameroon và Cộng hòa Congo, có đường bờ biển dọc theo Đại Tây Dương.
Địa lý, Kinh tế và Các ngành công nghiệp chính của Gabon
Địa lý của Gabon
Gabon nằm ở bờ biển phía tây của Trung Phi, giáp với Guinea Xích Đạo ở phía bắc, Cameroon ở phía đông bắc và Cộng hòa Congo ở phía đông và nam. Đất nước này có đường bờ biển dọc theo Đại Tây Dương ở phía tây. Cảnh quan của Gabon được đặc trưng bởi rừng mưa rậm rạp, thảo nguyên và hệ thống sông ngòi, với khí hậu nhiệt đới bao gồm cả mùa mưa và mùa khô. Tài nguyên thiên nhiên của đất nước, đặc biệt là đa dạng sinh học phong phú và rừng mưa rộng lớn, đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế của đất nước.
Kinh tế của Gabon
Gabon có một trong những mức thu nhập bình quân đầu người cao nhất ở Châu Phi cận Sahara, chủ yếu là do nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, đặc biệt là dầu mỏ, khoáng sản và gỗ. Nền kinh tế của đất nước này phụ thuộc rất nhiều vào xuất khẩu dầu mỏ, chiếm phần lớn doanh thu của chính phủ và thu nhập xuất khẩu. Tuy nhiên, chính phủ đã nỗ lực đa dạng hóa nền kinh tế để giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ và thúc đẩy các lĩnh vực như nông nghiệp, khai khoáng và du lịch.
Ngành khai khoáng, đặc biệt là khai thác mangan và urani, là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Gabon cũng là một trong những nước sản xuất mangan lớn nhất thế giới, được sử dụng trong sản xuất thép. Ngoài khai khoáng và dầu mỏ, xuất khẩu lâm nghiệp và gỗ cũng là những ngành đóng góp quan trọng cho nền kinh tế.
Các ngành công nghiệp chính ở Gabon
1. Dầu khí
Ngành dầu mỏ thống trị nền kinh tế Gabon, với quốc gia này là một trong những nước sản xuất dầu lớn nhất ở vùng cận Sahara châu Phi. Tuy nhiên, sản lượng dầu đã giảm trong những năm gần đây, thúc đẩy chính phủ khai thác các mỏ dầu mới và đa dạng hóa nền kinh tế.
2. Khai thác
Gabon có nguồn tài nguyên khoáng sản đáng kể, đặc biệt là mangan, vàng và urani. Đất nước này là nước sản xuất mangan lớn thứ hai thế giới, đây là nguyên liệu đầu vào chính cho sản xuất thép. Ngành khai khoáng dự kiến sẽ tăng trưởng khi có thêm các khoản đầu tư mới vào hoạt động thăm dò và khai thác.
3. Lâm nghiệp
Rừng mưa nhiệt đới rộng lớn của Gabon là nguồn gỗ chính và đất nước này là nước xuất khẩu sản phẩm gỗ đáng kể, đặc biệt là sang châu Âu và châu Á. Ngành lâm nghiệp cũng quan trọng đối với việc làm tại địa phương và nền kinh tế nông thôn.
4. Nông nghiệp
Mặc dù ngành nông nghiệp của Gabon vẫn còn kém phát triển, nhưng có tiềm năng tăng trưởng đáng kể trong sản xuất lương thực chính như sắn, chuối và ca cao. Chính phủ đang tích cực làm việc để giảm sự phụ thuộc của đất nước vào nhập khẩu lương thực bằng cách thúc đẩy nông nghiệp trong nước.
5. Du lịch
Sự đa dạng sinh học độc đáo của Gabon, bao gồm các công viên quốc gia và khu bảo tồn, định vị đất nước này là điểm đến du lịch sinh thái mới nổi. Chính phủ đang đầu tư vào cơ sở hạ tầng du lịch để thu hút nhiều du khách hơn và phát triển ngành này như một phần của chiến lược đa dạng hóa kinh tế.