Mae gan Bwlgaria, aelod o’r Undeb Ewropeaidd (UE), leoliad strategol yn Ne-ddwyrain Ewrop, gan ddarparu mynediad i farchnadoedd Ewropeaidd a marchnadoedd nad ydynt yn Ewropeaid. Fel rhan o’r UE, mae Bwlgaria yn defnyddio Tariff Allanol Cyffredin yr Undeb Ewropeaidd ar fewnforion o wledydd nad ydynt yn rhan o’r UE, gan elwa o gytundebau masnach ffafriol o fewn yr UE a chyda gwledydd eraill trwy gytundebau masnach rydd. Mae Bwlgaria yn mewnforio ystod eang o nwyddau i ddiwallu’r galw domestig, gan gynnwys cynhyrchion diwydiannol, nwyddau amaethyddol, nwyddau defnyddwyr, a deunyddiau crai. Mae cyfraddau tariff yn amrywio yn dibynnu ar y categori cynnyrch a tharddiad y nwyddau, gyda chynhyrchion penodol o wledydd penodol yn elwa o dariffau neu eithriadau is. Yn ogystal, gall dyletswyddau mewnforio penodol fod yn berthnasol i rai categorïau cynnyrch sensitif i amddiffyn diwydiannau lleol.
Categorïau Tariff ar gyfer Cynhyrchion a Fewnforir
Mae Bwlgaria, fel rhan o’r UE, yn dilyn amserlen tariffau wedi’i chysoni’r Undeb Ewropeaidd, sy’n seiliedig ar y System Gysoni (HS). Mae’r system ddosbarthu hon yn cwmpasu ystod eang o gategorïau cynnyrch, pob un â chyfraddau tariff gwahanol yn dibynnu ar natur y nwyddau, eu tarddiad, a’r cytundebau masnach sydd ar waith. Isod mae dadansoddiad manwl o’r prif gategorïau cynnyrch a’u cyfraddau tariff priodol.
1. Cynhyrchion Amaethyddol
Mae amaethyddiaeth yn chwarae rhan hanfodol yn economi Bwlgaria, ond mae’r wlad yn dal i fewnforio amrywiol gynhyrchion amaethyddol i ddiwallu’r galw domestig, yn enwedig ar gyfer cynhyrchion nad ydynt yn cael eu tyfu’n eang ym Mwlgaria.
1.1 Cyfraddau Tariff ar gyfer Prif Gynhyrchion Amaethyddol
- Ffrwythau a Llysiau:
- Ffrwythau ffres (e.e. afalau, gellyg, bananas): 8%-14%
- Llysiau (e.e. tatws, tomatos, winwns): 8%-12%
- Ffrwythau a llysiau wedi’u rhewi: 10%-14%
- Ffrwythau sych: 5%-10%
- Grawnfwydydd a Grawnfwydydd:
- Gwenith: 0%-5%
- Reis: 5%-10%
- Corn: 5%
- Haidd: 5%
- Cig a Dofednod:
- Cig Eidion: 12%-15%
- Porc: 10%-12%
- Dofednod (cyw iâr, twrci): 10%-15%
- Cig wedi’i brosesu (selsig, ham): 15%-18%
- Cynhyrchion Llaeth:
- Llaeth: 10%
- Caws: 12%-14%
- Menyn: 10%-12%
- Olewau Bwytadwy:
- Olew blodyn yr haul: 0%-10% (Mae Bwlgaria yn gynhyrchydd sylweddol o olew blodyn yr haul)
- Olew palmwydd: 10%-12%
- Olew olewydd: 10%
- Cynhyrchion Amaethyddol Eraill:
- Siwgr: 15%-20%
- Coffi a the: 10%-12%
1.2 Dyletswyddau Mewnforio Arbennig ar gyfer Cynhyrchion Amaethyddol
- Dewisiadau Tariff yr UE: Fel rhan o’r Undeb Ewropeaidd, mae Bwlgaria yn cymhwyso tariffau ffafriol i fewnforion cynhyrchion amaethyddol o aelod-wladwriaethau eraill yr UE. Er enghraifft, gellir mewnforio nwyddau amaethyddol o wledydd fel yr Almaen, Ffrainc a’r Eidal i Fwlgaria heb unrhyw dariffau.
- Gwledydd nad ydynt yn rhan o’r UE: Mae cynhyrchion amaethyddol a fewnforir o wledydd nad ydynt yn rhan o’r UE, fel yr Unol Daleithiau neu wledydd America Ladin, yn ddarostyngedig i amserlen tariffau safonol yr UE. Mae cynhyrchion fel cig eidion, porc a dofednod o’r rhanbarthau hyn yn wynebu tariffau uwch, a all gael eu cynyddu ymhellach os caiff cwotâu eu rhagori.
2. Nwyddau Diwydiannol
Mae Bwlgaria yn mewnforio amrywiaeth eang o nwyddau diwydiannol, gan gynnwys peiriannau, deunyddiau crai, ac offer sy’n angenrheidiol ar gyfer ei sectorau gweithgynhyrchu, ynni ac adeiladu sy’n tyfu. Mae tariffau ar nwyddau diwydiannol wedi’u gosod i annog cynhyrchu lleol wrth sicrhau bod mewnforion angenrheidiol ar gael.
2.1 Peiriannau ac Offer
- Peiriannau Trwm (e.e., bwldosers, craeniau, cloddwyr): 3%-5%
- Offer Diwydiannol:
- Peiriannau gweithgynhyrchu (e.e. peiriannau tecstilau, offer prosesu bwyd): 2%-5%
- Offer adeiladu: 5%
- Offer sy’n gysylltiedig ag ynni (generaduron, tyrbinau): 0%-5%
- Offer Trydanol:
- Moduron trydan: 3%-5%
- Trawsnewidyddion: 5%
- Ceblau a gwifrau: 5%
2.2 Ceir a Rhannau Auto
Mae Bwlgaria yn mewnforio cyfran sylweddol o’i cherbydau a’i rhannau cerbydau, ac mae tariffau wedi’u cynllunio i amddiffyn cynhyrchiad cerbydau lleol wrth ganiatáu mynediad fforddiadwy i gerbydau a fewnforir.
- Cerbydau Teithwyr:
- Cerbydau newydd: 10%
- Cerbydau ail-law: 10%-12% (yn amodol ar oedran a safonau amgylcheddol)
- Cerbydau Masnachol:
- Tryciau a bysiau: 5%-10%
- Rhannau Auto:
- Peiriannau a chydrannau mecanyddol: 5%
- Teiars a systemau brêc: 5%-10%
- Electroneg cerbydau (e.e. goleuadau, systemau sain): 5%
2.3 Dyletswyddau Mewnforio Arbennig ar gyfer Nwyddau Diwydiannol
- Cytundebau Masnach Rydd yr UE (FTAs): Mae Bwlgaria, drwy ei haelodaeth o’r UE, yn elwa o gytundebau masnach gyda gwledydd fel Japan, Canada, a De Corea. Yn aml, mae nwyddau diwydiannol a fewnforir o’r gwledydd hyn yn mwynhau tariffau neu eithriadau is. Er enghraifft, gall peiriannau a wneir yn Japan wynebu tariffau is o dan Gytundeb Partneriaeth Economaidd (EPA) yr UE a Japan.
- Gwledydd nad ydynt yn rhan o’r UE: Mae nwyddau diwydiannol o wledydd nad ydynt yn rhan o’r UE, gan gynnwys Tsieina a’r Unol Daleithiau, yn wynebu cyfraddau tariff safonol yr UE, sy’n amrywio o 3% i 10% yn dibynnu ar y math o gynnyrch.
3. Electroneg Defnyddwyr ac Offerynnau
Mae Bwlgaria yn mewnforio’r rhan fwyaf o’i electroneg defnyddwyr ac offer cartref o wledydd yn Asia ac Ewrop. Mae tariffau ar y nwyddau hyn yn gymharol isel i annog mynediad defnyddwyr at dechnoleg fodern.
3.1 Electroneg Defnyddwyr
- Ffonau Clyfar: 0%-5%
- Gliniaduron a Thabledi: 5%-7%
- Teleduon: 7%-10%
- Offer Sain (e.e., siaradwyr, systemau sain): 7%-10%
- Camerâu ac Offer Ffotograffiaeth: 5%-7%
3.2 Offer Cartref
- Oergelloedd: 5%-10%
- Peiriannau Golchi Dillad: 7%-10%
- Poptai Microdon: 5%-10%
- Cyflyrwyr Aer: 5%-10%
- Peiriannau golchi llestri: 7%-10%
3.3 Dyletswyddau Mewnforio Arbennig ar gyfer Electroneg ac Offerynnau
- Mewnforion Aelod-wladwriaethau’r UE: Nid yw electroneg ac offer cartref a fewnforir o aelod-wladwriaethau eraill yr UE yn ddarostyngedig i dariffau. Er enghraifft, gall oergelloedd a wnaed yn yr Almaen neu beiriannau golchi dillad Eidalaidd ddod i mewn i Fwlgaria heb dariffau, gan annog masnach o fewn yr UE mewn nwyddau defnyddwyr.
- Mewnforion Asiaidd ac UDA: Mae electroneg defnyddwyr ac offer a fewnforir o wledydd fel Tsieina, De Corea, a’r Unol Daleithiau yn wynebu cyfraddau tariff safonol yr UE. Fodd bynnag, mae gan Fwlgaria fynediad at gytundebau masnach arbennig a all leihau tariffau ar gynhyrchion penodol.
4. Tecstilau, Dillad ac Esgidiau
Mae Bwlgaria yn gynhyrchydd tecstilau a dillad sylweddol, ond mae’n mewnforio llawer iawn o ddeunyddiau crai, dillad gorffenedig ac esgidiau. Mae tariffau yn y sector hwn yn gymedrol yn gyffredinol i amddiffyn gweithgynhyrchwyr lleol wrth ganiatáu mynediad i frandiau rhyngwladol.
4.1 Dillad a Gwisgoedd
- Dillad Safonol (e.e., crysau-t, jîns, siwtiau): 8%-12%
- Brandiau Moethus a Dylunwyr: 12%-16%
- Dillad Chwaraeon a Dillad Athletaidd: 10%-14%
4.2 Esgidiau
- Esgidiau Safonol: 8%-12%
- Esgidiau Moethus: 12%-16%
- Esgidiau Athletaidd ac Esgidiau Chwaraeon: 10%-14%
4.3 Tecstilau a Ffabrigau Amrwd
- Cotwm: 0%-5%
- Gwlân: 5%
- Ffibrau Synthetig: 7%-10%
4.4 Dyletswyddau Mewnforio Arbennig ar gyfer Tecstilau
- Dewisiadau Masnach yr UE: Nid yw tecstilau, dillad ac esgidiau a fewnforir o wledydd eraill yr UE yn destun tariffau. Mae hyn yn rhoi mynediad hawdd i fanwerthwyr Bwlgaria at frandiau ffasiwn Ewropeaidd, tra bod y wlad hefyd yn allforio ei chynhyrchion tecstilau ei hun o fewn yr UE.
- Mewnforion o wledydd nad ydynt yn rhan o’r UE: Mae ffasiwn a dillad moethus o’r radd flaenaf a fewnforir o wledydd nad ydynt yn rhan o’r UE, fel yr Unol Daleithiau neu Tsieina, yn destun tariffau safonol sy’n amrywio o 12% i 16%. Mae’r tariffau hyn yn amddiffyn diwydiant tecstilau domestig Bwlgaria wrth ganiatáu i ddefnyddwyr gael mynediad at frandiau rhyngwladol.
5. Fferyllol ac Offer Meddygol
Mae Bwlgaria yn mewnforio llawer iawn o fferyllol ac offer meddygol i ddiwallu gofynion ei system gofal iechyd. Mae’r cynhyrchion hyn fel arfer yn wynebu tariffau isel i sicrhau hygyrchedd i ddarparwyr gofal iechyd a chleifion.
5.1 Cynhyrchion Fferyllol
- Meddyginiaethau (generig a brand): 0%-5%
- Brechlynnau: 0% (wedi’u heithrio rhag tariff i gefnogi mentrau iechyd cyhoeddus)
- Atchwanegiadau a Fitaminau: 5%-10%
5.2 Offer Meddygol
- Offer Diagnostig (e.e. peiriannau pelydr-X, peiriannau MRI): 0%-5%
- Offerynnau Llawfeddygol: 5%
- Gwelyau Ysbyty ac Offer Monitro: 5%-10%
5.3 Dyletswyddau Mewnforio Arbennig ar gyfer Cynhyrchion Meddygol
- Cynhyrchion Gofal Iechyd yr UE: Mae fferyllol ac offer meddygol a fewnforir o wledydd eraill yr UE wedi’u heithrio rhag tariffau, gan roi mynediad fforddiadwy i ddarparwyr gofal iechyd Bwlgaria at gynhyrchion hanfodol.
- Gwledydd nad ydynt yn rhan o’r UE: Mae cynhyrchion meddygol sy’n cael eu mewnforio o wledydd nad ydynt yn rhan o’r UE fel yr Unol Daleithiau, Tsieina, neu India fel arfer yn wynebu tariffau isel, ond gallant fod yn destun rheoliadau arbennig ynghylch ansawdd a diogelwch.
6. Alcohol, Tybaco, a Nwyddau Moethus
Mae Bwlgaria yn gosod tariffau uwch ar alcohol, tybaco a nwyddau moethus i reoleiddio defnydd a chynhyrchu refeniw i’r llywodraeth. Mae’r cynhyrchion hyn hefyd yn destun trethi ecseis yn ogystal â’r dyletswyddau tollau.
6.1 Diodydd Alcoholaidd
- Cwrw: 15%-20%
- Gwin: 15%-20%
- Gwirodydd (wisgi, fodca, rym): 25%-30%
- Diodydd Di-alcohol: 10%-12%
6.2 Cynhyrchion Tybaco
- Sigaréts: 20%-25%
- Sigarau: 25%
- Cynhyrchion Tybaco Eraill (e.e. tybaco pibell): 25%
6.3 Nwyddau Moethus
- Oriawr a Gemwaith: 15%-20%
- Bagiau Llaw ac Ategolion Dylunwyr: 15%-20%
- Electroneg Pen Uchel: 10%-15%
6.4 Dyletswyddau Mewnforio Arbennig ar gyfer Nwyddau Moethus
- Nwyddau Moethus yr UE: Nid yw ffasiwn, gemwaith a nwyddau moethus eraill o’r radd flaenaf sy’n cael eu mewnforio o wledydd yr UE yn wynebu tariffau, gan wneud nwyddau moethus yn fwy hygyrch i ddefnyddwyr Bwlgaria.
- Mewnforion Moethus o’r tu allan i’r UE: Mae nwyddau moethus a fewnforir o wledydd y tu allan i’r UE, fel yr Unol Daleithiau neu Asia, yn ddarostyngedig i dariffau safonol yr UE, fel arfer rhwng 15% a 20%. Yn ogystal, mae dyletswyddau ecseis yn aml yn cael eu cymhwyso i eitemau moethus fel alcohol a thybaco.
Ffeithiau Gwlad am Bwlgaria
- Enw Ffurfiol: Gweriniaeth Bwlgaria
- Prifddinas: Sofia
- Tair Dinas Fwyaf:
- Sofia
- Plovdiv
- Varna
- Incwm y Pen: Tua $11,700 USD (amcangyfrif 2023)
- Poblogaeth: Tua 6.5 miliwn (amcangyfrif 2023)
- Iaith Swyddogol: Bwlgareg
- Arian cyfred: Lev Bwlgaraidd (BGN)
- Lleoliad: Mae Bwlgaria wedi’i lleoli yn Ne-ddwyrain Ewrop, wedi’i ffinio â Romania i’r gogledd, Serbia a Gogledd Macedonia i’r gorllewin, Gwlad Groeg a Thwrci i’r de, a’r Môr Du i’r dwyrain.
Daearyddiaeth Bwlgaria
Nodweddir Bwlgaria gan dirweddau amrywiol sy’n cynnwys mynyddoedd, gwastadeddau, afonydd, ac arfordir hir ar hyd y Môr Du. Mae topograffeg amrywiol y wlad yn cyfrannu at ei diwydiannau cynhyrchu amaethyddol a thwristiaeth, yn ogystal â chynnig adnoddau naturiol cyfoethog.
- Mynyddoedd: Mae Mynyddoedd y Balcanau yn rhedeg trwy ganol y wlad, tra bod Mynyddoedd Rila a Rhodope yn dominyddu’r de-orllewin, gan wneud Bwlgaria yn gyrchfan boblogaidd ar gyfer chwaraeon gaeaf a heicio.
- Afonydd a Llynnoedd: Mae Afon Donaw yn ffurfio llawer o ffin ogleddol Bwlgaria â Romania, ac mae nifer o lynnoedd a chronfeydd dŵr ledled y wlad sy’n cynnal amaethyddiaeth a thwristiaeth.
- Hinsawdd: Mae gan Bwlgaria hinsawdd dymherus-gyfandirol gyda hafau poeth a gaeafau oer. Mae arfordir y Môr Du yn mwynhau tymereddau mwynach, gan ei gwneud yn gyrchfan boblogaidd i dwristiaid.
Economi Bwlgaria a’r Prif Ddiwydiannau
Mae gan Bwlgaria economi gymysg, gyda chyfraniadau sylweddol gan amaethyddiaeth, diwydiant a gwasanaethau. Yn ystod y blynyddoedd diwethaf, mae’r wlad wedi canolbwyntio ar foderneiddio ei diwydiannau a denu buddsoddiad tramor, yn enwedig mewn sectorau fel technoleg gwybodaeth, twristiaeth a gweithgynhyrchu.
1. Amaethyddiaeth
- Yn draddodiadol, mae amaethyddiaeth wedi chwarae rhan ganolog yn economi Bwlgaria, ac mae’r wlad yn adnabyddus am ei chynhyrchu grawnfwydydd, ffrwythau a llysiau. Mae olew blodyn yr haul, gwin a thybaco hefyd yn gynhyrchion allforio pwysig.
- Allforion Allweddol: Mae Bwlgaria yn gynhyrchydd blaenllaw o hadau blodyn yr haul ac olew, gwin, a chynhyrchion amaethyddol eraill sy’n cael eu hallforio’n bennaf i’r Undeb Ewropeaidd.
2. Gweithgynhyrchu a Diwydiant
- Mae sector gweithgynhyrchu Bwlgaria yn amrywiol, gyda diwydiannau fel cynhyrchu peiriannau, prosesu bwyd, cemegau a thecstilau yn chwarae rolau sylweddol. Mae gan y wlad hefyd ddiwydiant rhannau modurol sy’n tyfu, sy’n cyflenwi prif weithgynhyrchwyr ceir Ewropeaidd.
- Diwydiannau Allweddol: Mae’r diwydiannau electroneg a pheiriannau trydanol ymhlith sectorau diwydiannol pwysicaf Bwlgaria. Yn ogystal, mae gan y wlad ddiwydiant tecstilau a dillad cadarn, sy’n allforio i farchnadoedd yr UE.
3. Technoleg Gwybodaeth
- Mae Bwlgaria yn un o’r canolfannau TG sy’n tyfu gyflymaf yn Ewrop, gyda diwydiant meddalwedd datblygedig a nifer gynyddol o gwmnïau newydd. Mae’r wlad yn cynnig costau llafur cystadleuol a gweithlu medrus iawn, gan ei gwneud yn gyrchfan ddeniadol ar gyfer allanoli ac arloesi technoleg.
- Allforion Technoleg: Mae datblygu meddalwedd, fintech, a gwasanaethau TG ymhlith allforion mwyaf blaenllaw Bwlgaria yn y sector technoleg, gyda chwmnïau’n gwasanaethu cleientiaid ledled Ewrop a’r Unol Daleithiau.
4. Twristiaeth
- Mae diwydiant twristiaeth Bwlgaria yn gyfrannwr sylweddol i’r economi, gyda miliynau o ymwelwyr yn cael eu denu gan ei harfordir Môr Du, ei gyrchfannau mynyddig, a’i threftadaeth ddiwylliannol. Mae cyrchfannau sgïo’r wlad, fel Bansko a Borovets, yn gyrchfannau gaeaf poblogaidd, tra bod ei safleoedd hanesyddol, fel y rhai yn Plovdiv a Sofia, yn denu twristiaid diwylliannol.
- Cyrchfannau Twristaidd Poblogaidd: Mae arfordir y Môr Du yn atyniad mawr i dwristiaid, gan gynnig traethau, cyrchfannau a chwaraeon dŵr. Mae mynyddoedd y wlad hefyd yn denu ymwelwyr ar gyfer sgïo, heicio a thwristiaeth natur.