سودان جنوبی، جوان‌ترین کشور آفریقا، از زمان استقلال خود در سال ۲۰۱۱ با چالش‌های قابل توجهی از جمله بی‌ثباتی سیاسی، درگیری و مشکلات اقتصادی مواجه بوده است. با وجود این چالش‌ها، سودان جنوبی در تلاش است تا یک محیط اقتصادی پایدارتر ایجاد کند، از جمله اصلاح سیستم‌های گمرکی و تعرفه‌ای خود برای تسهیل تجارت، ارتقای رشد اقتصادی و افزایش درآمد. سودان جنوبی، به عنوان یک کشور محصور در خشکی واقع در شرق و مرکز آفریقا، برای تأمین نیازهای جمعیت و صنایع خود به شدت به واردات متکی است. ساختار تعرفه ابزاری کلیدی برای مدیریت جریان کالاها به داخل کشور، تضمین حفاظت از صنایع محلی و متعادل کردن نیاز به ارز خارجی است.
نرخ‌های تعرفه واردات سودان جنوبی عمدتاً توسط اداره درآمد سودان جنوبی (SSRA) تعیین می‌شود که عوارض گمرکی و مالیات‌های غیرمستقیم را مدیریت می‌کند. سیستم تعرفه این کشور تحت تأثیر عضویت آن در جامعه شرق آفریقا (EAC) ، توافق‌نامه‌های تجاری منطقه‌ای و تلاش‌ها برای رعایت سازمان تجارت جهانی (WTO) قرار دارد. جدول تعرفه برای سودان جنوبی دسته‌های مختلفی از جمله محصولات کشاورزی، الکترونیک، وسایل نقلیه، ماشین‌آلات و کالاهای لوکس را در بر می‌گیرد.
سیستم تعرفه سودان جنوبی نقش حیاتی در شکل‌دهی به روابط تجاری و سیاست‌های اقتصادی این کشور ایفا می‌کند. قانون گمرک و مالیات غیر مستقیم، ستون فقرات مقررات مربوط به واردات این کشور را تشکیل می‌دهد. دولت سودان جنوبی از تعرفه‌ها نه تنها برای ایجاد درآمد، بلکه برای تنظیم واردات، ارتقای صنایع محلی و محافظت از تولیدات داخلی در برابر رقابت خارجی نیز استفاده می‌کند. در سال‌های اخیر، دولت بر تنوع‌بخشی به اقتصاد و کاهش وابستگی به صادرات نفت تمرکز کرده است. ساختار تعرفه واردات سودان جنوبی با اهداف توسعه‌ای گسترده‌تر این کشور، از جمله افزایش صنعتی شدن، بهبود زیرساخت‌ها و تشویق سرمایه‌گذاری خارجی، همسو است.
سودان جنوبی، به عنوان کشوری محصور در خشکی، با چالش‌های لجستیکی مواجه است که هزینه واردات کالا، از جمله هزینه‌های حمل و نقل از طریق کشورهای همسایه را افزایش می‌دهد. به همین دلیل، دولت بر ایجاد توافق‌نامه‌های تجاری و سیاست‌های تعرفه‌ای تمرکز کرده است که می‌تواند موانع را کاهش داده و تجارت را، به ویژه با کشورهای منطقه، ارتقا دهد.
سیاست‌های تعرفه‌ای سودان جنوبی همچنین با هدف رسیدگی به نیازهای اساسی جمعیت و در عین حال فراهم کردن فرصت‌هایی برای توسعه اقتصادی تدوین شده‌اند. این مقاله نرخ‌های تعرفه را بر اساس نوع محصول طبقه‌بندی می‌کند و شامل مقررات تعرفه‌ای ویژه برای برخی کشورها و کالاها است.
نرخ‌های تعرفه واردات بر اساس دسته‌بندی محصولات
اداره درآمد سودان جنوبی (SSRA) مسئول جمع‌آوری عوارض و اجرای تعرفه‌های وارداتی بر کالاهای ورودی به سودان جنوبی است. سیستم تعرفه برای همه کالاهای وارداتی اعمال می‌شود و نرخ‌ها بر اساس نوع محصول متفاوت است. عوارض واردات از تعرفه صفر برای کالاهای خاص تا نرخ‌های بالاتر برای محصولات لوکس و غیرضروری متغیر است. علاوه بر عوارض گمرکی، مالیات غیرمستقیم نیز بر کالاهای خاص، به ویژه الکل، دخانیات و اقلام لوکس، اعمال می‌شود.
۱. محصولات کشاورزی
محصولات کشاورزی بخش قابل توجهی از بازار واردات سودان جنوبی را تشکیل می‌دهند. با توجه به چالش‌های مداوم این کشور در تولید مواد غذایی و ناامنی، طیف گسترده‌ای از اقلام غذایی برای تأمین تقاضای داخلی وارد می‌شود. این اقلام شامل غلات، سبزیجات، میوه‌ها و محصولات دامی می‌شود.
تعرفه‌های محصولات کشاورزی:
- غلات:
- گندم: سودان جنوبی به شدت به واردات گندم وابسته است و نرخ تعرفه معمول آن برای گندم و محصولات مبتنی بر گندم ۵ تا ۱۵ درصد است.
- برنج: برنج، یکی از مواد غذایی اساسی، تعرفه‌ای بین ۵ تا ۱۰ درصد را شامل می‌شود.
- ذرت: ذرت، یک غذای اصلی رایج، بسته به کمبودهای فصلی، ممکن است مشمول مالیات 10 درصدی باشد.
- گوشت و فرآورده‌های دامی:
- گوشت گاو: گوشت گاو وارداتی بسته به محصول و محل تولید آن، مشمول مالیات ۱۰ تا ۱۵ درصدی است.
- مرغ: مرغ، به ویژه مرغ منجمد، مشمول مالیات ۱۵ تا ۲۰ درصدی است.
- بره و گوسفند: واردات بره معمولاً با تعرفه 20 درصدی مواجه است.
- محصولات لبنی:
- شیر: محصولات لبنی مانند شیر خشک و شیر مایع مشمول مالیات ۱۰ تا ۲۰ درصد هستند. پنیر و کره بسته به طبقه‌بندی ممکن است نرخ‌های بالاتری را به خود اختصاص دهند.
- میوه‌ها و سبزیجات:
- مرکبات: مرکباتی مانند پرتقال و لیمو مشمول مالیات ۱۰ تا ۱۵ درصدی هستند.
- میوه‌های عجیب و غریب: میوه‌های عجیب و غریب مانند سیب و موز تعرفه‌هایی از 10 تا 20 درصد را شامل می‌شوند.
تعرفه‌های ویژه کشاورزی:
- تعرفه صفر برای تجهیزات کشاورزی: ماشین‌آلات کشاورزی، ابزارها و کودهای مورد استفاده برای تولید محلی ممکن است از عوارض واردات معاف باشند تا امنیت غذایی و توسعه کشاورزی ارتقا یابد.
- ترجیحات منطقه‌ای: طبق توافق‌نامه‌های جامعه شرق آفریقا (EAC) و کومسا ، محصولات کشاورزی کشورهای EAC و کومسا از تعرفه‌های کاهش‌یافته یا صفر بهره‌مند می‌شوند.
۲. منسوجات و پوشاک
با توجه به ظرفیت محدود تولید منسوجات داخلی، سودان جنوبی تقاضای قابل توجهی برای پوشاک و منسوجات وارداتی دارد. نرخ‌های تعرفه این کشور برای منسوجات و پوشاک با هدف ایجاد تعادل بین نیازهای مصرف‌کننده و حمایت از صنایع نوپای محلی تعیین شده است.
تعرفه‌های گمرکی منسوجات و پوشاک:
- لباس:
- پوشاک اساسی: لباس‌هایی مانند تی‌شرت، پیراهن و شلوار معمولاً بسته به نوع پارچه و کشور مبدا، بین ۲۰ تا ۳۰ درصد مالیات دارند.
- کفش: کفش‌ها و صندل‌های وارداتی مشمول مالیات ۱۵ تا ۲۵ درصدی هستند.
- پارچه‌های نساجی:
- پنبه، پلی‌استر و پارچه‌های مصنوعی: مواد اولیه نساجی با تعرفه‌هایی حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد برای محافظت از صنعت نساجی داخلی مواجه هستند.
تعرفه‌های ویژه پارچه:
- ترجیحات ویژه برای واردات منطقه‌ای: پوشاک و منسوجات وارداتی از کشورهای عضو EAC ممکن است به عنوان بخشی از توافق‌نامه‌های تجارت آزاد منطقه، واجد شرایط تعرفه‌های کاهش یافته یا صفر باشند.
۳. لوازم الکترونیکی و برقی
تقاضا برای لوازم الکترونیکی و کالاهای برقی در سودان جنوبی، به ویژه در مراکز شهری مانند جوبا، رو به افزایش است. این محصولات برای خانوارها و مشاغل ضروری هستند.
تعرفه‌های لوازم الکترونیکی و برقی:
- تلفن‌های همراه:
- تلفن‌های همراه و لوازم جانبی: تلفن‌های همراه با تعرفه ۵ تا ۱۰ درصدی مواجه هستند ، هرچند این نرخ‌ها ممکن است بسته به برند و مشخصات متفاوت باشند.
- لوازم الکترونیکی مصرفی:
- تلویزیون، رادیو و تجهیزات صوتی: تلویزیون و لوازم خانگی بزرگ معمولاً مشمول مالیات ۱۵ تا ۲۰ درصدی هستند.
- لپ‌تاپ و کامپیوتر: کامپیوترها، لپ‌تاپ‌ها و سایر تجهیزات فناوری اطلاعات معمولاً مشمول مالیات ۵ تا ۱۰ درصد می‌شوند و برای اهداف آموزشی یا توسعه‌ای، معافیت یا نرخ‌های کاهش‌یافته‌ای دارند.
- لوازم خانگی:
- یخچال، کولر گازی و ماشین لباسشویی: این محصولات مشمول مالیات ۱۰ تا ۱۵ درصدی هستند.
تعرفه‌های ویژه لوازم الکترونیکی:
- عوارض گمرکی صفر برای لوازم الکترونیکی آموزشی و پزشکی: کالاهایی که برای اهداف آموزشی یا پزشکی وارد می‌شوند، مانند رایانه‌های مدارس یا تجهیزات پزشکی، ممکن است از عوارض گمرکی معاف باشند یا با نرخ کمتری مشمول مالیات شوند.
- ترجیحات منطقه‌ای: لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی وارداتی از کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا ممکن است تحت توافق‌نامه‌های تجاری منطقه‌ای از تعرفه‌های ترجیحی برخوردار باشند.
۴. وسایل نقلیه و محصولات خودرویی
با توجه به چالش‌های زیرساختی سودان جنوبی، وسایل نقلیه و قطعات خودرو برای حمل و نقل، ساخت و ساز و توسعه بسیار مهم هستند. هدف از تعرفه‌های واردات این محصولات، ایجاد تعادل بین نیاز به وسایل نقلیه و حمایت از صنایع داخلی است.
تعرفه‌های مربوط به وسایل نقلیه و محصولات خودرویی:
- وسایل نقلیه مسافربری:
- خودروها، شاسی‌بلندها و مینی‌ون‌ها: خودروهای سواری معمولاً بسته به ارزش و مبدا خودرو، مشمول مالیات ۲۵ تا ۴۰ درصدی می‌شوند.
- خودروهای تجاری:
- کامیون‌ها و اتوبوس‌ها: وسایل نقلیه بزرگتری که برای حمل و نقل و توسعه زیرساخت‌ها استفاده می‌شوند، با تعرفه ۱۰ تا ۲۰ درصدی مواجه هستند.
- موتورسیکلت و دوچرخه:
- موتورسیکلت‌ها: این موتورسیکلت‌ها معمولاً بسته به ظرفیت و مدل موتور، مشمول مالیات ۱۰ تا ۱۵ درصدی هستند.
تعرفه‌های ویژه خودرو:
- مشوق‌هایی برای خودروهای برقی: سودان جنوبی ممکن است به عنوان بخشی از تلاش‌ها برای ارتقای پایداری زیست‌محیطی، تعرفه‌های کاهش‌یافته یا معافیت‌هایی را برای خودروهای برقی (EV) ارائه دهد.
۵. مواد شیمیایی و دارویی
مواد شیمیایی و دارویی برای نیازهای صنعتی و بهداشتی ضروری هستند. تعرفه‌های واردات برای این محصولات، دسترسی به کالاهای حیاتی را تضمین می‌کند و در عین حال، در صورت امکان، تولید داخلی را ارتقا می‌دهد.
تعرفه‌های مواد شیمیایی و دارویی:
- محصولات دارویی:
- داروها، واکسن‌ها و تجهیزات پزشکی: واردات دارو معمولاً مشمول مالیات ۵ تا ۱۰ درصد می‌شود و نرخ‌های پایین‌تری برای داروهای ضروری و لوازم پزشکی در نظر گرفته شده است.
- مواد شیمیایی صنعتی:
- کودها، آفت‌کش‌ها و مواد شیمیایی تولیدی: این مواد مشمول نرخ تعرفه ۱۰ تا ۱۵ درصد هستند که ضمن افزایش ظرفیت صنعتی محلی، امکان واردات اقلام ضروری را نیز فراهم می‌کند.
۶. کالاهای لوکس
سیستم تعرفه‌ای سودان جنوبی، عوارض گمرکی بالاتری را برای کالاهای لوکس اعمال می‌کند تا درآمد دولت را افزایش داده و از واردات اقلام غیرضروری جلوگیری کند.
تعرفه‌های کالاهای لوکس:
- جواهرات و ساعت:
- جواهرات و ساعت‌های لوکس وارداتی معمولاً مشمول مالیات 30 تا 40 درصدی می‌شوند که نشان‌دهنده ارزش بالای این محصولات است.
- نوشیدنی‌های الکلی:
- مشروبات الکلی و نوشیدنی‌های الکلی: نوشیدنی‌های الکلی مانند شراب، آبجو و نوشیدنی‌های الکلی با تعرفه‌های 30 تا 40 درصدی مواجه هستند.
- خودروهای لوکس:
- خودروهای لوکس وارداتی معمولاً بسته به نوع و مدل، مشمول مالیات ۴۰٪ یا بالاتر هستند.
عوارض و معافیت‌های ویژه واردات
سیستم تعرفه سودان جنوبی همچنین شامل مقرراتی برای کاهش یا صفر شدن عوارض واردات برخی کالاها می‌شود، از جمله:
- کالاهای مورد نیاز برای پروژه‌های عمرانی: کالاهایی که برای پروژه‌های عمرانی یا زیرساختی در مقیاس بزرگ (مثلاً ساخت جاده، پروژه‌های آبی) وارد می‌شوند، ممکن است از پرداخت عوارض گمرکی معاف باشند.
- توافق‌نامه‌های تجاری ویژه: کالاهای وارداتی از کشورهایی که سودان جنوبی با آنها توافق‌نامه‌های دوجانبه دارد، ممکن است از نرخ‌های تعرفه ترجیحی برخوردار باشند.
- مناطق آزاد تجاری: برخی از مناطق تعیین‌شده به عنوان مناطق آزاد تجاری، امکان واردات کالاهایی را که قرار است دوباره صادر شوند، بدون پرداخت عوارض گمرکی فراهم می‌کنند.
حقایق کشور
- نام رسمی: جمهوری سودان جنوبی
- پایتخت: جوبا
- جمعیت: تقریباً ۱۱ میلیون نفر
- زبان رسمی: انگلیسی
- واحد پول: پوند سودان جنوبی (SSP)
- موقعیت جغرافیایی: سودان جنوبی در شرق و مرکز آفریقا واقع شده و از شمال با سودان، از شرق با اتیوپی، از جنوب شرقی با کنیا، از جنوب با اوگاندا، از جنوب غربی با جمهوری دموکراتیک کنگو و از غرب با جمهوری آفریقای مرکزی هم‌مرز است.
- درآمد سرانه: تقریباً ۳۰۰ دلار آمریکا (تخمین سال ۲۰۱۹)
- سه شهر بزرگ:
- جوبا (پایتخت)
- مالاکال
- واو
جغرافیا، اقتصاد و صنایع عمده
جغرافیا: سودان جنوبی دارای دشت‌های وسیع، تالاب‌ها و سیستم‌های رودخانه‌ای، از جمله نیل سفید است که منابع حیاتی آب را فراهم می‌کند. این کشور عمدتاً مسطح است و برخی مناطق مرتفع در جنوب شرقی آن قرار دارند.
اقتصاد: اقتصاد سودان جنوبی به شدت به نفت وابسته است که بیش از ۹۰ درصد از درآمد صادراتی آن را تشکیل می‌دهد. با این حال، این کشور در تلاش بوده است تا از طریق کشاورزی، تولید و خدمات، اقتصاد خود را متنوع کند. درگیری‌های داخلی تا حد زیادی مانع توسعه اقتصادی شده است و این کشور همچنان یکی از فقیرترین کشورهای جهان است.
صنایع عمده:
- نفت و گاز: سودان جنوبی کشوری نفت‌خیز است و بخش نفت همچنان ستون فقرات اقتصاد آن را تشکیل می‌دهد.
- کشاورزی: کشاورزی بخش کلیدی اقتصاد سودان جنوبی است و محصولاتی مانند سورگوم، ذرت و کاساوا کشت می‌شود. دامداری نیز مهم است.
- تولید: بخش صنعت سودان جنوبی در مراحل ابتدایی خود است، اما پتانسیل بالایی در تولید مواد غذایی، نوشیدنی‌ها و مصالح ساختمانی وجود دارد.
