ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਬੋਰਨੀਓ ਟਾਪੂ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਪਰ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼, ਬਰੂਨੇਈ ਦਾਰੂਸਲਮ, ਆਯਾਤ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਢਾਂਚਾਗਤ ਕਸਟਮ ਟੈਰਿਫ ਸ਼ਾਸਨ ਹੈ। ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨ (ASEAN) ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਸੰਗਠਨ (WTO) ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਬਰੂਨੇਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਪਾਰ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਖੇਤਰੀ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਤੋਂ ਲਾਭ ਉਠਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਖਾਸ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਮਾਨ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬਰੂਨੇਈ ਆਪਣੀ ਛੋਟੀ ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਸੀਮਤ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਸਤੂਆਂ ਲਈ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਸਥਾਨਕ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਨਾਲ ਕਿਫਾਇਤੀ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਚੋਣਵੇਂ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਲਾਗੂ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਬਰੂਨੇਈ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਅਨੁਸਾਰ ਕਸਟਮ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ
1. ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦ
ਬਰੂਨੇਈ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੀਆਂ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦਰਾਮਦਾਂ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦਰਾਮਦਾਂ ਲਈ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਥਾਨਕ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
1.1 ਮੁੱਢਲੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦ
- ਅਨਾਜ ਅਤੇ ਅਨਾਜ: ਬਰੂਨੇਈ ਆਪਣੀਆਂ ਘਰੇਲੂ ਖਪਤ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਚੌਲ, ਕਣਕ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਨਾਜ ਦਰਾਮਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਿਫਾਇਤੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਚੌਲ: ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਭੋਜਨ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ‘ਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਕਿਸਮਾਂ ਮੂਲ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ 5% ਟੈਰਿਫ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ।
- ਕਣਕ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਨਾਜ: ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 5% ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਖੇਤਰੀ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ: ਬਰੂਨੇਈ ਫਲਾਂ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦਾ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਮੌਸਮੀ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
- ਖੱਟੇ ਫਲ (ਸੰਤਰੇ, ਨਿੰਬੂ): ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 5% ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ASEAN-ਮੂਲ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
- ਪੱਤੇਦਾਰ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਆਲੂ: ਟੈਰਿਫ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 5% ਤੋਂ 10% ਤੱਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਦਰਾਂ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
1.2 ਪਸ਼ੂਧਨ ਅਤੇ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦ
- ਮੀਟ ਅਤੇ ਪੋਲਟਰੀ: ਬਰੂਨੇਈ ਆਪਣੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੀਟ ਅਤੇ ਪੋਲਟਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਟੈਰਿਫ ਢਾਂਚਾ ਕਿਫਾਇਤੀਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਥਾਨਕ ਪਸ਼ੂ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਬੀਫ ਅਤੇ ਲੇਲੇ: ਆਯਾਤ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 5% ਤੋਂ 10% ਟੈਰਿਫ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਖਾਸ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਹਲਾਲ-ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਮੀਟ ਨੂੰ ਘਟੇ ਹੋਏ ਟੈਰਿਫ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਪੋਲਟਰੀ (ਚਿਕਨ, ਟਰਕੀ): ਪੋਲਟਰੀ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ 5% ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਲਈ ਛੋਟਾਂ ਜਾਂ ਘਟੀਆਂ ਦਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ।
- ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦ: ਬਰੂਨੇਈ ਵਿੱਚ ਡੇਅਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਰਾਮਦ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਅਤੇ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ।
- ਦੁੱਧ ਪਾਊਡਰ ਅਤੇ ਤਰਲ ਦੁੱਧ: ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 5% ਟੈਰਿਫ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਪੋਸ਼ਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਦਰਾਂ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਪਨੀਰ ਅਤੇ ਮੱਖਣ: ਉਤਪਾਦ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ, ਟੈਰਿਫ 5% ਤੋਂ 10% ਤੱਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
1.3 ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ
ਬ੍ਰੂਨੇਈ ਨੂੰ ਆਸੀਆਨ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤਿਆਂ (FTAs) ਤੋਂ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜੋ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜਨਰਲਾਈਜ਼ਡ ਸਿਸਟਮ ਆਫ਼ ਪ੍ਰੈਫਰੈਂਸ (GSP) ਦੇ ਤਹਿਤ, ਬ੍ਰੂਨੇਈ ਕੁਝ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਏ ਜਾਂ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ‘ਤੇ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
2. ਉਦਯੋਗਿਕ ਸਮਾਨ
ਬਰੂਨੇਈ ਆਪਣੀ ਘਰੇਲੂ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਲਈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਸਾਰੀ, ਨਿਰਮਾਣ, ਅਤੇ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦਾ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਵਸਤੂਆਂ ਨੂੰ ਕਿਫਾਇਤੀ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਲਈ ਚੋਣਵੇਂ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਲਾਗੂ ਕਰਦੀ ਹੈ।
2.1 ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਪਕਰਣ
- ਉਦਯੋਗਿਕ ਮਸ਼ੀਨਰੀ: ਬਰੂਨੇਈ ਦੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਆਯਾਤ ਇਸਦੇ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ। ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਆਯਾਤਾਂ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
- ਉਸਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ (ਖੁਦਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ, ਬੁਲਡੋਜ਼ਰ): ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਰੋਤ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ 0% ਤੋਂ 5% ਤੱਕ ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਉਪਕਰਣ: ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਪਕਰਣ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ।
- ਬਿਜਲੀ ਉਪਕਰਣ: ਬਿਜਲੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਪਕਰਣ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਟ੍ਰਾਂਸਫਾਰਮਰ, ਜਨਰੇਟਰ, ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ, ਬਰੂਨੇਈ ਦੇ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ।
- ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਕਲ ਮਸ਼ੀਨਰੀ: ਉਦਯੋਗਿਕ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 0% ਤੋਂ 5% ਤੱਕ ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
2.2 ਮੋਟਰ ਵਾਹਨ ਅਤੇ ਆਵਾਜਾਈ
ਬਰੂਨੇਈ ਆਪਣੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਉਂਦੀ ਹੈ।
- ਯਾਤਰੀ ਵਾਹਨ: ਕਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀ ਇੰਜਣ ਦੇ ਆਕਾਰ, ਵਾਹਨ ਦੀ ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਕਾਰਕਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਛੋਟੇ ਯਾਤਰੀ ਵਾਹਨ (1,500cc ਤੋਂ ਘੱਟ): ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 10% ਟੈਕਸ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ।
- ਲਗਜ਼ਰੀ ਕਾਰਾਂ ਅਤੇ SUVs: ਇੰਜਣ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਵਾਧੂ ਡਿਊਟੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ, 20% ਤੱਕ ਦੇ ਉੱਚ ਟੈਰਿਫ ਲਾਗੂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਵਪਾਰਕ ਵਾਹਨ: ਟਰੱਕਾਂ, ਬੱਸਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਪਾਰਕ ਵਾਹਨਾਂ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ 5% ਤੋਂ 15% ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਪੁਰਜ਼ੇ ਅਤੇ ਸਹਾਇਕ ਉਪਕਰਣ: ਟਾਇਰਾਂ, ਇੰਜਣਾਂ ਅਤੇ ਬੈਟਰੀਆਂ ਵਰਗੇ ਸਪੇਅਰ ਪਾਰਟਸ ‘ਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 5% ਤੋਂ 10% ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਨਤਕ ਆਵਾਜਾਈ ਜਾਂ ਉਦਯੋਗਿਕ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪੁਰਜ਼ਿਆਂ ਲਈ ਘੱਟ ਦਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ।
2.3 ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ
ਬ੍ਰੂਨੇਈ ਨੂੰ ASEAN ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਉਦਯੋਗਿਕ ਸਮਾਨ ‘ਤੇ ASEAN ਟ੍ਰੇਡ ਇਨ ਗੁਡਜ਼ ਐਗਰੀਮੈਂਟ (ATIGA) ਦੇ ਤਹਿਤ ਜ਼ੀਰੋ ਜਾਂ ਘਟਾਇਆ ਗਿਆ ਟੈਰਿਫ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਬ੍ਰੂਨੇਈ ਦੇ ਦੁਵੱਲੇ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ASEAN-ਚੀਨ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਤਹਿਤ ਚੀਨ, ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਮਾਨ ਨੂੰ ਵੀ ਘਟਾਇਆ ਗਿਆ ਟੈਰਿਫ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ।
3. ਕੱਪੜਾ ਅਤੇ ਲਿਬਾਸ
ਬਰੂਨੇਈ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਅਤੇ ਲਿਬਾਸ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਚੀਨ ਤੋਂ। ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਉਤਪਾਦਾਂ ਲਈ ਟੈਰਿਫ ਢਾਂਚਾ ਸਥਾਨਕ ਕੱਪੜਾ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਲਈ ਕੱਪੜਿਆਂ ਤੱਕ ਕਿਫਾਇਤੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
3.1 ਕੱਚਾ ਮਾਲ
- ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਫਾਈਬਰ ਅਤੇ ਧਾਗਾ: ਬਰੂਨੇਈ ਕਪਾਹ, ਉੱਨ ਅਤੇ ਸਿੰਥੈਟਿਕ ਫਾਈਬਰ ਵਰਗੇ ਕੱਚੇ ਮਾਲ ਦਾ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ‘ਤੇ ਸਥਾਨਕ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਘੱਟ ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
- ਕਪਾਹ ਅਤੇ ਉੱਨ: ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 5% ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
- ਸਿੰਥੈਟਿਕ ਫਾਈਬਰ: ਟੈਰਿਫ 5% ਤੋਂ 10% ਤੱਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
3.2 ਤਿਆਰ ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਲਿਬਾਸ
- ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਲਿਬਾਸ: ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ‘ਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਦਰਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਗਜ਼ਰੀ ਵਸਤੂਆਂ ‘ਤੇ ਉੱਚੀਆਂ ਦਰਾਂ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਆਮ ਪਹਿਨਣ ਅਤੇ ਵਰਦੀਆਂ: ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 10% ਟੈਕਸ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ।
- ਲਗਜ਼ਰੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਂਡ ਵਾਲੇ ਕੱਪੜੇ: ਮਹਿੰਗੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਲਈ ਟੈਰਿਫ 15% ਤੋਂ 20% ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਜੁੱਤੀਆਂ: ਆਯਾਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜੁੱਤੀਆਂ ‘ ਤੇ 5% ਤੋਂ 15% ਤੱਕ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
3.3 ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ
ਬ੍ਰੂਨੇਈ ਨੂੰ ASEAN ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਖੇਤਰ (AFTA) ਦੇ ਤਹਿਤ ASEAN ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਅਤੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ‘ਤੇ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ASEAN ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਘਟੇ ਹੋਏ ਟੈਰਿਫ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ।
4. ਖਪਤਕਾਰ ਵਸਤੂਆਂ
ਬਰੂਨੇਈ ਦੇ ਆਯਾਤ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਖਪਤਕਾਰ ਵਸਤੂਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ, ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਣ ਅਤੇ ਫਰਨੀਚਰ ਹਨ। ਘਰੇਲੂ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਫਾਇਤੀਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
4.1 ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਣ
- ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਣ: ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਚੂਨ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਨਾਲ ਕਿਫਾਇਤੀਤਾ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਡੇ ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਣ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫਰਿੱਜ, ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਅਤੇ ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਰ ਦਰਮਿਆਨੀ ਦਰਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ।
- ਰੈਫ੍ਰਿਜਰੇਟਰ ਅਤੇ ਫ੍ਰੀਜ਼ਰ: ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 5% ਤੋਂ 10% ਤੱਕ ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
- ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਅਤੇ ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਰ: ਬ੍ਰਾਂਡ ਅਤੇ ਮੂਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ 10% ਤੋਂ 15% ਦੇ ਟੈਰਿਫ ਦੇ ਅਧੀਨ ।
- ਖਪਤਕਾਰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ: ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ, ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਅਤੇ ਲੈਪਟਾਪ ਵਰਗੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਜ਼ਰੂਰੀ ਆਯਾਤ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ ਲਈ ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
- ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ: ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 5% ਟੈਕਸ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ।
- ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਅਤੇ ਲੈਪਟਾਪ: ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 0% ਤੋਂ 5% ਤੱਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
4.2 ਫਰਨੀਚਰ ਅਤੇ ਫਰਨੀਚਰ
- ਫਰਨੀਚਰ: ਆਯਾਤ ਕੀਤਾ ਫਰਨੀਚਰ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਘਰ ਅਤੇ ਦਫਤਰ ਦਾ ਫਰਨੀਚਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ 5% ਤੋਂ 15% ਤੱਕ ਦੇ ਟੈਰਿਫ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ ।
- ਲੱਕੜ ਦੇ ਫਰਨੀਚਰ: ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 10% ਤੋਂ 15% ਤੱਕ ਟੈਕਸ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ।
- ਪਲਾਸਟਿਕ ਅਤੇ ਧਾਤ ਦਾ ਫਰਨੀਚਰ: 5% ਤੋਂ 10% ਟੈਰਿਫ ਦੇ ਅਧੀਨ ।
- ਘਰੇਲੂ ਸਜਾਵਟ: ਕਾਰਪੇਟ, ਪਰਦੇ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਸਜਾਵਟ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 5% ਤੋਂ 10% ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
4.3 ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ
ASEAN ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਖਪਤਕਾਰ ਸਾਮਾਨ ASEAN ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਖੇਤਰ (AFTA) ਦੇ ਤਹਿਤ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ਤੋਂ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਗੈਰ-ਤਰਜੀਹੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਾਮਾਨ ਨੂੰ ਬਰੂਨੇਈ ਦੇ ਕਸਟਮ ਟੈਰਿਫ ਸ਼ਡਿਊਲ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਮਿਆਰੀ ਟੈਰਿਫ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
5. ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਉਤਪਾਦ
ਊਰਜਾ ਬਰੂਨੇਈ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਖੇਤਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਘਰੇਲੂ ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਰਿਫਾਈਂਡ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਉਤਪਾਦਾਂ ਲਈ, ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਊਰਜਾ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਫਾਇਤੀਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਊਰਜਾ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਲਾਗੂ ਕਰਦੀ ਹੈ।
5.1 ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਉਤਪਾਦ
- ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸੋਲੀਨ: ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤੇਲ ਉਤਪਾਦਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਬਰੂਨੇਈ ਘਰੇਲੂ ਕਿਫਾਇਤੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸੋਲੀਨ ਦੇ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਟੈਰਿਫ ਲਾਗੂ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਕੱਚਾ ਤੇਲ: ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ਦੇ ਅਧੀਨ ।
- ਪੈਟਰੋਲ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਲ: ਟੈਰਿਫ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 0% ਤੋਂ 5% ਤੱਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਘੱਟ ਦਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ।
- ਡੀਜ਼ਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰਿਫਾਇੰਡ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਉਤਪਾਦ: ਰਿਫਾਇੰਡ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 5% ਤੋਂ 10% ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਮੂਲ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
5.2 ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਉਪਕਰਨ
- ਸੋਲਰ ਪੈਨਲ ਅਤੇ ਵਿੰਡ ਟਰਬਾਈਨ: ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਲਈ, ਬਰੂਨੇਈ ਟਿਕਾਊ ਊਰਜਾ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰਤੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੋਲਰ ਪੈਨਲਾਂ ਅਤੇ ਵਿੰਡ ਟਰਬਾਈਨਾਂ ਵਰਗੇ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਉਪਕਰਣਾਂ ‘ਤੇ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ਲਾਗੂ ਕਰਦਾ ਹੈ।
6. ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਉਪਕਰਣ
ਕਿਫਾਇਤੀ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਬਰੂਨੇਈ ਲਈ ਇੱਕ ਤਰਜੀਹ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਉਪਕਰਣਾਂ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਜਾਂ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ਲਾਗੂ ਕਰਦੀ ਹੈ।
6.1 ਦਵਾਈਆਂ
- ਦਵਾਈਆਂ: ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਵਾਈਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਜੀਵਨ-ਰੱਖਿਅਕ ਦਵਾਈਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਆਬਾਦੀ ਲਈ ਕਿਫਾਇਤੀਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
6.2 ਮੈਡੀਕਲ ਉਪਕਰਣ
- ਮੈਡੀਕਲ ਉਪਕਰਣ: ਡਾਕਟਰੀ ਉਪਕਰਣ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕ ਟੂਲ, ਸਰਜੀਕਲ ਯੰਤਰ, ਅਤੇ ਹਸਪਤਾਲ ਉਪਕਰਣ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਅਤੇ ਮੂਲ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ਜਾਂ ਘੱਟ ਟੈਰਿਫ (5% ਤੋਂ 10%) ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ।
7. ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ ਅਤੇ ਛੋਟਾਂ
ਬਰੂਨੇਈ ਦੇ ਕਸਟਮ ਟੈਰਿਫ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਅਤੇ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਸਾਮਾਨ ਦੇ ਮੂਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਕਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ ਅਤੇ ਛੋਟਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
7.1 ਗੈਰ-ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਤੱਵ
ਚੀਨ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਸਮੇਤ ਗੈਰ-ਆਸੀਆਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ, ਬਰੂਨੇਈ ਦੇ ਟੈਰਿਫ ਸ਼ਡਿਊਲ ਵਿੱਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਮਿਆਰੀ ਕਸਟਮ ਟੈਰਿਫਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਸਤੂਆਂ ‘ਤੇ ਆਸੀਆਨ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਉੱਚ ਟੈਰਿਫਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
7.2 ਦੁਵੱਲੇ ਅਤੇ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸਮਝੌਤੇ
- ਆਸੀਆਨ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਖੇਤਰ (AFTA): ਬ੍ਰੂਨੇਈ ਨੂੰ ਆਸੀਆਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਪਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਮਾਨ ‘ਤੇ ਜ਼ੀਰੋ ਟੈਰਿਫ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਖੇਤਰੀ ਆਰਥਿਕ ਏਕੀਕਰਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਆਸੀਆਨ-ਚੀਨ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤਾ (ACFTA): ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਤਹਿਤ ਬਰੂਨੇਈ ਚੀਨ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਮਾਨ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਟੈਰਿਫ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਦਾ ਹੈ।
- ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਸੰਗਠਨ (WTO): WTO ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਬਰੂਨੇਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਪਾਰ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, WTO ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਮੋਸਟ-ਫੇਵਰਡ-ਨੇਸ਼ਨ (MFN) ਟੈਰਿਫ ਤੋਂ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ ਦੇ ਤੱਥ
- ਅਧਿਕਾਰਤ ਨਾਮ: ਬਰੂਨੇਈ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਨਿਵਾਸ (ਨੇਗਾਰਾ ਬਰੂਨੇਈ ਦਾਰੂਸਲਮ)
- ਰਾਜਧਾਨੀ: ਬਾਂਦਰ ਸੀਰੀ ਬੇਗਾਵਾਂ
- ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ:
- ਬਾਂਦਰ ਸੀਰੀ ਬੇਗਾਵਾਂ (ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ)
- ਕੁਆਲਾ ਬੇਲਾਈਟ
- ਸੀਰੀਆ
- ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਆਮਦਨ: ਲਗਭਗ $28,000 USD (2023 ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ)
- ਆਬਾਦੀ: ਲਗਭਗ 460,000 (2023 ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ)
- ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ: ਮਾਲੇਈ
- ਮੁਦਰਾ: ਬਰੂਨੇਈ ਡਾਲਰ (BND)
- ਸਥਾਨ: ਬਰੂਨੇਈ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਬੋਰਨੀਓ ਟਾਪੂ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਤੱਟ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਸਰਹੱਦ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ।
ਬਰੂਨੇਈ ਦਾ ਭੂਗੋਲ
ਬਰੂਨੇਈ 5,765 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਸਾਰਾਵਾਕ ਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਰਮ ਖੰਡੀ ਮੀਂਹ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਵਾਲਾ ਜਲਵਾਯੂ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਸਾਲ ਭਰ ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਨਮੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
- ਜਲਵਾਯੂ: ਬਰੂਨੇਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਰਮ ਖੰਡੀ ਜਲਵਾਯੂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸਾਲ ਭਰ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਮੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਾਨਸੂਨ ਦਾ ਮੌਸਮ ਨਵੰਬਰ ਅਤੇ ਮਾਰਚ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਨਦੀਆਂ: ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਰੂਨੇਈ ਨਦੀ ਅਤੇ ਬੇਲਾਇਤ ਨਦੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜੋ ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਜਲ ਸਰੋਤਾਂ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ।
- ਜੰਗਲ: ਬਰੂਨੇਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜੰਗਲਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭੂਮੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਗਰਮ ਖੰਡੀ ਮੀਂਹ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਨੇ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਨੇ ਸਖ਼ਤ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨਿਯਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਜੰਗਲਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਬਰੂਨੇਈ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ
ਬਰੂਨੇਈ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਸੈਕਟਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲੀਆ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਕਮਾਈ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦਾ ਜੀਵਨ ਪੱਧਰ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਦੌਲਤ ਅਤੇ ਸੂਝਵਾਨ ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
1. ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ
ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਖੇਤਰ ਬਰੂਨੇਈ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਨਿਰਯਾਤ ਮਾਲੀਏ ਦੇ 90% ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਅਤੇ ਤਰਲ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ (LNG) ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਨਿਰਯਾਤਕ ਹੈ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਪਾਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਨੂੰ ।
2. ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ
ਜਦੋਂ ਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਬਰੂਨੇਈ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਮਾਮੂਲੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਸਰਕਾਰ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ । ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਖੇਤਰ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਜੋ ਘਰੇਲੂ ਭੋਜਨ ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ।
3. ਵਿੱਤ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ
ਬਰੂਨੇਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਧਦਾ ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਖੇਤਰ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਧਿਆਨ ਇਸਲਾਮੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਅਤੇ ਦੌਲਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ । ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਥਿਰਤਾ ਇਸਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਲਈ ਇੱਕ ਆਕਰਸ਼ਕ ਮੰਜ਼ਿਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।
4. ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ
ਬਰੂਨੇਈ ਆਪਣੀ ਅਮੀਰ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਮੀਂਹ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਈਕੋ-ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਇਹ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੀ ਇਸਲਾਮੀ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਮਰ ਅਲੀ ਸੈਫੂਦੀਨ ਮਸਜਿਦ ਅਤੇ ਸੁਲਤਾਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਨਿਵਾਸ, ਇਸਤਾਨਾ ਨੂਰੁਲ ਇਮਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।