Mae Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo (DRC), sydd wedi’i lleoli yng Nghanolbarth Affrica, yn un o’r gwledydd mwyaf a mwyaf cyfoethog o ran adnoddau yn y byd. Gyda’i dyddodion helaeth o fwynau fel copr, cobalt a diemwntau, mae gan y wlad botensial economaidd sylweddol. Fodd bynnag, mae economi’r DRC yn dal i ddatblygu, gydag amaethyddiaeth a masnach yn chwarae rolau hanfodol. Mae’r DRC yn mewnforio ystod eang o gynhyrchion, o nwyddau amaethyddol i offer diwydiannol a chynhyrchion defnyddwyr, i ddiwallu anghenion ei phoblogaeth sy’n tyfu. Mae’r gyfundrefn tariff tollau yn y DRC wedi’i strwythuro i gydbwyso’r angen i gynhyrchu refeniw â diogelu diwydiannau lleol newydd a sicrhau mynediad fforddiadwy at nwyddau hanfodol.
Cyfraddau Tariff Toll yn ôl Categori Cynnyrch yn y DRC
1. Cynhyrchion Amaethyddol
Mae amaethyddiaeth yn parhau i fod yn sector allweddol yng Ngweriniaeth Ddemocrataidd y Congo, gan gyflogi mwyafrif y boblogaeth. Fodd bynnag, mae’r wlad yn mewnforio meintiau sylweddol o gynhyrchion bwyd i ddiwallu’r galw domestig, yn enwedig cnydau stwffwl a bwydydd wedi’u prosesu. Mae tariffau ar fewnforion amaethyddol wedi’u cynllunio i amddiffyn ffermwyr lleol wrth sicrhau bod cynhyrchion bwyd hanfodol ar gael i’r boblogaeth.
1.1 Cynhyrchion Amaethyddol Sylfaenol
- Grawnfwydydd a Grawnfwydydd: Mae’r DRC yn mewnforio meintiau mawr o rawnfwydydd fel reis, corn a gwenith i ategu cynhyrchiant domestig. Mae tariffau ar y nwyddau sylfaenol hyn yn gymedrol er mwyn cynnal fforddiadwyedd i’r boblogaeth.
- Reis: Fel arfer yn cael ei drethu ar 5% i 10%.
- Corn a gwenith: Mae tariffau’n amrywio o 5% i 15%, yn dibynnu ar y math a’r lefel prosesu.
- Ffrwythau a Llysiau: Mae’r DRC yn mewnforio amrywiaeth o ffrwythau a llysiau, yn enwedig yn ystod y tymor tawel.
- Ffrwythau sitrws (orennau, lemwn): Fel arfer yn cael eu trethu ar 10%.
- Llysiau deiliog a llysiau gwreiddiau: Yn gyffredinol, codir treth o 5% i 15% ar fewnforion, yn dibynnu ar y tymor ac argaeledd.
- Siwgr a Melysyddion: Mae mewnforion siwgr yn cael eu trethu i amddiffyn cynhyrchiad siwgr lleol, ond mae tariffau’n gymedrol i sicrhau fforddiadwyedd.
- Siwgr wedi’i fireinio: Fel arfer yn cael ei drethu ar 10% i 20%, gyda chyfraddau is ar gyfer mewnforion o bartneriaid masnach penodol yn y rhanbarth.
1.2 Da Byw a Chynhyrchion Llaeth
- Cig a Dofednod: Mae mewnforion cig yn ategu cynhyrchu da byw domestig, yn enwedig mewn ardaloedd trefol. Mae tariffau ar fewnforion cig yn amrywio yn ôl math o gynnyrch.
- Cig eidion a phorc: Fel arfer yn cael eu trethu ar 10% i 15%.
- Dofednod (cyw iâr a thwrci): Mae mewnforion yn cael eu trethu ar 10%, gyda chyfraddau is ar gyfer mewnforion o aelod-wladwriaethau SADC (Cymuned Datblygu De Affrica).
- Cynhyrchion Llaeth: Mae mewnforion llaeth, gan gynnwys powdr llaeth, menyn a chaws, yn bwysig ar gyfer defnydd trefol.
- Powdr llaeth: Fel arfer yn cael ei drethu ar 5%, gyda chyfraddau ffafriol ar gyfer mewnforion o wledydd COMESA (Marchnad Gyffredin ar gyfer Dwyrain a De Affrica).
- Caws a menyn: Mae tariffau’n amrywio o 10% i 20%, yn dibynnu ar y math a’r tarddiad.
1.3 Dyletswyddau Mewnforio Arbennig
Er mwyn amddiffyn amaethyddiaeth leol, mae’r DRC yn gosod dyletswyddau mewnforio arbennig ar rai cynhyrchion amaethyddol pan ystyrir bod angen hynny. Er enghraifft, gellir gosod dyletswyddau gwrth-dympio ar ddofednod o Frasil neu ffrwythau o Asia os canfyddir eu bod yn tanseilio cynhyrchiant lleol.
2. Nwyddau Diwydiannol
Mae’r DRC yn mewnforio llawer iawn o nwyddau diwydiannol, yn enwedig peiriannau a deunyddiau adeiladu, i gefnogi datblygiad ei seilwaith a’i sector gweithgynhyrchu sy’n tyfu. Mae’r llywodraeth yn gosod tariffau ar y mewnforion hyn i gynhyrchu refeniw wrth annog diwydiant lleol.
2.1 Peiriannau ac Offer
- Peiriannau Diwydiannol: Mae’r DRC yn mewnforio ystod eang o beiriannau, yn enwedig ar gyfer y diwydiannau mwyngloddio ac adeiladu. Mae tariffau ar fewnforion peiriannau yn gyffredinol yn isel i annog datblygu seilwaith.
- Peiriannau adeiladu (cloddwyr, bwldosers): Fel arfer yn cael eu trethu ar 5% i 10%.
- Offer gweithgynhyrchu: Mae tariffau’n amrywio o 0% i 5%, yn dibynnu ar y math o offer a’i darddiad.
- Offer Trydanol: Mae peiriannau ac offer trydanol, fel generaduron a thrawsnewidyddion, yn hanfodol ar gyfer pweru diwydiannau a chanolfannau trefol y wlad.
- Generaduron a thrawsnewidyddion: Fel arfer yn cael eu trethu ar 5% i 10%, gyda chyfraddau is ar gyfer mewnforion o aelod-wladwriaethau SADC a COMESA.
2.2 Cerbydau Modur a Thrafnidiaeth
Mae’r DRC yn mewnforio’r rhan fwyaf o’i gerbydau modur a’i rhannau modurol, yn enwedig o Ewrop, Japan a Tsieina. Mae’r strwythur tariff ar gyfer cerbydau wedi’i gynllunio i amddiffyn y diwydiant cydosod cerbydau lleol wrth sicrhau mynediad at drafnidiaeth fforddiadwy.
- Cerbydau Teithwyr: Mae dyletswyddau mewnforio ar geir yn amrywio yn dibynnu ar faint yr injan a gwlad y tarddiad.
- Cerbydau teithwyr bach (o dan 1,500cc): Fel arfer yn cael eu trethu ar 10% i 20%.
- Ceir moethus a SUVs: Mae tariffau uwch o 25% i 30% yn berthnasol i amddiffyn y farchnad rhag mewnforion moethus.
- Cerbydau Masnachol: Mae mewnforio tryciau, bysiau a cherbydau masnachol eraill yn hanfodol ar gyfer seilwaith logisteg a thrafnidiaeth y wlad.
- Tryciau a bysiau: Yn gyffredinol yn cael eu trethu ar 10%, gyda chyfraddau ffafriol ar gyfer mewnforion o wledydd SADC a COMESA.
- Rhannau ac Ategolion Cerbydau: Mae mewnforion rhannau cerbydau, gan gynnwys teiars, batris ac injans, yn cael eu trethu ar 5% i 15%, yn dibynnu ar y math o ran a’i tharddiad.
2.3 Dyletswyddau Mewnforio Arbennig ar gyfer Gwledydd Penodol
Mae’r DRC yn gosod dyletswyddau mewnforio arbennig ar nwyddau diwydiannol penodol o wledydd y canfyddir eu bod yn ymwneud ag arferion masnach annheg, fel dympio neu gymorthdaliadau gormodol. Er enghraifft, gellir gosod dyletswyddau gwrth-dympio ar gynhyrchion dur o Tsieina neu gydrannau modurol o rai gwledydd i amddiffyn diwydiannau lleol.
3. Tecstilau a Dillad
Mae tecstilau a dillad yn fewnforion pwysig yn y DRC, yn enwedig o wledydd Asiaidd. Mae gan y wlad ddiwydiant tecstilau sy’n tyfu, ond mae’n dal i ddibynnu’n fawr ar fewnforion i ddiwallu’r galw domestig. Mae strwythur y tariff ar gyfer cynhyrchion tecstilau wedi’i gynllunio i gydbwyso fforddiadwyedd defnyddwyr â diogelwch i weithgynhyrchwyr lleol.
3.1 Deunyddiau Crai
- Ffibrau Tecstilau ac Edau: Mae’r DRC yn mewnforio deunyddiau crai fel cotwm, gwlân a ffibrau synthetig i gefnogi ei diwydiant tecstilau.
- Cotwm a gwlân: Fel arfer yn cael eu trethu ar 5% i 10%, gyda chyfraddau is ar gyfer mewnforion o wledydd COMESA.
- Ffibrau synthetig: Mae tariffau’n amrywio o 10% i 15%, yn dibynnu ar y wlad wreiddiol a’r math o ffibr.
3.2 Dillad a Dillad Gorffenedig
- Dillad a Dillad: Mae dillad a fewnforir yn wynebu tariffau cymedrol i amddiffyn y diwydiant tecstilau lleol gan sicrhau bod gan ddefnyddwyr fynediad at ddillad fforddiadwy.
- Dillad achlysurol a gwisgoedd: Yn gyffredinol yn cael eu trethu ar 10% i 20%, gyda thariffau ffafriol ar fewnforion o wledydd SADC a COMESA.
- Dillad moethus a brand: Mae tariffau uwch o 20% i 25% yn berthnasol i amddiffyn cynhyrchwyr lleol rhag cystadleuaeth yn y segment moethus.
- Esgidiau: Mae esgidiau a fewnforir yn cael eu trethu ar 15% i 20%, yn dibynnu ar y deunydd a’r wlad wreiddiol.
3.3 Dyletswyddau Mewnforio Arbennig
Gall y DRC osod dyletswyddau mewnforio arbennig ar gynhyrchion tecstilau a dillad o wledydd fel Tsieina os canfyddir bod y cynhyrchion hyn yn niweidio gweithgynhyrchwyr lleol trwy ddympio neu danbrisio. Nod y dyletswyddau hyn yw lefelu’r cae chwarae i gynhyrchwyr domestig.
4. Nwyddau Defnyddwyr
Mae’r DRC yn mewnforio amrywiaeth eang o nwyddau defnyddwyr, gan gynnwys electroneg, offer cartref, a dodrefn, i ddiwallu anghenion ei phoblogaeth drefol sy’n tyfu. Mae’r cyfraddau tariff ar y cynhyrchion hyn yn gymedrol yn gyffredinol, gyda thariffau ffafriol ar gyfer nwyddau gan bartneriaid masnach o fewn SADC a COMESA.
4.1 Electroneg ac Offer Cartref
- Offer Cartref: Mae’r DRC yn mewnforio’r rhan fwyaf o’i offer cartref, fel oergelloedd, peiriannau golchi dillad ac aerdymheru, o wledydd fel Tsieina, yr UE a De Affrica.
- Oergelloedd a rhewgelloedd: Fel arfer yn cael eu trethu ar 15% i 20%, er bod tariffau is yn berthnasol i fewnforion o wledydd SADC.
- Peiriannau golchi ac aerdymheru: Yn ddarostyngedig i dariffau o 15%, gyda chyfraddau ffafriol ar gyfer mewnforion o wledydd COMESA.
- Electroneg Defnyddwyr: Mae electroneg fel setiau teledu, ffonau clyfar a gliniaduron yn fewnforion hanfodol, ac mae tariffau fel arfer yn gymedrol.
- Teleduon: Fel arfer yn cael eu trethu ar 10% i 15%, gyda chyfraddau is ar gyfer mewnforion o aelod-wladwriaethau SADC.
- Ffonau clyfar a gliniaduron: Yn gyffredinol yn cael eu trethu ar 5% i 10%, yn dibynnu ar y wlad wreiddiol.
4.2 Dodrefn a Chyfarpar
- Dodrefn: Mae dodrefn a fewnforir, gan gynnwys dodrefn cartref a swyddfa, yn destun tariffau sy’n amrywio o 10% i 20%, yn dibynnu ar y deunydd a’r wlad wreiddiol.
- Dodrefn pren: Fel arfer yn cael eu trethu ar 15%, gyda thariffau is ar fewnforion o wledydd SADC a COMESA.
- Dodrefn plastig a metel: Yn ddarostyngedig i dariffau o 10% i 15%.
- Dodrefn Cartref: Mae eitemau fel carpedi, llenni, a chynhyrchion addurno cartref fel arfer yn cael eu trethu ar 10% i 15%, yn dibynnu ar y deunydd a’r wlad wreiddiol.
4.3 Dyletswyddau Mewnforio Arbennig
Mae’r DRC yn gosod dyletswyddau gwrth-dympio ar gategorïau penodol o nwyddau defnyddwyr o wledydd fel Tsieina ac India i amddiffyn gweithgynhyrchwyr lleol rhag cystadleuaeth annheg. Gall y dyletswyddau hyn gael eu gosod ar electroneg a dodrefn sy’n cael eu gwerthu islaw gwerth y farchnad.
5. Ynni a Chynhyrchion Petrolewm
Mae’r DRC yn ddibynnol iawn ar fewnforion ar gyfer ei hanghenion ynni, yn enwedig cynhyrchion petrolewm. Mae’r llywodraeth yn gosod tariffau ar fewnforion ynni i gynhyrchu refeniw wrth sicrhau bod y cynhyrchion hanfodol hyn yn parhau i fod yn fforddiadwy i fusnesau a defnyddwyr.
5.1 Cynhyrchion Petrolewm
- Olew Crai a Gasoline: Mae’r DRC yn mewnforio cynhyrchion petrolewm o amrywiaeth o wledydd, gan gynnwys Angola, De Affrica, a’r Dwyrain Canol.
- Olew crai: Fel arfer yn cael ei drethu ar ddim tariffau i annog mewnforion ynni.
- Petrol a diesel: Yn gyffredinol yn cael eu trethu ar 10%, er bod tariffau ffafriol yn berthnasol i fewnforion o wledydd SADC a COMESA.
- Diesel a Chynhyrchion Petrolewm Mireinio Eraill: Mae cynhyrchion petrolewm mireinio yn cael eu trethu ar 5% i 10%, yn dibynnu ar y math o gynnyrch a’i darddiad.
5.2 Offer Ynni Adnewyddadwy
- Paneli Solar a Thyrbinau Gwynt: Er mwyn hyrwyddo datblygiad ynni adnewyddadwy, mae’r DRC yn cymhwyso tariffau sero ar offer ynni adnewyddadwy fel paneli solar a thyrbinau gwynt.
6. Fferyllol ac Offer Meddygol
Mae mynediad at ofal iechyd fforddiadwy yn flaenoriaeth i Weriniaeth Ddemocrataidd y Congo, ac o’r herwydd, cedwir tariffau ar feddyginiaethau hanfodol ac offer meddygol yn isel i sicrhau argaeledd.
6.1 Fferyllol
- Meddyginiaethau: Fel arfer, nid oes tariffau ar feddyginiaethau hanfodol, gan gynnwys cyffuriau sy’n achub bywydau, er mwyn sicrhau fforddiadwyedd. Gall cynhyrchion fferyllol anhanfodol wynebu tariffau o 5% i 10%, yn dibynnu ar y math a’r tarddiad.
6.2 Dyfeisiau Meddygol
- Offer Meddygol: Yn gyffredinol, mae dyfeisiau meddygol, fel offer diagnostig, offer llawfeddygol, a gwelyau ysbyty, yn destun tariffau sero neu dariffau isel (5%), yn dibynnu ar angenrheidrwydd a tharddiad y cynnyrch.
7. Dyletswyddau Mewnforio Arbennig ac Esemptiadau
7.1 Dyletswyddau Arbennig ar gyfer Gwledydd nad ydynt yn COMESA a Gwledydd nad ydynt yn SADC
Mae’r DRC yn cymhwyso dyletswyddau gwrth-dympio a dyletswyddau gwrthbwyso ar rai mewnforion o wledydd nad ydynt yn ffafriol y canfyddir eu bod yn cael eu cymorthdalu neu eu gwerthu am brisiau is na’r farchnad. Mae’r mesurau hyn wedi’u cynllunio i amddiffyn diwydiannau lleol rhag cystadleuaeth annheg, yn enwedig mewn sectorau fel dur, tecstilau ac amaethyddiaeth.
7.2 Cytundebau Dwyochrog ac Amlochrog
- SADC: Mae’r DRC yn aelod o Gymuned Datblygu De Affrica (SADC), sy’n caniatáu tariffau is neu ddim tariffau ar lawer o nwyddau a fasnachir o fewn y rhanbarth.
- COMESA: Fel aelod o COMESA, mae’r DRC yn elwa o gytundebau masnach ffafriol sy’n lleihau tariffau ar fewnforion o aelod-wladwriaethau eraill COMESA, yn enwedig mewn amaethyddiaeth a nwyddau diwydiannol.
- System Dewisiadau Cyffredinol (GSP): Mae’r DRC yn mewnforio cynhyrchion penodol o wledydd sy’n datblygu o dan y GSP, gan elwa o dariffau is neu ddim tariffau ar gynhyrchion diwydiannol ac amaethyddol allweddol.
Ffeithiau am y Wlad
- Enw Swyddogol: Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo
- Prifddinas: Kinshasa
- Dinasoedd Mwyaf:
- Kinshasa (Prifddinas a dinas fwyaf)
- Lubumbashi
- Mbuji-Mayi
- Incwm y Pen: Tua $580 USD (amcangyfrif 2023)
- Poblogaeth: Tua 100 miliwn (amcangyfrif 2023)
- Iaith Swyddogol: Ffrangeg (mae ieithoedd cenedlaethol yn cynnwys Lingala, Swahili, Kikongo, a Tshiluba)
- Arian cyfred: Ffranc Congo (CDF)
- Lleoliad: Mae Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo wedi’i lleoli yng Nghanolbarth Affrica, ac mae’n ffinio ag Angola, Zambia, Tanzania, Burundi, Rwanda, Uganda, De Swdan, Gweriniaeth Canolbarth Affrica, a Gweriniaeth y Congo.
Daearyddiaeth Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo
Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo yw’r ail wlad fwyaf yn Affrica, gan gwmpasu arwynebedd o 2.34 miliwn cilomedr sgwâr. Fe’i nodweddir gan ddaearyddiaeth amrywiol sy’n cynnwys fforestydd glaw trwchus, savannas helaeth, mynyddoedd ac afonydd mawr.
- Afonydd: Afon Congo yw’r ail afon hiraf yn Affrica ac mae’n ddyfrffordd hanfodol ar gyfer cludiant a phŵer trydan dŵr.
- Mynyddoedd: Mae Mynyddoedd Ruwenzori a Mynyddoedd Virunga yn nodweddion daearyddol arwyddocaol yn rhan ddwyreiniol y wlad.
- Hinsawdd: Mae gan y wlad hinsawdd gyhydeddol, gyda glawiad uchel yn rhanbarthau’r fforestydd glaw a hinsawdd savannah sychach yn y de a’r dwyrain.
Economi Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo
Mae economi DRC yn gyfoethog mewn adnoddau naturiol, yn enwedig mwynau fel copr, cobalt, diemwntau ac aur. Fodd bynnag, mae’r wlad yn wynebu heriau sylweddol o ran seilwaith, llywodraethu a thlodi. Mae sectorau allweddol yn cynnwys mwyngloddio, amaethyddiaeth a masnach.
1. Mwyngloddio
Mae’r DRC yn un o gynhyrchwyr copr a chobalt mwyaf y byd, sy’n hanfodol ar gyfer diwydiannau byd-eang fel electroneg ac ynni adnewyddadwy. Y sector mwyngloddio yw asgwrn cefn yr economi, gan gyfrif am gyfran fawr o refeniw allforio.
2. Amaethyddiaeth
Mae amaethyddiaeth yn sector hanfodol, sy’n cyflogi mwyafrif y boblogaeth. Mae cnydau allweddol yn cynnwys casafa, corn, reis a choffi. Fodd bynnag, mae’r sector yn wynebu heriau fel cynhyrchiant isel, diffyg seilwaith a dibyniaeth ar fewnforion ar gyfer diogelwch bwyd.
3. Ynni
Mae gan y DRC botensial sylweddol ar gyfer pŵer trydan dŵr, yn enwedig o Argae Inga ar Afon Congo. Mae’r wlad hefyd yn mewnforio cynhyrchion petrolewm i ddiwallu ei hanghenion ynni. Mae datblygu ynni adnewyddadwy, fel pŵer solar, yn ennill momentwm.
4. Coedwigaeth
Mae’r DRC yn gartref i Goedwig Law Basn Congo, yr ail goedwig law drofannol fwyaf yn y byd. Mae’r sector coedwigaeth yn bwysig ar gyfer defnydd domestig ac allforio, er ei fod yn destun heriau sy’n gysylltiedig â datgoedwigo a thorri coed anghyfreithlon.
