Orta Doğu’nun Levant bölgesinde küçük ama stratejik bir konumda bulunan Lübnan, çevredeki bölgeler için önemli bir ticaret merkezi görevi görmektedir. Hem Avrupa’ya hem de Asya’ya yakınlığı nedeniyle Lübnan, esas olarak Akdeniz’e erişim sağlayan limanlarına dayanan zengin bir ticaret geçmişine uzun zamandır sahiptir. Ülkenin son yıllardaki siyasi istikrarsızlığı ekonomik büyümesini etkilese de Lübnan, özellikle gıda, otomotiv, elektronik ve tüketim malları gibi sektörlerde birçok ithal mal için önemli bir pazar olmaya devam etmektedir.
Lübnan’ın tarife yapısı Lübnan Maliye Bakanlığı tarafından düzenlenir ve Arap Birliği ve Büyük Arap Serbest Ticaret Alanı (GAFTA) ile Dünya Ticaret Örgütü (WTO) üyeliği de dahil olmak üzere çeşitli ticaret anlaşmalarına katılımıyla belirlenen yönergeleri takip eder. Lübnan’daki ithalat vergileri, Lübnanlı tüketicilerin ihtiyaçlarını ülkenin ekonomik kısıtlamalarıyla dengeleyerek ticareti teşvik etmek ve yerel endüstrileri korumak için belirlenmiştir.
Lübnan’ın Gümrük Tarife Sistemi
Lübnan’ın gümrük sistemi, küresel olarak ticareti yapılan malları sınıflandırmak için uluslararası olarak tanınan bir sistem olan Uyumlu Sistem (HS) kodlarına dayanan Lübnan Gümrük Yasası uyarınca işler. Sistem, gıda ürünleri ve tekstilden otomobillere ve elektronik eşyalara kadar çok çeşitli mallara tarife oranları uygular. İthalat vergileri, yerel endüstrileri korumak, yabancı yatırımı teşvik etmek ve ekonomik büyümeyi canlandırmak için tasarlanmıştır.
Lübnan Gümrük Sisteminin Temel Özellikleri
- DTÖ Üyeliği: Lübnan, 1999’dan beri Dünya Ticaret Örgütü’nün üyesidir. Lübnan, bir üye olarak, tarifeler ve uyuşmazlık çözüm prosedürleri de dahil olmak üzere küresel ticaret standartlarına ve düzenlemelerine uymaktadır.
- Arap Birliği ve GAFTA: Lübnan aynı zamanda Arap Birliği’nin bir üyesidir ve bölge içinde ticareti yapılan mallara tercihli muamele sağlayan ve belirli ithalatlarda tarifelerin azaltılmasını veya kaldırılmasını sağlayan Büyük Arap Serbest Ticaret Alanı’na (GAFTA) katılmaktadır.
- Gümrük Vergileri: Lübnan’daki gümrük vergileri, ithal edilen malların türüne bağlı olarak büyük ölçüde değişir. Genellikle, tarifeler elektronik, araç, alkol ve lüks mallar gibi mallara uygulanır.
- ÖTV: Gümrük vergilerine ek olarak tütün, alkol ve şekerli ürünler gibi bazı mallara ÖTV uygulanmaktadır.
- Katma Değer Vergisi (KDV): Lübnan, gümrük vergilerine ek olarak ithal edilen malların çoğuna %10 oranında KDV uygulamaktadır.
Ürün Kategorileri ve Tarife Oranları
Lübnan tarife sistemi geniş bir ürün kategorisi yelpazesini kapsar. Aşağıda, Lübnan’a ithal edilen en yaygın mal kategorilerinden bazılarının, ilgili tarife oranları ve ek vergileriyle birlikte genel bir görünümü yer almaktadır.
Kategori 1: Tarım ve Gıda Ürünleri
Tarım ürünleri Lübnan’ın ithalat ticaretinin önemli bir parçasıdır, çünkü yerel tarım üretimi genellikle ülkenin gıda talebini karşılayamaz. Lübnan ithal tahıllara, meyvelere, sebzelere ve işlenmiş gıda ürünlerine büyük ölçüde bağımlıdır. Bu ürünler için tarife oranları genellikle mal türüne ve sınıflandırmalarına bağlı olarak değişir.
Tahıllar (Buğday, Pirinç, Mısır)
- Tarife Oranı: %10
- Açıklama: Lübnan bazı tahılları üretirken, iç ihtiyaçlarını karşılamak için önemli miktarda buğday, pirinç ve mısır ithal ediyor. Buğday, ekmek ve diğer temel gıdaların üretimi için özellikle önemlidir ve ithal tahıllara uygulanan gümrük vergisi genellikle %10’dur.
Meyve ve Sebzeler
- Tarife Oranı: %5 ila %10
- Açıklama: Yerel talebi karşılamak için, özellikle yerel olarak yetiştirilemeyen ürünler için, taze meyve ve sebzeler yıl boyunca ithal edilir. İthal meyve ve sebzelere uygulanan tarifeler genellikle ürün türüne bağlı olarak %5 ila %10 arasında değişir. Örneğin, tropikal meyveler yaygın sebzelere kıyasla daha yüksek vergilere tabi olabilir.
Et ve Kümes Hayvanları
- Tarife Oranı: %10 ila %15
- Açıklama: Lübnan, sığır eti, kuzu eti ve kümes hayvanları da dahil olmak üzere önemli miktarda et ithal ediyor. Et ürünleri için tarife oranları genellikle %10 ila %15 arasında değişiyor ve daha fazla işlenmiş veya paketlenmiş ürünlere daha yüksek tarifeler uygulanıyor.
Süt ürünleri
- Tarife Oranı: %10
- Açıklama: Süt, peynir ve tereyağı gibi süt ürünleri, yüksek kaliteli süt ürünlerine olan talebi karşılamak için Lübnan’a ithal edilmektedir. Çoğu süt ürünü için gümrük vergisi oranı %10’dur, ancak bazı özel peynirler veya ürünler daha yüksek vergilere tabi olabilir.
İçecekler (Alkolsüz)
- Tarife Oranı: %5
- Açıklama: Meyve suları, şişelenmiş su ve meşrubatlar dahil olmak üzere alkolsüz içecekler %5 tarifeye tabidir. Ancak, ürüne ve ambalajına bağlı olarak oran değişebilir.
Kategori 2: Endüstriyel ve Üretilen Mallar
Lübnan, büyüyen altyapısını ve üretim sektörlerini desteklemek için çok çeşitli endüstriyel mallar ithal ediyor. Bu mallara uygulanan tarife oranları genellikle ekonomik kalkınma ve yerel endüstrinin benzer malları üretme becerisi açısından önemlerini yansıtıyor.
Makine ve Ekipman
- Tarife Oranı: %0 ila %5
- Açıklama: Endüstriyel büyümeyi teşvik etmek için Lübnan, makine ve endüstriyel ekipmana düşük vergiler uygular. Tarife oranı genellikle %0 ile %5 arasında değişir ve bu da yerel işletmelerin üretim için ihtiyaç duyduğu makinelere erişimini kolaylaştırır.
Elektronik (Bilgisayarlar, Televizyonlar, Cep Telefonları)
- Tarife Oranı: %5 ila %10
- Açıklama: Lübnan, akıllı telefonlar, bilgisayarlar, televizyonlar ve ev aletleri dahil olmak üzere önemli miktarda elektronik eşya ithal ediyor. Bu mallar, genellikle öğenin sınıflandırmasına ve teknolojisine bağlı olarak %5 ila %10 oranında vergilendiriliyor.
Otomobiller
- Tarife Oranı: %25 ila %50
- Açıklama: Arabalar, kamyonlar ve motosikletler dahil olmak üzere araçların ithalatı, %25 ila %50 arasında değişen vergilerle daha yüksek bir tarife yapısıyla karşı karşıyadır. Vergiler, lüks araçlar ve daha büyük motor kapasitelerine sahip araçlar için daha yüksek olma eğilimindedir.
İnşaat Malzemeleri (Çimento, Çelik)
- Tarife Oranı: %5 ila %10
- Açıklama: Lübnan, çimento, çelik ve diğer yapı malzemeleri de dahil olmak üzere büyük miktarda inşaat malzemesi ithal ediyor. Bu mallara uygulanan tarifeler, altyapı geliştirmeye yönelik artan talebi desteklemek için genellikle %5 ila %10 arasında değişiyor.
Kategori 3: Tüketim Malları
Elektronik, giyim, mobilya ve ev eşyaları gibi tüketim malları Lübnan’ın ithalat pazarının önemli bir parçasıdır. Bu mallar, sınıflandırmalarına ve ihtiyaç mı yoksa lüks mü olarak kabul edildiklerine göre vergilendirilir.
Giyim ve Tekstil
- Tarife Oranı: %15 ila %20
- Açıklama: Lübnan, özellikle üst düzey markalar olmak üzere çeşitli giyim ve tekstil ürünleri ithal etmektedir. Tekstil ve giyim için gümrük vergisi oranı %15 ila %20 arasında değişmektedir ve lüks moda ürünleri genellikle gümrük vergisi ölçeğinin üst sınırını çekmektedir.
Mobilya ve Ev Eşyaları
- Tarife Oranı: %5 ila %10
- Açıklama: Mobilya, ev aletleri ve diğer ev eşyaları, ürünün niteliğine bağlı olarak %5 ila %10 arasında tarifelere tabidir. Daha özel veya lüks ev eşyaları daha yüksek oranlara tabi olabilir.
Kategori 4: Alkol, Tütün ve Lüks Ürünler
Lübnan, lüks mallar, tütün ve alkollü içecekler için önemli bir ithalat pazarına sahiptir. Bu ürünler, ülkenin hükümet geliri üretirken zararlı ürünlerin tüketimini kontrol etme politikası doğrultusunda yüksek tüketim vergilerine ve ithalat vergilerine tabidir.
Alkollü İçecekler
- Tarife Oranı: %50 ila %100
- Açıklama: Alkollü içecekler tüketimi sınırlamak ve gelir elde etmek için yüksek oranlarda vergilendirilir. Alkollü içeceklere uygulanan tarife oranı genellikle alkol türüne (örneğin şarap, içki, bira) bağlı olarak %50 ile %100 arasında değişir.
Tütün Ürünleri
- Tarife Oranı: %100 – %150
- Açıklama: Sigara, puro ve dumansız tütün de dahil olmak üzere tütün ürünleri, Lübnan’da en yüksek ithalat vergilerine tabi tutuluyor. Sigarayı caydırmak ve ÖTV geliri elde etmek amacıyla gümrük vergileri %100 ile %150 arasında değişiyor.
Lüks Ürünler
- Tarife Oranı: %30 ila %60
- Açıklama: Lüks mallar, lüks mücevherler, saatler ve tasarımcı ürünleri de dahil olmak üzere, ürüne bağlı olarak %30 ile %60 arasında değişen yüksek ithalat vergilerine tabidir.
Özel Ülkelerden Gelen Ürünler İçin Özel İthalat Vergileri
Arap Birliği ve GAFTA
Lübnan, diğer Arap ülkelerinden ithal edilen mallara ayrıcalıklı muamele sağlayan Arap Birliği ve Büyük Arap Serbest Ticaret Alanı’nın (GAFTA) bir üyesidir. Bu mallar genellikle menşe ülkesine ve söz konusu ürüne bağlı olarak azaltılmış veya sıfır tarifelerden faydalanır. Örneğin, Ürdün, Mısır ve Suriye gibi ülkelerden gelen mallar genellikle bu çerçevede ayrıcalıklı tarifeler alır.
İkili Anlaşmalar
Lübnan, diğer ülkelerle, belirli ithal mallar üzerindeki tarifeleri de azaltabilen birkaç ikili ticaret anlaşması imzaladı. Örneğin, Avrupa Birliği’nden (AB) ve diğer bazı ülkelerden ithal edilen ürünler, Lübnan’ın girdiği ticaret anlaşmaları kapsamında azaltılmış vergilerden faydalanabilir.
Lübnan Hakkında Ülke Gerçekleri
- Resmi Adı: Lübnan Cumhuriyeti
- Başkent: Beyrut
- Üç Büyük Şehir:
- Beyrut (başkent)
- Trablus
- Sayda
- Kişi Başına Gelir: Yaklaşık 8.000 $ (2023 tahmini)
- Nüfus: 6,8 milyon (2023 tahmini)
- Resmi Dil: Arapça (Fransızca ve İngilizce de yaygın olarak konuşulmaktadır)
- Para Birimi: Lübnan Lirası (LBP)
- Konum: Ortadoğu’nun Levant bölgesinde yer alan ülkenin kuzey ve doğusunda Suriye, güneyinde İsrail, batısında ise Akdeniz bulunmaktadır.
Lübnan Coğrafyası
Lübnan, dağlık arazi ve Akdeniz kıyısındaki kıyı şeridiyle karakterize küçük bir ülkedir. Ülkede sıcak, kurak yazlar ve ılıman, yağışlı kışlar ile Akdeniz iklimi görülür.
- Topoğrafya: Ülke, aralarında verimli ovalar ve vadiler bulunan üç ana dağ sırasına ayrılmıştır. En belirgin olanı Lübnan Dağı’dır.
- İklim: Lübnan, ılık ve yağışlı kışları ve sıcak ve kurak yazları ile Akdeniz iklimine sahiptir ve bu da onu tarımsal üretim için ideal hale getirir.
Lübnan Ekonomisi
Lübnan, bankacılık, turizm, ticaret ve gayrimenkul gibi sektörlerden önemli katkılar sağlayan hizmet odaklı bir ekonomiye sahiptir. Ülke ekonomik istikrarsızlık dönemleri yaşamıştır, ancak Orta Doğu’da kritik bir finans ve ticaret merkezi olmaya devam etmektedir.
- Bankacılık ve Finans: Lübnan, çok sayıda uluslararası bankanın Beyrut’ta faaliyet gösterdiği gelişmiş bankacılık sektörüyle tanınır.
- Turizm: Lübnan, zengin tarihi, Akdeniz sahilleri ve kültürel mirasıyla ziyaretçileri çeken canlı bir turizm sektörüne sahiptir.
- Ticaret ve Hizmetler: Lübnan’ın liman kenti Beyrut, bölgenin merkezi ticaret merkezi olup ithalat ve ihracatı kolaylaştırmaktadır.
Büyük Endüstriler
- Bankacılık ve Finansal Hizmetler
- Turizm ve Misafirperverlik
- İnşaat ve Emlak
- Tarım: Özellikle meyve, sebze ve tütün.
- Tekstil ve Giyim