مراکش، که از نظر استراتژیک در تقاطع اروپا، آفریقا و خاورمیانه قرار دارد، به عنوان یک قطب تجاری حیاتی برای هر دو قاره عمل می‌کند. در سال‌های اخیر، مراکش موقعیت خود را به عنوان یک شریک تجاری جهانی به طور قابل توجهی افزایش داده است، که دلیل اصلی آن نزدیکی به بازارهای عمده اروپایی، اقتصاد متنوع و مشارکت آن در توافق‌نامه‌ها و ابتکارات تجاری مختلف است. سیاست‌های تجاری این کشور، از جمله تعرفه‌های واردات، به دقت طراحی شده‌اند تا صنایع محلی را ارتقا دهند و در عین حال سرمایه‌گذاری‌های خارجی را، به ویژه در بخش‌های کلیدی مانند کشاورزی، تولید و انرژی، تشویق کنند.
ساختار تعرفه واردات مراکش توسط ترکیبی از مقررات داخلی و توافق‌نامه‌های بین‌المللی، مانند انجمن اتحادیه اروپا و اتحادیه مغرب عربی و غیره، اداره می‌شود. سیستم گمرکی مراکش، تعرفه‌ها را بر طیف گسترده‌ای از کالاها اعمال می‌کند و محصولات را در بخش‌های مختلف دسته‌بندی می‌کند. این کشور از کدهای سیستم هماهنگ (HS) برای طبقه‌بندی محصولات و تعیین عوارض واردات مناسب استفاده می‌کند که اغلب برای ترویج بخش‌های خاص یا حمایت از صنایع داخلی تنظیم می‌شوند.
بررسی کلی ساختار تعرفه واردات مراکش
مراکش عضو سازمان تجارت جهانی (WTO) است و تعرفه‌های واردات آن از کد سیستم هماهنگ (HS)، یک استاندارد بین‌المللی برای طبقه‌بندی کالاها، پیروی می‌کند. عوارض واردات در مراکش بسته به نوع محصول، مبدا آن و توافق‌نامه‌های تجاری مراکش با کشورهای خاص متفاوت است. در حالی که بسیاری از واردات مشمول تعرفه‌های استاندارد هستند، این کشور همچنین دارای ترتیبات تجارت ترجیحی است که امکان کاهش یا صفر شدن تعرفه‌ها را برای کشورها یا مناطق خاص فراهم می‌کند.
گمرک مراکش توسط اداره کل واردات و صادرات (DGID) اداره می‌شود که تضمین می‌کند تعرفه‌های واردات مطابق با مقررات ملی و بین‌المللی اجرا شوند. این کشور همچنین مالیات بر ارزش افزوده (VAT) 20٪ را برای اکثر واردات اعمال می‌کند، اگرچه این مالیات جدا از عوارض گمرکی است.
دسته بندی های اصلی تعرفه های واردات عبارتند از:
- تعرفه‌های استاندارد: این تعرفه‌ها برای اکثر کالاهای وارداتی به مراکش اعمال می‌شوند.
- تعرفه‌های ترجیحی: این تعرفه‌ها برای کالاهای وارداتی از کشورهایی که مراکش با آنها توافق‌نامه‌های تجارت آزاد یا سایر معاملات تجاری دوجانبه دارد، اعمال می‌شود.
- عوارض گمرکی: این عوارض شامل برخی کالاهای لوکس، الکل، دخانیات و سوخت می‌شود.
- هزینه‌های پردازش گمرکی: علاوه بر عوارض و مالیات بر ارزش افزوده، برخی از کالاها ممکن است هزینه‌های پردازش یا سایر هزینه‌های اضافی را متحمل شوند.
۱. محصولات کشاورزی و مواد غذایی
کشاورزی بخش کلیدی اقتصاد مراکش است، اما به دلیل محدود بودن زمین‌های قابل کشت این کشور و وابستگی به شرایط آب و هوایی، بسیاری از محصولات کشاورزی باید وارد شوند. مراکش سیاست‌هایی را برای ایجاد تعادل در حمایت از کشاورزان داخلی و در عین حال تضمین دسترسی به انواع مواد غذایی از بازارهای بین‌المللی وضع کرده است.
۱.۱ غلات و حبوبات
- نرخ عوارض واردات:
- گندم: معمولاً مشمول 30٪ عوارض واردات می‌شود.
- جو و چاودار: عموماً با تعرفه پایین‌تری حدود ۲۰٪ مواجه هستند.
- برنج: حدود ۲۵٪، زیرا برنج به طور گسترده در مراکش کشت نمی‌شود.
- شرایط ویژه:
- واردات غلات از کشورهایی که در توافق‌نامه‌های تجاری هستند، مانند اتحادیه اروپا (EU) یا جهان عرب، بسته به ترتیبات خاص، ممکن است از کاهش یا صفر شدن عوارض گمرکی بهره‌مند شوند.
۱.۲ محصولات گوشتی و مرغی
مراکش برای تأمین نیاز داخلی، مقادیر قابل توجهی گوشت، به ویژه گوشت گاو، مرغ و بره، وارد می‌کند.
- نرخ عوارض واردات:
- گوشت گاو: معمولاً مشمول تعرفه 30 درصدی می‌شود.
- بره: عوارض واردات برای بره و گوسفند نیز حدود 30 درصد است.
- مرغ (مرغ): معمولاً شامل ۲۵٪ عوارض می‌شود.
- شرایط ویژه:
- برخی توافق‌نامه‌های تجاری (مانند توافق‌نامه‌های تجاری با اتحادیه اروپا یا برزیل) ممکن است منجر به نرخ‌های ترجیحی عوارض یا سهمیه‌هایی شوند که تعرفه‌های مربوط به انواع خاصی از گوشت را کاهش می‌دهند.
- مراکش ممکن است از طریق توافق‌نامه‌های منطقه‌ای با اتحادیه مغرب عربی، تخفیف‌های تعرفه‌ای برای واردات مرغ اعطا کند.
۱.۳ محصولات لبنی
تولید لبنیات مراکش بخش قابل توجهی از تقاضای داخلی را برآورده می‌کند، اما واردات لبنیات بیشتر هنوز مورد نیاز است.
- نرخ عوارض واردات:
- شیر: معمولاً مشمول حدود ۱۵٪ تعرفه می‌شود.
- پنیر: عوارض واردات بسته به نوع آن می‌تواند تا 30٪ باشد.
- کره: معمولاً مشمول تعرفه ۲۵٪ می‌شود.
- شرایط ویژه:
- مراکش بخشی از چندین توافقنامه تجاری (به عنوان مثال، توافقنامه انجمن اتحادیه اروپا و مراکش ) است که می‌تواند تعرفه‌های کمتری را برای محصولات لبنی وارداتی از اتحادیه اروپا فراهم کند.
۱.۴ میوه‌ها و سبزیجات
در حالی که مراکش بخش کشاورزی قدرتمندی دارد، برخی میوه‌ها و سبزیجات برای تأمین تقاضای مصرف‌کنندگان داخلی در تمام طول سال به شدت وارد می‌شوند.
- نرخ عوارض واردات:
- مرکبات (مثلاً پرتقال، لیمو): معمولاً با تعرفه‌ای حدود ۱۰٪ مواجه می‌شوند.
- میوه‌های گرمسیری (مثل موز، آناناس): می‌توانند شامل تعرفه‌های ۲۵ تا ۳۰ درصدی شوند.
- سبزیجات: عموماً حدود ۱۵٪ مالیات دارند.
- شرایط ویژه:
- واردات از سایر کشورهای حوزه مدیترانه (مانند اسپانیا و ایتالیا) ممکن است به دلیل مشارکت یورو-مدیترانه از نرخ‌های ترجیحی بهره‌مند شود.
۲. کالاهای تولیدی و تجهیزات صنعتی
مراکش به عنوان یک اقتصاد رو به رشد، مقادیر قابل توجهی ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی را برای بخش‌های کلیدی خود، از جمله معدن، نساجی و ساخت و ساز، وارد می‌کند.
۲.۱ ماشین‌آلات و تجهیزات
- نرخ عوارض واردات:
- ماشین‌آلات و تجهیزات سنگین: عموماً بسته به نوع، مشمول عوارض گمرکی از 10 تا 20 درصد می‌شوند.
- تجهیزات الکتریکی: ماشین‌آلات الکتریکی، مانند ترانسفورماتورها و ژنراتورها، معمولاً حدود ۱۵٪ مالیات دارند.
- شرایط ویژه:
- ماشین‌آلات کشورهایی که مراکش با آنها توافق‌نامه‌های دوجانبه دارد (مثلاً با ایالات متحده تحت توافقنامه تجارت آزاد مراکش-ایالات متحده ) ممکن است از نرخ‌های گمرکی کاهش‌یافته یا صفر برخوردار باشند.
۲.۲ وسایل نقلیه و قطعات خودرو
مراکش یک قطب نوظهور برای تولید خودرو است و واردات خودرو و قطعات آن همچنان برای بازار محلی بسیار مهم است.
- نرخ عوارض واردات:
- وسایل نقلیه مسافربری: عموماً مشمول ۱۷٪ عوارض واردات هستند.
- وسایل نقلیه تجاری (مانند کامیون، اتوبوس): معمولاً مشمول 20٪ عوارض واردات هستند.
- قطعات خودرو: معمولاً حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد مالیات دارند.
- شرایط ویژه:
- طبق توافقنامه تجارت آزاد اتحادیه اروپا و مراکش ، خودروهای وارداتی از اتحادیه اروپا می‌توانند از کاهش یا حذف تعرفه‌ها بهره‌مند شوند.
- وسایل نقلیه از کشورهایی با توافق‌نامه‌های دوجانبه مانند ترکیه نیز از نرخ‌های ترجیحی بهره‌مند می‌شوند.
۲.۳ الکترونیک و تجهیزات الکتریکی
واردات لوازم الکترونیکی برای مراکش که به واردات فناوری برای کاربردهای مصرفی و صنعتی متکی است، قابل توجه است.
- نرخ عوارض واردات:
- لوازم الکترونیکی مصرفی: شامل تلفن‌های هوشمند، تلویزیون و رایانه، معمولاً با ۲۰٪ عوارض گمرکی مواجه هستند.
- الکترونیک صنعتی: تجهیزات مورد استفاده در صنایع و تولید معمولاً با عوارض گمرکی ۱۰ تا ۱۵ درصد مواجه هستند.
- شرایط ویژه:
- کره جنوبی و ژاپن توافق‌نامه‌های دوجانبه‌ای با مراکش دارند که می‌تواند منجر به کاهش تعرفه‌ها برای لوازم الکترونیکی وارداتی از این کشورها شود.
۳. کالاهای مصرفی و اقلام لوکس
بخش کالاهای لوکس در مراکش، به ویژه در شهرهای بزرگی مانند کازابلانکا و مراکش، یک بازار رو به رشد است و واردات کالاهای مصرفی لوکس از محورهای اصلی آن است.
۳.۱ پوشاک و منسوجات
منسوجات و پوشاک وارداتی سهم قابل توجهی در بازار خرده فروشی مراکش دارند.
- نرخ عوارض واردات:
- پوشاک و البسه: معمولاً مشمول عوارض حدود ۳۰٪ می‌شوند، اگرچه برخی از منسوجات ممکن است با عوارض کمتری بین ۱۵٪ تا ۲۰٪ مواجه شوند.
- مواد نساجی: پارچه‌های خام معمولاً عوارض گمرکی کمتری دارند و از 10 تا 15 درصد متغیر هستند.
- شرایط ویژه:
- طبق توافق مراکش با اتحادیه اروپا ، منسوجات کشورهای عضو اتحادیه اروپا ممکن است از تعرفه‌های پایین‌تری برخوردار باشند یا کاملاً معاف از عوارض باشند.
۳.۲ لوازم آرایشی و محصولات مراقبت شخصی
لوازم آرایشی و محصولات مراقبت شخصی بخش رو به رشدی از واردات را تشکیل می‌دهند که با افزایش تقاضای داخلی برای محصولات زیبایی با کیفیت بالا تقویت می‌شود.
- نرخ عوارض واردات:
- لوازم آرایشی: این اقلام معمولاً با نرخ عوارض 30٪ مواجه هستند.
- عطرها: ممکن است با تعرفه‌هایی تا سقف ۴۰٪ مواجه شوند.
- شرایط ویژه:
- مراکش با اتحادیه اروپا توافقنامه تجارت آزاد دارد که می‌تواند تعرفه‌های لوازم آرایشی وارداتی از کشورهای اتحادیه اروپا را کاهش یا حذف کند.
۴. عوارض واردات ویژه برای کشورهای خاص
مراکش به عنوان بخشی از استراتژی اقتصادی خود، تعدادی توافقنامه تجارت ترجیحی با چندین کشور و گروه منطقه‌ای منعقد کرده است. این توافق‌نامه‌ها تعرفه‌های واردات خاص را کاهش یا حذف می‌کنند.
۴.۱ اتحادیه اروپا (EU)
- توافقنامه همکاری اتحادیه اروپا و مراکش: این توافقنامه امکان کاهش یا صفر شدن عوارض واردات کالاهایی که از اتحادیه اروپا سرچشمه می‌گیرند، از جمله بسیاری از محصولات کشاورزی، ماشین‌آلات و منسوجات را فراهم می‌کند.
۴.۲ ایالات متحده
- توافقنامه تجارت آزاد مراکش و ایالات متحده (FTA): توافقنامه تجارت آزاد مراکش و ایالات متحده، تعرفه‌های مربوط به انواع کالاهای وارداتی از ایالات متحده، از جمله ماشین‌آلات، لوازم الکترونیکی و محصولات کشاورزی مانند مرغ و گوشت را کاهش یا حذف می‌کند.
۴.۳ ترکیه
- توافقنامه تجارت آزاد ترکیه و مراکش: این توافقنامه تعرفه‌های گمرکی بر انواع کالاهای تولیدی و محصولات کشاورزی، از جمله منسوجات و وسایل نقلیه را کاهش می‌دهد.
حقایق کلیدی درباره مراکش
- نام رسمی: پادشاهی مراکش
- پایتخت: رباط
- بزرگترین شهرها: کازابلانکا، مراکش، فاس
- درآمد سرانه: تقریباً ۳۵۰۰ دلار آمریکا (۲۰۲۳)
- جمعیت: حدود ۳۷ میلیون نفر (۲۰۲۳)
- زبان رسمی: عربی (به همراه عربی مراکشی، داریجا، که به طور گسترده صحبت می‌شود)، بربر (تامازیغی)
- واحد پول: درهم مراکش (MAD)
- موقعیت مکانی: واقع در شمال آفریقا، هم‌مرز با اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه از غرب و شمال، الجزایر از شرق و صحرای غربی از جنوب.
جغرافیا، اقتصاد و صنایع عمده مراکش
جغرافیا
مراکش در گوشه شمال غربی آفریقا واقع شده و با اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه هم‌مرز است. جغرافیای این کشور با دشت‌های ساحلی، کوه‌های اطلس و صحرای بزرگ آفریقا مشخص می‌شود. مراکش از آب و هوای متنوعی برخوردار است، با تأثیرات مدیترانه‌ای و اقیانوسی در امتداد ساحل و شرایط خشک‌تر در داخل و جنوب.
اقتصاد
مراکش اقتصادی متنوع و رو به رشد دارد که بخش‌های کلیدی آن شامل معدن، کشاورزی، تولید و خدمات می‌شود. بخش قوی معدن این کشور شامل صادرات قابل توجه فسفات است که برای تولید کود ضروری است. علاوه بر این، مراکش شاهد رشد مداوم در صنایعی مانند نساجی، خودروسازی و گردشگری بوده است.
صنایع عمده
- معدن: مراکش بزرگترین صادرکننده فسفات در جهان است و همچنین مقادیر قابل توجهی مس، سرب و روی تولید می‌کند.
- کشاورزی: بخش کشاورزی شامل غلات، مرکبات، سبزیجات و دامداری می‌شود و تأکید فزاینده‌ای بر کشاورزی ارگانیک دارد.
- گردشگری: مراکش به لطف مکان‌های تاریخی، سواحل و تجربیات فرهنگی خود، سالانه میلیون‌ها گردشگر را به خود جذب می‌کند.
- تولید: بخش‌های خودرو و نساجی از ارکان اصلی صنعت مراکش هستند و چندین تولیدکننده بین‌المللی خودرو در این کشور فعالیت دارند.