رواندا، که اغلب به عنوان “سرزمین هزار تپه” شناخته می‌شود، کشوری محصور در خشکی است که در شرق و مرکز آفریقا واقع شده است. در طول دو دهه گذشته، رواندا به یکی از سریع‌ترین اقتصادهای در حال رشد آفریقا تبدیل شده است که به خاطر اصلاحات اقتصادی قوی و تمرکز بر توسعه پایدار شناخته شده است. یکی از اجزای حیاتی استراتژی رشد رواندا، ادغام آن در توافق‌نامه‌های تجاری منطقه‌ای، به ویژه در جامعه شرق آفریقا (EAC) و منطقه تجارت آزاد قاره آفریقا (AfCFTA) بوده است. به همین ترتیب، رواندا سیستمی از تعرفه‌های وارداتی را اعمال می‌کند که منعکس کننده موقعیت آن در این بلوک‌های تجاری است، در حالی که عوارض گمرکی خاصی را برای کالاها و کشورهای خاص حفظ می‌کند.
سیستم تعرفه رواندا توسط سازمان درآمد رواندا (RRA) اداره می‌شود که عوارض واردات، مالیات بر ارزش افزوده، مالیات‌های غیرمستقیم و سایر مقررات مختلف کشور را اعمال می‌کند. عوارض واردات کالاهای ورودی به رواندا با عوارض اتحادیه گمرکی EAC هماهنگ است ، اما می‌تواند بر اساس توافق‌نامه‌های اقتصادی ویژه یا معافیت‌ها متفاوت باشد. نکته مهم این است که رواندا در ترویج یک اقتصاد متنوع‌تر، فراتر از کشاورزی و به بخش‌هایی مانند تولید، خدمات و فناوری، فعال بوده است.
مروری بر سیستم تعرفه رواندا
رواندا عضو جامعه شرق آفریقا (EAC) است که شامل کنیا، اوگاندا، تانزانیا، بوروندی و سودان جنوبی می‌شود. اتحادیه گمرکی EAC تضمین می‌کند که اعضا یک سیستم تعرفه مشترک برای واردات از خارج از منطقه اعمال کنند. عوارض عمومی واردات در رواندا بر اساس تعرفه خارجی مشترک EAC (CET) است که تعرفه‌ها را برای طیف وسیعی از کالاها استاندارد می‌کند. علاوه بر این، رواندا سیستم عمومی ترجیحات (GSP) را اعمال می‌کند و تعرفه‌های ترجیحی را برای کشورهایی که واجد شرایط این سیستم هستند، مانند کشورهایی که وضعیت کشورهای کمتر توسعه‌یافته (LDC) را دارند، ارائه می‌دهد.
تعرفه‌های وارداتی رواندا معمولاً به شرح زیر است:
- صفر درصد (0%): برای کالاهایی که برای توسعه کشور ضروری هستند، از جمله برخی کالاهای سرمایه‌ای و مواد اولیه برای صنایع.
- ۵٪: برای کالاهای ضروری و پرکاربرد، مانند محصولات کشاورزی، برخی کالاهای تولیدی و مواد شیمیایی اساسی.
- ۱۰٪ تا ۲۵٪: برای کالاهای فرآوری‌شده، اقلام لوکس و محصولات مصرفی مانند لوازم الکترونیکی، وسایل نقلیه و کالاهای خانگی.
- تعرفه‌های بالاتر: بر الکل، محصولات دخانی و برخی کالاهای دیگر که غیرضروری یا برای سلامتی مضر تلقی می‌شوند.
نرخ‌های کلیدی عوارض واردات برای دسته‌های اصلی محصولات
تعرفه‌های واردات رواندا بر اساس نوع محصول متفاوت است و با اهداف گسترده‌تر اتحادیه گمرکی EAC همسو است. در زیر نرخ‌های کلیدی تعرفه برای دسته‌های مختلف محصولات آمده است:
کالاهای مصرفی
- پوشاک و لباس:
- ۵٪ تا ۲۵٪: عوارض واردات پوشاک بسته به نوع کالا متفاوت است. پوشاک معمولی ممکن است مشمول کمترین میزان عوارض باشند، در حالی که لباس‌های طراحان درجه یک یا اقلام مد لوکس می‌توانند عوارضی در بالاترین میزان عوارض را به خود اختصاص دهند.
- لباس دست دوم: رواندا تعرفه‌هایی را برای لباس‌های دست دوم وضع کرده است، هرچند این نرخ می‌تواند بسته به مبدا و ماهیت کالا متفاوت باشد.
- لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی:
- ۱۰٪ تا ۲۵٪: لوازم الکترونیکی مصرفی، مانند تلفن‌های همراه، تلویزیون، رایانه و لوازم خانگی، معمولاً نرخ تعرفه‌ای بین ۱۰٪ تا ۲۵٪ را شامل می‌شوند.
- لوازم الکترونیکی وارداتی از کشورهای عضو EAC بسته به محصول و توافق‌نامه‌های تجاری ممکن است واجد شرایط تخفیف یا معافیت باشند.
- مبلمان و دکوراسیون منزل:
- ۱۰٪: مبلمان و اقلام دکوراسیون منزل، از جمله مبلمان چوبی، فلزی و روکش‌دار، معمولاً با تعرفه ۱۰٪ مواجه می‌شوند.
- مبلمان لوکس یا طراح وارداتی، بسته به ارزش و طبقه‌بندی آن، ممکن است مشمول نرخ بالاتری باشند.
محصولات غذایی و کشاورزی
- گوشت و فرآورده‌های گوشتی:
- ۱۰٪: گوشت گاو، مرغ و سایر گوشت‌ها معمولاً مشمول ۱۰٪ عوارض واردات هستند. با این حال، سیاست دولت رواندا تولید داخلی گوشت را ترجیح می‌دهد، بنابراین این تعرفه برای محافظت از کشاورزان محلی و در عین حال تضمین عرضه از طریق واردات در نظر گرفته شده است.
- گوشت حلال: گوشت‌های دارای گواهی حلال از کشورهای خاص ممکن است مشمول رویه‌های گمرکی متفاوتی باشند که اغلب شرایط مساعدی دارند.
- غلات و حبوبات:
- ۵٪: غلات اساسی مانند ذرت، برنج و گندم با تعرفه ۵٪ مواجه هستند. واردات غلات فرآوری شده مانند غلات صبحانه می‌تواند عوارض بیشتری، اغلب حدود ۱۰٪ ، را به همراه داشته باشد.
- محصولات لبنی:
- ۱۰٪: محصولات لبنی، از جمله شیر، پنیر و کره، مشمول عوارض وارداتی ۱۰٪ هستند. این محصولات معمولاً برای تکمیل تولید محلی وارد می‌شوند، زیرا صنعت لبنیات رواندا در حال رشد است اما هنوز در حال توسعه است.
- میوه‌ها و سبزیجات:
- ۵٪: میوه‌ها و سبزیجات تازه با تعرفه ۵٪ مواجه هستند. با این حال، میوه‌های فرآوری شده و کنسرو شده ممکن است عوارض گمرکی بالاتری ، معمولاً حدود ۱۰٪ ، داشته باشند.
محصولات شیمیایی
- داروسازی و تجهیزات پزشکی:
- ۰٪ تا ۵٪: بسیاری از داروها و تجهیزات پزشکی وارداتی به رواندا مشمول تعرفه صفر یا بسیار پایین هستند ، به ویژه برای محصولاتی که برای سلامت عمومی حیاتی تلقی می‌شوند. این امر، راهکارهای مراقبت‌های بهداشتی مقرون به صرفه را برای مردم تشویق می‌کند.
- برخی از تجهیزات یا داروهای پزشکی تخصصی ممکن است واجد شرایط معافیت یا تخفیف تعرفه باشند.
- لوازم آرایشی و بهداشتی:
- ۱۰٪ تا ۱۵٪: محصولات آرایشی و بهداشتی مانند محصولات مراقبت از پوست، مراقبت از مو و عطرها معمولاً ۱۰٪ تعرفه دارند ، اما محصولات لوکس یا گران‌قیمت ممکن است عوارض بیشتری تا ۱۵٪ داشته باشند.
- اقلام مراقبت شخصی مانند صابون، دئودورانت و خمیردندان معمولاً با عوارض گمرکی کمتری مواجه هستند.
ماشین آلات و تجهیزات صنعتی
- ماشین آلات صنعتی:
- ۰٪ تا ۵٪: ماشین‌آلات مورد استفاده در تولید، کشاورزی و ساخت‌وساز اغلب از عوارض وارداتی کم یا صفر برخوردارند ، به‌ویژه برای تجهیزاتی که برای صنعتی شدن و توسعه زیرساخت‌های رواندا حیاتی تلقی می‌شوند.
- فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر مانند پنل‌های خورشیدی، توربین‌های بادی و ماشین‌آلات با بهره‌وری انرژی بالا نیز اغلب برای حمایت از اهداف انرژی سبز کشور از تعرفه‌ها معاف هستند.
- وسایل نقلیه و محصولات خودرویی:
- ۲۵٪: وسایل نقلیه موتوری وارداتی (اتومبیل، کامیون و اتوبوس) معمولاً با ۲۵٪ عوارض واردات مواجه هستند. با این حال، رواندا مشوق‌های ویژه‌ای را برای وسایل نقلیه الکتریکی (EV) و سایر گزینه‌های حمل و نقل سازگار با محیط زیست اجرا کرده است.
- قطعات یدکی و لوازم جانبی معمولاً مشمول 10٪ عوارض واردات هستند.
پلاستیک و مواد شیمیایی
- محصولات پلاستیکی و لاستیکی:
- ۵٪ تا ۱۰٪: محصولات پلاستیکی، شامل مواد بسته‌بندی، ظروف و پلاستیک‌های ساختمانی، عموماً ۵٪ تا ۱۰٪ عوارض گمرکی را متحمل می‌شوند.
- محصولات لاستیکی، از جمله تایرها، مشمول عوارض مشابهی هستند.
- مواد شیمیایی آلی:
- ۵٪ تا ۱۰٪: مواد شیمیایی آلی مورد استفاده در کاربردهای صنعتی، از جمله کودها و آفت‌کش‌ها، معمولاً مشمول ۵٪ عوارض گمرکی هستند. مواد شیمیایی تخصصی‌تر ممکن است نرخ‌های کمی بالاتری را به خود اختصاص دهند.
عوارض واردات ویژه برای برخی محصولات از کشورهای خاص
رواندا توافق‌نامه‌های تجاری مختلفی را اعمال می‌کند که برای واردات از کشورها، مناطق یا گروه‌های خاص، رفتار ترجیحی ارائه می‌دهند. این توافق‌نامه‌ها به‌ویژه برای صنایعی مانند کشاورزی، داروسازی و تولید که از کاهش تعرفه‌ها یا معافیت‌ها بهره‌مند می‌شوند، اهمیت دارند.
بازار مشترک جامعه شرق آفریقا (EAC)
رواندا به عنوان عضوی از جامعه شرق آفریقا ، به تعرفه خارجی مشترک (CET) EAC پایبند است که عوارض واردات را در بین کشورهای عضو استاندارد می‌کند. واردات از کشورهای عضو EAC – کنیا، اوگاندا، تانزانیا، بوروندی و سودان جنوبی – مشمول عوارض واردات نمی‌شود و تجارت درون منطقه‌ای را بسیار مطلوب می‌کند. محصولات این کشورها از تعرفه‌ها معاف هستند، مشروط بر اینکه استانداردهای لازم برای مبدا را داشته باشند، که از طریق گواهی مبدا EAC تأیید می‌شود.
منطقه تجارت آزاد قاره آفریقا (AfCFTA)
رواندا یکی از امضاکنندگان منطقه تجارت آزاد قاره آفریقا (AfCFTA) است که هدف آن ارتقای تجارت درون آفریقایی با کاهش تعرفه‌ها و بهبود دسترسی به بازارهای سراسر قاره است. اجرای AfCFTA می‌تواند تعرفه‌های برخی کالاها از سایر کشورهای آفریقایی را بیشتر کاهش دهد، اگرچه این روند هنوز در حال انجام است.
سیستم ترجیحات تعمیم‌یافته (GSP)
رواندا از سیستم عمومی ترجیحات (GSP) بهره‌مند است که به محصولات کشورهایی که به عنوان کشورهای کمتر توسعه‌یافته (LDC) تعیین شده‌اند، اجازه می‌دهد تا با عوارض گمرکی کم یا صفر وارد رواندا شوند. هدف این سیستم، ترویج توسعه در کشورهای فقیرتر از طریق تشویق تجارت است.
- محصولات واجد شرایط GSP: محصولاتی مانند منسوجات ، کالاهای کشاورزی و صنایع دستی از کشورهایی مانند اتیوپی ، بنگلادش و نپال از تعرفه‌های کاهش‌یافته تحت GSP بهره‌مند می‌شوند.
عوارض ضد دامپینگ
رواندا، با هماهنگی EAC، ممکن است عوارض ضد دامپینگ را بر روی محصولاتی که با قیمت‌های ناعادلانه پایین فروخته می‌شوند، اعمال کند. این امر به ویژه در مورد کالاهای وارداتی مانند فولاد و سیمان صادق است. عوارض ضد دامپینگ برای محافظت از صنایع محلی در برابر رقابت ناعادلانه با اطمینان از عدم فروش محصولات خارجی زیر ارزش منصفانه بازار آنها وضع شده است.
رواندا: حقایق و اطلاعات عمومی کشور
- نام رسمی: جمهوری رواندا
- پایتخت: کیگالی
- بزرگترین شهرها:
- کیگالی (پایتخت)
- بوتاره
- گیسنی
- درآمد سرانه: تقریباً ۱۳۰۰ دلار آمریکا
- جمعیت: حدود ۱۳ میلیون نفر
- زبان رسمی: کینیارواندا، فرانسوی، انگلیسی
- واحد پول: فرانک رواندا (RWF)
- موقعیت مکانی: رواندا کشوری محصور در خشکی و بدون خط ساحلی است که در شرق آفریقا و در همسایگی اوگاندا، تانزانیا، بوروندی و جمهوری دموکراتیک کنگو واقع شده است.
جغرافیای رواندا
رواندا کشوری کوچک اما پرجمعیت در منطقه دریاچه‌های بزرگ در مرکز و شرق آفریقا است. رواندا که به خاطر زمین‌های نفس‌گیرش شناخته می‌شود، با مناظر کوهستانی ، ساواناها و دریاچه‌های متعدد شناخته می‌شود. به دلیل تپه‌ها و دره‌های مواجش، اغلب «سرزمین هزار تپه» نامیده می‌شود.
- مساحت: ۲۶۳۳۸ کیلومتر مربع (کمی کوچکتر از ایالت مریلند آمریکا)
- آب و هوا: رواندا آب و هوای معتدلی دارد، با دمای خنک‌تر در ارتفاعات و آب و هوای گرمسیری در مناطق پست. فصل بارندگی از مارس تا مه و اکتبر تا دسامبر است.
اقتصاد رواندا
اقتصاد رواندا عمدتاً مبتنی بر کشاورزی است و قهوه و چای صادرات اصلی این کشور هستند. با این حال، رواندا گام‌های مهمی در تنوع بخشیدن به اقتصاد خود برداشته و بر حوزه‌هایی مانند خدمات ، فناوری و تولید تمرکز کرده است.
- تولید ناخالص داخلی: تقریباً ۱۲ میلیارد دلار آمریکا (اسمی)
- صنایع کلیدی:
- کشاورزی: بخش کشاورزی رواندا همچنان ستون فقرات اقتصاد است و قهوه، چای و موز از صادرات عمده آن محسوب می‌شوند.
- گردشگری: رواندا به خاطر گردشگری گوریل‌های کوهستانی‌اش شناخته شده است که گردشگران را از سراسر جهان به خود جذب می‌کند.
- معدن: رواندا صادرکننده عمده مواد معدنی ، به ویژه قلع، تنگستن و تانتالوم است.
- تولید و ساخت و ساز: رواندا سرمایه‌گذاری‌های زیادی در تولید، به ویژه در سیمان ، فرآوری مواد غذایی و منسوجات انجام می‌دهد.
در سال‌های اخیر، رواندا بر بهبود محیط کسب‌وکار خود نیز تمرکز کرده است که منجر به افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) و رشد سریع در بخش‌های فناوری اطلاعات و خدمات شده است.