Orta Amerika’da bulunan Honduras, uluslararası ticarete büyük ölçüde bağımlı büyüyen bir ekonomiye sahip bir ülkedir. Orta Amerika Ortak Pazarı (CACM), Dünya Ticaret Örgütü (WTO) ve Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği gibi ülkelerle serbest ticaret anlaşmaları da dahil olmak üzere çeşitli ticaret anlaşmalarının bir üyesi olarak Honduras, yapılandırılmış bir ithalat tarifeleri sistemi uygular. Ülke, Uyumlu Sistem (HS) sınıflandırmasına dayalı gümrük tarifeleri uygular ve ithalat vergileri ürün kategorisine ve menşe ülkesine bağlı olarak değişir.
Honduras’ta Tarife Yapısı
Honduras, Orta Amerika Entegrasyon Sistemi’nin (SICA) tüm üye ülkelerine uygulanan Orta Amerika Ortak Dış Tarifesine (CET) göre tarifeler uygular. Honduras’a yapılan ithalatlara uygulanan tarife oranları, ürünün niteliğine bağlı olarak değişir:
- 0%: İlaçlar ve bazı tarımsal girdiler gibi temel ihtiyaç maddeleri.
- %5: Hammadde ve sermaye malları.
- %10: Ara mallar ve kısmen işlenmiş ürünler.
- %15: Mamul tüketim malları.
- %25: Lüks mallar ve temel ihtiyaç olmayan ürünler.
Gümrük tarifelerine ek olarak, ithal edilen mallar ayrıca Katma Değer Vergisi’ne (KDV) ve alkol, tütün ve yakıt gibi belirli ürünlere uygulanan tüketim vergilerine tabidir. Ticaret anlaşmalarına veya bölgesel politikalara bağlı olarak özel vergiler de uygulanabilir.
Ürün Kategorisine Göre Tarife Oranları
1. Tarım Ürünleri ve Gıda Maddeleri
Tarım, Honduras’ta önemli bir sektördür ve ülke çok çeşitli gıda ürünleri, özellikle işlenmiş ürünler ithal etmektedir. Tarımsal ithalatlardaki tarifeler, özellikle işlenmiş gıda ürünleri için, genellikle endüstriyel mallara göre daha yüksektir.
1.1. Tahıllar ve Hububatlar
- Pirinç: Honduras, yerel üretimi desteklemek için %10’luk bir gümrük vergisiyle pirinç ithal ediyor.
- Buğday ve Mısır: Hammadde sınıfında yer alan buğday ve mısır ithalatına %5 oranında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
- İşlenmiş tahıllar: Un ve diğer işlenmiş tahıllar, işleme derecesine bağlı olarak %10 ila %15 arasında gümrük vergilerine tabidir.
Özel İthalat Vergileri:
- Orta Amerika ülkelerinden pirinç: CACM anlaşmaları kapsamında diğer Orta Amerika ülkelerinden pirinç ithalatı gümrüksüz olabilir.
- CACM dışı ülkelerden gelen pirinç: Belirli kotaların aşılması durumunda ek vergiler veya daha yüksek tarifelerle karşı karşıya kalabilir.
1.2. Süt Ürünleri
- Süt (toz ve taze): Süt ithalatında genellikle %10 oranında vergi uygulanır, ancak KDV ayrıca uygulanır.
- Peynir ve tereyağı: İthal peynir ve tereyağına, menşei ülkeye bağlı olarak %15 ile %20 arasında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
- Yoğurt ve diğer süt ürünleri: Yoğurt ve benzeri süt ürünlerinin ithalatı genellikle %10 ila %15 oranında gümrük vergisine tabidir.
Özel İthalat Vergileri:
- Tercihli olmayan ülkelerden gelen süt ürünleri: Ticaret anlaşması olmayan ülkelerden yapılan süt ürünleri ithalatında ek vergiler uygulanabilir.
1.3. Et ve Kümes Hayvanları
- Sığır eti, domuz eti, kuzu eti: İthal etler %15 oranında gümrük vergisine tabidir, dondurulmuş etler ise genellikle daha yüksek oranda vergilendirilir.
- Kümes Hayvanları: Tavuk ve hindi dahil olmak üzere kümes hayvanı ithalatına %15 oranında gümrük vergisi uygulanır.
- İşlenmiş etler: Sosisler, soğuk etler ve diğer işlenmiş etler, türlerine ve işleme seviyelerine bağlı olarak %10 ile %25 arasında değişen oranlarda tarifelere tabidir.
Özel İthalat Koşulları:
- Dondurulmuş et: Dondurulmuş et ithalatı, daha yüksek tarifelerle sonuçlanabilecek ek sağlık denetimleri ve ithalat kotaları gerektirebilir.
1.4. Meyve ve Sebzeler
- Taze meyveler: Taze meyveler, türüne bağlı olarak %5 ile %15 arasında değişen oranlarda vergiye tabidir. Muz gibi tropikal meyveler genellikle daha düşük oranda vergilendirilir.
- Sebzeler (taze ve dondurulmuş): Taze sebzelere %5 ila %10 oranında vergi uygulanırken, dondurulmuş sebzelere %10 ila %15 oranında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
- İşlenmiş meyve ve sebzeler: Konserve ve korumalı meyve ve sebzelere genellikle %10 ila %15 oranında vergi uygulanır.
Özel İthalat Vergileri:
- Orta Amerika ülkelerinden meyve ve sebzeler: CACM kapsamında bu ithalatlar genellikle gümrüksüzdür.
2. Üretilen Ürünler
Honduras, tekstil, makine ve tüketici elektroniği dahil olmak üzere önemli miktarda mamul mal ithal ediyor. Tarife oranları, malların ham madde, ara mal veya bitmiş ürün olmasına bağlı olarak değişir.
2.1. Tekstil ve Giyim
- Ham pamuk ve kumaşlar: Giyim üretiminde kullanılan pamuk ve kumaş gibi hammaddelere %5 oranında gümrük vergisi uygulanır.
- Giyim (pamuklu ve sentetik): Bitmiş giyim ürünleri %15 oranında vergilendirilir ve tüketim malları olarak sınıflandırılır.
- Ayakkabı: İthal ayakkabılara, yapıldığı malzemeye ve türüne bağlı olarak %15 ile %25 arasında vergi uygulanmaktadır.
Özel İthalat Vergileri:
- Tercihli ticaret ortaklarından (örneğin, Amerika Birleşik Devletleri) gelen tekstil ürünleri: CAFTA-DR (Orta Amerika-Dominik Cumhuriyeti Serbest Ticaret Anlaşması) uyarınca, belirli tekstil ürünlerine gümrüksüz erişim sağlanabilir.
- Tercihli olmayan ülkelerden gelen giysiler: Yerel endüstrileri korumak amacıyla ek tarifeler uygulanabilir.
2.2. Makine ve Elektronik
- Endüstriyel makineler: Tarım, inşaat veya imalatta kullanılan makineler sermaye malı olarak kabul edildiğinden %5 oranında vergilendirilir.
- Tüketici elektroniği: Televizyonlar, radyolar ve cep telefonları, tüketim malı statüsünü yansıtan %15 oranında gümrük vergisine tabidir.
- Bilgisayarlar ve çevre birimleri: Bilgisayarlar ve ilgili çevre birimleri genellikle %0 ila %5 arasında tarifelere tabidir ve KDV ayrıca uygulanır.
Özel İthalat Koşulları:
- CACM ülkeleri dışındaki elektronik ürünler: Menşei ülkeye ve yürürlükteki ticaret anlaşmalarına bağlı olarak özel vergiler uygulanabilir.
2.3. Otomobiller ve Otomotiv Parçaları
- Binek araçlar: İthal otomobiller lüks mal sınıfında oldukları için %25 oranında gümrük vergisine tabidir.
- Kamyonlar ve ticari araçlar: Kamyonlar ve diğer ticari araçlara uygulanan tarifeler, boyut ve türe bağlı olarak %10 ile %15 arasında değişmektedir.
- Otomotiv parçaları: İthal otomotiv parçaları ve aksesuarları genellikle %10 ila %15 oranında vergilendirilir.
Özel İthalat Vergileri:
- Kullanılmış araçlar: Honduras’ta, eski modellerin ithalatını caydırmak için daha yüksek tarifeler de dahil olmak üzere, kullanılmış araç ithalatına kısıtlamalar getirilmiştir.
3. Kimyasal Ürünler
Kimyasal ürünler Honduras’ta hem endüstriyel hem de sağlık sektörleri için kritik ithalatlardır. Tarife oranları kimyasalın türüne ve amaçlanan kullanımına bağlı olarak değişir.
3.1. İlaçlar
- İlaçlar: Antibiyotikler gibi temel ilaçlar, uygun fiyatlı sağlık hizmetine erişimi garanti altına almak için genellikle %0 tarifeye tabidir.
- Temel olmayan ilaçlar: Temel olmayan ilaçlar ve reçetesiz satılan sağlık ürünleri %5 ila %10 arasında gümrük vergilerine tabidir.
Özel İthalat Vergileri:
- CACM ülkelerinden gelen ilaçlar: CACM anlaşmaları kapsamında indirimli veya sıfır tarifeli tercihli muamele sağlanmaktadır.
3.2. Gübreler ve Tarım Kimyasalları
- Gübreler: Gübreler tarım için gerekli hammaddeler arasında yer aldığından genellikle %5 oranında vergilendirilir.
- Pestisitler ve herbisitler: Tarım kimyasalları, sınıflandırılmalarına ve toksisitelerine bağlı olarak %10 ile %15 arasında gümrük vergilerine tabidir.
4. Ahşap ve Kağıt Ürünleri
Honduras, baskı ve paketleme için kereste ve işlenmiş kağıt da dahil olmak üzere çeşitli ağaç ve kağıt ürünleri ithal ediyor.
4.1. Kereste ve Tomruk
- Ham kereste: Ham kereste, hammadde olarak sınıflandırıldığından %5 gümrük vergisine tabidir.
- İşlenmiş ahşap: Kontrplak ve kaplama gibi işlenmiş ahşap ithalatına, işleme düzeyine bağlı olarak %10 ila %15 arasında gümrük vergisi uygulanır.
Özel İthalat Vergileri:
- Orta Amerika ülkelerinden gelen kereste: CACM anlaşmaları kapsamında gümrüksüz erişim sağlanabilir.
4.2. Kağıt ve Mukavva
- Gazete Kağıdı: Gazete kağıdı ve kuşelenmemiş kağıt genellikle %5 oranında vergilendirilir ve bu da yerel yayıncılık sektörünü destekler.
- Kuşe kağıt: Kuşe kağıt, parlak ve yüksek kaliteli kağıt ürünleri dahil olmak üzere, %10 oranında gümrük vergisine tabidir.
- Ambalaj malzemeleri: Karton ve diğer ambalaj malzemeleri genellikle %10 ila %15 oranında vergilendirilir.
5. Metaller ve Metal Ürünleri
Honduras’ta inşaat ve imalat sektörleri, hem ham hem de işlenmiş metal ürünleri olmak üzere metal ithalatına bağımlıdır.
5.1. Demir ve Çelik
- Ham çelik: Ham çelik ithalatı, endüstriyel kullanım için gerekli hammaddeler olarak sınıflandırıldığından %5 oranında vergilendirilir.
- Mamul çelik ürünleri: Çelik çubuklar, kirişler ve borular, işleme seviyesine bağlı olarak %10 ile %15 arasında gümrük vergilerine tabidir.
5.2. Alüminyum
- Ham Alüminyum: Ham alüminyum ithalatına %5 oranında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
- Alüminyum ürünleri: Levha ve kutu gibi mamul alüminyum ürünleri %10 ila %15 oranında vergilendirilir.
Özel İthalat Vergileri:
- CACM dışı ülkelerden gelen çelik ve alüminyum: Ticaret politikalarına ve anti-damping önlemlerine bağlı olarak ek vergiler uygulanabilir.
6. Enerji Ürünleri
Fosil yakıtlar ve yenilenebilir enerji ekipmanları da dahil olmak üzere enerji ürünleri, Honduras’ın artan enerji ihtiyaçları için olmazsa olmaz ithalat kalemleridir.
6.1. Fosil Yakıtlar
- Ham Petrol: Enerji üretimi için elzem olduğundan ham petrol ithalatına %0 gümrük vergisi uygulanmaktadır.
- Rafine petrol ürünleri: Benzin, dizel ve diğer rafine ürünlere %5 ila %10 arasında gümrük vergisi uygulanır ve ek ÖTV uygulanır.
- Kömür: Endüstriyel kullanım için kömür ithalatına genellikle %5 oranında vergi uygulanır.
6.2. Yenilenebilir Enerji Ekipmanları
- Güneş panelleri: Yenilenebilir enerjinin gelişimini teşvik etmek amacıyla güneş panellerine sıklıkla %5 oranında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
- Rüzgar türbinleri: Rüzgar enerjisi ekipmanları, Honduras’ta yenilenebilir enerji girişimlerini desteklemek amacıyla genel olarak gümrüksüzdür.
Ülkeye Göre Özel İthalat Vergileri
1. CACM Üye Devletleri
Orta Amerika Ortak Pazarı’nın (CACM) bir parçası olarak Honduras, diğer Orta Amerika ülkeleriyle gümrüksüz ticaretten yararlanır. CACM üye ülkelerinden ithal edilen mallar, menşe kuralları gerekliliklerini karşıladıkları sürece genellikle gümrük vergilerine tabi değildir.
2. Amerika Birleşik Devletleri
CAFTA-DR (Orta Amerika-Dominik Cumhuriyeti Serbest Ticaret Anlaşması) kapsamında, Amerika Birleşik Devletleri’nden ithal edilen birçok mal, indirimli tarifelerden veya gümrüksüz erişimden yararlanmaktadır. Bu anlaşma, tarım ürünleri, tekstil ürünleri ve makineler dahil olmak üzere çok çeşitli ürünleri kapsamaktadır.
3. Avrupa Birliği (AB)
Honduras, AB’den ithal edilen belirli mallar için tercihli erişim sağlayan Avrupa Birliği ile bir Ortaklık Anlaşması’na sahiptir. Bu anlaşma kapsamında, birçok AB ürünü, özellikle endüstriyel mallar, daha düşük tarifelerden veya gümrüksüz erişimden yararlanmaktadır.
4. Çin
Çin, Honduras’ın en büyük ticaret ortaklarından biridir. Standart CET tarifeleri çoğu Çin malına uygulanır, ancak özellikle yerel endüstrileri zayıflattığı düşünülüyorsa tekstil, elektronik veya çelik gibi belirli ürünlere ek vergiler uygulanabilir.
5. Gelişmekte Olan Ülkeler
Honduras, uygun gelişmekte olan ülkelerden ithal edilen belirli mallar için azaltılmış tarifeler veya gümrüksüz erişim sağlayan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GSP) kapsamında tercihli tarife muamelesinden yararlanmaktadır. Bu tercihli muamele genellikle tarım ürünleri ve tekstil gibi temel mallara genişletilir.
Ülke Bilgileri: Honduras
- Resmi Adı: Honduras Cumhuriyeti (República de Honduras)
- Başkent: Tegucigalpa
- En Büyük Şehirler:
- Tegucigalpa
- San Pedro Sula
- Ceiba’da
- Kişi Başına Gelir: 2.600 $ (2023 tahmini)
- Nüfus: 10 milyon (2023 tahmini)
- Resmi Dil: İspanyolca
- Para birimi: Honduras lempirası (HNL)
- Konum: Orta Amerika, Guatemala, El Salvador, Nikaragua ve Karayip Denizi ile çevrilidir.
Honduras’ın Coğrafyası, Ekonomisi ve Başlıca Endüstrilerinin Açıklaması
Coğrafya
Honduras, Orta Amerika’da yer alır ve batıda Guatemala, güneybatıda El Salvador, güneydoğuda Nikaragua ve kuzeyde Karayip Denizi ile çevrilidir. Ülke, tropikal yağmur ormanları, sıradağlar ve verimli ovalar içeren çeşitli bir coğrafyaya sahiptir. Karayipler ve Pasifik boyunca uzanan geniş kıyı şeridi, önemli ticaret yollarına erişim sağlar.
Ekonomi
Honduras, tarım, üretim ve hizmetlerin temel sektörler olduğu gelişmekte olan bir ekonomiye sahiptir. Tarım, ülkenin en önemli endüstrilerinden biridir ve muz, kahve ve palmiye yağı gibi ürünler büyük ihracat kalemleridir. Son yıllarda, üretim, özellikle tekstil ve giyimde maquila operasyonları (ihracat işleme bölgeleri) aracılığıyla genişlemiştir.
Ülkenin doğal güzellikleri, plajları ve kültürel mirası sayesinde turizm sektörü de büyüyor. Bu olumlu gelişmelere rağmen Honduras, yoksulluk, eşitsizlik ve altyapı ile ilgili zorluklarla karşı karşıyadır.
Büyük Endüstriler
- Tarım: Honduras’ın muz, kahve, palmiye yağı ve deniz ürünlerinin önemli bir üreticisi olması nedeniyle tarım sektörü hayati önemini korumaktadır.
- Üretim: Tekstil ve konfeksiyon sektörü, üretim sektöründeki en büyük istihdam sağlayan sektörlerden biri olup, ürünler çoğunlukla CAFTA-DR kapsamında ABD’ye ihraç edilmektedir.
- Madencilik: Honduras’ın önemli madencilik faaliyetleri bulunmaktadır ve başlıca mineral ihracatları arasında altın, gümüş, çinko ve kurşun yer almaktadır.
- Turizm: Mercan resifleri ve dalış olanaklarıyla bilinen Bay Adaları gibi kıyı bölgelerinde turizm giderek büyüyor.
- Enerji: Hidroelektrik ve yeni yenilenebilir enerji girişimlerini de kapsayan enerji sektörü, ülkenin ekonomik kalkınmasında giderek daha önemli bir rol oynamaktadır.