Mae Antigua a Barbuda, gwlad ynys fach wedi’i lleoli yn y Caribî, yn cynnal cyfundrefn tariffau strwythuredig sy’n chwarae rhan hanfodol wrth reoleiddio mewnforion, amddiffyn diwydiannau lleol, a chynhyrchu refeniw i’r llywodraeth. Fel aelod o gytundebau masnach rhanbarthol a rhyngwladol, mae tollau a thariffau’r wlad yn cael eu dylanwadu gan amrywiol ffactorau, gan gynnwys cytundebau masnach a pholisïau economaidd domestig. Mae’r cyfraddau tariff yn cael eu cymhwyso i ystod o gategorïau cynnyrch, yn dibynnu ar natur y nwyddau, eu gwlad wreiddiol, a’r angen am ddefnydd lleol neu amddiffyn cynhyrchu.
Cyfraddau Tariff Personol yn ôl Categori Cynnyrch yn Antigua a Barbuda
1. Cynhyrchion Amaethyddol
Mae mewnforion amaethyddol yn arwyddocaol i Antigua a Barbuda, gan fod y wlad yn dibynnu’n fawr ar gynhyrchion bwyd a fewnforir oherwydd cynhyrchiant amaethyddol cyfyngedig. O ganlyniad, mae’r llywodraeth yn gosod tariffau i reoli mewnforion wrth sicrhau diogelwch bwyd a chynnal marchnadoedd lleol cystadleuol.
1.1 Cynhyrchion Amaethyddol Sylfaenol
- Grawnfwydydd a Bwydydd: Mae dyletswyddau mewnforio ar nwyddau bwyd sylfaenol fel reis, gwenith ac ŷd fel arfer yn isel, yn amrywio o 5% i 10%, er mwyn cynnal diogelwch bwyd a fforddiadwyedd.
- Ffrwythau a Llysiau: Mae cynnyrch ffres a fewnforir i Antigua a Barbuda fel arfer yn destun tariffau o 10% i 20%, yn dibynnu ar y tymor ac argaeledd lleol. Er enghraifft:
- Bananas, ffrwythau sitrws: 15%
- Tatws, winwns: 10% i 15%
- Cig a Dofednod: Mae’r tariffau ar gig a dofednod wedi’u mewnforio yn amrywio rhwng 15% a 25%, gyda chynhyrchion cig wedi’u prosesu fel arfer yn wynebu cyfraddau uwch i amddiffyn cynhyrchwyr cig lleol.
- Pysgod a Bwyd Môr: Mae mewnforion pysgod yn cael eu trethu ar gyfraddau rhwng 5% a 15%, gyda thariffau is yn cael eu cymhwyso i bysgod ffres a chyfraddau uwch ar fwyd môr wedi’i brosesu.
1.2 Cynhyrchion Llaeth a Diodydd
- Llaeth a Chynhyrchion Llaeth: Mae tariffau ar fewnforion llaeth fel llaeth, caws a menyn yn amrywio o 10% i 25%, gyda thariffau uwch yn cael eu cymhwyso i nwyddau llaeth wedi’u prosesu. Er enghraifft:
- Powdr llaeth: 10%
- Menyn a chaws: 20% i 25%
- Diodydd Alcoholaidd: Mae mewnforio diodydd alcoholaidd yn destun tariffau uchel, fel arfer yn amrywio o 30% i 50%, yn dibynnu ar y math o alcohol. Er enghraifft:
- Cwrw a gwin: 30%
- Gwirodydd a gwirodydd: 40% i 50%
1.3 Dyletswyddau Mewnforio Arbennig
Mae Antigua a Barbuda yn cynnal cytundebau masnach ffafriol gyda rhai rhanbarthau, a all ddylanwadu ar y cyfraddau tariff ar fewnforion amaethyddol:
- Cymuned y Caribî (CARICOM): Mae Antigua a Barbuda yn aelod o CARICOM, sy’n hyrwyddo masnach rydd ymhlith aelod-wladwriaethau. O ganlyniad, mae llawer o gynhyrchion amaethyddol a fewnforir o wledydd CARICOM yn mwynhau tariffau is neu wedi’u heithrio rhag tariffau yn gyfan gwbl.
- Sefydliad Masnach y Byd (WTO): Fel aelod o’r WTO, mae Antigua a Barbuda yn cymhwyso egwyddor y Genedl Fwyaf Ffefriol (MFN), sy’n sicrhau bod mewnforion o wledydd sy’n aelodau o’r WTO yn ddarostyngedig i’r un tariffau â’r partneriaid masnach mwyaf ffefriol oni bai bod cytundeb masnach yn pennu fel arall.
2. Nwyddau Diwydiannol
Mae’r sector diwydiannol yn Antigua a Barbuda yn gymharol fach, ac mae’r llywodraeth yn gosod tariffau ar nwyddau diwydiannol a fewnforir i gynhyrchu refeniw ac annog datblygiad diwydiant lleol lle bo’n bosibl.
2.1 Peiriannau ac Offer
- Peiriannau Adeiladu a Diwydiannol: Mae dyletswyddau mewnforio ar beiriannau ac offer trwm a ddefnyddir mewn cymwysiadau adeiladu a diwydiannol yn gyffredinol isel, fel arfer yn amrywio o 5% i 10%, er mwyn hwyluso prosiectau datblygu a thwf seilwaith.
- Offer Trydanol: Mae peiriannau a rhannau trydanol, gan gynnwys generaduron a thrawsnewidyddion, yn destun tariffau o 5% i 15%, yn dibynnu ar fath a tharddiad yr offer.
2.2 Cerbydau Modur a Thrafnidiaeth
Mae mewnforio cerbydau modur i Antigua a Barbuda yn destun tariffau cymharol uchel, gan fod y llywodraeth yn anelu at reoli mewnforion cerbydau wrth amddiffyn yr amgylchedd ac annog defnyddio cerbydau sy’n effeithlon o ran tanwydd.
- Cerbydau Teithwyr: Mae tariffau ar geir a fewnforir yn amrywio yn dibynnu ar faint a math yr injan. Er enghraifft:
- Ceir bach (o dan 1500cc): tariff o 30%
- Cerbydau mawr (dros 2000cc): tariff o 40%
- Tryciau a Cherbydau Masnachol: Mae tariffau ar lorïau a cherbydau masnachol eraill yn gyffredinol is, yn amrywio o 10% i 25%, gan eu bod yn hanfodol ar gyfer busnes a seilwaith.
- Rhannau ac Ategolion Cerbydau: Mae rhannau ar gyfer cerbydau modur, gan gynnwys teiars, batris, a chydrannau injan, yn destun tariffau o 10% i 20%, yn dibynnu ar yr eitem a’i gwlad wreiddiol.
2.3 Dyletswyddau Mewnforio Arbennig ar gyfer Gwledydd Penodol
Mae Antigua a Barbuda, fel aelod o CARICOM, yn cymhwyso cyfraddau tariff ffafriol ar nwyddau diwydiannol a fewnforir o aelod-wladwriaethau eraill CARICOM. Yn gyffredinol, mae nwyddau sy’n tarddu o wledydd CARICOM yn elwa o gyfraddau tariff is neu sero o dan fframwaith Marchnad Sengl ac Economi CARICOM (CSME), sy’n hyrwyddo symudiad rhydd nwyddau a gwasanaethau o fewn y rhanbarth.
3. Tecstilau a Dillad
Mae’r diwydiant tecstilau a dillad yn Antigua a Barbuda yn gymharol fach, ac mae’r rhan fwyaf o ddillad a deunyddiau ffabrig yn cael eu mewnforio. Mae’r llywodraeth yn gosod tariffau ar y mewnforion hyn i gynhyrchu refeniw wrth gydbwyso’r angen am nwyddau defnyddwyr fforddiadwy.
3.1 Deunyddiau Crai
- Deunyddiau Crai Tecstilau: Mae deunyddiau crai a ddefnyddir wrth gynhyrchu dillad, fel cotwm, gwlân a ffibrau synthetig, fel arfer yn denu tariffau rhwng 5% a 10% i gefnogi’r diwydiannau teilwra a dillad lleol.
3.2 Dillad a Dillad Gorffenedig
- Dillad a Dillad: Mae eitemau dillad gorffenedig a fewnforir i Antigua a Barbuda yn destun tariffau sy’n amrywio o 15% i 35%, gyda chyfraddau uwch yn cael eu cymhwyso i frandiau moethus a nwyddau dylunwyr. Er enghraifft:
- Dillad achlysurol a dillad bob dydd: 15% i 20%
- Dillad moethus ac eitemau brand: 30% i 35%
- Esgidiau: Fel arfer, codir treth ar fewnforion esgidiau ar gyfraddau rhwng 20% a 35%, yn dibynnu ar y math o esgidiau a’u tarddiad.
3.3 Dyletswyddau Mewnforio Arbennig
Mae cynhyrchion dillad a thecstilau a fewnforir o wledydd CARICOM yn elwa o dariffau ffafriol o dan Gytundeb Marchnad Sengl CARICOM, gyda rhai nwyddau wedi’u heithrio rhag tariffau neu’n destun cyfraddau llawer is.
4. Nwyddau Defnyddwyr
Mae nwyddau defnyddwyr yn ffurfio cyfran sylweddol o fewnforion Antigua a Barbuda. Mae’r llywodraeth yn cymhwyso cyfraddau tariff amrywiol ar gynhyrchion defnyddwyr i gynhyrchu refeniw wrth sicrhau mynediad at nwyddau hanfodol i’r boblogaeth.
4.1 Electroneg ac Offer Cartref
- Offer Cartref: Mae offer cartref fel oergelloedd, peiriannau golchi dillad ac aerdymheru fel arfer yn destun tariffau o 10% i 25%, yn dibynnu ar y brand a’r maint. Er enghraifft:
- Oergelloedd: 15%
- Peiriannau golchi: 20%
- Electroneg Defnyddwyr: Mae mewnforio electroneg defnyddwyr, gan gynnwys setiau teledu, ffonau clyfar a gliniaduron, yn destun tariffau o 15% i 25%. Gall electroneg moethus a brandiau premiwm ddenu dyletswyddau uwch.
4.2 Dodrefn a Chyfarpar
- Dodrefn: Mae eitemau dodrefn a fewnforir, gan gynnwys dodrefn cartref a swyddfa, yn destun tariffau sy’n amrywio o 15% i 30%.
- Dodrefn Cartref: Mae eitemau fel carpedi, llenni ac addurniadau cartref yn denu tariffau o 20% i 30%, yn dibynnu ar y math o ddeunydd a tharddiad y cynhyrchion.
4.3 Dyletswyddau Mewnforio Arbennig
Mae Antigua a Barbuda yn cymhwyso tariffau ffafriol ar gyfer rhai nwyddau a fewnforir o wledydd CARICOM o dan y cytundeb masnach rydd rhanbarthol. Mae cynhyrchion a fewnforir o wledydd sy’n aelodau o’r WTO hefyd yn elwa o statws MFN, sy’n sicrhau cymhwyso tariffau teg.
5. Ynni a Chynhyrchion Petrolewm
Mae Antigua a Barbuda yn fewnforiwr net o gynhyrchion petrolewm ac offer sy’n gysylltiedig ag ynni. Mae cyfraddau tariff ar y nwyddau hyn yn gyffredinol yn is er mwyn sicrhau fforddiadwyedd a chyflenwad ynni sefydlog.
5.1 Cynhyrchion Petrolewm
- Olew Crai: Mae Antigua a Barbuda yn mewnforio’r rhan fwyaf o’i olew crai, ac mae’r llywodraeth yn gosod tariffau isel (5% i 10%) ar y mewnforion hyn i sicrhau sefydlogrwydd ynni.
- Cynhyrchion Petrolewm wedi’u Mireinio: Mae petrol, diesel, a chynhyrchion petrolewm wedi’u mireinio eraill yn ddarostyngedig i dariffau o 10% i 20%, gydag amrywiadau yn seiliedig ar y math o gynnyrch a’i ddefnydd bwriadedig.
5.2 Offer Ynni Adnewyddadwy
- Paneli Solar a Thyrbinau Gwynt: Yn unol ag ymdrechion byd-eang i leihau allyriadau carbon a hyrwyddo ynni adnewyddadwy, mae Antigua a Barbuda yn cymhwyso tariffau isel (0% i 5%) ar offer ynni adnewyddadwy fel paneli solar a thyrbinau gwynt i annog buddsoddiad mewn prosiectau ynni adnewyddadwy.
6. Fferyllol ac Offer Meddygol
Nod llywodraeth Antigua a Barbuda yw sicrhau bod gofal iechyd yn hygyrch ac yn fforddiadwy i’w phoblogaeth. O ganlyniad, mae mewnforion fferyllol ac offer meddygol yn wynebu tariffau cymharol isel.
6.1 Fferyllol
- Meddyginiaethau: Mae meddyginiaethau hanfodol fel arfer yn destun tariffau isel yn amrywio o 0% i 5%, gydag eithriadau’n cael eu cymhwyso i rai meddyginiaethau hanfodol.
6.2 Dyfeisiau Meddygol
- Offer Meddygol: Mae mewnforio dyfeisiau meddygol, fel offer diagnostig ac offer ysbyty, yn destun tariffau o 5% i 10%, yn dibynnu ar fath a tharddiad yr offer.
7. Dyletswyddau Mewnforio Arbennig ac Esemptiadau
7.1 Dyletswyddau Arbennig ar gyfer Gwledydd nad ydynt yn CARICOM
Mae Antigua a Barbuda yn gosod dyletswyddau ychwanegol ar rai nwyddau a fewnforir o wledydd nad ydynt yn rhan o’i chytundebau masnach rydd. Er enghraifft, gall cynhyrchion o’r Unol Daleithiau, Tsieina, a gwledydd eraill y tu allan i CARICOM wynebu tariffau uwch o’i gymharu â’r rhai a fewnforir o aelod-wladwriaethau CARICOM.
7.2 Cytundebau Dwyochrog ac Amlochrog
- Marchnad Sengl ac Economi CARICOM (CSME): Mae Antigua a Barbuda, fel rhan o ranbarth CARICOM, yn elwa o dariffau is neu ddim tariffau ar nwyddau a fewnforir o aelod-wladwriaethau eraill CARICOM. Mae’r trefniant hwn yn hwyluso masnach ranbarthol ac yn hybu cydweithrediad economaidd o fewn y Caribî.
- Sefydliad Masnach y Byd (WTO): Mae Antigua a Barbuda hefyd yn aelod o’r WTO, sy’n golygu bod nwyddau a fewnforir o wledydd eraill sy’n aelodau o’r WTO yn ddarostyngedig i gyfraddau tariff teg a chyson o dan egwyddor y Genedl Fwyaf Ffefriol (MFN), oni bai bod cytundebau masnach eraill yn mynnu triniaeth ffafriol.
Ffeithiau am y Wlad
- Enw Swyddogol: Antigua a Barbuda
- Prifddinas: St. John’s
- Dinasoedd Mwyaf:
- Sant Ioan (Prifddinas a dinas fwyaf)
- yr Holl Saint
- Liberta
- Incwm y Pen: Tua $17,550 USD (amcangyfrif 2023)
- Poblogaeth: Tua 100,000 (amcangyfrif 2023)
- Iaith Swyddogol: Saesneg
- Arian cyfred: Doler Dwyrain y Caribî (XCD)
- Lleoliad Daearyddol: Dwyrain y Caribî, rhan o Ynysoedd Leeward yn yr Antilles Lleiaf, i’r gogledd-ddwyrain o Venezuela.
Daearyddiaeth Antigua a Barbuda
Mae Antigua a Barbuda yn cynnwys dwy brif ynys, Antigua a Barbuda, ynghyd â sawl ynys lai. Mae wedi’i leoli yng ngogledd-ddwyrain Môr y Caribî, gan gynnig hinsawdd drofannol gyda chymysgedd o wastadeddau arfordirol gwastad a bryniau tonnog.
- Antigua: Yr ynys fwyaf o’r ddwy, sy’n adnabyddus am ei thraethau niferus, ei harbyrau, a’i diwydiant twristiaeth ffyniannus.
- Barbuda: Ynys lai a llai poblog sy’n adnabyddus am ei harddwch naturiol, ei gwarchodfeydd bywyd gwyllt, a’i thraethau diarffordd.
- Tirwedd: Mae’r ynysoedd yn cynnwys ynysoedd calchfaen a chwrel isel, gyda’r pwynt uchaf yn Fynydd Obama (Boggy Peak gynt), wedi’i leoli ar Antigua, sy’n codi i 402 metr.
Economi Antigua a Barbuda
Mae economi Antigua a Barbuda yn seiliedig ar wasanaethau i raddau helaeth, gyda thwristiaeth yn brif ddiwydiant. Mae’r llywodraeth hefyd wedi gweithio ar arallgyfeirio’r economi trwy annog twf mewn sectorau eraill fel cyllid, amaethyddiaeth ac adeiladu.
1. Twristiaeth
Twristiaeth yw asgwrn cefn economi Antigua a Barbuda, gan gyfrannu bron i 60% o’r CMC. Mae’r ynysoedd yn denu ymwelwyr rhyngwladol gyda’u traethau hardd, eu cyrchfannau moethus, a’u digwyddiadau hwylio, gan wneud twristiaeth yn ffynhonnell hanfodol o gyfnewid tramor a chyflogaeth.
2. Gwasanaethau Ariannol
Mae Antigua a Barbuda wedi datblygu sector gwasanaethau ariannol cryf, yn enwedig bancio alltraeth, sy’n chwarae rhan bwysig yn ei heconomi. Mae’r wlad wedi’i lleoli ei hun fel canolfan ar gyfer gwasanaethau ariannol rhyngwladol, gan gynnwys cyllid alltraeth a gemau ar-lein.
3. Amaethyddiaeth
Mae amaethyddiaeth yn chwarae rhan lai yn yr economi, gyda thir âr cyfyngedig a dibyniaeth fawr ar gynhyrchion bwyd a fewnforir. Fodd bynnag, mae’r llywodraeth yn gweithio i adfywio’r sector trwy hyrwyddo tyfu ffrwythau, llysiau a ffermio da byw i gynyddu diogelwch bwyd.
4. Adeiladu a Seilwaith
Mae’r sector adeiladu wedi tyfu yn ystod y blynyddoedd diwethaf, wedi’i ysgogi gan fuddsoddiadau mewn seilwaith twristiaeth, datblygu tai, a phrosiectau gwaith cyhoeddus. Mae’r twf hwn yn cael ei yrru gan fuddsoddiad preifat mewn cyrchfannau newydd a gwariant y llywodraeth ar brosiectau seilwaith.