تانزانیا، واقع در شرق آفریقا، کشوری است که به خاطر منابع طبیعی غنی، اقتصاد متنوع و موقعیت استراتژیک خود به عنوان دروازه‌ای به اقیانوس هند شناخته می‌شود. در طول دهه‌های اخیر، تانزانیا گام‌های مهمی در آزادسازی تجارت، توسعه زیرساخت‌ها و صنعتی شدن برداشته است. تانزانیا به عنوان بخشی از تعهد خود به اقتصاد جهانی، یک سیستم تعرفه جامع برای کالاهای وارداتی اعمال می‌کند که تحت تأثیر سیاست‌های داخلی و توافق‌نامه‌های تجاری بین‌المللی قرار دارد.
تانزانیا عضو جامعه شرق آفریقا (EAC) و جامعه توسعه جنوب آفریقا (SADC) است و به توافق‌نامه‌های تجاری منطقه‌ای که بر عوارض گمرکی و تعرفه‌های آن تأثیر می‌گذارند، پایبند است. تانزانیا از طریق این بلوک‌های تجاری، به دنبال تقویت ادغام اقتصادی، افزایش تجارت درون منطقه‌ای و اطمینان از مطابقت محصولات وارداتی با استانداردهای مورد نیاز صنایع داخلی و مصرف‌کنندگان است.
مروری بر سیستم تعرفه تانزانیا
سیستم تعرفه‌ای تانزانیا توسط سازمان درآمد تانزانیا (TRA) اداره می‌شود که رویه‌های گمرکی کشور را مدیریت کرده و انطباق با سیاست‌های تجاری ملی و منطقه‌ای را تضمین می‌کند. ساختار تعرفه‌ای با استانداردهای بین‌المللی همسو است و عموماً بر اساس سیستم هماهنگ توصیف و کدگذاری کالا (HS) است که محصولات را بر اساس ماهیت و کاربرد آنها طبقه‌بندی می‌کند.
عوارض گمرکی تانزانیا با سایر کشورهای عضو جامعه شرق آفریقا (EAC) هماهنگ شده است و تجارت بین کشورهای EAC را ساده‌تر می‌کند. با این حال، برخی کالاها مشمول مقررات خاص یا عوارض گمرکی بالاتری هستند، به خصوص هنگام واردات از کشورهای غیر EAC.
عناصر کلیدی سیستم تعرفه تانزانیا
- عوارض گمرکی: این عوارض بر اساس طبقه‌بندی محصول تحت سیستم هماهنگ‌شده (HS) بر واردات اعمال می‌شود.
- مالیات بر ارزش افزوده (VAT): کالاهای وارداتی در تانزانیا عموماً مشمول مالیات بر ارزش افزوده با نرخ ۱۸٪ هستند. با این حال، برخی از کالاهای اساسی ممکن است معاف باشند یا نرخ‌های کمتری داشته باشند.
- عوارض گمرکی: مالیات‌های غیرمستقیم بر برخی کالاهای لوکس، الکل، دخانیات و سایر محصولات منتخب اعمال می‌شود.
- عوارض ضد دامپینگ: در موارد خاص، تانزانیا ممکن است عوارض اضافی بر واردات از کشورهایی که مظنون به دامپینگ محصولات با قیمت‌های مصنوعی پایین هستند، اعمال کند.
تانزانیا همچنین از امضاکنندگان توافق‌نامه‌های مختلف بین‌المللی، از جمله سازمان تجارت جهانی (WTO) است و تلاش‌هایی را برای کاهش موانع واردات از طریق توافق‌نامه‌های ترجیحی و بلوک‌های تجاری منطقه‌ای انجام داده است.
دسته بندی محصولات وارداتی و تعرفه های آنها
نرخ تعرفه واردات تانزانیا بسته به نوع کالا متفاوت است. در زیر جزئیات حقوق و عوارض وارداتی وضع شده بر انواع مختلف محصولات آمده است.
۱. محصولات کشاورزی
کشاورزی یکی از مهم‌ترین بخش‌های تانزانیا است و این کشور تولیدکننده‌ی اصلی محصولاتی مانند قهوه، تنباکو و چای است. در نتیجه، محصولات کشاورزی با تعرفه‌های خاصی مواجه هستند که هدف آنها حمایت از کشاورزان محلی و صنایع کشاورزی است.
تعرفه‌های محصولات کشاورزی:
- غلات: تانزانیا به دلیل نوسان تولید داخلی، مقادیر قابل توجهی گندم، برنج و ذرت وارد می‌کند.
- گندم: گندم مشمول عوارض وارداتی ۱۰٪ است.
- برنج: برنج وارداتی مشمول مالیات ۱۰٪ است ، اما این میزان بسته به کشور مبدا و اینکه آیا تحت هرگونه توافق‌نامه تجارت ترجیحی قرار می‌گیرد یا خیر، می‌تواند متفاوت باشد.
- ذرت: ذرت با تعرفه ۲۵ درصدی مواجه است و در صورت وجود نگرانی‌های مربوط به امنیت غذایی یا کمبود، امکان معافیت از این تعرفه وجود دارد.
- میوه‌ها و سبزیجات: با توجه به تنوع محصولات کشاورزی کشت شده در تانزانیا، میوه‌ها و سبزیجات تازه برای تکمیل تولید داخلی وارد می‌شوند.
- میوه‌ها: میوه‌های وارداتی مانند سیب، موز و مرکبات بسته به نوع و مبدا، با تعرفه‌هایی بین ۱۰ تا ۲۵ درصد مواجه هستند.
- سبزیجات: سبزیجاتی مانند گوجه فرنگی، پیاز و فلفل معمولاً مشمول تعرفه ۱۵ درصدی هستند.
- گوشت و فرآورده‌های دامی: بخش دامداری تانزانیا مهم است، اما این کشور برای تأمین تقاضای داخلی، گوشت و فرآورده‌های دامی را وارد می‌کند.
- گوشت گاو: واردات گوشت گاو مشمول مالیات 10٪ است.
- گوشت خوک: گوشت خوک مشمول تعرفه 10 درصدی است.
- مرغ: واردات مرغ و بوقلمون با تعرفه ۱۵ درصدی مواجه است.
تعرفه‌های ویژه:
- واردات از کشورهای عضو EAC: کالاهای وارداتی از کشورهای عضو EAC، از جمله اوگاندا، کنیا و رواندا، ممکن است واجد شرایط دریافت امتیازات ترجیحی، از جمله تعرفه‌های صفر یا نرخ‌های کاهش‌یافته به دلیل توافق‌نامه‌های تجاری منطقه‌ای باشند.
۲. ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی
تانزانیا دارای یک پایگاه صنعتی رو به رشد، از جمله بخش‌های تولید، ساخت و ساز و معدن است که به شدت به ماشین‌آلات و تجهیزات وارداتی وابسته است. تعرفه‌های ماشین‌آلات صنعتی عموماً کمتر از تعرفه‌های کالاهای کشاورزی است که نشان دهنده نیاز به حمایت از صنعتی شدن داخلی است.
تعرفه‌های ماشین‌آلات صنعتی:
- ماشین‌آلات ساختمانی: تجهیزات مورد استفاده در ساخت و ساز، مانند بیل مکانیکی، جرثقیل و بولدوزر، مشمول تعرفه 10 درصدی هستند.
- بیل مکانیکی: بیل مکانیکی و ماشین‌آلات سنگین مشابه معمولاً بسته به مبدا با تعرفه‌های ۵ تا ۱۰ درصدی مواجه می‌شوند.
- تجهیزات تولیدی: تجهیزات مورد نیاز برای صنایع تولیدی، از جمله ماشین‌آلات و خطوط تولید، معمولاً با تعرفه ۵ درصدی مواجه هستند.
- ماشین‌آلات و لوازم برقی: ماشین‌آلات برقی مورد استفاده در صنایع مخابرات، تولید برق و سایر صنایع، بسته به نوع محصول، مشمول تعرفه‌های ۵ تا ۱۰ درصدی هستند.
- ژنراتورها و ترانسفورماتورها: این اقلام معمولاً مشمول مالیات ۵ تا ۱۰ درصد می‌شوند.
تعرفه‌های ویژه:
- واردات از چین: تانزانیا مقدار قابل توجهی ماشین‌آلات از چین وارد می‌کند. برخی از انواع ماشین‌آلات، مانند تجهیزات ساختمانی، در صورت عدم رعایت استانداردهای محلی یا با کیفیت پایین‌تر، ممکن است مشمول تعرفه‌های بالاتر شوند.
۳. کالاهای مصرفی و الکترونیک
تانزانیا کالاهای مصرفی متنوعی از لوازم الکترونیکی گرفته تا پوشاک وارد می‌کند. تعرفه‌های وضع شده برای این اقلام، نشان‌دهنده‌ی لزوم ایجاد تعادل بین دسترسی مصرف‌کنندگان به کالاها و در عین حال حمایت از صنایع محلی است.
تعرفه کالاهای مصرفی:
- لوازم الکترونیکی: لوازم الکترونیکی مصرفی مانند تلفن‌های هوشمند، تلویزیون و کامپیوتر از عمده واردات تانزانیا هستند.
- گوشی‌های هوشمند: نرخ تعرفه برای گوشی‌های هوشمند ۱۰ تا ۱۵ درصد است.
- لپ‌تاپ و تبلت: این محصولات معمولاً مشمول مالیات ۱۰ تا ۲۰ درصدی هستند.
- پوشاک و منسوجات: پوشاک و منسوجات وارداتی با تعرفه‌هایی مواجه هستند که برای محافظت از صنعت نساجی محلی طراحی شده‌اند.
- پوشاک: واردات پوشاک عموماً مشمول تعرفه‌های ۱۰ تا ۲۵ درصدی است و تعرفه‌های بالاتری برای کالاهای لوکس و برند اعمال می‌شود.
- کفش: کفش‌های وارداتی با تعرفه ۲۵ درصدی مواجه هستند که ممکن است بسته به جنس و برند متفاوت باشد.
تعرفه‌های ویژه:
- کالاهای لوکس: کالاهای مصرفی لوکس، مانند لوازم الکترونیکی گران‌قیمت یا لباس‌های طراحان، اغلب با تعرفه‌های بالاتری مواجه می‌شوند که معمولاً بسته به نوع محصول از ۲۵٪ تا ۴۰٪ متغیر است.
- واردات از چین و هند: برخی از کالاهای مصرفی، از جمله منسوجات و کفش، در صورت ورود از کشورهایی مانند چین و هند، به دلیل نگرانی در مورد کیفیت و تسلط بر بازار، ممکن است با عوارض ویژه‌ای مواجه شوند.
۴. مواد شیمیایی و دارویی
تانزانیا طیف گسترده‌ای از مواد شیمیایی را برای مصارف صنعتی، کشاورزی و دارویی وارد می‌کند. این دسته شامل همه چیز از آفت‌کش‌ها و کودها گرفته تا داروها و تجهیزات پزشکی می‌شود.
تعرفه‌های مواد شیمیایی و دارویی:
- داروها: عوارض واردات محصولات دارویی معمولاً 10٪ است ، اما داروهای ضروری و محصولات مرتبط با سلامت ممکن است معاف باشند یا مشمول کاهش تعرفه‌ها شوند تا مراقبت‌های بهداشتی مقرون‌به‌صرفه‌تر شود.
- داروهای ژنریک: داروهای ژنریک وارداتی برای مصارف بهداشت عمومی ممکن است از نرخ‌های ترجیحی یا معافیت برخوردار باشند، در حالی که داروهای برند مشمول مالیات ۵ تا ۱۰ درصد هستند.
- مواد شیمیایی کشاورزی: کودها، آفت‌کش‌ها و علف‌کش‌ها برای بخش کشاورزی تانزانیا ضروری هستند و با تعرفه‌های ۱۰ تا ۱۵ درصدی مواجه هستند.
- آفت‌کش‌ها: آفت‌کش‌های وارداتی معمولاً مشمول مالیات ۱۵٪ می‌شوند.
تعرفه‌های ویژه:
- واردات از ایالات متحده یا اروپا: داروهای وارداتی از ایالات متحده یا اروپا ممکن است از تعرفه‌های ترجیحی ویژه‌ای برخوردار باشند، که اغلب تحت توافق‌نامه‌های منطقه‌ای با هدف بهبود دسترسی به داروهای ضروری است.
۵. محصولات خودرو
صنعت خودروسازی در تانزانیا در حال رشد است و تقاضا برای خودروهای نو و دست دوم رو به افزایش است. تعرفه‌های محصولات خودروسازی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از صنعت مونتاژ داخلی خودرو محافظت کنند و در عین حال دسترسی مصرف‌کنندگان به خودروهای ضروری را تضمین کنند.
تعرفه‌های محصولات خودرو:
- خودروهای سواری: خودروهای سواری وارداتی با تعرفه ۲۵ درصدی مواجه هستند ، هرچند این تعرفه می‌تواند برای خودروهای لوکس یا گران‌قیمت افزایش یابد.
- موتورسیکلت و دوچرخه: این وسایل معمولاً مشمول مالیات ۱۰ تا ۱۵ درصدی هستند.
تعرفه‌های ویژه:
- واردات از ژاپن: بسیاری از خودروهای دست دوم از ژاپن وارد می‌شوند و ممکن است تحت مقررات تجاری خاص با کاهش تعرفه یا معافیت مواجه شوند. با این حال، استانداردهای زیست‌محیطی و محدودیت‌های سنی خودرو اغلب بر نرخ تعرفه تأثیر می‌گذارند.
عوارض واردات ویژه برای محصولات کشورهای خاص
توافق‌نامه‌های تجارت ترجیحی تانزانیا با شرکای منطقه‌ای و بین‌المللی اغلب منجر به وضع عوارض گمرکی ویژه برای محصولات تولید شده از کشورهای خاص یا بلوک‌های تجاری می‌شود. برخی از نمونه‌های کلیدی عبارتند از:
- کشورهای عضو جامعه شرق آفریقا (EAC): محصولاتی که از سایر کشورهای EAC (کنیا، اوگاندا، رواندا، بوروندی و سودان جنوبی) سرچشمه می‌گیرند، عموماً از عوارض واردات معاف هستند یا از امتیازات ترجیحی برخوردارند. این امر باعث تقویت تجارت منطقه‌ای و ادغام اقتصادی می‌شود.
- بازار مشترک شرق و جنوب آفریقا (COMESA): واردات از کشورهای عضو COMESA نیز به دلیل مشارکت تانزانیا در این بلوک تجاری، از تعرفه‌های کاهش یافته یا صفر بهره‌مند می‌شود.
- توافق‌نامه‌های سازمان تجارت جهانی (WTO): تانزانیا به عنوان عضوی از WTO، به قوانین تجارت جهانی، از جمله تعرفه‌های ویژه برای کشورهای کمتر توسعه‌یافته (LDCs)، پایبند است. این توافق‌نامه‌ها اغلب تعرفه‌های پایین‌تر یا صفر را برای واردات از کشورهای خاص اعطا می‌کنند.
حقایق کشور
- نام رسمی: جمهوری متحد تانزانیا
- پایتخت: دودوما
- بزرگترین شهرها: دارالسلام، موانزا، آروشا
- جمعیت: تقریباً ۶۷ میلیون نفر (تخمین ۲۰۲۳)
- زبان رسمی: سواحیلی، انگلیسی
- واحد پول: شیلینگ تانزانیا (TZS)
- موقعیت مکانی: واقع در شرق آفریقا، هم‌مرز با اوگاندا، کنیا، موزامبیک، مالاوی، زامبیا و اقیانوس هند.
جغرافیا، اقتصاد و صنایع عمده
- جغرافیا: تانزانیا در امتداد ساحل شرقی آفریقا واقع شده است و جغرافیای متنوعی دارد که شامل ساواناهای وسیع، فلات‌های حاصلخیز و دشت نمادین سرنگتی می‌شود. همچنین دارای چندین دریاچه بزرگ از جمله دریاچه تانگانیکا و دریاچه ویکتوریا است.
- اقتصاد: اقتصاد تانزانیا عمدتاً مبتنی بر کشاورزی است که اکثریت جمعیت را به خود مشغول می‌کند. با این حال، معدن، گردشگری و خدمات نیز به طور فزاینده‌ای اهمیت پیدا می‌کنند. تانزانیا یکی از بزرگترین تولیدکنندگان طلا در آفریقا است و ذخایر قابل توجهی از گاز طبیعی و سایر مواد معدنی دارد.
- صنایع عمده:
- کشاورزی: قهوه، چای، تنباکو و بادام هندی از صادرات قابل توجه این کشور هستند.
- معدن: طلا، الماس و تانزانیت از صادرات عمده معدنی این کشور هستند.
- گردشگری: تانزانیا به خاطر پارک‌های ملی خود، از جمله پارک ملی سرنگتی و کوه کلیمانجارو، شناخته شده است.
- تولید: بخش تولید شامل تولید سیمان، منسوجات و فرآوری مواد غذایی است.