ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ, ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਭੂਮੀਗਤ ਦੇਸ਼, ਇੱਕ ਵਿਭਿੰਨ ਅਤੇ ਵਧ ਰਹੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਹੈ ਜੋ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ, ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉਦਯੋਗਿਕ ਇਨਪੁਟਸ ਦੀ ਘਰੇਲੂ ਮੰਗ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦਰਾਮਦਾਂ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਰਣਨੀਤਕ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਥਿਤੀ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਆਯਾਤ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਸਟਮ ਅਤੇ ਟੈਰਿਫ ਸ਼ਾਸਨ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਦਾ ਆਯਾਤ ਟੈਰਿਫ ਢਾਂਚਾ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕਰਨ, ਸਥਾਨਕ ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਮਾਲੀਆ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਰਾਂ ਖਾਸ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਮੂਲ ਦੇਸ਼, ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤਿਆਂ, ਜਾਂ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਵਰਗੇ ਕਾਰਕਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਕਸਟਮ ਟੈਰਿਫ ਢਾਂਚਾ
ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਟੈਰਿਫ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਰਲੀਕਰਨ ਅਤੇ ਸਪਸ਼ਟਤਾ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਸਟਮ ਡਿਊਟੀਆਂ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਸਮਾਨ ਦੇ ਮੁੱਲ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਜੋਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਟੈਰਿਫ ਭਾਰ, ਮਾਤਰਾ, ਜਾਂ ਕੁਝ ਖਾਸ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਲਈ ਖਾਸ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਹਾਰਮੋਨਾਈਜ਼ਡ ਸਿਸਟਮ (HS) ਕੋਡ ਵਰਗੀਕਰਣ
ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਟੈਰਿਫ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹਾਰਮੋਨਾਈਜ਼ਡ ਸਿਸਟਮ (HS) ਕੋਡ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕਸਟਮ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਮਿਆਰੀ ਵਰਗੀਕਰਨ ਹੈ। ਵਸਤੂਆਂ ਨੂੰ ਅਧਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਹਰ ਇੱਕ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਤਪਾਦ ਖੇਤਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦ, ਮਸ਼ੀਨਰੀ, ਰਸਾਇਣ, ਟੈਕਸਟਾਈਲ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਆਮ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ
ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਲਾਗੂ ਆਮ ਕਸਟਮ ਡਿਊਟੀ ਦਰਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ:
- ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦ: 10% – 25%
- ਫਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਮੀਟ, ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦ ਅਤੇ ਅਨਾਜ ਵਰਗੇ ਉਤਪਾਦ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਸਥਾਨਕ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਉੱਚ ਦਰਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਪਕਰਣ: 0% – 15%
- ਪੂੰਜੀਗਤ ਵਸਤੂਆਂ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਮਸ਼ੀਨਰੀ, ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋਰ ਉਪਕਰਣਾਂ ‘ਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਡਿਊਟੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਦਰਾਂ ‘ਤੇ ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਆਟੋਮੋਬਾਈਲਜ਼ ਅਤੇ ਵਾਹਨ: 15% – 30%
- ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਵਾਹਨ ਦੀ ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਇੰਜਣ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਡਿਊਟੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਛੋਟੀਆਂ, ਵਧੇਰੇ ਬਾਲਣ-ਕੁਸ਼ਲ ਕਾਰਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਲਗਜ਼ਰੀ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਟੈਰਿਫਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਕੱਪੜਾ ਅਤੇ ਲਿਬਾਸ: 10% – 20%
- ਸਥਾਨਕ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਮੰਗ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੱਪੜਾ ਅਤੇ ਕੱਪੜਾ ਉਤਪਾਦ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੱਪੜੇ, ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਜੁੱਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਅਕਸਰ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੱਪੜਾ ਲਈ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਦਰਮਿਆਨੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਖਾਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਰਸਾਇਣ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ: 5% – 15%
- ਜ਼ਰੂਰੀ ਰਸਾਇਣਕ ਉਤਪਾਦ, ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਉਪਕਰਣ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਡਿਊਟੀਆਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ, ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੈਡੀਕਲ ਸਪਲਾਈ ਲਈ ਘੱਟ ਡਿਊਟੀ ਦਰ ਦੇ ਨਾਲ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਪਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਰਸਾਇਣਾਂ ‘ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਡਿਊਟੀਆਂ ਲੱਗ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰ ਸਮਾਨ: 5% – 20%
- ਕੰਪਿਊਟਰ, ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ, ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਨਾਂ ਵਰਗੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ‘ਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਦਰਾਮਦ ਡਿਊਟੀ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਤਿਆਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਕੁਝ ਜ਼ਿਆਦਾ ਡਿਊਟੀਆਂ ਲੱਗ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਕੁਝ ਉਤਪਾਦਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ
ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਤਰਜੀਹੀ ਟੈਰਿਫ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਉਤਪਾਦ ਦੇ ਮੂਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਡਿਊਟੀਆਂ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ:
- ਰੂਸ: ਬੇਲਾਰੂਸ, ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਕਸਟਮ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਇੱਕ ਤਰਜੀਹੀ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤਾ ਹੈ ਜੋ ਰੂਸ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਮਾਨ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਟੈਰਿਫ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਮਝੌਤੇ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਾਂ, ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸਮਾਨ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਡਿਊਟੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
- ਚੀਨ: ਚੀਨ ਅਤੇ ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇੱਕ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਖੇਤਰ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜੋ ਤਰਜੀਹੀ ਟੈਰਿਫ ਇਲਾਜ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਡਿਊਟੀਆਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮਸ਼ੀਨਰੀ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਸਮੱਗਰੀ ‘ਤੇ।
- ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ: ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਨਾਲ ਵਪਾਰਕ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ‘ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਕੁਝ ਵਸਤੂਆਂ ਘੱਟ ਟੈਰਿਫ ਜਾਂ ਡਿਊਟੀ ਛੋਟਾਂ ਲਈ ਯੋਗ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਾਂ, ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ।
- ਤੁਰਕੀ: ਇੱਕ ਚੱਲ ਰਹੀ ਵਪਾਰਕ ਭਾਈਵਾਲੀ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ, ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਘਟਾਏ ਗਏ ਜਾਂ ਤਰਜੀਹੀ ਟੈਰਿਫਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਛੋਟਾਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨਿਯਮ
ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਖਾਸ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਛੋਟਾਂ ਜਾਂ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ:
- ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਗਠਨ: ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਜਾਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਲਈ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਮਾਨ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ ਅਤੇ ਟੈਕਸਾਂ ਤੋਂ ਛੋਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
- ਨਿਵੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਲਈ ਤਕਨੀਕੀ ਉਪਕਰਣ: ਵੱਡੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਲਈ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੁਝ ਪੂੰਜੀਗਤ ਸਮਾਨ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਉਪਕਰਣ ਡਿਊਟੀ ਛੋਟਾਂ ਜਾਂ ਘਟੇ ਹੋਏ ਟੈਰਿਫਾਂ ਲਈ ਯੋਗ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜੇ ਉਹ ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਅਧਾਰ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ।
- ਸਥਾਨਕ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਕੱਚਾ ਮਾਲ: ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਸਥਾਨਕ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕੱਚੇ ਮਾਲ ਨੂੰ ਡਿਊਟੀਆਂ ਤੋਂ ਛੋਟ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਾਨਕ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਮੁੱਲ-ਵਰਧਿਤ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹੈ।
ਉਤਪਾਦ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਅਨੁਸਾਰ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ
1. ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦ
- ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ: 10% – 25%
- ਤਾਜ਼ੇ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਥਾਨਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਗਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ, ਨੂੰ ਦਰਮਿਆਨੀ ਡਿਊਟੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਮੌਸਮੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਉੱਚ ਡਿਊਟੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
- ਮੀਟ ਅਤੇ ਮੀਟ ਉਤਪਾਦ: 15% – 25%
- ਘਰੇਲੂ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਮੀਟ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਅਪਵਾਦ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
- ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦ: 15% – 20%
- ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਪਨੀਰ ਵਰਗੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਇਹ ਵਧੇਰੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘੱਟ ਹਨ।
2. ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਪਕਰਣ
- ਭਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ: 0% – 10%
- ਉਸਾਰੀ ਅਤੇ ਮਾਈਨਿੰਗ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਭਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਵਰਗੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ।
- ਖਪਤਕਾਰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ: 10% – 20%
- ਕੰਪਿਊਟਰ, ਫ਼ੋਨ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਣਾਂ ਵਰਗੇ ਖਪਤਕਾਰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ‘ਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਡਿਊਟੀ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ‘ਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਲਗਭਗ 15% ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
3. ਆਟੋਮੋਬਾਈਲਜ਼
- ਯਾਤਰੀ ਕਾਰਾਂ: 15% – 25%
- ਛੋਟੇ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਘੱਟ ਟੈਰਿਫ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ਦੇ ਆਯਾਤ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਲਗਜ਼ਰੀ ਵਾਹਨਾਂ ‘ਤੇ ਉੱਚ ਡਿਊਟੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਾਹਨ: 10% – 20%
- ਆਟੋਮੋਬਾਈਲਜ਼ ਵਾਂਗ, ਮੋਟਰਸਾਈਕਲਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਦਰਮਿਆਨੀ ਦਰਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਕੁਝ ਅਪਵਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਜਾਂ ਘੱਟ-ਨਿਕਾਸ ਵਾਲੇ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ।
4. ਕੱਪੜਾ, ਲਿਬਾਸ, ਅਤੇ ਜੁੱਤੇ
- ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਲਿਬਾਸ: 10% – 20%
- ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ‘ਤੇ ਅਕਸਰ ਦਰਮਿਆਨੀ ਦਰਾਮਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੇ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ।
- ਜੁੱਤੇ: 10% – 15%
- ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਜੁੱਤੀਆਂ ‘ਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਹੋਰ ਖਪਤਕਾਰ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘੱਟ ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
5. ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਸਮਾਨ
- ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਤੇ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਉਪਕਰਣ: 5% – 10%
- ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ, ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੰਚਾਰ ਯੰਤਰਾਂ ਦੇ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਡਿਊਟੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਣ: 10% – 20%
- ਵੱਡੇ ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਣ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੈਫ੍ਰਿਜਰੇਟਰ ਅਤੇ ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ‘ਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਡਿਊਟੀ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ ਦੇ ਤੱਥ
- ਦੇਸ਼ ਦਾ ਰਸਮੀ ਨਾਮ: ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਗਣਰਾਜ
- ਰਾਜਧਾਨੀ: ਤਾਸ਼ਕੰਦ
- ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ:
- ਤਾਸ਼ਕੰਦ (ਰਾਜਧਾਨੀ)
- ਸਮਰਕੰਦ
- ਬੁਖਾਰਾ
- ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਆਮਦਨ: ਲਗਭਗ $1,700 USD (2023 ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ)
- ਆਬਾਦੀ: 36 ਮਿਲੀਅਨ (2023 ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ)
- ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ: ਉਜ਼ਬੇਕ
- ਮੁਦਰਾ: ਉਜ਼ਬੇਕ ਸੋਮ (UZS)
- ਸਥਾਨ: ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ, ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ, ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਕਿਰਗਿਸਤਾਨ, ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ, ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਤੁਰਕਮੇਨਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਭੂਗੋਲ, ਆਰਥਿਕਤਾ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਦਯੋਗ
ਭੂਗੋਲ
ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਇੱਕ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਦੇਸ਼ ਹੈ, ਜੋ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਵਿਭਿੰਨ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਜ਼ਿਲਕੁਮ ਅਤੇ ਕਰਾਕੁਮ ਦੇ ਸੁੱਕੇ ਮਾਰੂਥਲਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਉਪਜਾਊ ਫਰਗਾਨਾ ਘਾਟੀ ਤੱਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰ ਵੀ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਤਿਏਨ ਸ਼ਾਨ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ, ਜੋ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ।
ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹਾਂਦੀਪੀ ਜਲਵਾਯੂ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀਆਂ ਗਰਮ ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਠੰਢੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਇਸਦੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਨ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਨਦੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਮੂ ਦਰਿਆ ਅਤੇ ਸਿਰ ਦਰਿਆ, ਇਸਦੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਆਰਥਿਕਤਾ
ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਬਾਜ਼ਾਰ-ਮੁਖੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵੱਲ ਤਬਦੀਲੀ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ, ਸੋਨਾ ਅਤੇ ਕਪਾਹ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੈ। ਕਪਾਹ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫਸਲ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਕਪਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਨਿਰਮਾਣ, ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਵਿਭਿੰਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਵੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਖੇਤਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ:
- ਖੇਤੀਬਾੜੀ: ਕਪਾਹ, ਫਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂਧਨ ਮੁੱਖ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦ ਹਨ।
- ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ: ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ, ਸੋਨਾ ਅਤੇ ਯੂਰੇਨੀਅਮ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਕੋਲ ਇਹਨਾਂ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੰਡਾਰ ਹਨ।
- ਨਿਰਮਾਣ: ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਆਪਣੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਅਧਾਰ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ, ਰਸਾਇਣਾਂ ਅਤੇ ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ।
- ਊਰਜਾ: ਦੇਸ਼ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਕੱਢਣ ਅਤੇ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ, ਆਪਣੇ ਊਰਜਾ ਖੇਤਰ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਦਯੋਗ
- ਕਪਾਹ ਉਤਪਾਦਨ: ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਕਪਾਹ ਦੀ ਖੇਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਲੰਮਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਪਾਹ ਦਾ ਮੋਹਰੀ ਉਤਪਾਦਕ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
- ਕੱਪੜਾ: ਕੱਪੜਾ ਉਦਯੋਗ ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜੋ ਨਿਰਯਾਤ ਅਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ।
- ਖਣਨ ਅਤੇ ਊਰਜਾ: ਸੋਨਾ, ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖਣਿਜ ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ, ਖਣਨ ਖੇਤਰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਹੈ।
- ਆਟੋਮੋਬਾਈਲ ਨਿਰਮਾਣ: ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਘਰੇਲੂ ਆਟੋਮੋਟਿਵ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਉਜ਼ਆਟੋ ਮੋਟਰਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਕਾਰਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।