ویتنام، کشوری با رشد سریع در جنوب شرقی آسیا، به بازیگری حیاتی در تجارت و بازرگانی جهانی تبدیل شده است. ویتنام با بخش تولیدی پویا، منابع طبیعی غنی و بازار مصرف رو به رشد خود، مقصدی جذاب برای تجارت بین‌المللی است. ویتنام به عنوان بخشی از ادغام خود در اقتصاد جهانی، یک سیستم جامع گمرکی و تعرفه‌ای را برای تنظیم واردات و محافظت از صنایع داخلی و در عین حال انجام تعهدات تجاری بین‌المللی خود توسعه داده است. تعرفه‌های واردات در ویتنام بسته به نوع کالاهایی که به کشور وارد می‌شود، توافق‌نامه‌های تجاری موجود و مقررات ویژه برای کشورها یا محصولات خاص متفاوت است.
ساختار تعرفه گمرکی ویتنام
سیستم تعرفه ویتنام تحت نظارت وزارت دارایی تنظیم می‌شود و با کد بین‌المللی سیستم هماهنگ (HS) همسو است که کالاها را به دسته‌های کلی طبقه‌بندی می‌کند. عوارض واردات معمولاً به صورت درصدی از ارزش کالاهای وارداتی اعمال می‌شود، اگرچه برخی از محصولات ممکن است بر اساس کمیت، وزن یا سایر عوامل مشمول مالیات شوند. تعرفه‌های واردات در ویتنام به تدریج با ورود این کشور به توافق‌نامه‌های مختلف تجارت آزاد (FTA) کاهش یافته است، اما هنوز هم بسته به دسته بندی محصولات و کشورهای مبدا، تفاوت‌های قابل توجهی وجود دارد.
طبقه‌بندی کد سیستم هماهنگ (HS)
سیستم گمرکی ویتنام از کد HS استفاده می‌کند که محصولات را بر اساس نوع آنها به فصل‌هایی دسته‌بندی می‌کند. عوارض واردات به طبقه‌بندی هر محصول و اینکه آیا ویتنام تحت هر توافقنامه تجاری خاصی، تعرفه‌های مطلوبی را مذاکره کرده است یا خیر، بستگی دارد. ویتنام همچنین عضو چندین سازمان اقتصادی منطقه‌ای و بین‌المللی مانند جامعه اقتصادی آسه‌آن (AEC) و سازمان تجارت جهانی (WTO) است که بر ساختار تعرفه‌های آن تأثیر می‌گذارند.
عوارض عمومی واردات
ویتنام دارای یک سیستم تعرفه‌ای انعطاف‌پذیر با طیف گسترده‌ای از عوارض بر اساس دسته‌بندی محصولات است که می‌توان آنها را به طبقه‌بندی‌های کلی زیر تقسیم کرد:
- محصولات کشاورزی: ۱۰٪ – ۳۰٪
- محصولات کشاورزی مانند غلات، میوه‌ها، سبزیجات و محصولات دامی با تعرفه‌های متوسط تا بالا برای محافظت از کشاورزی محلی و تولید مواد غذایی مواجه هستند.
- ماشین آلات و تجهیزات: 0% – 15%
- ماشین‌آلات صنعتی، تجهیزات و کالاهای فناوری معمولاً با عوارض گمرکی کمی مواجه هستند، به‌ویژه برای تجهیزات ضروری مورد استفاده در پروژه‌های تولیدی و زیرساختی.
- اتومبیل و وسایل نقلیه: ۱۰٪ – ۵۰٪
- خودروهای وارداتی، به ویژه خودروهای لوکس، با عوارض گمرکی بالاتری مواجه هستند. با این حال، خودروهای تولید شده در کشورهای عضو آسه‌آن ممکن است به دلیل توافق‌های منطقه‌ای واجد شرایط کاهش تعرفه‌ها باشند.
- منسوجات و پوشاک: ۱۰٪ – ۳۰٪
- محصولات نساجی و پوشاک وارداتی به ویتنام مشمول عوارض گمرکی متفاوتی هستند و صنایع نساجی محلی از طریق تعرفه‌های کالاهای نهایی وارداتی، از برخی حمایت‌ها بهره‌مند می‌شوند.
- مواد شیمیایی و دارویی: ۵٪ – ۲۰٪
- داروها و مواد شیمیایی، به ویژه آنهایی که در مراقبت‌های بهداشتی و تولید استفاده می‌شوند، عوارض واردات نسبتاً کمی دارند. برخی از محصولات پزشکی ممکن است تحت شرایط خاص از عوارض معاف باشند.
- لوازم الکترونیکی و کالاهای مصرفی: ۵٪ – ۲۰٪
- لوازم الکترونیکی مصرفی، مانند تلفن‌های همراه، رایانه‌ها و لوازم خانگی، با تعرفه‌های متوسطی مواجه هستند. دولت تولید داخلی برخی از لوازم الکترونیکی را تشویق کرده است که منجر به وضع عوارض بر کالاهای نهایی وارداتی شده است.
عوارض واردات ویژه برای برخی محصولات از کشورهای خاص
عوارض واردات ویتنام ممکن است بسته به کشور مبدا و بر اساس توافق‌نامه‌هایی که ویتنام با کشورها یا مناطق خاص امضا کرده است، متفاوت باشد. به طور خاص، ممکن است تعرفه‌های ترجیحی برای واردات از کشورهای خاصی که ویتنام با آنها توافقنامه تجارت آزاد (FTA) دارد، اعمال شود.
- کشورهای عضو آسه‌آن: ویتنام عضو منطقه تجارت آزاد آسه‌آن (AFTA) است که امکان اعمال تعرفه‌های ترجیحی بر محصولات وارداتی از سایر کشورهای آسه‌آن را فراهم می‌کند. تعرفه‌های بسیاری از محصولات، مانند کالاهای کشاورزی و ماشین‌آلات، تحت توافقنامه تجارت کالای آسه‌آن (ATIGA) به طور قابل توجهی کاهش یافته یا به طور کامل حذف شده‌اند.
- چین: چین بزرگترین شریک تجاری ویتنام است و واردات از چین به دلیل توافقنامه تجارت آزاد چین و آسه آن از تعرفه‌های پایین‌تری بهره‌مند می‌شود. بسیاری از محصولات، از جمله لوازم الکترونیکی، ماشین‌آلات و منسوجات، هنگام واردات از چین، تعرفه‌های کمتری دارند.
- اتحادیه اروپا (EU): توافقنامه تجارت آزاد اتحادیه اروپا و ویتنام (EVFTA)، که در سال ۲۰۲۰ به اجرا درآمد، تعرفه‌های ترجیحی را برای طیف وسیعی از محصولات اعطا می‌کند. کالاهای اتحادیه اروپا، مانند ماشین‌آلات صنعتی، مواد شیمیایی و محصولات کشاورزی، ممکن است تحت این توافقنامه از عوارض گمرکی کمتری بهره‌مند شوند.
- کره جنوبی: توافقنامه تجارت آزاد ویتنام-کره جنوبی (VKFTA) همچنین تعرفه‌های کمتری را برای محصولات کره جنوبی ارائه می‌دهد. کالاهای الکترونیکی، خودرو و کالاهای مصرفی وارداتی از کره جنوبی معمولاً دارای نرخ‌های تعرفه ترجیحی هستند.
- ایالات متحده: اگرچه ویتنام و ایالات متحده توافقنامه تجارت آزاد دوجانبه ندارند، اما عضویت ویتنام در سازمان تجارت جهانی (WTO) تضمین می‌کند که تعرفه‌های واردات ایالات متحده عموماً با تعهدات WTO همسو باشد. برخی از محصولات با فناوری پیشرفته از ایالات متحده، مانند داروها و ماشین‌آلات، ممکن است با تعرفه‌های کمتری مواجه شوند.
معافیت‌ها و رژیم‌های ویژه
ویتنام معافیت‌ها و رژیم‌های ویژه‌ای را برای دسته‌های خاصی از محصولات یا تحت شرایط خاص ارائه می‌دهد:
- واردات دیپلماتیک: کالاهایی که توسط هیئت‌های دیپلماتیک خارجی و سازمان‌های بین‌المللی وارد می‌شوند، عموماً از پرداخت عوارض گمرکی معاف هستند.
- کالاهای مورد نیاز برای پروژه‌های سرمایه‌گذاری: واردات ماشین‌آلات و تجهیزات برای پروژه‌های سرمایه‌گذاری جدید، به ویژه در بخش‌هایی مانند توسعه زیرساخت‌ها، فناوری و انرژی‌های تجدیدپذیر، اغلب از تعرفه‌ها معاف هستند یا با نرخ‌های پایین‌تری مشمول مالیات می‌شوند.
- مواد اولیه برای تولید داخلی: مواد اولیه وارداتی برای تولید محلی ممکن است واجد شرایط کاهش یا معافیت تعرفه باشند، به خصوص اگر در تولید کالاهای صادراتی استفاده شوند.
نرخ‌های تعرفه بر اساس دسته‌بندی محصولات
۱. محصولات کشاورزی
محصولات کشاورزی برای اقتصاد ویتنام، چه برای مصرف داخلی و چه برای صادرات، بسیار حیاتی هستند. دولت برای محافظت از تولیدکنندگان محلی در برابر رقابت خارجی، تعرفه‌های وارداتی را برای بسیاری از محصولات کشاورزی اعمال کرده است.
- برنج: ۰٪ – ۱۰٪
- برنج، که غذای اصلی ویتنام است، مشمول حداقل تعرفه‌ها می‌شود، اما ممکن است سهمیه‌بندی یا تدابیر حفاظتی برای حمایت از تولید داخلی در نظر گرفته شود.
- گوشت و فرآورده‌های گوشتی: ۱۵٪ – ۲۵٪
- محصولات گوشتی، از جمله گوشت گاو، خوک و مرغ، مشمول تعرفه‌های متوسطی هستند تا از صنعت دامداری داخلی محافظت شود.
- میوه‌ها و سبزیجات تازه: ۱۰٪ تا ۳۰٪
- میوه‌ها و سبزیجات تازه، به ویژه میوه‌های گرمسیری، برای حمایت از کشاورزان محلی مشمول تعرفه‌های بالایی هستند. با این حال، محصولات کشورهای آسه‌آن ممکن است از نرخ‌های ترجیحی بهره‌مند شوند.
۲. ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی
بخش تولید ویتنام به سرعت در حال رشد است و واردات ماشین‌آلات و تجهیزات برای صنعتی شدن این کشور ضروری است.
- ماشین آلات صنعتی: 0% – 5%
- واردات ماشین‌آلات سنگین و تجهیزات صنعتی برای پروژه‌های تولیدی یا ساختمانی معمولاً مشمول تعرفه‌های پایین یا صفر هستند تا رشد اقتصادی را ارتقا دهند.
- تجهیزات ساختمانی: ۵٪ – ۱۵٪
- ماشین‌آلات ساختمانی، شامل جرثقیل‌ها، بیل‌های مکانیکی و بولدوزرها، بسته به نوع و کاربردشان، ممکن است با تعرفه‌های متوسطی مواجه شوند.
۳. خودروها و وسایل نقلیه
واردات خودرو به ویتنام مشمول تعرفه‌های بالاتری است، به خصوص خودروهای لوکس و خودروهایی که در داخل کشور تولید نمی‌شوند.
- خودروهای سواری: 30% – 50%
- وسایل نقلیه لوکس و خودروهای سواری از کشورهای خارج از آسه‌آن اغلب با بالاترین تعرفه‌ها مواجه هستند.
- موتورسیکلت‌ها: ۱۰٪ – ۲۰٪
- موتورسیکلت‌ها، به ویژه مدل‌های گران‌تر، عوارض واردات متوسطی دارند، در حالی که موتورسیکلت‌های کشورهای آسه‌آن از تعرفه‌های پایین‌تری بهره‌مند می‌شوند.
۴. منسوجات، پوشاک و کفش
ویتنام یکی از بزرگترین صادرکنندگان نساجی و پوشاک در جهان است و دولت از تعرفه‌های گمرکی بر منسوجات و پوشاک وارداتی برای حمایت از صنعت داخلی استفاده می‌کند.
- پوشاک: ۱۰٪ – ۲۰٪
- پوشاک وارداتی، به ویژه محصولات غیر آسه آن، با تعرفه‌های متوسط تا بالا مواجه هستند، اگرچه برای کالاهای ساخت آسه آن، امتیازات ترجیحی در نظر گرفته شده است.
- کفش: ۱۵٪ – ۲۵٪
- کفش و سایر پاپوش‌ها، به ویژه واردات غیرآسه‌آن، با عوارض گمرکی بیشتری مواجه هستند. تولیدکنندگان داخلی از حمایت تعرفه‌ای بهره‌مند می‌شوند.
۵. لوازم الکترونیکی و کالاهای مصرفی
ویتنام صنعت تولید لوازم الکترونیکی رو به رشدی دارد که بر سیاست‌های تعرفه‌ای در مورد لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم برقی تأثیر می‌گذارد.
- تلفن‌های همراه و رایانه‌ها: ۵٪ تا ۱۰٪
- این اقلام تعرفه‌های نسبتاً پایینی دارند، اما ممکن است برای مدل‌های لوکس یا پریمیوم با مالیات بالاتری مواجه شوند.
- لوازم خانگی: ۱۰٪ – ۲۰٪
- لوازم خانگی بزرگتر مانند یخچال و ماشین لباسشویی مشمول تعرفه‌های متوسطی هستند.
حقایق کشور
- نام رسمی کشور: جمهوری سوسیالیستی ویتنام
- پایتخت: هانوی
- بزرگترین شهرها:
- هانوی (پایتخت)
- شهر هوشی مین (سایگون)
- های فونگ
- درآمد سرانه: تقریباً ۳۸۰۰ دلار آمریکا (تخمین سال ۲۰۲۳)
- جمعیت: ۹۹.۵ میلیون نفر (تخمین ۲۰۲۳)
- زبان رسمی: ویتنامی
- واحد پول: دونگ ویتنام (VND)
- موقعیت جغرافیایی: جنوب شرقی آسیا، از شمال با چین، از غرب با لائوس و کامبوج و از شرق با دریای چین جنوبی هم‌مرز است.
جغرافیا، اقتصاد و صنایع عمده
جغرافیا
ویتنام در لبه شرقی شبه جزیره هندوچین واقع شده است و از شمال با چین، از غرب با لائوس و کامبوج و از شرق با دریای چین جنوبی هم‌مرز است. این کشور دارای خط ساحلی طولانی به طول بیش از ۳۰۰۰ کیلومتر است و با مناظر متنوعی از جمله کوه‌ها، جنگل‌های انبوه و دلتاهای حاصلخیز رودخانه شناخته می‌شود. دلتای مکونگ در جنوب به ویژه برای تولید محصولات کشاورزی اهمیت دارد، در حالی که دلتای رودخانه سرخ در شمال، قطب سیاسی و اقتصادی کشور است.