ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੀ ਇੱਕ ਵਧਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਘਰੇਲੂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦਰਾਮਦਾਂ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਕੰਬੋਡੀਆ ਖਪਤਕਾਰ ਉਤਪਾਦ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਮਸ਼ੀਨਰੀ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸਾਮਾਨ ਅਤੇ ਕੱਚਾ ਮਾਲ ਸਮੇਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਮਾਨ ਦਾ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਆਯਾਤ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ, ਸਥਾਨਕ ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲੀਆ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਢਾਂਚਾਗਤ ਟੈਰਿਫ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਾਗੂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨ (ASEAN) ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਸੰਗਠਨ (WTO) ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਤਰਜੀਹੀ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਘਟੇ ਹੋਏ ਟੈਰਿਫਾਂ ਤੋਂ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੇ ਆਯਾਤ ਟੈਰਿਫਾਂ ਨੂੰ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਕਿਸਮ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੂਲ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਖਾਸ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ ਵੀ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਲਈ ਟੈਰਿਫ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ
ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੀ ਟੈਰਿਫ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹਾਰਮੋਨਾਈਜ਼ਡ ਸਿਸਟਮ (HS) ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ, ਜੋ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਸਥਾਨਕ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹੇਠਾਂ ਉਤਪਾਦ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੁਆਰਾ ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੀਆਂ ਆਯਾਤ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਵੇਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
1. ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦ
ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰ ਹੈ, ਪਰ ਦੇਸ਼ ਅਜੇ ਵੀ ਸਥਾਨਕ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਪੂਰਕ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
1.1 ਮੁੱਖ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਲਈ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ
- ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ:
- ਤਾਜ਼ੇ ਫਲ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੇਬ, ਸੰਤਰੇ, ਕੇਲੇ): 7%-15%
- ਸਬਜ਼ੀਆਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਿਆਜ਼, ਆਲੂ, ਟਮਾਟਰ): 10%-15%
- ਜੰਮੇ ਹੋਏ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ: 10%-15%
- ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ: 10%-15%
- ਅਨਾਜ ਅਤੇ ਅਨਾਜ:
- ਕਣਕ: 7%
- ਚੌਲ: 7%-10%
- ਮੱਕੀ: 5%-10%
- ਜੌਂ: 7%
- ਮੀਟ ਅਤੇ ਪੋਲਟਰੀ:
- ਬੀਫ: 15%
- ਸੂਰ ਦਾ ਮਾਸ: 15%
- ਪੋਲਟਰੀ (ਚਿਕਨ, ਟਰਕੀ): 15%
- ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਮੀਟ (ਸੌਸੇਜ, ਬੇਕਨ): 20%
- ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦ:
- ਦੁੱਧ: 5%-10%
- ਪਨੀਰ: 10%-15%
- ਮੱਖਣ: 10%
- ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ:
- ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਦਾ ਤੇਲ: 10%
- ਪਾਮ ਤੇਲ: 7%-10%
- ਜੈਤੂਨ ਦਾ ਤੇਲ: 5%-10%
- ਹੋਰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦ:
- ਖੰਡ: 15%-20%
- ਕਾਫੀ ਅਤੇ ਚਾਹ: 10%
1.2 ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ
- ਆਸੀਆਨ ਵਪਾਰ ਤਰਜੀਹਾਂ: ਆਸੀਆਨ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਕੰਬੋਡੀਆ ਨੂੰ ਆਸੀਆਨ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਖੇਤਰ (AFTA) ਤੋਂ ਲਾਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਦੂਜੇ ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਟੈਰਿਫ ਜਾਂ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਜਾਂ ਵੀਅਤਨਾਮ ਤੋਂ ਚੌਲ ਘੱਟ ਟੈਰਿਫਾਂ ਨਾਲ ਕੰਬੋਡੀਆ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 0% ਅਤੇ 5% ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ।
- ਗੈਰ-ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼: ਗੈਰ-ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਂ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਮਿਆਰੀ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਮੀਟ ਅਤੇ ਡੇਅਰੀ ਵਰਗੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਉੱਚ ਡਿਊਟੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
2. ਉਦਯੋਗਿਕ ਸਮਾਨ
ਕੰਬੋਡੀਆ ਦਾ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖੇਤਰ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਮਸ਼ੀਨਰੀ, ਕੱਚਾ ਮਾਲ ਅਤੇ ਉਪਕਰਣ ਸਮੇਤ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਸਮਾਨ ਦਾ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਸਤੂਆਂ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਸਥਾਨਕ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਆਯਾਤ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
2.1 ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਪਕਰਣ
- ਭਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ, ਬੁਲਡੋਜ਼ਰ, ਕ੍ਰੇਨ, ਖੁਦਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ): 0%-10%
- ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਪਕਰਣ:
- ਨਿਰਮਾਣ ਮਸ਼ੀਨਰੀ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਮਸ਼ੀਨਾਂ, ਫੂਡ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਉਪਕਰਣ): 0%-10%
- ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਸਾਮਾਨ: 0%-10%
- ਊਰਜਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਉਪਕਰਣ (ਜਨਰੇਟਰ, ਟਰਬਾਈਨ): 0%-7%
- ਬਿਜਲੀ ਉਪਕਰਣ:
- ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਮੋਟਰਾਂ: 5%-10%
- ਟ੍ਰਾਂਸਫਾਰਮਰ: 5%-10%
- ਕੇਬਲ ਅਤੇ ਵਾਇਰਿੰਗ: 5%-10%
2.2 ਆਟੋਮੋਬਾਈਲਜ਼ ਅਤੇ ਆਟੋ ਪਾਰਟਸ
ਕੰਬੋਡੀਆ ਘਰੇਲੂ ਆਵਾਜਾਈ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਾਹਨਾਂ ਅਤੇ ਆਟੋ ਪਾਰਟਸ ਦਾ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਟੋਮੋਬਾਈਲਜ਼ ਅਤੇ ਆਟੋ ਪਾਰਟਸ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਨਵੇਂ, ਵਧੇਰੇ ਬਾਲਣ-ਕੁਸ਼ਲ ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਆਯਾਤ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਕੇ ਮੰਗ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
- ਯਾਤਰੀ ਵਾਹਨ:
- ਨਵੇਂ ਵਾਹਨ: 15%-35% (ਇੰਜਣ ਦੇ ਆਕਾਰ ਅਤੇ ਕਿਸਮ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ)
- ਵਰਤੇ ਹੋਏ ਵਾਹਨ: 25%-45% (ਉਮਰ ਅਤੇ ਇੰਜਣ ਦੇ ਆਕਾਰ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ)
- ਵਪਾਰਕ ਵਾਹਨ:
- ਟਰੱਕ ਅਤੇ ਬੱਸਾਂ: 5%-20%
- ਆਟੋ ਪਾਰਟਸ:
- ਇੰਜਣ ਅਤੇ ਮਕੈਨੀਕਲ ਹਿੱਸੇ: 5%-10%
- ਟਾਇਰ ਅਤੇ ਬ੍ਰੇਕ ਸਿਸਟਮ: 10%
- ਵਾਹਨ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ, ਰੋਸ਼ਨੀ, ਆਡੀਓ ਸਿਸਟਮ): 5%-10%
2.3 ਉਦਯੋਗਿਕ ਸਮਾਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ
- ਆਸੀਆਨ ਵਪਾਰ ਤਰਜੀਹਾਂ: ਦੂਜੇ ਆਸੀਆਨ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਉਦਯੋਗਿਕ ਸਮਾਨ ਆਸੀਆਨ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਤਹਿਤ ਘਟੇ ਹੋਏ ਟੈਰਿਫ ਜਾਂ ਟੈਰਿਫ ਛੋਟਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਜਾਂ ਵੀਅਤਨਾਮ ਤੋਂ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਆਟੋ ਪਾਰਟਸ ਗੈਰ-ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘੱਟ ਟੈਰਿਫਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਗੈਰ-ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼: ਚੀਨ, ਜਾਪਾਨ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਸਮੇਤ ਗੈਰ-ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਸਮਾਨ ਨੂੰ ਮਿਆਰੀ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੇ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਦੁਵੱਲੇ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ ਹਨ, ਜੋ ਖਾਸ ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
3. ਖਪਤਕਾਰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਅਤੇ ਉਪਕਰਣ
ਕੰਬੋਡੀਆ ਆਪਣੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖਪਤਕਾਰ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਣ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੀਨ, ਜਾਪਾਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਵਸਤੂਆਂ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
3.1 ਖਪਤਕਾਰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ
- ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ: 5%-10%
- ਲੈਪਟਾਪ ਅਤੇ ਟੈਬਲੇਟ: 5%-10%
- ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ: 7%-10%
- ਆਡੀਓ ਉਪਕਰਣ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ, ਸਪੀਕਰ, ਸਾਊਂਡ ਸਿਸਟਮ): 7%-10%
- ਕੈਮਰੇ ਅਤੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਉਪਕਰਣ: 5%-10%
3.2 ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਣ
- ਰੈਫ੍ਰਿਜਰੇਟਰ: 7%-10%
- ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨਾਂ: 10%
- ਮਾਈਕ੍ਰੋਵੇਵ ਓਵਨ: 5%-10%
- ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਰ: 5%-10%
- ਡਿਸ਼ਵਾਸ਼ਰ: 7%-10%
3.3 ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਅਤੇ ਉਪਕਰਨਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ
- ਆਸੀਆਨ ਛੋਟਾਂ: ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਖਪਤਕਾਰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਣ ਅਕਸਰ ਘਟਾਏ ਗਏ ਜਾਂ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਥਾਈਲੈਂਡ ਅਤੇ ਵੀਅਤਨਾਮ ਵਰਗੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਕਿਫਾਇਤੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਗੈਰ-ਆਸੀਆਨ ਆਯਾਤ: ਗੈਰ-ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੀਨ, ਜਾਪਾਨ, ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਖਪਤਕਾਰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ, ਮਿਆਰੀ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 5% ਅਤੇ 10% ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ।
4. ਕੱਪੜਾ, ਕੱਪੜੇ, ਅਤੇ ਜੁੱਤੇ
ਕੰਬੋਡੀਆ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਅਤੇ ਕੱਪੜਾ ਨਿਰਯਾਤਕ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਕੱਚੇ ਮਾਲ ਅਤੇ ਤਿਆਰ ਕੱਪੜੇ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਟੈਰਿਫ ਸਥਾਨਕ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੈਸ਼ਨ ਅਤੇ ਜੁੱਤੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
4.1 ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਲਿਬਾਸ
- ਮਿਆਰੀ ਕੱਪੜੇ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ, ਟੀ-ਸ਼ਰਟਾਂ, ਜੀਨਸ, ਸੂਟ): 15%-20%
- ਲਗਜ਼ਰੀ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਬ੍ਰਾਂਡ: 25%-30%
- ਸਪੋਰਟਸਵੇਅਰ ਅਤੇ ਐਥਲੈਟਿਕ ਲਿਬਾਸ: 10%-20%
4.2 ਜੁੱਤੇ
- ਸਟੈਂਡਰਡ ਜੁੱਤੇ: 10%-20%
- ਲਗਜ਼ਰੀ ਜੁੱਤੇ: 25%-30%
- ਐਥਲੈਟਿਕ ਜੁੱਤੇ ਅਤੇ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਜੁੱਤੇ: 10%-15%
4.3 ਕੱਚਾ ਕੱਪੜਾ ਅਤੇ ਫੈਬਰਿਕ
- ਕਪਾਹ: 0%-7%
- ਉੱਨ: 0%-7%
- ਸਿੰਥੈਟਿਕ ਰੇਸ਼ੇ: 5%-10%
4.4 ਕੱਪੜਿਆਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ
- ਆਸੀਆਨ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ: ਆਸੀਆਨ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ, ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਜੁੱਤੇ ਘਟੇ ਹੋਏ ਜਾਂ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰੀ ਸਹਿਯੋਗ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਕੰਬੋਡੀਆ ਦਾ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਸੈਕਟਰ ਵੀਅਤਨਾਮ ਅਤੇ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਰਗੇ ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਤਰਜੀਹੀ ਦਰਾਂ ‘ਤੇ ਕੱਚਾ ਮਾਲ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਗੈਰ-ਆਸੀਆਨ ਆਯਾਤ: ਗੈਰ-ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਲਗਜ਼ਰੀ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਕੱਪੜਿਆਂ ‘ਤੇ 25% ਤੋਂ 30% ਤੱਕ ਉੱਚ ਟੈਰਿਫ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮਿਆਰੀ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ‘ਤੇ 15% ਤੋਂ 20% ਤੱਕ ਟੈਰਿਫ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।
5. ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਉਪਕਰਣ
ਕੰਬੋਡੀਆ ਆਪਣੀ ਵਧ ਰਹੀ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦਾ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਮਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਟੈਰਿਫ ਲਾਗੂ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਜ਼ਰੂਰੀ ਡਾਕਟਰੀ ਸਪਲਾਈ ਕਿਫਾਇਤੀ ਹੋਵੇ।
5.1 ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਉਤਪਾਦ
- ਦਵਾਈਆਂ (ਜੈਨਰਿਕ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਂਡੇਡ): 0%-7%
- ਟੀਕੇ: 0%
- ਪੂਰਕ ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ: 5%-10%
5.2 ਮੈਡੀਕਲ ਉਪਕਰਨ
- ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕ ਉਪਕਰਣ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਐਕਸ-ਰੇ ਮਸ਼ੀਨਾਂ, ਐਮਆਰਆਈ ਮਸ਼ੀਨਾਂ): 0%-5%
- ਸਰਜੀਕਲ ਯੰਤਰ: 5%-10%
- ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਬਿਸਤਰੇ ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਉਪਕਰਣ: 5%-10%
5.3 ਮੈਡੀਕਲ ਉਤਪਾਦਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ
- ਆਸੀਆਨ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਆਯਾਤ: ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਉਪਕਰਣ ਘਟਾਏ ਗਏ ਜਾਂ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਦਾਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਿਫਾਇਤੀ ਡਾਕਟਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਹੋਵੇ।
- ਗੈਰ-ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼: ਗੈਰ-ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮੈਡੀਕਲ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਮਿਆਰੀ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, 0% ਤੋਂ 10% ਤੱਕ।
6. ਸ਼ਰਾਬ, ਤੰਬਾਕੂ, ਅਤੇ ਲਗਜ਼ਰੀ ਸਮਾਨ
ਕੰਬੋਡੀਆ ਖਪਤ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਮਾਲੀਆ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ਰਾਬ, ਤੰਬਾਕੂ ਅਤੇ ਲਗਜ਼ਰੀ ਸਮਾਨ ‘ਤੇ ਉੱਚ ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਕਸਟਮ ਡਿਊਟੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਆਬਕਾਰੀ ਟੈਕਸ ਵੀ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
6.1 ਸ਼ਰਾਬ ਵਾਲੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ
- ਬੀਅਰ: 25%-35%
- ਵਾਈਨ: 30%-35%
- ਸਪਿਰਿਟ (ਵਿਸਕੀ, ਵੋਡਕਾ, ਰਮ): 30%-40%
- ਸ਼ਰਾਬ ਰਹਿਤ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ: 7%-10%
6.2 ਤੰਬਾਕੂ ਉਤਪਾਦ
- ਸਿਗਰਟਾਂ: 30%-35%
- ਸਿਗਾਰ: 35%
- ਹੋਰ ਤੰਬਾਕੂ ਉਤਪਾਦ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਈਪ ਤੰਬਾਕੂ): 35%
6.3 ਲਗਜ਼ਰੀ ਸਮਾਨ
- ਘੜੀਆਂ ਅਤੇ ਗਹਿਣੇ: 25%-30%
- ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਹੈਂਡਬੈਗ ਅਤੇ ਸਹਾਇਕ ਉਪਕਰਣ: 30%-35%
- ਹਾਈ-ਐਂਡ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ: 20%-25%
6.4 ਲਗਜ਼ਰੀ ਸਮਾਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ
- ਗੈਰ-ਆਸੀਆਨ ਲਗਜ਼ਰੀ ਸਾਮਾਨ: ਗੈਰ-ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਯੂਰਪ ਜਾਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਲਗਜ਼ਰੀ ਸਾਮਾਨ ‘ਤੇ ਉੱਚ ਟੈਰਿਫ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 25% ਅਤੇ 35% ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ। ਇਹ ਟੈਰਿਫ ਲਗਜ਼ਰੀ ਖਪਤ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਾਲੀਆ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
- ਆਬਕਾਰੀ ਟੈਕਸ: ਟੈਰਿਫਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੰਬੋਡੀਆ ਖਪਤ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲੀਆ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਸ਼ਰਾਬ, ਤੰਬਾਕੂ ਅਤੇ ਲਗਜ਼ਰੀ ਸਮਾਨ ‘ਤੇ ਆਬਕਾਰੀ ਟੈਕਸ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਕੰਬੋਡੀਆ ਬਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਤੱਥ
- ਰਸਮੀ ਨਾਮ: ਕੰਬੋਡੀਆ ਦਾ ਰਾਜ
- ਰਾਜਧਾਨੀ: ਫਨੋਮ ਪੇਨ
- ਤਿੰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ:
- ਫਨੋਮ ਪੇਨ
- ਸੀਮ ਰੀਪ
- ਬੱਟਾਮਬੈਂਗ
- ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਆਮਦਨ: ਲਗਭਗ $1,700 USD (2023 ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ)
- ਆਬਾਦੀ: ਲਗਭਗ 16.9 ਮਿਲੀਅਨ (2023 ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ)
- ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ: ਖਮੇਰ
- ਮੁਦਰਾ: ਕੰਬੋਡੀਅਨ ਰੀਅਲ (KHR)
- ਸਥਾਨ: ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ, ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਥਾਈਲੈਂਡ, ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਲਾਓਸ, ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਵੀਅਤਨਾਮ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੀ ਖਾੜੀ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਕੰਬੋਡੀਆ ਦਾ ਭੂਗੋਲ
ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੀ ਅਮੀਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਵਿਭਿੰਨ ਭੂਗੋਲ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨੀਵੇਂ ਮੈਦਾਨਾਂ, ਨਦੀਆਂ ਅਤੇ ਪਹਾੜੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ ਜੋ ਇਸਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਮੇਕਾਂਗ ਨਦੀ, ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਕੰਬੋਡੀਆ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ।
- ਨੀਵੇਂ ਮੈਦਾਨ: ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਨੀਵੇਂ ਮੈਦਾਨ ਉਹ ਥਾਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਆਬਾਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਚੌਲਾਂ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਮੌਸਮੀ ਮਾਨਸੂਨ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਮੇਕਾਂਗ ਨਦੀ: ਮੇਕਾਂਗ ਨਦੀ, ਜੋ ਲਾਓਸ ਤੋਂ ਕੰਬੋਡੀਆ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਵੀਅਤਨਾਮ ਵਿੱਚ ਵਗਦੀ ਹੈ, ਆਵਾਜਾਈ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਮੱਛੀ ਫੜਨ ਲਈ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਜਲ ਮਾਰਗ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੀਆਂ ਊਰਜਾ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਲਈ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
- ਟੋਂਲੇ ਸੈਪ ਝੀਲ: ਟੋਂਲੇ ਸੈਪ, ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਾਜ਼ੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਝੀਲ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਝੀਲ ਦਾ ਮੌਸਮੀ ਹੜ੍ਹ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਲਈ ਉਪਜਾਊ ਮਿੱਟੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਮੱਛੀ ਫੜਨ ਵਾਲੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਘਰ ਹੈ।
- ਜਲਵਾਯੂ: ਕੰਬੋਡੀਆ ਦਾ ਜਲਵਾਯੂ ਗਰਮ ਖੰਡੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਮਈ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਬਰਸਾਤੀ ਮੌਨਸੂਨ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੱਕ ਖੁਸ਼ਕ ਮੌਸਮ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦਾ ਗਰਮ ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਭਰਪੂਰ ਬਾਰਿਸ਼ ਇਸਦੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੇਤਰ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਦਯੋਗ
ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇਸਦੇ ਕੱਪੜਾ ਨਿਰਮਾਣ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਅਤੇ ਉਸਾਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਗਰੀਬੀ, ਸੀਮਤ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ, ਅਤੇ ਘੱਟ-ਮੁੱਲ-ਵਰਧਿਤ ਉਦਯੋਗਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਵਰਗੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।
1. ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਨਿਰਮਾਣ
- ਕੰਬੋਡੀਆ ਦਾ ਕੱਪੜਾ ਉਦਯੋਗ ਇਸਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਹੈ, ਜੋ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨਿਰਯਾਤ ਕਮਾਈ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਵਿਸ਼ਵ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਪਲਾਇਰ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ, ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
- ਨਿਰਯਾਤ: ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨਿਰਯਾਤ ਕੱਪੜੇ, ਕੱਪੜਾ ਅਤੇ ਜੁੱਤੇ ਹਨ, ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁੱਲ ਨਿਰਯਾਤ ਦਾ 70% ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਣਦੇ ਹਨ।
2. ਖੇਤੀਬਾੜੀ
- ਕੰਬੋਡੀਆ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਖੇਤਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਲਗਭਗ ਅੱਧੇ ਕਾਰਜਬਲ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਚੌਲ, ਰਬੜ, ਕਸਾਵਾ, ਮੱਕੀ ਅਤੇ ਗੰਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੰਬੋਡੀਆ ਚੌਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਹੈ ਅਤੇ ਮਿੱਲ ਕੀਤੇ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਿਰਯਾਤਕ ਹੈ।
- ਮੁੱਖ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨਿਰਯਾਤ: ਚੌਲ, ਰਬੜ ਅਤੇ ਕਸਾਵਾ ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੇ ਮੁੱਖ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨਿਰਯਾਤ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
3. ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ
- ਕੰਬੋਡੀਆ ਦਾ ਅਮੀਰ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸੀਮ ਰੀਪ ਵਿੱਚ ਅੰਗਕੋਰ ਵਾਟ ਮੰਦਰ ਕੰਪਲੈਕਸ, ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੈਲਾਨੀ ਸਥਾਨ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਖੇਤਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ, ਨੌਕਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਕਮਾਈ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।
- ਸੈਲਾਨੀ ਆਕਰਸ਼ਣ: ਅੰਗਕੋਰ ਵਾਟ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੈਲਾਨੀ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਧਾਨੀ ਫਨੋਮ ਪੇਨਹ ਅਤੇ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੀ ਖਾੜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਖੇਤਰ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਿਹਾਨੌਕਵਿਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
4. ਉਸਾਰੀ ਅਤੇ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ
- ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਖੇਤਰਾਂ ਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਿੱਧੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਕੇ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਫਨੋਮ ਪੇਨਹ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰਕ ਅਤੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਆਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉੱਚੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਾਪਿੰਗ ਮਾਲ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
- ਨਿਵੇਸ਼: ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਚੀਨ ਤੋਂ, ਨੇ ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੜਕਾਂ, ਪੁਲ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਇਮਾਰਤਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
5. ਊਰਜਾ
- ਕੰਬੋਡੀਆ ਦਾ ਊਰਜਾ ਖੇਤਰ ਅਜੇ ਵੀ ਵਿਕਾਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਰਕਾਰ ਆਪਣੀ ਵਧਦੀ ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਮੁੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
- ਪਣ-ਬਿਜਲੀ: ਮੇਕਾਂਗ ਨਦੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੀ ਬਿਜਲੀ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।