جمهوری آفریقای مرکزی (CAR) کشوری محصور در خشکی است که در آفریقای مرکزی واقع شده و با اقتصاد عمدتاً کشاورزی شناخته می‌شود. با توجه به محدود بودن پایه‌های صنعتی و تولید داخلی این کشور، CAR به شدت به واردات طیف وسیعی از محصولات، از جمله کالاهای مصرفی، ماشین‌آلات و مواد اولیه متکی است. این کشور یک سیستم تعرفه‌ای را برای تنظیم واردات، ایجاد درآمد دولت و محافظت از صنایع محلی اجرا می‌کند. CAR عضوی از جامعه اقتصادی و پولی آفریقای مرکزی (CEMAC) است که سیاست‌های تجاری و تعرفه‌های گمرکی را در بین کشورهای عضو هماهنگ می‌کند. این امر امکان رفتار ترجیحی با کالاهای وارداتی از سایر کشورهای CEMAC را فراهم می‌کند، در حالی که واردات از کشورهای غیر عضو مشمول عوارض گمرکی استاندارد است.
دسته بندی تعرفه ها برای محصولات وارداتی
تعرفه‌های گمرکی جمهوری آفریقای مرکزی بر اساس دسته بندی محصول و کشور مبدا تعیین می‌شوند. جمهوری آفریقای مرکزی به عنوان عضوی از CEMAC، برای کالاهای وارداتی از کشورهای غیر CEMAC تعرفه خارجی مشترک (CET) اعمال می‌کند، در حالی که نرخ‌های ترجیحی برای تجارت درون CEMAC اعمال می‌شود. در زیر جزئیات نرخ‌های تعرفه واردات بر اساس دسته بندی محصول آمده است.
۱. محصولات کشاورزی
کشاورزی نقش مهمی در اقتصاد جمهوری آفریقای مرکزی ایفا می‌کند، اما این کشور برای تأمین تقاضای داخلی، به ویژه آن‌هایی که در داخل تولید نمی‌شوند، محصولات کشاورزی مختلفی را وارد می‌کند. نرخ تعرفه محصولات کشاورزی عموماً متوسط است و هدف آن حمایت از کشاورزان محلی و در عین حال تضمین دسترسی به کالاهای ضروری است.
۱.۱ نرخ‌های تعرفه برای محصولات کشاورزی عمده
- میوه‌ها و سبزیجات:
- میوه‌های تازه (مثل موز، پرتقال، سیب): ۲۰٪ – ۲۵٪
- سبزیجات (مثلاً پیاز، گوجه فرنگی، سیب زمینی): ۲۰٪ – ۲۵٪
- میوه‌ها و سبزیجات منجمد: ۲۰٪ – ۲۵٪
- میوه‌های خشک: ۱۵٪ – ۲۵٪
- غلات و حبوبات:
- گندم: ۵٪ – ۱۰٪
- برنج: ۱۰٪ – ۲۰٪
- ذرت: ۱۰٪ – ۱۵٪
- جو: ۱۰٪
- گوشت و مرغ:
- گوشت گاو: ۲۵٪
- گوشت خوک: ۲۵٪
- مرغ (مرغ، بوقلمون): ۲۵٪
- گوشت‌های فرآوری شده (سوسیس، بیکن): ۳۰٪
- محصولات لبنی:
- شیر: ۱۰٪
- پنیر: ۲۵٪
- کره: ۲۰٪ – ۲۵٪
- روغن‌های خوراکی:
- روغن آفتابگردان: ۱۵٪ – ۲۵٪
- روغن پالم: ۱۰٪ – ۲۰٪
- روغن زیتون: ۱۰٪ – ۲۵٪
- سایر محصولات کشاورزی:
- شکر: ۲۵٪
- قهوه و چای: ۱۵٪-۲۰٪
۱.۲ عوارض ویژه واردات محصولات کشاورزی
- ترجیحات تعرفه‌ای سماک: جمهوری آفریقای مرکزی به عنوان عضوی از سماک، از تعرفه‌های کاهش یافته یا صفر برای واردات کشاورزی از سایر کشورهای سماک، مانند چاد، کامرون، کنگو، گابن و گینه استوایی، بهره‌مند می‌شود. محصولات کشاورزی که در منطقه سماک معامله می‌شوند، اغلب مشمول تعرفه‌های پایین‌تر یا معافیت‌های تعرفه‌ای برای تشویق تجارت منطقه‌ای هستند.
- کشورهای غیر عضو CEMAC: واردات کشاورزی از کشورهای غیر عضو CEMAC، مانند ایالات متحده، برزیل یا اتحادیه اروپا، مشمول استاندارد CET است که عموماً بالاتر است. به عنوان مثال، برنج از کشورهای غیر عضو CEMAC ممکن است با تعرفه‌هایی تا 20٪ مواجه شود.
۲. کالاهای صنعتی
جمهوری آفریقای مرکزی طیف گسترده‌ای از کالاهای صنعتی را برای پشتیبانی از توسعه زیرساخت‌ها و صنایع نوظهور خود وارد می‌کند. این کالاها شامل ماشین‌آلات، تجهیزات و مواد اولیه می‌شوند و تعرفه‌ها عموماً برای محافظت از صنایع محلی و در عین حال اجازه واردات لازم برای رشد، طراحی شده‌اند.
۲.۱ ماشین‌آلات و تجهیزات
- ماشین آلات سنگین (مثلاً بولدوزر، جرثقیل، بیل مکانیکی): ۵٪ – ۱۰٪
- تجهیزات صنعتی:
- ماشین‌آلات تولیدی (مثلاً ماشین‌آلات نساجی، تجهیزات فرآوری مواد غذایی): ۵٪ -۱۰٪
- تجهیزات ساختمانی: ۵٪ – ۱۰٪
- تجهیزات مرتبط با انرژی (ژنراتورها، توربین‌ها): ۵٪
- تجهیزات الکتریکی:
- موتورهای الکتریکی: ۱۰٪
- ترانسفورماتورها: ۱۰٪
- کابل‌ها و سیم‌کشی: ۱۰٪
۲.۲ خودرو و قطعات خودرو
شرکت CAR بیشتر خودروها و قطعات خودرو خود را برای تأمین نیازهای حمل و نقل داخلی وارد می‌کند. تعرفه‌های وضع شده بر خودروها و قطعات خودرو به گونه‌ای تنظیم شده‌اند که تقاضا را تنظیم کرده و با ترویج واردات خودروهای جدیدتر و کم‌مصرف‌تر، از محیط زیست محافظت کنند.
- وسایل نقلیه مسافربری:
- خودروهای جدید: ۲۵٪ تا ۳۵٪ (بسته به اندازه و نوع موتور)
- خودروهای دست دوم: ۳۵٪-۴۵٪ (بسته به سن و حجم موتور)
- خودروهای تجاری:
- کامیون‌ها و اتوبوس‌ها: ۱۰٪-۲۵٪
- قطعات خودرو:
- موتورها و قطعات مکانیکی: ۱۰٪-۱۵٪
- لاستیک‌ها و سیستم‌های ترمز: ۱۵٪-۲۰٪
- لوازم الکترونیکی خودرو (مثلاً روشنایی، سیستم‌های صوتی): ۱۰٪ – ۱۵٪
۲.۳ عوارض ویژه واردات برای کالاهای صنعتی
- معافیت‌های تعرفه‌ای سماک: کالاهای صنعتی وارداتی از سایر کشورهای سماک از تعرفه‌های کاهش‌یافته یا معاف از تعرفه تحت سیاست تعرفه خارجی مشترک بهره‌مند می‌شوند که رشد صنعتی منطقه‌ای را تشویق می‌کند. به عنوان مثال، تجهیزات ساختمانی از کامرون ممکن است هنگام واردات به جمهوری آفریقای مرکزی با عوارض گمرکی کمتری مواجه شوند.
- کشورهای غیر عضو CEMAC: کالاهای صنعتی از کشورهای غیر عضو CEMAC، مانند چین، ایالات متحده، ژاپن یا اتحادیه اروپا، با نرخ‌های استاندارد CET، از ۵٪ تا ۱۵٪، مواجه هستند. با این حال، برخی از توافق‌نامه‌های تجاری دوجانبه ممکن است امکان کاهش تعرفه برای کالاهای خاص، مانند ماشین‌آلات از چین را تحت معاملات تجاری ترجیحی فراهم کنند.
۳. لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی
شرکت CAR بیشتر لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی خود را از تأمین‌کنندگان جهانی، عمدتاً از کشورهای آسیایی و اروپایی، وارد می‌کند. تعرفه‌های این کالاها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که دسترسی به فناوری مدرن را متعادل کرده و از بازارهای محلی محافظت کنند.
۳.۱ لوازم الکترونیکی مصرفی
- گوشی‌های هوشمند: ۲۵٪-۳۵٪
- لپ‌تاپ و تبلت: ۲۵٪-۳۵٪
- تلویزیون‌ها: ۲۵٪-۳۵٪
- تجهیزات صوتی (مثلاً بلندگوها، سیستم‌های صوتی): ۲۵٪ – ۳۵٪
- دوربین‌ها و تجهیزات عکاسی: ۲۵٪-۳۵٪
۳.۲ لوازم خانگی
- یخچال‌ها: ۲۰٪-۳۰٪
- ماشین‌های لباسشویی: ۲۵٪-۳۰٪
- اجاق‌های مایکروویو: ۲۰٪-۳۰٪
- کولر گازی: ۲۰٪-۳۰٪
- ماشین‌های ظرفشویی: ۲۵٪-۳۰٪
۳.۳ عوارض ویژه واردات برای لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی
- ترجیحات تجاری CEMAC: لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی وارداتی از سایر کشورهای عضو CEMAC از تعرفه‌های کاهش‌یافته تحت توافق‌نامه‌های تجاری منطقه‌ای بهره‌مند می‌شوند. این امر به جمهوری آفریقای مرکزی اجازه می‌دهد تا با نرخ‌های ترجیحی به لوازم الکترونیکی کشورهایی مانند کامرون و گابن دسترسی داشته باشد.
- واردات غیر CEMAC: لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی وارداتی از کشورهای غیر CEMAC مانند چین، کره جنوبی و ایالات متحده، مشمول نرخ‌های استاندارد CET هستند که معمولاً از ۲۵٪ تا ۳۵٪ متغیر است.
۴. منسوجات، پوشاک و کفش
جمهوری آفریقای مرکزی به دلیل ظرفیت محدود صنعت نساجی داخلی خود، بخش بزرگی از منسوجات، پوشاک و کفش خود را وارد می‌کند. تعرفه‌ها در این بخش به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از تولیدکنندگان محلی محافظت کنند و در عین حال امکان دسترسی به مد و پوشاک بین‌المللی را فراهم کنند.
۴.۱ پوشاک و لباس
- لباس‌های استاندارد (مثلاً تی‌شرت، شلوار جین، کت و شلوار): ۲۰٪ – ۲۵٪
- برندهای لوکس و طراحان: 30%-35%
- لباس و پوشاک ورزشی: 20%-25%
۴.۲ کفش
- کفش استاندارد: 20%-25%
- کفش‌های لوکس: ۳۰٪-۳۵٪
- کفش‌های ورزشی و پاپوش‌های ورزشی: 20%-25%
۴.۳ منسوجات و پارچه‌های خام
- پنبه: ۵٪ – ۱۰٪
- پشم: ۵٪ – ۱۰٪
- الیاف مصنوعی: ۱۰٪ – ۱۵٪
۴.۴ عوارض ویژه واردات منسوجات
- تجارت آزاد CEMAC: منسوجات، پوشاک و کفش وارداتی از سایر کشورهای CEMAC از تعرفه‌های کاهش یافته یا صفر برخوردارند که تجارت منطقه‌ای در بخش نساجی را تشویق می‌کند. به عنوان مثال، پارچه‌های نخی از چاد ممکن است با نرخ‌های پایین‌تری به جمهوری آفریقای مرکزی وارد شوند.
- واردات غیر از کشورهای عضو CEMAC: منسوجات و پوشاک از کشورهای غیر عضو CEMAC، مانند چین یا هند، با نرخ‌های استاندارد CET، معمولاً بین 20 تا 35 درصد بسته به نوع محصول، مواجه هستند.
۵. داروسازی و تجهیزات پزشکی
جمهوری آفریقای مرکزی به دلیل تولید محدود داخلی در این بخش، بیشتر داروها و تجهیزات پزشکی خود را وارد می‌کند. دولت برای اطمینان از دسترسی به کالاهای ضروری مراقبت‌های بهداشتی، تعرفه‌های پایینی را برای این محصولات اعمال می‌کند.
۵.۱ محصولات دارویی
- داروها (ژنریک و برند): 0%-10%
- واکسن‌ها: ۰٪
- مکمل‌ها و ویتامین‌ها: ۵٪-۱۰٪
۵.۲ تجهیزات پزشکی
- تجهیزات تشخیصی (مانند دستگاه‌های اشعه ایکس، دستگاه‌های MRI): 0٪ -10٪
- ابزار جراحی: ۵٪ – ۱۰٪
- تخت‌های بیمارستانی و تجهیزات مانیتورینگ: ۵٪-۱۰٪
۵.۳ عوارض ویژه واردات برای محصولات پزشکی
- واردات مراقبت‌های بهداشتی CEMAC: داروها و تجهیزات پزشکی وارداتی از کشورهای CEMAC از تعرفه‌های کاهش یافته یا صفر بهره‌مند می‌شوند و دسترسی منطقه‌ای به محصولات مراقبت‌های بهداشتی مقرون به صرفه را ارتقا می‌دهند.
- کشورهای غیر عضو CEMAC: واردات محصولات پزشکی از کشورهای غیر عضو CEMAC با تعرفه‌های نسبتاً پایینی، معمولاً از 0٪ تا 10٪، مواجه است. این محصولات مشمول مقررات ایمنی و کیفیت بیشتری هستند.
۶. الکل، تنباکو و کالاهای لوکس
جمهوری آفریقای مرکزی برای تنظیم مصرف و کسب درآمد دولت، تعرفه‌های بالاتری را بر الکل، دخانیات و کالاهای لوکس اعمال می‌کند. این کالاها همچنین با مالیات غیرمستقیم اضافی مواجه هستند که هزینه آنها را بیشتر افزایش می‌دهد.
۶.۱ نوشیدنی‌های الکلی
- آبجو: ۲۵٪ – ۳۰٪
- شراب: ۲۵٪ – ۳۰٪
- مشروبات الکلی (ویسکی، ودکا، رم): 30٪ – 40٪
- نوشیدنی‌های غیرالکلی: ۱۰٪-۱۵٪
۶.۲ محصولات دخانی
- سیگار: ۳۰٪-۴۰٪
- سیگار: ۳۰٪-۴۰٪
- سایر محصولات دخانی (مثلاً تنباکوی پیپ): 30٪ – 40٪
۶.۳ کالاهای لوکس
- ساعت و جواهرات: 30%-40%
- کیف‌های دستی و اکسسوری‌های طراحان: ۳۰٪-۴۰٪
- لوازم الکترونیکی پیشرفته: ۲۵٪ – ۳۰٪
۶.۴ عوارض ویژه واردات برای کالاهای لوکس
- کالاهای لوکس غیر CEMAC: کالاهای لوکس وارداتی از کشورهای غیر CEMAC، مانند اروپا یا ایالات متحده، با تعرفه‌های بالاتری، عموماً بین 30 تا 40 درصد، مواجه هستند. این تعرفه‌ها برای محدود کردن مصرف کالاهای لوکس و افزایش درآمد طراحی شده‌اند.
- مالیات غیرمستقیم: علاوه بر عوارض گمرکی، مالیات غیرمستقیم بر الکل، دخانیات و کالاهای لوکس وضع می‌شود تا مصرف آنها را بیشتر تنظیم کرده و درآمد دولت را افزایش دهد.
حقایقی درباره جمهوری آفریقای مرکزی
- نام رسمی: جمهوری آفریقای مرکزی
- پایتخت: بانگی
- سه شهر بزرگ:
- بانگی
- بیمبو
- بربراتی
- درآمد سرانه: تقریباً ۵۰۰ دلار آمریکا (تخمین سال ۲۰۲۳)
- جمعیت: تقریباً ۵ میلیون نفر (تخمین ۲۰۲۳)
- زبان رسمی: فرانسوی، سانگو
- واحد پول: فرانک سی‌اف‌ای آفریقای مرکزی (XAF)
- موقعیت جغرافیایی: آفریقای مرکزی، از شمال با چاد، از شمال شرقی با سودان، از شرق با سودان جنوبی، از جنوب با جمهوری دموکراتیک کنگو و جمهوری کنگو و از غرب با کامرون هم‌مرز است.
جغرافیای جمهوری آفریقای مرکزی
جمهوری آفریقای مرکزی کشوری محصور در خشکی است که در قلب آفریقا واقع شده است. چشم‌انداز این کشور تحت سلطه‌ی دشت‌های بی‌درخت، جنگل‌ها و مجموعه‌ای از رودخانه‌ها است که بخشی از حوضه‌ی رودخانه‌ی کنگو را تشکیل می‌دهند. جغرافیای متنوع جمهوری آفریقای مرکزی از کشاورزی، چوب و صنایع معدنی پشتیبانی می‌کند، اگرچه این کشور با چالش‌هایی در زیرساخت‌ها و مدیریت منابع مواجه است.
- توپوگرافی: زمین‌های جمهوری آفریقای مرکزی عمدتاً مسطح است و تپه‌های مواج و کوه‌های کم ارتفاع در شمال شرقی آن قرار دارند. فلات مرکزی این کشور بخشی از حوزه آبخیزی است که به حوضه رودخانه کنگو می‌ریزد.
- رودخانه‌ها و دریاچه‌ها: رودخانه اوبانگی، شاخه‌ای از رودخانه کنگو، بخشی از مرز جنوبی جمهوری آفریقای مرکزی را تشکیل می‌دهد. این کشور همچنین چندین رودخانه دیگر از جمله چاری و لوگون دارد که به حاصلخیزی زمین‌های کشاورزی آن کمک می‌کنند.
- آب و هوا: جمهوری آفریقای مرکزی آب و هوای گرمسیری با فصل‌های مرطوب و خشک متمایز دارد. بخش جنوبی کشور بارندگی بیشتری را تجربه می‌کند و برای کشاورزی مناسب است، در حالی که مناطق شمالی خشک‌تر هستند.
اقتصاد جمهوری آفریقای مرکزی و صنایع عمده
جمهوری آفریقای مرکزی اقتصادی دارد که به شدت به کشاورزی، معدن و جنگلداری متکی است. با وجود منابع طبیعی گسترده این کشور، از جمله الماس، طلا و چوب، اقتصاد آن به دلیل بی‌ثباتی سیاسی، زیرساخت‌های محدود و حکومتداری ضعیف، توسعه نیافته باقی مانده است. اکثریت جمعیت برای امرار معاش به کشاورزی معیشتی وابسته هستند، در حالی که بخش رسمی، به ویژه در معدن، سهم قابل توجهی در درآمد صادراتی دارد.
۱. کشاورزی
- کشاورزی بزرگترین بخش در جمهوری آفریقای مرکزی است که برای اکثر جمعیت اشتغال ایجاد می‌کند. محصولات عمده شامل کاساوا، ذرت، ارزن و موز است. این کشور همچنین محصولات کشاورزی تجاری مانند پنبه، قهوه و تنباکو تولید می‌کند.
- صادرات: قهوه و پنبه از صادرات کلیدی کشاورزی هستند. با این حال، بخش کشاورزی با چالش‌هایی مانند تکنیک‌های کشاورزی منسوخ شده و دسترسی محدود به بازارها روبرو است.
۲. معدن
- معدن یکی از اجزای حیاتی اقتصاد جمهوری آفریقای مرکزی است و الماس ارزشمندترین کالای صادراتی این کشور است. سایر مواد معدنی شامل طلا، اورانیوم و مس هستند. با این حال، بخش معدن اغلب با فعالیت‌های غیرقانونی معدنکاری مواجه است که درآمد دولت را محدود می‌کند.
- صادرات الماس: الماس بخش عمده‌ای از درآمد صادراتی جمهوری آفریقای مرکزی را تشکیل می‌دهد، اگرچه بخش عمده‌ای از این تجارت به دلیل چارچوب‌های نظارتی ضعیف، غیررسمی یا غیرقانونی است.
۳. جنگلداری
- جمهوری آفریقای مرکزی منابع جنگلی فراوانی دارد و چوب یکی دیگر از محصولات مهم صادراتی آن است. بخش جنگلداری پتانسیل رشد دارد، اما برای حفاظت از محیط زیست و تضمین منافع اقتصادی بلندمدت، به شیوه‌های مدیریت پایدار نیاز است.
- صادرات الوار: الوارهای چوبی از صادرات قابل توجه هستند که عمدتاً به بازارهای اروپایی و آسیایی صادر می‌شوند.
۴. انرژی
- جمهوری آفریقای مرکزی به دلیل وجود رودخانه‌هایش، پتانسیل برق‌آبی قابل توجهی دارد که هنوز مورد استفاده قرار نگرفته است، اما زیرساخت‌های انرژی این کشور توسعه نیافته است. اکثر جمعیت برای نیازهای انرژی خود به زیست‌توده سنتی، مانند هیزم و زغال چوب، متکی هستند.
- پتانسیل انرژی تجدیدپذیر: توسعه انرژی برق‌آبی برای دولت در اولویت است و پتانسیل گسترش انرژی خورشیدی در مناطق روستایی وجود دارد.
۵. تجارت و خدمات
- جمهوری آفریقای مرکزی به دلیل محدود بودن پایه‌های صنعتی خود به شدت به واردات وابسته است. واردات کلیدی شامل مواد غذایی، ماشین‌آلات، وسایل نقلیه و سوخت است. شرکای تجاری اصلی این کشور، کشورهای همسایه مانند کامرون و چاد و همچنین بازارهای اروپایی و آسیایی هستند.
- توافق‌نامه‌های تجاری: جمهوری آفریقای مرکزی بخشی از CEMAC است و از شرایط تجارت ترجیحی در منطقه بهره‌مند می‌شود و به تسهیل تجارت با همسایگان خود کمک می‌کند.
