پاکستان، که از نظر استراتژیک در جنوب آسیا واقع شده است، نقش حیاتی در تجارت منطقه‌ای و تجارت جهانی ایفا می‌کند. این کشور با ترکیبی متنوع از بخش‌های کشاورزی، صنعتی و خدماتی، یکی از بزرگترین اقتصادهای منطقه است. ساختار تعرفه گمرکی پاکستان برای تنظیم واردات، محافظت از صنایع داخلی و ایجاد درآمد دولت طراحی شده است. پاکستان به عنوان عضوی از سازمان تجارت جهانی (WTO)، به استانداردهای بین‌المللی برای تسهیل تجارت و رویه‌های گمرکی پایبند است، اما سیاست‌های تعرفه‌ای خود را نیز، به ویژه در زمینه‌هایی که برای توسعه اقتصادی آن حیاتی هستند، اعمال می‌کند.
این کشور نرخ‌های تعرفه متفاوتی را بر اساس دسته‌بندی محصولات اعمال می‌کند که بر اساس کدهای سیستم هماهنگ (HS) طبقه‌بندی می‌شوند. علاوه بر این، پاکستان با کشورها و مناطق خاصی توافق‌نامه‌های تجارت ترجیحی دارد که منجر به تعرفه‌های پایین‌تر برای واردات از آن کشورها می‌شود.
نرخ‌های تعرفه سفارشی برای محصولات وارداتی به پاکستان
ساختار تعرفه گمرکی پاکستان متشکل از عوارض بر اساس ارزش (بر اساس ارزش کالا)، عوارض خاص (بر اساس کمیت، وزن یا حجم) و عوارض مختلط (که معیارهای ارزش و کمیت را با هم ترکیب می‌کنند) است. نرخ‌های تعرفه به صورت دوره‌ای بررسی می‌شوند تا با اهداف اقتصادی و تعهدات تجارت بین‌المللی پاکستان همسو شوند.
۱. محصولات کشاورزی
بخش کشاورزی پاکستان سنگ بنای اقتصاد آن است، اما به دلیل تولید ناکافی داخلی برخی اقلام و تقاضای رو به رشد برای غذا، این کشور مقادیر قابل توجهی از محصولات کشاورزی را وارد می‌کند. دولت برای حمایت از کشاورزان و تولیدکنندگان محلی، بر بسیاری از کالاهای کشاورزی عوارض واردات وضع می‌کند. با این حال، استثنائاتی نیز برای حمایت از صنایع خاص، مانند بخش فرآوری مواد غذایی، وجود دارد.
دسته بندی های کلیدی تعرفه برای محصولات کشاورزی
- غلات و حبوبات (کد HS 10)
- نرخ تعرفه: 10-20٪
- پاکستان مقادیر زیادی گندم، برنج و ذرت را برای تکمیل تولید داخلی وارد می‌کند. نرخ تعرفه غلات و حبوبات بسته به نوع و مبدا محصول از 10 تا 20 درصد متغیر است.
- میوه‌ها و سبزیجات (کد HS 07)
- نرخ تعرفه: ۵-۱۵٪
- میوه‌ها و سبزیجات تازه، از جمله مرکبات، سیب و گوجه‌فرنگی، مشمول عوارض وارداتی بین ۵ تا ۱۵ درصد هستند. تولیدات کشاورزی محلی پاکستان در فصول خاصی محدود است و واردات این محصولات برای تأمین تقاضای مصرف‌کننده بسیار مهم است.
- شکر (کد HS 17)
- نرخ تعرفه: ۲۵-۳۰٪
- شکر وارداتی با تعرفه‌های بالاتری (معمولاً بین ۲۵ تا ۳۰ درصد) برای حمایت از تولید شکر داخلی مواجه است. با این حال، صنعت نیشکر پاکستان با ناکارآمدی دست و پنجه نرم می‌کند و گاهی اوقات، واردات برای تأمین تقاضا ضروری است.
- دام و گوشت (کد HS 02)
- نرخ تعرفه: 0-40%
- واردات گوشت، به ویژه گوشت گاو و گوسفند، با تعرفه‌هایی بین ۰ تا ۴۰ درصد مواجه است. این تعرفه‌ها بسته به نوع گوشت و روش فرآوری متفاوت است، و گوشت‌های سرد و منجمد وارداتی برای محافظت از بخش دامداری محلی با نرخ‌های بالاتری مالیات می‌گیرند.
عوارض ویژه واردات محصولات کشاورزی
- واردات از چین
- به عنوان بخشی از توافقنامه تجارت آزاد چین و پاکستان (CPFTA)، محصولات کشاورزی وارداتی از چین، مانند میوه‌ها، سبزیجات و برخی غذاهای فرآوری شده، از کاهش تعرفه‌ها یا معافیت‌ها بهره‌مند می‌شوند.
- واردات از اتحادیه اروپا
- بر اساس طرح عمومی ترجیحات (GSP) که توسط اتحادیه اروپا اعطا شده است، پاکستان تعرفه‌های ترجیحی برای محصولات کشاورزی مختلف مانند انبه، مرکبات و سایر محصولات که برای اقتصاد صادراتی این کشور حیاتی هستند، دریافت می‌کند.
۲. محصولات صنعتی
پاکستان در تلاش است تا پایه‌های صنعتی خود را گسترش دهد و وابستگی به کالاهای صنعتی وارداتی را کاهش دهد. با این حال، این کشور هنوز طیف گسترده‌ای از محصولات صنعتی، از ماشین‌آلات و تجهیزات گرفته تا مواد شیمیایی و منسوجات را وارد می‌کند. ساختار تعرفه برای محصولات صنعتی با هدف تشویق تولید داخلی و در عین حال تضمین دسترسی صنایع به نهاده‌های وارداتی ضروری وضع شده است.
دسته بندی های کلیدی تعرفه برای محصولات صنعتی
- ماشین آلات و تجهیزات (کد HS 84)
- نرخ تعرفه: ۵-۱۵٪
- پاکستان طیف گسترده‌ای از ماشین‌آلات، از جمله ماشین‌آلات کشاورزی، ابزارهای صنعتی و تجهیزات ساختمانی را وارد می‌کند. تعرفه این محصولات عموماً از ۵٪ تا ۱۵٪ متغیر است و برخی از ماشین‌آلات تخصصی برای تشویق پیشرفت فناوری از عوارض گمرکی معاف هستند.
- خودروها (کد HS 87)
- نرخ تعرفه: 10-50%
- خودروهای وارداتی، شامل خودروهای سواری، کامیون‌ها و موتورسیکلت‌ها، مشمول تعرفه‌هایی از ۱۰٪ تا ۵۰٪ هستند. نرخ‌های تعرفه بالاتر برای خودروهای کاملاً مونتاژ شده اعمال می‌شود، در حالی که قطعات و اجزای تشکیل‌دهنده ممکن است با نرخ‌های پایین‌تری مواجه شوند. دولت از طریق تعرفه‌های بالاتر برای واحدهای کاملاً ساخته شده (CBU)، تولید خودروهای داخلی را تشویق می‌کند.
- منسوجات و پوشاک (کد HS 50-63)
- نرخ تعرفه: 5-20٪
- بخش نساجی پاکستان در مقیاس جهانی بسیار رقابتی است و به همین دلیل، این کشور مواد اولیه و منسوجات تکمیل‌شده خاصی را وارد می‌کند. پارچه‌ها و محصولات پوشاک وارداتی بسته به جنس و اینکه آیا کالاها تکمیل‌شده یا نیمه‌تمام هستند، با تعرفه‌هایی از ۵ تا ۲۰ درصد مواجه می‌شوند.
- مواد شیمیایی و دارویی (کد HS 29، 30)
- نرخ تعرفه: 0-15%
- مواد شیمیایی، از جمله مواد شیمیایی صنعتی و دارویی، برای بخش‌های تولیدی و مراقبت‌های بهداشتی پاکستان بسیار حیاتی هستند. تعرفه‌های این محصولات از 0٪ تا 15٪ متغیر است و محصولات دارویی اغلب از کاهش عوارض گمرکی برای تضمین مقرون به صرفه بودن داروها بهره‌مند می‌شوند.
عوارض ویژه واردات برای محصولات صنعتی
- واردات از ایالات متحده
- برخی از محصولات صنعتی و ماشین‌آلات پیشرفته وارداتی از ایالات متحده ممکن است از کاهش تعرفه‌ها بهره‌مند شوند، به ویژه تحت توافقنامه سیستم عمومی ترجیحات (GSP+)، که برای کشورهایی که از کنوانسیون‌های بین‌المللی خاصی در مورد حقوق بشر، کار و حفاظت از محیط زیست حمایت می‌کنند، رفتار ترجیحی ارائه می‌دهد.
- واردات از کشورهای عضو انجمن تجارت آزاد اروپا (EFTA)
- نروژ، سوئیس، ایسلند و لیختن‌اشتاین، اعضای انجمن تجارت آزاد اروپا (EFTA)، از توافقنامه تجارت آزاد (FTA) با پاکستان بهره‌مند می‌شوند و تعرفه‌های طیف وسیعی از محصولات صنعتی، از جمله ماشین‌آلات، لوازم الکترونیکی و مواد شیمیایی را کاهش می‌دهند.
۳. کالاهای مصرفی
پاکستان به عنوان یک بازار مصرفی رو به رشد، انواع کالاهای مصرفی، از لوازم الکترونیکی و پوشاک گرفته تا اقلام لوکس و لوازم خانگی را وارد می‌کند. در حالی که دولت برای محافظت از صنایع داخلی تعرفه‌هایی را اعمال می‌کند، تقاضای مصرف‌کننده همچنان واردات در این دسته‌ها را هدایت می‌کند.
دسته بندی های کلیدی تعرفه برای کالاهای مصرفی
- الکترونیک (کد HS 85)
- نرخ تعرفه: 5-20٪
- محصولات الکترونیکی مانند تلویزیون، تلفن همراه و لوازم خانگی مشمول تعرفه‌هایی از ۵٪ تا ۲۰٪ هستند. نرخ تعرفه معمولاً برای محصولات الکترونیکی رده بالا مانند تلفن‌های هوشمند بالاتر است، در حالی که اقلامی مانند تلویزیون و لوازم خانگی معمولاً نرخ‌های پایین‌تری را به خود جذب می‌کنند.
- پوشاک و کفش (کد HS 61-64)
- نرخ تعرفه: ۱۵-۳۰٪
- پوشاک و کفش وارداتی با تعرفه‌هایی بین ۱۵ تا ۳۰ درصد مواجه هستند که این نرخ‌ها معمولاً برای برندهای لوکس و اقلام ساخته شده از موادی مانند چرم بالاتر است. صنعت نساجی و پوشاک در پاکستان یکی از بزرگترین صنایع این کشور است و دولت قصد دارد از طریق این تعرفه‌ها از تولیدکنندگان محلی محافظت کند.
- مبلمان و کالاهای خانگی (کد HS 94)
- نرخ تعرفه: 10-20٪
- مبلمان و کالاهای خانگی، از جمله لوازم خانگی و آشپزخانه، مشمول تعرفه‌هایی از 10 تا 20 درصد هستند. در حالی که پاکستان دارای صنعت مبلمان داخلی است، برخی از محصولات لوکس یا تخصصی برای تأمین تقاضای مصرف‌کننده وارد می‌شوند.
- لوازم آرایشی و مراقبت شخصی (کد HS 33)
- نرخ تعرفه: 10-25٪
- لوازم آرایشی و محصولات مراقبت شخصی وارداتی با تعرفه‌های ۱۰ تا ۲۵ درصدی مواجه هستند. تعرفه‌های بالاتر معمولاً برای لوازم آرایشی و اقلام مراقبت شخصی لوکس اعمال می‌شود، در حالی که کالاهای اساسی ممکن است عوارض کمتری داشته باشند.
عوارض ویژه واردات کالاهای مصرفی
- واردات از چین
- پاکستان روابط تجاری رو به رشدی با چین دارد و واردات از چین از تعرفه‌های کاهش‌یافته تحت توافقنامه تجارت آزاد چین و پاکستان (CPFTA) بهره‌مند می‌شود. این شامل کالاهای مصرفی مانند لوازم الکترونیکی، پوشاک و لوازم خانگی می‌شود.
- واردات از امارات
- امارات متحده عربی یکی از بزرگترین شرکای تجاری پاکستان است و بسیاری از کالاهای مصرفی وارداتی از امارات متحده عربی، از جمله لوازم الکترونیکی و اقلام لوکس، به دلیل روابط تجاری قوی دوجانبه، از تعرفه‌های ترجیحی بهره‌مند می‌شوند.
۴. مواد اولیه و محصولات انرژی
بخش انرژی پاکستان برای تأمین تقاضای رو به رشد انرژی این کشور به شدت به مواد اولیه وارداتی، به ویژه نفت، زغال سنگ و گاز، وابسته است. ساختار تعرفه گمرکی برای محصولات انرژی به گونه‌ای طراحی شده است که این واردات را در نرخ‌های رقابتی نگه دارد و در عین حال بهره‌وری انرژی را تشویق کند.
دسته بندی های کلیدی تعرفه برای مواد اولیه و محصولات انرژی
- نفت خام و فرآورده‌های نفتی (کد HS 27)
- نرخ تعرفه: 0%
- پاکستان به عنوان واردکننده عمده نفت، هیچ تعرفه‌ای بر نفت خام اعمال نمی‌کند. با این حال، فرآورده‌های نفتی مانند روغن‌های تصفیه‌شده و روان‌کننده‌ها مشمول مالیات هستند، اما این مالیات‌ها به خودی خود تعرفه واردات محسوب نمی‌شوند.
- زغال سنگ (کد HS 27)
- نرخ تعرفه: 0-5%
- پاکستان زغال سنگ را برای استفاده در نیروگاه‌ها و صنعت وارد می‌کند. تعرفه‌های زغال سنگ نسبتاً پایین است و از 0٪ تا 5٪ متغیر است تا رقابت‌پذیری بخش انرژی پاکستان تضمین شود.
- گاز طبیعی (کد HS 2711)
- نرخ تعرفه: 0%
- واردات گاز طبیعی، عمدتاً به شکل LNG (گاز طبیعی مایع)، برای نیازهای انرژی پاکستان بسیار مهم است. دولت برای تسهیل تأمین انرژی، تعرفه‌ای بر این محصولات اعمال نمی‌کند.
- فلزات و محصولات معدنی (کد HS 72-83)
- نرخ تعرفه: ۵-۱۰٪
- پاکستان فلزات و محصولات معدنی مختلفی از جمله فولاد، سنگ آهن و فلزات غیرآهنی را وارد می‌کند. نرخ تعرفه این مواد اولیه معمولاً از ۵ تا ۱۰ درصد متغیر است و برخی از اقلام بسته به قابلیت‌های تولید داخلی مشمول تعرفه‌های پایین‌تری می‌شوند.
عوارض ویژه واردات برای محصولات انرژی
- واردات از عربستان سعودی
- عربستان سعودی یکی از تأمین‌کنندگان کلیدی انرژی پاکستان، به‌ویژه نفت خام و فرآورده‌های نفتی است. اگرچه واردات نفت خام بدون تعرفه است، اما سایر محصولات مرتبط با انرژی ممکن است به دلیل توافق‌های دوجانبه، از امتیازات ترجیحی برخوردار باشند.
- واردات از روسیه
- پاکستان اخیراً واردات زغال سنگ و نفت از روسیه را آغاز کرده است و برخی از محصولات انرژی از روسیه تحت توافقات تجاری جاری بین دو کشور از تعرفه‌های کاهش‌یافته بهره‌مند می‌شوند.
حقایق کشور
- نام رسمی کشور: جمهوری اسلامی پاکستان
- پایتخت: اسلام آباد
- سه شهر بزرگ:
- کراچی
- لاهور
- فیصل آباد
- درآمد سرانه: تقریباً ۱۶۰۰ دلار آمریکا (تخمین سال ۲۰۲۳)
- جمعیت: تقریباً ۲۴۰ میلیون نفر
- زبان رسمی: اردو (ملی)، انگلیسی (رسمی)
- واحد پول: روپیه پاکستان (PKR)
- موقعیت جغرافیایی: در جنوب آسیا واقع شده است و از شرق با هند، از غرب با افغانستان و ایران، از شمال با چین و از جنوب با دریای عرب هم‌مرز است.
جغرافیا، اقتصاد و صنایع عمده
جغرافیا
جغرافیای پاکستان متنوع است، با کوه‌هایی در شمال، دشت‌های حاصلخیز در مناطق پنجاب و سند و خط ساحلی در امتداد دریای عرب. این کشور محل رودخانه‌های متعددی از جمله رودخانه سند است که برای کشاورزی و تأمین آب بسیار مهم است.
اقتصاد
اقتصاد پاکستان ترکیبی است و تأکید قابل توجهی بر کشاورزی، نساجی، انرژی و خدمات دارد. این کشور به شدت به کشاورزی وابسته است، اما در طول چند دهه گذشته، بخش‌های صنعتی مانند تولید، نساجی و خدمات گسترش یافته‌اند. کمبود انرژی و چالش‌های زیرساختی همچنان بر رشد اقتصادی تأثیر می‌گذارند، اگرچه این کشور همچنان یکی از بزرگترین اقتصادهای جنوب آسیا است.
صنایع عمده
- کشاورزی: پاکستان تولیدکننده عمده پنبه، برنج، گندم و نیشکر است. بخش کشاورزی بخش بزرگی از جمعیت را به کار گرفته است.
- منسوجات و پوشاک: پاکستان یکی از بزرگترین صادرکنندگان منسوجات و پوشاک، به ویژه به ایالات متحده و اروپا است.
- انرژی: بخش انرژی، شامل نفت، گاز و زغال سنگ، برای فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی پاکستان بسیار مهم است.
- خدمات: بخش خدمات، شامل بانکداری، مخابرات و فناوری اطلاعات، در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است.