Güney Pasifik’te bir ada ülkesi olan Fiji, dünya çapında kapsamlı ticaret ilişkileri olan canlı bir ekonomidir. Birkaç bölgesel ve uluslararası ticaret anlaşmasının üyesi olarak, Fiji’nin ithalat politikaları yerel ihtiyaçları ve küresel ekonomik katılımın bir kombinasyonu tarafından şekillendirilir. Ülke, gelir elde etme, yerel endüstrilerin korunması ve küresel ticaret sistemine entegrasyon arasında denge kurmayı amaçlayan bir tarife sistemi uygular. Küçük bir ada gelişmekte olan devlet olarak Fiji, coğrafi izolasyonu, sınırlı endüstriyel tabanı ve dış şoklara karşı kırılganlığı gibi benzersiz zorluklarla karşı karşıyadır ve bu da ticaret ve tarife politikalarına yansır.
Fiji’de Gümrük Tarife Yapısı
Genel Tarife Politikası ve Uygulaması
Fiji’nin tarife politikası, ülkenin yerel endüstrileri korurken ve ekonomik kalkınmayı teşvik ederken hükümet geliri üretme ihtiyacı tarafından yönlendirilir. Fiji Gümrük Tarife Yasası, ithalat üzerindeki vergileri ve harçları belirlemek için birincil yasal çerçeve görevi görür. Fiji’nin tarife yapısı, malları sınıflandırmak için küresel bir sistem olan Uyumlu Emtia Tanımlama ve Kodlama Sistemi’ne (HS kodu) dayanmaktadır.
Fiji’nin gümrük tarifesi politikasının temel unsurları şunlardır:
- Gelir yaratımı: İthalat vergileri, özellikle ülkenin sınırlı üretim altyapısı göz önüne alındığında, hükümet gelirlerine önemli ölçüde katkıda bulunmaktadır.
- Yerel sanayilerin korunması: Yerli sanayiyi desteklemek amacıyla, yerel üretimle rekabet eden mallara sıklıkla daha yüksek tarifeler uygulanır.
- Tüketicilerin satın alma gücü: Fiji, gıda ve ilaç gibi temel ihtiyaç maddelerinin halk tarafından satın alınabilirliğini sağlamak için bu ürünlere daha düşük tarifeler uyguluyor.
- Çevresel hususlar: Ülke, çevre dostu ürünleri teşvik etmek ve plastik ve ozon tabakasına zarar veren maddeler gibi zararlı malların ithalatını caydırmak için gümrük vergileri getirmiştir.
Tercihli Tarife Anlaşmaları
Fiji, ortak ülkelerden ithal edilen belirli mallar için tercihli tarife oranları sunan çeşitli ticaret anlaşmalarından faydalanmaktadır. Bu anlaşmalar, ithalat maliyetini düşürmeye yardımcı olarak, ürünleri tüketiciler için daha erişilebilir hale getirirken, aynı zamanda kilit ortaklarla ticaret ilişkilerini teşvik eder. Bazı ana ticaret anlaşmaları şunlardır:
- Melanezya Öncü Grup Ticaret Anlaşması (MSGTA): Fiji, Papua Yeni Gine, Solomon Adaları ve Vanuatu, MSG’nin bir parçasıdır ve üye ülkeler arasında belirli mallar için gümrüksüz veya düşük tarifeli ticarete izin verir.
- Pasifik Ada Ülkeleri Ticaret Anlaşması (PICTA): Bu anlaşma, Pasifik Ada ülkeleri arasındaki ticareti kapsamakta olup çeşitli mallara indirimli tarifeler uygulanmasını öngörmektedir.
- Avrupa Birliği-Pasifik Devletleri Ekonomik Ortaklık Anlaşması (EU-PS EPA): Bu anlaşma, Avrupa Birliği’ne ihraç edilen birçok Fiji malına gümrüksüz erişim ve AB ülkelerinden yapılan bazı ithalatlara indirimli tarifeler sağlıyor.
- Güney Pasifik Bölgesel Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması (SPARTECA): Bu anlaşma, Fiji ürünlerine Avustralya ve Yeni Zelanda’da tercihli pazar erişimi sağlıyor ve bunun tersi de geçerli.
Özel İthalat Vergileri ve Kısıtlamaları
Standart tarifelere ek olarak, Fiji belirli koşullar altında özel ithalat vergileri uygulayabilir. Bunlar şunları içerir:
- Damping Vergisi: Piyasa fiyatının altında ithal edilen mallara uygulanır ve yerli üreticiler için haksız rekabet yaratır.
- ÖTV: Alkol, tütün ve petrol ürünleri gibi bazı ürünlerde gümrük vergilerine ek olarak ÖTV de söz konusu olabilir.
- Çevre vergileri: Plastik poşetler veya ozon tabakasına zarar veren maddeler içeren ürünler gibi çevreye zararlı olduğu düşünülen mallar için ithalat vergileri artırılabilir.
Ürün Kategorileri ve İlgili Tarife Oranları
Tarım Ürünleri
1. Süt Ürünleri
Fiji’de süt ürünleri ithalatı makul tarifelere tabidir; çünkü yerel üretim sınırlıdır ve ülke tüketici talebini karşılamak için ithal süt ürünlerine güvenmektedir.
- Genel tarife: Süt, tereyağı ve peynir dahil olmak üzere süt ürünleri yaklaşık %15 ila %32 arasında bir tarife oranına tabidir.
- Tercihli oranlar: MSGTA ve PICTA anlaşmaları uyarınca, üye ülkelerden gelen süt ürünleri indirimli tarifelerden faydalanabilir.
- Özel vergiler: Damping uygulamaları yapan veya sübvansiyonların piyasa fiyatlarını bozduğu ülkelerden gelen belirli süt ürünlerine ek vergiler uygulanabilir.
2. Et ve Kümes Hayvanları
Et ve kümes hayvanı sektörü, Fiji’de gümrük vergileriyle korunan temel alanlardan biri olup, özellikle yerel hayvan üreticilerini korumak amacıyla ithalata orta ila yüksek oranlar uygulanmaktadır.
- Genel tarife: Sığır eti, domuz eti ve tavuk gibi et ürünleri %5 ile %32 arasında değişen tarifelerle karşı karşıyadır; işlenmiş etler için oranlar daha yüksektir.
- Tercihli oranlar: SPARTECA kapsamında Avustralya ve Yeni Zelanda gibi ticaret anlaşmaları olan ülkelerden yapılan et ithalatında indirimli tarifeler uygulanmaktadır.
- Özel vergiler: Özellikle sığır eti olmak üzere bazı et ithalatlarına tarife kotası uygulanabilir ve kotayı aşan ithalatlara daha yüksek tarifeler uygulanabilir.
3. Meyve ve Sebzeler
Fiji, yerel üretimi desteklemek için çeşitli taze meyve ve sebzeleri ithal ediyor ve bu mallar, ürün türüne ve mevsimselliğe bağlı olarak değişen tarifelere tabi.
- Genel tarife: Taze meyve ve sebzelere, ürünün türüne ve sınıflandırmasına bağlı olarak %5 ile %15 arasında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
- Tercihli oranlar: PICTA anlaşması uyarınca, diğer Pasifik Adası ülkelerinden ithal edilen meyve ve sebzelere indirimli tarifeler uygulanabiliyor.
- Özel vergiler: Mevsimsel tarifeler, hasat dönemlerinde yerel çiftçileri korumak için uygulanabilir. Örneğin, domates veya salatalıklara uygulanan tarifeler, yerel yetiştirme sezonunda artabilir.
Endüstriyel Mallar
1. Otomobiller ve Otomobil Parçaları
Fiji’de araç ve otomobil parçalarının ithalatı, kısmen hükümet geliri elde etmek, kısmen de ülkeye ithal edilen araç sayısını düzenlemek amacıyla önemli vergilere tabidir.
- Genel tarife: Motorlu taşıtlara uygulanan ithalat tarifesi, aracın motor hacmine ve yaşına bağlı olarak %15 ile %32 arasında değişmektedir. Otomobil parçaları yaklaşık %5 ile %15 arasında bir tarife oranına tabidir.
- Tercihli oranlar: SPARTECA anlaşması kapsamında Avustralya ve Yeni Zelanda gibi ülkelerden yapılan ithalatlara, özellikle elektrikli veya çevre dostu araçlara bazı tercihli muameleler uygulanmaktadır.
- Özel vergiler: Fiji, daha az yakıt tüketen ve çevre dostu araçların kullanımını teşvik etmek amacıyla yüksek emisyonlu araçlara ek vergiler getirdi.
2. Elektronik ve Tüketim Malları
Televizyon, buzdolabı ve cep telefonu gibi elektronik ürünler ve tüketim malları Fiji’ye yaygın olarak ithal ediliyor ve bunlar için makul tarifeler uygulanıyor.
- Genel tarife: Elektronik ürünler, ürün kategorisine ve sınıflandırmasına bağlı olarak genellikle %5 ile %15 arasında tarifelerle karşı karşıyadır.
- Tercihli oranlar: Avustralya, Yeni Zelanda ve diğer ülkelerden ticaret anlaşmaları kapsamında ithal edilen mallar, elektronik ve ev aletlerinde indirimli tarifelerden faydalanabilir.
- Özel vergiler: Çevre dostu ürünlerin kullanımını teşvik etmek amacıyla, özellikle yüksek enerji tüketimi olan veya zararlı kimyasallar içeren bazı elektronik cihazlara çevre vergileri uygulanabilir.
Tekstil ve Giyim
1. Giyim
Fiji’deki tekstil endüstrisi küçük olsa da yerel ekonomi için hayati önem taşıyor ve hükümet ithal giyim ve konfeksiyona gümrük vergisi uygulayarak bu endüstriyi koruyor.
- Genel tarife: Giyim ithalatında genel olarak %15 ile %32 arasında tarifeler uygulanmaktadır.
- Tercihli oranlar: MSGTA ve PICTA anlaşmaları kapsamındaki ülkelerden gelen giysilere indirimli veya sıfır tarife uygulanabilir.
- Özel vergiler: Ucuz giysileri Fiji pazarına sürmek gibi haksız ticaret uygulamalarında bulunan ülkelerden yapılan giyim ithalatlarına ek vergiler uygulanabilir.
2. Ayakkabı
Ayakkabı ithalatı da gümrük vergilerine tabi olup, bu vergiler yerel üreticileri korumak ve yerli üretimi teşvik etmek amacıyla uygulanmaktadır.
- Genel tarife: Ayakkabı ithalatında, ayakkabının malzemesine ve türüne bağlı olarak %15 ile %32 arasında değişen oranlarda tarife uygulanmaktadır.
- Tercihli oranlar: Avustralya ve Yeni Zelanda gibi ticaret anlaşmaları kapsamındaki ülkelerden yapılan ithalatlar, belirli ayakkabı türlerinde indirimli tarifelerden yararlanmaktadır.
- Özel vergiler: Çin ve diğer düşük maliyetli üreticiler gibi damping uygulamalarından şüphelenilen ülkelerden yapılan düşük maliyetli ayakkabı ithalatına yönelik tarifeler artırılabilir.
Hammaddeler ve Kimyasallar
1. Metal Ürünler
Fiji, inşaat ve imalat için metaller de dahil olmak üzere önemli miktarda ham madde ithal ediyor. Bu ithalatlar, metalin türüne ve amaçlanan kullanımına bağlı olarak değişen tarifelere tabidir.
- Genel tarife: Çelik ve alüminyum gibi metal ürünlere genellikle %5 ile %20 arasında tarife uygulanır.
- Tercihli tarifeler: Ticaret anlaşmaları kapsamındaki ülkelerden yapılan ithalata, özellikle inşaat ve altyapı projelerinde kullanılan malzemelere indirimli tarifeler uygulanmaktadır.
- Özel vergiler: Çin ve Hindistan gibi ülkelerden yapılan metal ithalatına, sübvansiyonlu ihracatın piyasayı bozduğuna dair kanıtlar varsa, anti-damping vergileri uygulanabilir.
2. Kimyasal Ürünler
Endüstriyel kimyasallar, gübreler ve temizlik maddeleri de dahil olmak üzere kimyasalların ithalatı, piyasayı düzenlemek ve yerli sanayiyi korumak amacıyla tasarlanmış tarifelere tabidir.
- Genel tarife: Kimyasallar, HS kodu altındaki özel sınıflandırmaya bağlı olarak genellikle %5 ile %20 arasında tarifelere tabidir.
- Tercihli oranlar: Fiji, ticaret anlaşmaları kapsamındaki ülkelerden ithal edilen bazı kimyasallar için, özellikle tarım veya imalatta kullanılanlar için indirimli tarifeler sunabilir.
- Özel vergiler: Tehlikeli maddeler içerenler gibi çevreye zararlı olduğu düşünülen kimyasallara çevre vergileri veya ek vergiler uygulanabilir.
Makine ve Ekipman
1. Endüstriyel Makineler
Fiji, inşaat, imalat ve tarım sektörleri için çok çeşitli endüstriyel makine ithal ediyor. Bu ithalatlara uygulanan tarifeler genellikle ekonomik kalkınmayı teşvik etmek için düşüktür.
- Genel tarife: İnşaat ekipmanları, tarım makineleri ve üretim araçları gibi endüstriyel makineler genellikle %5 ile %15 arasında tarifelerle karşı karşıyadır.
- Tercihli oranlar: Fiji’nin ticaret anlaşmaları kapsamındaki ülkelerden, özellikle tarım ve inşaat gibi temel endüstrilerde kullanılan makine ithalatında indirimli tarifeler uygulanmaktadır.
- Özel vergiler: Haksız ticaret uygulamalarının olduğu veya uluslararası yaptırımların uygulandığı ülkelerden ithal edilen makinelere özel vergiler uygulanabilir.
2. Tıbbi Ekipman
Teşhis araçları, cerrahi aletler ve hastane malzemeleri gibi tıbbi ekipmanlar, Fiji’nin sağlık sistemi için olmazsa olmaz bir ithalat olup, uygun fiyatlılık ve erişilebilirliği garanti altına almak için gümrük vergileri genellikle düşüktür.
- Genel tarife: Tıbbi ekipmanlara genellikle %0 ile %5 arasında tarife uygulanır.
- Tercihli oranlar: Fiji, özellikle halk sağlığı ile ilgili ekipmanlar olmak üzere, önemli ticaret ortaklarından tıbbi ithalatlar için tercihli tarifeler sunmaktadır.
- Özel vergiler: Acil durumlarda (örneğin COVID-19 salgını sırasında), Fiji yeterli bulunabilirliği sağlamak amacıyla kritik tıbbi malzemeler üzerindeki tarifeleri kaldırabilir.
Menşe Ülkeye Göre Özel İthalat Vergileri
Belirli Ülkelerden Gelen Ürünlere Uygulanan İthalat Vergileri
Fiji, ticaret anlaşmazlıkları, haksız ticaret uygulamaları veya jeopolitik nedenlere dayanarak belirli ülkelerden yapılan ithalatlara ek vergiler veya kısıtlamalar uygulayabilir.
- Çin: Fiji, Çin’den önemli miktarda mal ithal ediyor ancak piyasada damping olduğuna dair kanıtlar varsa elektronik, tekstil ve ayakkabı gibi ürünlere ek vergiler uygulanabilir.
- Hindistan: Hindistan’dan yapılan ithalat, özellikle ilaç, kimyasal ve tekstil ürünleri, sübvansiyon veya piyasa bozulmasına dair kanıt bulunması halinde özel vergilerle karşı karşıya kalabilir.
- Avustralya ve Yeni Zelanda: SPARTECA anlaşması uyarınca Fiji, Avustralya ve Yeni Zelanda ile tercihli ticaret koşullarından yararlanıyor ve bu da özellikle tarım ürünleri ve imalat ürünleri olmak üzere çok çeşitli ürünlerde tarifelerin düşürülmesiyle sonuçlanıyor.
Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Tarife Tercihleri
Fiji, gelişmekte olan ülkelere tercihli tarife muamelesi sağlamayı amaçlayan çeşitli ticaret girişimlerine katılmaktadır. Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GSP) kapsamında, En Az Gelişmiş Ülkelerden (LDC) gelen mallar, seçili ürünlerde azaltılmış veya sıfır tarifelerden yararlanır. Bu düzenleme, Bangladeş, Myanmar ve Kamboçya gibi ülkelerden ithalatı teşvik eder.
En az gelişmiş ülkelerden gelen mallara gümrüksüz ve kotasız erişim sağlayan Everything But Arms (EBA) girişimi, silah ve mühimmat hariç olmak üzere Fiji’ye ithal edilen çok çeşitli ürünlerdeki gümrük vergilerini daha da düşürüyor.
Fiji Hakkında Temel Ülke Gerçekleri
- Resmi Adı: Fiji Cumhuriyeti
- Başkent: Suva
- En Büyük Şehirler:
- Suva
- Lautoka
- Nadi
- Kişi Başına Gelir: 5.500 ABD Doları (2023 itibariyle)
- Nüfus: Yaklaşık 900.000
- Resmi Dil: İngilizce (Fiji ve Hintçe de yaygın olarak konuşulmaktadır)
- Para Birimi: Fiji Doları (FJD)
- Konum: Güney Pasifik Okyanusu’nda, Avustralya’nın doğusunda ve Yeni Zelanda’nın kuzeyinde yer alır.
Fiji’nin Coğrafyası, Ekonomisi ve Başlıca Endüstrileri
Fiji Coğrafyası
Fiji, Güney Pasifik Okyanusu’nda, Avustralya’nın doğusunda ve Yeni Zelanda’nın kuzeyinde bulunan 300’den fazla adadan oluşan bir takımadadır. Ülkenin en büyük iki adası olan Viti Levu ve Vanua Levu, Fiji nüfusunun çoğunluğuna ev sahipliği yapmaktadır. Adalar, Kasım’dan Nisan’a kadar yağmurlu bir mevsimle tropikal bir deniz iklimine sahiptir. Manzara, volkanik dağlar, yoğun ormanlar ve beyaz kumlu plajlarla karakterize edilir ve Fiji’yi popüler bir turizm merkezi haline getirir.
Fiji Ekonomisi
Fiji’nin ekonomisi tarım, imalat, turizm ve hizmetlerin bir karışımıdır. Turizm en önemli sektördür ve GSYİH ve istihdamın büyük bir bölümünü oluşturur. Ülke, güzel plajları, deniz biyolojik çeşitliliği ve lüks tatil köyleriyle turistleri cezbeder. Ayrıca, Fiji’nin tarım sektörü hem yerel tüketim hem de ihracat için hayati öneme sahiptir ve şeker kamışı baskın üründür.
Fiji ekonomisi gelişmekte olan bir ekonomi olarak sınıflandırılır ve endüstriyel mallar, makineler, yakıt ve tüketici ürünleri için ithalata büyük ölçüde bağımlıdır. Sonuç olarak, hükümet tarifeleri hem gelir elde etmek hem de yerel endüstrileri korumak için bir araç olarak kullanır.
Fiji’nin ekonomisi son yıllarda üretim, madencilik ve offshore finansal hizmetler gibi büyüyen sektörlerle çeşitlendi. Ülke ayrıca ithal fosil yakıtlara olan bağımlılığını azaltmak için yenilenebilir enerji projelerine yatırım yaptı.
Fiji’deki Başlıca Endüstriler
1. Turizm
Turizm, Fiji’nin en büyük endüstrisidir, binlerce Fijiliye istihdam sağlar ve hükümet için önemli bir gelir yaratır. Endüstri, plajlar, mercan resifleri ve tropikal yağmur ormanları gibi Fiji’nin doğal güzellikleri tarafından desteklenmektedir.
2. Tarım
Tarım, şeker kamışı birincil tarım ürünü olmak üzere Fiji ekonomisinin hayati bir parçası olmaya devam ediyor. Şeker endüstrisi tarihsel olarak önemli bir ihracat geliri sağlamış olsa da son yıllarda zorluklarla karşılaşmıştır. Diğer önemli tarım ürünleri arasında hindistan cevizi, manyok, taro ve tropikal meyveler yer almaktadır.
3. Üretim
Fiji’deki imalat sektörü son yıllarda büyüdü ve temel endüstriler arasında tekstil, gıda işleme ve içecekler yer alıyor. Fiji bölgesel ve uluslararası pazarlara tekstil, giyim ve şişelenmiş su ihraç ediyor.
4. Madencilik
Fiji’nin küçük ama büyüyen bir madencilik sektörü vardır ve çıkarılan birincil mineral altındır. Ayrıca bakır, gümüş ve diğer minerallerin çıkarılması için potansiyel fırsatlar da vardır.
5. Balıkçılık
Fiji’nin zengin deniz biyolojik çeşitliliği, güçlü bir balıkçılık sektörünü destekler. Ülke, Japonya, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği dahil olmak üzere uluslararası pazarlara balık, özellikle ton balığı ihraç eder.