Gabon, gelegen in Centraal-Afrika, is een land met veel grondstoffen dat een belangrijke rol speelt in de regionale handel. Als lid van de Economische en Monetaire Gemeenschap van Centraal-Afrika (CEMAC) hanteert Gabon een gemeenschappelijk douanetarief (CET) dat is vastgesteld door de CEMAC. Dit betekent dat producten die in Gabon worden geïmporteerd, onderworpen zijn aan de tarieven die zijn overeengekomen door de CEMAC-regio, met enkele variaties afhankelijk van productcategorieën, land van herkomst en specifieke handelsovereenkomsten.
Gabon is sterk afhankelijk van import om in zijn binnenlandse behoefte aan consumptiegoederen, industriële apparatuur en landbouwproducten te voorzien. Om de lokale industrie te beschermen, de overheidsinkomsten te verhogen en de instroom van buitenlandse goederen te beheersen, hanteert Gabon invoerrechten en accijnzen op bepaalde producten. Daarnaast kunnen er preferentiële tarieven of vrijstellingen van toepassing zijn op goederen uit landen waarmee Gabon handelsovereenkomsten heeft, terwijl er speciale heffingen kunnen worden opgelegd op producten uit landen die betrokken zijn bij oneerlijke handelspraktijken zoals dumping.
Aangepaste tariefstructuur in Gabon
Algemeen tariefbeleid en toepassing
Als lid van CEMAC hanteert Gabon een gemeenschappelijk buitentarief (CET) dat van toepassing is op alle lidstaten in de Centraal-Afrikaanse regio. Het CEMAC CET bestaat uit vier hoofdtariefschijven, afhankelijk van het type product, met tarieven variërend van 5% tot 30%. De tarieven die op import worden toegepast, zijn bedoeld om de volgende doelstellingen te bereiken:
- Genereren van inkomsten: Douanerechten vormen een belangrijke bron van inkomsten voor de Gabonese overheid, waarmee de openbare diensten worden gefinancierd.
- Bescherming van lokale industrieën: Er worden hogere tarieven geheven op producten die concurreren met binnenlandse industrieën, zoals landbouwproducten en industriële goederen.
- Stimuleren van industrialisatie: Er worden lagere tarieven geheven op kapitaalgoederen en machines die worden gebruikt om de lokale industrie en infrastructuur te ontwikkelen.
De vier belangrijkste CEMAC-tariefbanden zijn:
- 5% voor essentiële goederen: Basisconsumptiegoederen zoals levensmiddelen, geneesmiddelen en andere benodigdheden worden met de laagste tarieven belast.
- 10% voor grondstoffen: Op de import van grondstoffen, halfverwerkte goederen en inputs voor de lokale productie worden gematigde tarieven geheven.
- 20% voor halffabricaten: Halffabricaten die worden gebruikt in productieprocessen, zoals chemicaliën en bouwmaterialen, worden geconfronteerd met hogere tarieven.
- 30% voor eindproducten: eindproducten die rechtstreeks concurreren met de lokale productie, worden geconfronteerd met de hoogste tarieven.
Voorkeurstariefovereenkomsten
Gabon profiteert van verschillende preferentiële tariefovereenkomsten die de invoerrechten op importen uit specifieke landen of regio’s verlagen of afschaffen. Deze overeenkomsten zijn bedoeld om de handel en economische samenwerking te bevorderen, met name met buurlanden en belangrijke internationale partners. Enkele belangrijke preferentiële tariefovereenkomsten zijn:
- African Continental Free Trade Area (AfCFTA): Als lid van de Afrikaanse Unie neemt Gabon deel aan de AfCFTA, die tot doel heeft om op termijn de tarieven op 90% van de goederen die tussen Afrikaanse landen worden verhandeld, af te schaffen.
- Regionale handel in CEMAC: goederen uit de CEMAC-regio profiteren van tariefvrij verkeer, wat de handel tussen Gabon en andere lidstaten, zoals Kameroen, Tsjaad, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Equatoriaal-Guinea en de Republiek Congo, stimuleert.
- Economische partnerschapsovereenkomsten (EPA’s) van de Europese Unie: Gabon profiteert als onderdeel van de landen in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan (ACS) van preferentiële toegang tot de EU-markt voor bepaalde producten en van verlaagde tarieven op EU-import.
Speciale invoerrechten en beperkingen
Naast de standaardtarieven kan Gabon speciale invoerrechten op bepaalde producten heffen om oneerlijke handelspraktijken tegen te gaan of de binnenlandse economie te beschermen. Deze rechten omvatten:
- Antidumpingrechten: Worden toegepast op goederen die tegen oneerlijk lage prijzen worden geïmporteerd (dumping), vooral in sectoren waar de binnenlandse productie in gevaar is.
- Compenserende rechten: Deze worden opgelegd om subsidies van buitenlandse overheden aan exporteurs tegen te gaan, aangezien deze de concurrentie kunnen verstoren.
- Accijnzen: Op bepaalde producten, zoals alcoholische dranken, tabak en luxe goederen, kunnen naast de standaard invoertarieven ook accijnzen worden geheven.
Productcategorieën en bijbehorende tarieven
Landbouwproducten
1. Zuivelproducten
Zuivelproducten vormen een belangrijk onderdeel van de Gabonese import vanwege de beperkte binnenlandse productie van melk en zuivelproducten. De tarieven op deze producten variëren afhankelijk van het type en de herkomst.
- Algemeen tarief: Op zuivelproducten zoals melk, kaas, boter en yoghurt worden tarieven geheven van 10% tot 30%, afhankelijk van de vraag of ze rauw of verwerkt zijn.
- Voorkeurtarieven: Zuivelproducten uit CEMAC-lidstaten kunnen profiteren van nultarieven. Ook importen uit Afrikaanse landen onder AfCFTA-overeenkomsten kunnen in de toekomst te maken krijgen met verlaagde of nultarieven.
- Speciale heffingen: Op zuivelproducten uit landen die zich schuldig maken aan marktdumping of buitensporige subsidies, kunnen extra heffingen van toepassing zijn.
2. Vlees en gevogelte
Gabon importeert een groot deel van zijn vlees- en gevogelteproducten om aan de binnenlandse vraag te voldoen. Deze importen zijn onderworpen aan matige tot hoge invoerrechten.
- Algemeen tarief: Op vleesproducten, waaronder rundvlees, varkensvlees, kip en bewerkt vlees, worden tarieven geheven van 10% tot 30%.
- Voorkeurtarieven: vleesimporten uit andere Afrikaanse landen, met name binnen de CEMAC en onder de AfCFTA, kunnen profiteren van verlaagde of geen tarieven.
- Speciale heffingen: Er kunnen importquota’s en speciale heffingen van toepassing zijn op bepaalde soorten vlees, met name bevroren kip, om de lokale pluimveebedrijven te beschermen.
3. Fruit en groenten
Omdat Gabon een tropisch klimaat heeft, worden sommige soorten fruit en groenten lokaal verbouwd, maar er wordt ook nog steeds een verscheidenheid aan verse producten geïmporteerd.
- Algemeen tarief: Voor verse groenten en fruit gelden doorgaans tarieven van 5% tot 20%, afhankelijk van het product en het seizoen.
- Voorkeurtarieven: Op de import van fruit en groenten uit CEMAC-landen worden doorgaans geen tarieven geheven. Voor import uit Afrikaanse landen onder AfCFTA gelden verlaagde tarieven.
- Speciale heffingen: Seizoensgebonden tarieven kunnen worden opgelegd om lokale boeren tijdens de oogst te beschermen. Zo kunnen importen van tomaten en andere basisgroenten tijdens piekseizoenen van de binnenlandse productie te maken krijgen met hogere tarieven.
Industriële goederen
1. Auto’s en auto-onderdelen
De import van auto’s, waaronder personenauto’s en auto-onderdelen, is een belangrijk handelsgebied voor Gabon. Deze producten worden onderworpen aan verschillende invoerrechten, afhankelijk van hun classificatie.
- Algemeen tarief: Voor auto’s gelden tarieven van 20% tot 30%, met hogere tarieven voor luxe voertuigen. Voor auto-onderdelen gelden tarieven van ongeveer 10% tot 20%.
- Voorkeurtarieven: voertuigen en auto-onderdelen uit Afrikaanse landen die onder de AfCFTA vallen, kunnen in de komende jaren profiteren van lagere tarieven.
- Speciale taken: Voertuigen met een hoge uitstoot kunnen te maken krijgen met extra belastingen of milieuheffingen om het gebruik van schonere en energiezuinigere auto’s te bevorderen.
2. Elektronica en consumptiegoederen
Consumentenelektronica, zoals televisies, smartphones en computers, worden massaal geïmporteerd in Gabon. Het land hanteert gematigde tarieven op deze goederen om de toegang tot en het genereren van inkomsten in evenwicht te brengen.
- Algemeen tarief: Consumentenelektronica wordt belast met tarieven tussen de 10% en 30%, afhankelijk van het type product. Smartphones en laptops worden bijvoorbeeld vaak belast met ongeveer 10%, terwijl huishoudelijke apparaten mogelijk tegen tarieven van bijna 30% worden belast.
- Voorkeurtarieven: Er kunnen verlaagde tarieven gelden voor elektronische goederen die worden geïmporteerd uit CEMAC-landen. In de toekomst zijn verlagingen mogelijk onder de AfCFTA.
- Speciale heffingen: Bepaalde producten met een hoog energieverbruik, zoals grote huishoudelijke apparaten, kunnen te maken krijgen met extra milieuheffingen.
Textiel en kleding
1. Kleding
De textiel- en kledingsector is een belangrijke importcategorie voor Gabon, aangezien de lokale productie beperkt is. Er worden invoerrechten geheven om opkomende industrieën te beschermen en de toestroom van geïmporteerde kleding te beheersen.
- Algemeen tarief: Op de invoer van kleding worden doorgaans tarieven van 20% tot 30% geheven, waarbij de tarieven voor ruwe textielproducten lager liggen en die voor afgewerkte kleding hoger.
- Voorkeurtarieven: importen van textiel en kleding uit CEMAC of onder de AfCFTA kunnen profiteren van verlaagde of geen tarieven.
- Speciale tarieven: Er kunnen antidumpingstarieven worden geheven op de invoer van kleding uit landen waar goedkope productie de markt verstoort, met name uit landen als China.
2. Schoenen
Ook de import van schoenen is van groot belang in Gabon. Er worden invoerrechten geheven om lokale fabrikanten en detailhandelaren te beschermen.
- Algemeen tarief: Voor schoenen gelden doorgaans tarieven van 20% tot 30%, afhankelijk van het materiaal en het type schoen.
- Voorkeurtarieven: Er gelden verlaagde tarieven voor schoenen die worden geïmporteerd uit Afrikaanse landen binnen CEMAC en mogelijk ook uit andere AfCFTA-leden.
- Speciale heffingen: Er kunnen extra heffingen worden opgelegd op schoenen die worden geïmporteerd uit landen die zich schuldig maken aan oneerlijke handelspraktijken, zoals onderprijzen of marktdumping.
Grondstoffen en chemicaliën
1. Metaalproducten
Gabon importeert een breed scala aan grondstoffen, waaronder metalen die worden gebruikt in de bouw en de industrie. Op deze importen worden invoerrechten geheven op basis van hun classificatie en gebruik.
- Algemeen tarief: Voor metaalproducten, zoals staal, aluminium en koper, gelden tarieven van 10% tot 20%.
- Voorkeurtarieven: op grondstoffen die uit CEMAC-landen worden geïmporteerd, worden doorgaans geen tarieven geheven. Voor import uit Afrikaanse landen kunnen echter verlaagde tarieven gelden in het kader van de AfCFTA.
- Speciale heffingen: Er kunnen antidumpingsheffingen van toepassing zijn op de invoer van metaal uit landen als China, als blijkt dat deze de markt verstoren door subsidies of te lage prijzen.
2. Chemische producten
Chemicaliën zijn essentiële importproducten voor de landbouw, industrie en productie in Gabon. De invoerrechten op deze producten variëren afhankelijk van hun classificatie.
- Algemeen tarief: Voor chemische producten, waaronder meststoffen, industriële chemicaliën en schoonmaakmiddelen, gelden tarieven variërend van 10% tot 30%.
- Voorkeurtarieven: er gelden verlaagde tarieven voor de import van chemicaliën uit CEMAC-landen. In de toekomst kunnen er tariefverlagingen van toepassing zijn onder de AfCFTA.
- Speciale taken: Bepaalde gevaarlijke chemicaliën kunnen te maken krijgen met aanvullende taken of beperkingen op basis van het milieubeleid.
Machines en apparatuur
1. Industriële machines
Gabon importeert aanzienlijke hoeveelheden industriële machines ter ondersteuning van de bouw-, mijnbouw- en oliesector. Deze import is essentieel voor de economische ontwikkeling, waardoor de tarieven voor machines over het algemeen lager zijn.
- Algemeen tarief: Voor industriële machines, waaronder bouwmachines en landbouwmachines, gelden tarieven variërend van 5% tot 20%.
- Voorkeurtarieven: Er gelden verlaagde tarieven voor machines die uit CEMAC-landen worden geïmporteerd. De AfCFTA biedt mogelijk in de toekomst nog verdere tariefverlagingen.
- Speciale heffingen: Indien blijkt dat de invoer van machines de markt verstoort of oneerlijk concurreert met de binnenlandse industrie, kunnen er aanvullende heffingen van toepassing zijn.
2. Medische apparatuur
Medische apparatuur en hulpmiddelen zijn essentieel voor de gezondheidszorg in Gabon. De tarieven op deze goederen zijn over het algemeen laag om toegang tot gezondheidszorg te garanderen.
- Algemeen tarief: Voor medische apparatuur, waaronder diagnostische instrumenten, chirurgische instrumenten en ziekenhuisbenodigdheden, gelden doorgaans tarieven van 0% tot 5%.
- Voorkeurtarieven: verlaagde tarieven of vrijstellingen zijn van toepassing op de invoer van medische apparatuur uit landen binnen CEMAC en mogelijk ook uit andere Afrikaanse landen onder de AfCFTA.
- Speciale taken: Tijdens gezondheidscrises, zoals de COVID-19-pandemie, kunnen noodvrijstellingen van tarieven worden verleend om de beschikbaarheid van cruciale medische benodigdheden te garanderen.
Speciale invoerrechten op basis van land van herkomst
Invoerrechten op producten uit specifieke landen
Gabon kan aanvullende invoerrechten of beperkingen opleggen aan de import uit bepaalde landen op basis van handelspraktijken, marktverstoringen of geopolitieke redenen. Belangrijke voorbeelden hiervan zijn:
- China: Gabon heft antidumpingrechten op specifieke producten uit China, zoals staal en textiel, vanwege zorgen over dumping op de markt en oneerlijke concurrentie.
- Verenigde Staten: Bepaalde landbouw- en industriële producten uit de VS kunnen te maken krijgen met hogere tarieven als gevolg van handelspolitieke geschillen of niet-naleving van regelgeving.
- Europese Unie: Gabon profiteert van voorkeurstarieven voor veel importen uit de EU dankzij de Economische Partnerschapsovereenkomst (EPA). Voor bepaalde producten kunnen echter nog steeds extra invoerrechten gelden als blijkt dat ze de lokale markt verstoren.
Tariefvoorkeuren voor ontwikkelingslanden
Gabon neemt deel aan handelsovereenkomsten die verlaagde tarieven of belastingvrije toegang bieden voor goederen uit de minst ontwikkelde landen (MOL’s) en andere ontwikkelingslanden. Deze preferentiële handelsregelingen omvatten:
- African Continental Free Trade Area (AfCFTA): Deze overeenkomst heeft tot doel om op termijn de tarieven op maximaal 90% van de goederenhandel tussen Afrikaanse landen, waaronder Gabon, af te schaffen.
- Algemeen Preferentiestelsel (SAP): Dit door de EU gesteunde initiatief biedt verlaagde tarieven of belastingvrije toegang voor specifieke goederen uit ontwikkelingslanden, met name voor landbouwproducten, textiel en grondstoffen.
Essentiële landfeiten over Gabon
- Officiële naam: Gabonese Republiek
- Hoofdstad: Libreville
- Grootste steden:
- Libreville
- Port-Gentil
- Frankrijkstad
- Inkomen per hoofd van de bevolking: USD 8.600 (vanaf 2023)
- Bevolking: ongeveer 2,3 miljoen
- Officiële taal: Frans
- Munteenheid: Centraal-Afrikaanse CFA-frank (XAF)
- Ligging: Gelegen aan de westkust van Centraal-Afrika, grenzend aan Equatoriaal-Guinea, Kameroen en de Republiek Congo, met een kustlijn langs de Atlantische Oceaan.
Geografie, economie en belangrijkste industrieën van Gabon
Geografie van Gabon
Gabon ligt aan de westkust van Centraal-Afrika en grenst in het noorden aan Equatoriaal-Guinea, in het noordoosten aan Kameroen en in het oosten en zuiden aan de Republiek Congo. Het land heeft een kustlijn langs de Atlantische Oceaan in het westen. Het landschap van Gabon wordt gekenmerkt door dichte regenwouden, savannes en rivieren, met een tropisch klimaat met zowel natte als droge seizoenen. De natuurlijke hulpbronnen van het land, met name de rijke biodiversiteit en uitgestrekte regenwouden, spelen een belangrijke rol in de economie.
Economie van Gabon
Gabon heeft een van de hoogste inkomens per hoofd van de bevolking in Sub-Sahara Afrika, voornamelijk dankzij de rijke natuurlijke hulpbronnen, met name olie, mineralen en hout. De economie van het land is sterk afhankelijk van de olie-export, die het grootste deel van de overheidsinkomsten en exportinkomsten vertegenwoordigt. De overheid werkt echter aan diversificatie van de economie om de afhankelijkheid van olie te verminderen en sectoren zoals landbouw, mijnbouw en toerisme te bevorderen.
De mijnbouwsector, met name de winning van mangaan en uranium, is een belangrijke motor van economische groei. Gabon is ook een van ‘s werelds grootste producenten van mangaan, dat wordt gebruikt bij de productie van staal. Naast mijnbouw en olie leveren bosbouw en de export van hout een belangrijke bijdrage aan de economie.
Belangrijkste industrieën in Gabon
1. Olie en gas
De oliesector domineert de economie van Gabon, aangezien het land een van de grootste olieproducenten in Sub-Sahara Afrika is. De olieproductie is de laatste jaren echter afgenomen, wat de regering ertoe aanzet nieuwe olievelden te verkennen en de economie te diversifiëren.
2. Mijnbouw
Gabon beschikt over aanzienlijke minerale hulpbronnen, met name mangaan, goud en uranium. Het land is de op één na grootste producent van mangaan ter wereld, een belangrijke grondstof voor de staalproductie. De mijnbouwsector zal naar verwachting groeien door nieuwe investeringen in exploratie en winning.
3. Bosbouw
De uitgestrekte regenwouden van Gabon zijn een belangrijke houtbron en het land is een belangrijke exporteur van houtproducten, met name naar Europa en Azië. De bosbouwsector is ook belangrijk voor de lokale werkgelegenheid en de plattelandseconomie.
4. Landbouw
Hoewel de landbouwsector in Gabon nog onderontwikkeld is, is er een aanzienlijk groeipotentieel in de productie van basisvoedsel zoals cassave, bananen en cacao. De overheid werkt actief aan het verminderen van de afhankelijkheid van het land van voedselimport door de binnenlandse landbouw te bevorderen.
5. Toerisme
De unieke biodiversiteit van Gabon, inclusief nationale parken en beschermde gebieden, positioneert het land als een opkomende bestemming voor ecotoerisme. De overheid investeert in toeristische infrastructuur om meer bezoekers te trekken en de sector te ontwikkelen als onderdeel van haar economische diversificatiestrategie.