ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ, ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਇੱਕ ਪਹਾੜੀ ਦੇਸ਼, ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ, ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ, ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਇੱਕ ਭੂਮੀਗਤ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੋਣ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਨੇ 1991 ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਬਾਜ਼ਾਰ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਗਰੀਬੀ, ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਛੋਟੀ, ਭੂਮੀਗਤ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਆਪਣੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖਪਤਕਾਰ ਵਸਤੂਆਂ, ਕੱਚੇ ਮਾਲ ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਲਈ ਦਰਾਮਦ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਦਾ ਟੈਰਿਫ ਸਿਸਟਮ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲੀਆ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਹਨਾਂ ਆਯਾਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਆਰਥਿਕ ਯੂਨੀਅਨ (EAEU) ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਦੀਆਂ ਕਸਟਮ ਨੀਤੀਆਂ ਇਸ ਵਪਾਰ ਬਲਾਕ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਟੈਰਿਫ ਨੀਤੀ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। EAEU, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰੂਸ, ਅਰਮੀਨੀਆ, ਬੇਲਾਰੂਸ ਅਤੇ ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਆਪਣੇ ਮੈਂਬਰ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਟੈਰਿਫਾਂ ਨੂੰ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਦੇ ਕਸਟਮ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਸਤੂਆਂ ‘ਤੇ ਲਗਾਏ ਗਏ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ EAEU ਮੈਂਬਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਕੁਝ ਆਯਾਤ ਲਈ ਤਰਜੀਹੀ ਇਲਾਜ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਦੇ ਵਪਾਰਕ ਸਮਝੌਤੇ ਹਨ।
ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਦੇ ਟੈਰਿਫ ਸਿਸਟਮ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਦਾ ਕਸਟਮ ਟੈਰਿਫ ਸਿਸਟਮ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ, ਘਰੇਲੂ ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਮਾਲੀਆ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਆਰਥਿਕ ਯੂਨੀਅਨ (EAEU) ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ EAEU ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਹਿਮਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਾਮਨ ਕਸਟਮ ਟੈਰਿਫ (CCT) ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਸਤੂਆਂ ਲਈ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਸਾਰੇ EAEU ਮੈਂਬਰ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕਸੁਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਿਆਰੀ ਟੈਰਿਫਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਦਾ ਆਪਣਾ ਮੁੱਲ-ਵਰਧਿਤ ਟੈਕਸ (VAT) ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਆਬਕਾਰੀ ਡਿਊਟੀਆਂ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਕੁਝ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਕਸਟਮ ਸੇਵਾ, ਜੋ ਕਿ ਕਿਰਗਿਜ਼ ਗਣਰਾਜ ਦੀ ਸਟੇਟ ਕਸਟਮ ਸੇਵਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਇਹਨਾਂ ਟੈਰਿਫਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਆਯਾਤ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਟੈਰਿਫ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਦੇ ਪਾਰ ਸਾਮਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖੇ।
ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਦਾ ਟੈਰਿਫ ਸਿਸਟਮ ਹਾਰਮੋਨਾਈਜ਼ਡ ਸਿਸਟਮ (HS) ‘ ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ, ਜੋ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਖਿਆਤਮਕ ਕੋਡ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਰਗੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ, ਵਰਤੋਂ ਜਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਲਈ ਰਣਨੀਤਕ ਮੁੱਲ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੱਧਰ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਕਸਟਮ ਟੈਰਿਫ ਸਿਸਟਮ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ
- ਐਡ ਵੈਲੋਰੇਮ ਟੈਰਿਫ: ਟੈਰਿਫ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਰੂਪ, ਜੋ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਾਮਾਨ ਦੇ ਮੁੱਲ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਜੋਂ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਖਾਸ ਟੈਰਿਫ: ਕੁਝ ਉਤਪਾਦ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਦਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਮਾਤਰਾ, ਭਾਰ, ਜਾਂ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਕਸਟਮਜ਼ ਮੁਲਾਂਕਣ: ਕਸਟਮਜ਼ ਡਿਊਟੀ ਦੀ ਗਣਨਾ ਅਕਸਰ ਸਾਮਾਨ ਦੇ CIF (ਲਾਗਤ, ਬੀਮਾ ਅਤੇ ਮਾਲ) ਮੁੱਲ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਭਾਵ ਕਸਟਮਜ਼ ਮੁੱਲ ਵਿੱਚ ਸਾਮਾਨ ਦੀ ਕੀਮਤ ਅਤੇ ਸ਼ਿਪਿੰਗ ਅਤੇ ਬੀਮਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਆਬਕਾਰੀ ਟੈਕਸ: ਕੁਝ ਵਸਤੂਆਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸ਼ਰਾਬ, ਤੰਬਾਕੂ ਅਤੇ ਬਾਲਣ, ਵਾਧੂ ਆਬਕਾਰੀ ਡਿਊਟੀਆਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ।
- ਵੈਟ: ਮੁੱਲ-ਵਰਧਿਤ ਟੈਕਸ (ਵੈਟ) ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਰਾਮਦਾਂ ‘ਤੇ ਕਸਟਮ ਡਿਊਟੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 12% ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਦਾ ਟੈਰਿਫ ਢਾਂਚਾ ਇਸਦੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਤੋਂ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਹੋਰ EAEU ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਕੋਲ ਅਜੇ ਵੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤਰਜੀਹਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁਝ ਉਤਪਾਦਾਂ ਲਈ ਖੇਤਰੀ ਸਮਾਯੋਜਨ ਜਾਂ ਛੋਟਾਂ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ।
ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਟੈਰਿਫ
ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹੇਠਾਂ ਮੁੱਖ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ‘ਤੇ ਲਾਗੂ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਉਤਪਾਦ
ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਕਾਫ਼ੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਧਾਰ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਛੋਟਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਸੀਮਤ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਭੋਜਨ ਆਯਾਤ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਟੈਰਿਫਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਘਰੇਲੂ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਡਿਊਟੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
- ਕਣਕ ਅਤੇ ਆਟਾ: ਕਣਕ, ਜੋ ਕਿ ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਮੁੱਖ ਭੋਜਨ ਹੈ, ‘ਤੇ 5% ਦੀ ਕਸਟਮ ਡਿਊਟੀ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਆਟਾ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੋਜਨ ਵਸਤੂ ਹੈ, ‘ਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 5% ਡਿਊਟੀ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਚੌਲ: ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਚੌਲ ਇੱਕ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ‘ਤੇ 5% ਤੋਂ 10% ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਖੰਡ: ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਖੰਡ ‘ਤੇ ਲਗਭਗ 10% ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਡਿਊਟੀ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
- ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਫਲ: ਤਾਜ਼ੇ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਟਮਾਟਰ, ਸੇਬ ਅਤੇ ਕੇਲੇ, ‘ਤੇ 5% ਤੋਂ 15% ਤੱਕ ਡਿਊਟੀ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਟੈਰਿਫ ਅਕਸਰ ਮੌਸਮੀ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
- ਮੀਟ ਅਤੇ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦ: ਬੀਫ, ਚਿਕਨ ਅਤੇ ਸੂਰ ਸਮੇਤ ਮੀਟ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 10% ਅਤੇ 20% ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਟੈਰਿਫ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਦੁੱਧ, ਪਨੀਰ ਅਤੇ ਮੱਖਣ ਵਰਗੇ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ 10% ਤੋਂ 15% ਟੈਰਿਫ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ।
- ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ: ਡੱਬਾਬੰਦ ਭੋਜਨ, ਸਨੈਕਸ ਅਤੇ ਸਾਫਟ ਡਰਿੰਕਸ ਵਰਗੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 10% ਤੋਂ 20% ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਖਾਸ ਉਤਪਾਦ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਤਪਾਦ ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨਰੀ
ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਦਾ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖੇਤਰ ਨਿਰਮਾਣ, ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਆਯਾਤ ਕੀਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਸਤੂਆਂ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਮਸ਼ੀਨਰੀ: ਉਦਯੋਗਿਕ ਮਸ਼ੀਨਰੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਾਈਨਿੰਗ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਉਸਾਰੀ ਲਈ ਉਪਕਰਣ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, 5% ਤੋਂ 10% ਤੱਕ ਦੇ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ । ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਲਈ ਅਕਸਰ ਅਪਵਾਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
- ਬਿਜਲੀ ਉਪਕਰਣ: ਟ੍ਰਾਂਸਫਾਰਮਰ, ਮੋਟਰਾਂ ਅਤੇ ਜਨਰੇਟਰਾਂ ‘ ਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 5% ਤੋਂ 10% ਤੱਕ ਡਿਊਟੀ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ EAEU ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਛੋਟਾਂ ਜਾਂ ਘਟੀਆਂ ਦਰਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਵਾਹਨ: ਵਾਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰੀ ਕਾਰਾਂ, ਟਰੱਕ ਅਤੇ ਬੱਸਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਵਾਹਨ ਦੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ 10% ਤੋਂ 25% ਤੱਕ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ । ਵੱਡੇ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚ ਟੈਰਿਫਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜੇਕਰ ਉਹ ਕਿਰਗਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਮਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।
- ਉਸਾਰੀ ਸਮੱਗਰੀ: ਸੀਮਿੰਟ, ਸਟੀਲ ਅਤੇ ਲੱਕੜ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਗਰੀਆਂ ‘ ਤੇ 5% ਤੋਂ 15% ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਡਿਊਟੀ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਖਪਤਕਾਰ ਵਸਤੂਆਂ
ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਕੱਪੜੇ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਵਸਤੂਆਂ ਸਮੇਤ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦਾ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਸਤੂਆਂ ਦਰਮਿਆਨੀ ਟੈਰਿਫ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਦੀ EAEU ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ EAEU ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਕੁਝ ਉਤਪਾਦ ਘਟੇ ਹੋਏ ਟੈਰਿਫ ਦੇ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਕੱਪੜਾ: ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਕੱਪੜਾ 10% ਤੋਂ 20% ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਡਿਊਟੀਆਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ । ਟੈਰਿਫ ਦਰ ਕੱਪੜੇ ਦੀ ਕਿਸਮ, ਮੂਲ, ਅਤੇ ਕੀ ਸਾਮਾਨ ਕਿਸੇ ਤਰਜੀਹੀ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।
- ਜੁੱਤੀਆਂ: ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜੁੱਤੇ ਅਤੇ ਜੁੱਤੀਆਂ ‘ਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 10% ਤੋਂ 15% ਤੱਕ ਡਿਊਟੀ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
- ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ: ਸਮਾਰਟਫੋਨ, ਕੰਪਿਊਟਰ, ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਣਾਂ ਵਰਗੇ ਖਪਤਕਾਰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ‘ ਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 0% ਤੋਂ 10% ਤੱਕ ਡਿਊਟੀ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਹਾਲਾਂਕਿ, ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਘਟੇ ਹੋਏ ਟੈਰਿਫ ਲਈ ਯੋਗ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਫਰਨੀਚਰ: ਫਰਨੀਚਰ ‘ਤੇ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀ 10% ਤੋਂ 15% ਤੱਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਵਸਤੂ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਗੁੰਝਲਤਾ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਬਾਲਣ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦ
ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਆਪਣੀਆਂ ਘਰੇਲੂ ਊਰਜਾ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਕੋਲ ਸੀਮਤ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਭੰਡਾਰ ਹਨ, ਇਹ ਆਯਾਤ ਉਦਯੋਗ, ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦੇਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ।
- ਬਾਲਣ: ਪੈਟਰੋਲ, ਡੀਜ਼ਲ ਅਤੇ ਤਰਲ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਗੈਸ (LPG) ਸਮੇਤ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਬਾਲਣ ਉਤਪਾਦ, ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 5% ਤੋਂ 10% ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
- ਕੋਲਾ: ਕੋਲਾ, ਜੋ ਕਿ ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਗਰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕੋਲੇ ਦੀ ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ 5% ਤੋਂ 10% ਤੱਕ ਡਿਊਟੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ
ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ, ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਆਰਥਿਕ ਯੂਨੀਅਨ (EAEU) ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਰੂਸ, ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ, ਅਰਮੀਨੀਆ ਅਤੇ ਬੇਲਾਰੂਸ ਸਮੇਤ ਹੋਰ EAEU ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ‘ਤੇ ਤਰਜੀਹੀ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਲਾਗੂ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਸਾਮਾਨ ਅਕਸਰ ਡਿਊਟੀ-ਮੁਕਤ ਆਯਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਘਟੀਆਂ ਟੈਰਿਫ ਦਰਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਪਾਰ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
- EAEU ਦੇਸ਼: EAEU ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਪਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਨ ‘ਤੇ, ਕੋਈ ਕਸਟਮ ਡਿਊਟੀ ਨਹੀਂ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਉਤਪਾਦ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸ਼ਰਾਬ, ਤੰਬਾਕੂ, ਜਾਂ ਲਗਜ਼ਰੀ ਵਸਤੂਆਂ) ਅਜੇ ਵੀ ਆਬਕਾਰੀ ਟੈਕਸਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ (FTAs): ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਨੇ EAEU ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਦੁਵੱਲੇ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤੁਰਕੀ ਅਤੇ ਚੀਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜੋ ਕੁਝ ਉਤਪਾਦਾਂ ਲਈ ਤਰਜੀਹੀ ਟੈਰਿਫ ਇਲਾਜ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਘਟੀਆਂ ਜਾਂ ਜ਼ੀਰੋ ਕਸਟਮ ਡਿਊਟੀਆਂ ਲਈ ਯੋਗ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਵੈਟ ਅਤੇ ਹੋਰ ਟੈਕਸ
ਕਸਟਮ ਡਿਊਟੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਮੁੱਲ-ਵਰਧਿਤ ਟੈਕਸ (VAT) ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਮਿਆਰੀ ਵੈਟ ਦਰ 12% ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਮਾਨ ਦੇ ਕਸਟਮ ਮੁੱਲ ‘ਤੇ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਮਾਨ ਦੀ ਕੀਮਤ, ਸ਼ਿਪਿੰਗ ਲਾਗਤਾਂ ਅਤੇ ਬੀਮਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
- ਆਬਕਾਰੀ ਟੈਕਸ: ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਕੁਝ ਖਾਸ ਉਤਪਾਦਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸ਼ਰਾਬ, ਤੰਬਾਕੂ ਅਤੇ ਬਾਲਣ ‘ਤੇ ਆਬਕਾਰੀ ਡਿਊਟੀਆਂ ਲਾਗੂ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਦਰਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਤੰਬਾਕੂ ‘ ਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਾਲਣ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਆਬਕਾਰੀ ਟੈਕਸ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।
ਦੇਸ਼ ਦੇ ਤੱਥ
- ਅਧਿਕਾਰਤ ਨਾਮ: ਕਿਰਗਿਜ਼ ਗਣਰਾਜ
- ਰਾਜਧਾਨੀ: ਬਿਸ਼ਕੇਕ
- ਆਬਾਦੀ: ਲਗਭਗ 6.5 ਮਿਲੀਅਨ (2023)
- ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਆਮਦਨ: ਲਗਭਗ $1,200 (2023)
- ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ: ਕਿਰਗਿਜ਼ (ਸਰਕਾਰੀ), ਰੂਸੀ (ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ)
- ਮੁਦਰਾ: ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨੀ ਸੋਮ (KGS)
- ਸਥਾਨ: ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਿਸਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ, ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ, ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਚੀਨ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ।
ਭੂਗੋਲ
- ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਇੱਕ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਭੂਮੀਗਤ ਦੇਸ਼ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਦੇ 90% ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਤਿਆਨ ਸ਼ਾਨ ਪਹਾੜੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉੱਚ-ਉਚਾਈ ਵਾਲੀਆਂ ਝੀਲਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਿਕ-ਕੁਲ ਝੀਲ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਖਾਰੀ ਝੀਲ ਹੈ।
- ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਜਲਵਾਯੂ ਮਹਾਂਦੀਪੀ ਹੈ, ਨੀਵੇਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰਦੀਆਂ ਠੰਢੀਆਂ ਅਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਗਰਮ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉੱਚੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਠੰਢੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਆਰਥਿਕਤਾ
- ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਦੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਪਰ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਖਣਨ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਸਮੇਤ ਮੁੱਖ ਖੇਤਰ ਹਨ । ਇਹ ਦੇਸ਼ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਰੂਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਕਾਮਿਆਂ ਤੋਂ ਭੇਜੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪੈਸੇ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨਿਰਮਿਤ ਵਸਤੂਆਂ ਲਈ ਦਰਾਮਦ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਦਯੋਗ
- ਖੇਤੀਬਾੜੀ: ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਦੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਅਨਾਜ, ਪਸ਼ੂਧਨ, ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ।
- ਖਾਣਾਂ ਦੀ ਖਣਨ: ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੋਨਾ, ਕੋਲਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖਣਿਜਾਂ ਦੇ ਕਾਫ਼ੀ ਭੰਡਾਰ ਹਨ ।
- ਊਰਜਾ: ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਲਈ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਊਰਜਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਰੋਤ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੇਸ਼ ਮੰਗ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਦਾ ਆਯਾਤ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।