قرقیزستان، کشوری کوهستانی در آسیای مرکزی، کشوری محصور در خشکی است که با قزاقستان، ازبکستان، تاجیکستان و چین هم‌مرز است. قرقیزستان با سابقه عضویت در اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۹۹۱ استقلال خود را به دست آورد و از آن زمان به اقتصاد بازار روی آورده است، اگرچه هنوز با چالش‌هایی مرتبط با فقر، توسعه زیرساخت‌ها و وابستگی به واردات مواجه است. قرقیزستان به عنوان یک اقتصاد کوچک و محصور در خشکی، برای بسیاری از کالاهای مصرفی، مواد اولیه و ماشین‌آلات مورد نیاز برای پشتیبانی از صنایع خود به شدت به واردات وابسته است.
سیستم تعرفه قرقیزستان نقش مهمی در تنظیم این واردات و در عین حال ایجاد درآمد برای دولت ایفا می‌کند. این کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) است و سیاست‌های گمرکی آن با سیاست تعرفه‌ای مشترک این بلوک تجاری هماهنگی نزدیکی دارد. EAEU که شامل روسیه، ارمنستان، بلاروس و قزاقستان است، تعرفه‌ها را در بین کشورهای عضو خود هماهنگ می‌کند و بر مقررات گمرکی قرقیزستان تأثیر می‌گذارد. این سیستم نه تنها بر عوارض وارداتی وضع شده بر کالاها، بلکه بر رفتار ترجیحی برای واردات خاص از اعضای EAEU و سایر کشورهایی که قرقیزستان با آنها توافق‌نامه‌های تجاری دارد نیز تأثیر می‌گذارد.
مروری بر سیستم تعرفه قرقیزستان
سیستم تعرفه گمرکی قرقیزستان برای تنظیم جریان کالاها به داخل کشور، محافظت از صنایع داخلی و ایجاد درآمد برای دولت طراحی شده است. قرقیزستان به عنوان عضوی از اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) ، تعرفه گمرکی مشترک (CCT) مورد توافق اعضای EAEU را اعمال می‌کند. این بدان معناست که نرخ تعرفه برای اکثر کالاها در تمام کشورهای عضو EAEU هماهنگ است. علاوه بر تعرفه‌های استاندارد، قرقیزستان سیستم مالیات بر ارزش افزوده (VAT) و عوارض گمرکی خاص خود را نیز دارد که برای برخی از محصولات اعمال می‌شود.
اداره گمرک قرقیزستان ، بخشی از اداره گمرک دولتی جمهوری قرقیزستان ، مسئول اجرا و اعمال این تعرفه‌ها است. این اداره تلاش می‌کند تا اطمینان حاصل کند که واردات با مقررات تعرفه‌ای کشور مطابقت دارد و جریان کالا در مرزهای کشور حفظ می‌شود.
سیستم تعرفه قرقیزستان مبتنی بر سیستم هماهنگ (HS) است که محصولات را بر اساس یک کد عددی طبقه‌بندی می‌کند. نرخ‌های تعرفه بر اساس نوع محصول متفاوت است و دسته‌های مختلف کالاها بسته به اهمیت، کاربرد یا ارزش استراتژیک آنها برای اقتصاد ملی، سطوح مختلفی از عوارض گمرکی دارند.
ویژگی‌های کلیدی سیستم تعرفه گمرکی
- تعرفه‌های ارزشی: رایج‌ترین نوع تعرفه که به صورت درصدی از ارزش کالاهای وارداتی اعمال می‌شود.
- تعرفه‌های خاص: برخی از محصولات مشمول نرخ ثابتی هستند که ممکن است بر اساس حجم، وزن یا تعداد واحدها تعیین شود.
- ارزش‌گذاری گمرکی: عوارض گمرکی اغلب بر اساس ارزش CIF (هزینه، بیمه و حمل و نقل) کالا محاسبه می‌شود، به این معنی که ارزش گمرکی شامل هزینه کالا به علاوه هزینه حمل و نقل و بیمه می‌شود.
- مالیات غیر مستقیم: برخی کالاها، به ویژه الکل، دخانیات و سوخت، مشمول مالیات غیر مستقیم اضافی هستند.
- مالیات بر ارزش افزوده: مالیات بر ارزش افزوده (VAT) معمولاً علاوه بر عوارض گمرکی، با نرخ ۱۲٪ از واردات اخذ می‌شود.
ساختار تعرفه قرقیزستان به گونه‌ای طراحی شده است که از توسعه اقتصادی آن حمایت کند، رشد صنعتی را تشویق کند و از تولیدکنندگان داخلی در برابر رقابت خارجی در بخش‌های خاص محافظت کند. در حالی که نرخ تعرفه‌ها به طور کلی با سایر اعضای EAEU همسو است، قرقیزستان همچنان جایی برای تنظیمات منطقه‌ای یا معافیت برای محصولات خاص مطابق با اولویت‌های ملی دارد.
دسته بندی محصولات و تعرفه های مربوطه
نرخ‌های تعرفه قرقیزستان برای دسته‌های مختلف محصولات متفاوت است. در زیر مروری بر دسته‌های کلیدی و نرخ‌های تعرفه اعمال شده بر آنها آمده است.
محصولات کشاورزی و غذایی
قرقیزستان مقدار قابل توجهی از محصولات غذایی را وارد می‌کند، زیرا این کشور دارای پایگاه کشاورزی نسبتاً کوچکی و ظرفیت محدودی برای تولید مواد غذایی در مقیاس بزرگ است. به همین دلیل، واردات مواد غذایی مشمول طیف وسیعی از تعرفه‌ها، از جمله عوارض حفاظتی بر محصولات کشاورزی برای حمایت از کشاورزی داخلی و امنیت غذایی است.
- گندم و آرد: گندم، یکی از مواد غذایی اصلی و کلیدی در قرقیزستان، مشمول عوارض گمرکی ۵٪ است. آرد، یک کالای غذایی مهم، معمولاً با عوارض ۵٪ مواجه است ، هرچند این میزان بسته به توافق‌نامه‌های تجاری می‌تواند متفاوت باشد.
- برنج: برنج یکی دیگر از محصولات غذایی ضروری در قرقیزستان است و با عوارض وارداتی ۵ تا ۱۰ درصدی مواجه است.
- شکر: شکر به عنوان یک محصول غذایی پرکاربرد، مشمول عوارض وارداتی تقریباً 10٪ است.
- سبزیجات و میوه‌ها: میوه‌ها و سبزیجات تازه مانند گوجه‌فرنگی، سیب و موز با عوارض گمرکی از ۵ تا ۱۵ درصد مواجه هستند که این تعرفه‌ها اغلب به فصل و میزان عرضه بستگی دارد.
- گوشت و فرآورده‌های لبنی: واردات گوشت، از جمله گوشت گاو ، مرغ و خوک ، عموماً تعرفه‌هایی بین ۱۰ تا ۲۰ درصد دارند. فرآورده‌های لبنی مانند شیر ، پنیر و کره نیز مشمول تعرفه‌های ۱۰ تا ۱۵ درصدی هستند.
- مواد غذایی و نوشیدنی‌های فرآوری شده: محصولاتی مانند کنسرو ، تنقلات و نوشیدنی‌های غیرالکلی معمولاً بسته به نوع محصول، مشمول ۱۰ تا ۲۰ درصد عوارض واردات هستند.
محصولات و ماشین آلات صنعتی
بخش صنعت قرقیزستان برای تولید، تولید انرژی و توسعه زیرساخت‌ها به شدت به ماشین‌آلات و محصولات صنعتی وارداتی متکی است. نرخ تعرفه‌های این کشور بر ماشین‌آلات و کالاهای صنعتی عموماً پایین‌تر است تا سرمایه‌گذاری در بخش‌های کلیدی را تشویق کند.
- ماشین‌آلات: ماشین‌آلات صنعتی، از جمله تجهیزات معدن ، کشاورزی و ساخت‌وساز ، مشمول عوارض وارداتی ۵ تا ۱۰ درصد هستند. با این حال، اغلب استثنائاتی برای انواع خاصی از ماشین‌آلات که برای پروژه‌های عمرانی ضروری هستند، وجود دارد.
- تجهیزات الکتریکی: ترانسفورماتورها ، موتورها و ژنراتورها معمولاً با عوارض گمرکی ۵ تا ۱۰ درصد مواجه هستند ، اگرچه ممکن است معافیت‌ها یا نرخ‌های کاهش‌یافته‌ای تحت توافق‌نامه‌های اتحادیه اقتصادی اوراسیا وجود داشته باشد.
- وسایل نقلیه: وسایل نقلیه، از جمله خودروهای سواری ، کامیون‌ها و اتوبوس‌ها ، بسته به نوع وسیله نقلیه، مشمول عوارض واردات از 10٪ تا 25٪ هستند. وسایل نقلیه بزرگتر یا لوکس‌تر ممکن است با تعرفه‌های بالاتری مواجه شوند، به خصوص اگر استانداردهای زیست‌محیطی قرقیزستان را رعایت نکنند.
- مصالح ساختمانی: مصالحی مانند سیمان ، فولاد و چوب ، بسته به نوع ماده و شرایط بازار، با عوارض گمرکی بین ۵ تا ۱۵ درصد مواجه هستند.
کالاهای مصرفی
قرقیزستان طیف گسترده‌ای از کالاهای مصرفی، از جمله پوشاک، لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی را وارد می‌کند. این کالاها مشمول تعرفه‌های متوسطی هستند، اگرچه وضعیت قرقیزستان به عنوان عضوی از اتحادیه اقتصادی اوراسیا به این معنی است که برخی از محصولات کشورهای عضو این اتحادیه ممکن است با تعرفه‌های کاهش یافته وارد این کشور شوند.
- پوشاک و منسوجات: پوشاک و منسوجات مشمول عوارض گمرکی از 10٪ تا 20٪ هستند. نرخ تعرفه بسته به نوع پارچه، مبدا و اینکه آیا کالاها تحت هرگونه توافق‌نامه تجارت ترجیحی قرار می‌گیرند یا خیر، متفاوت است.
- کفش: کفش‌ها و پاپوش‌های وارداتی معمولاً مشمول عوارض گمرکی ۱۰ تا ۱۵ درصدی هستند.
- لوازم الکترونیکی: لوازم الکترونیکی مصرفی مانند تلفن‌های هوشمند ، رایانه‌ها ، تلویزیون‌ها و لوازم خانگی معمولاً با عوارض گمرکی از 0٪ تا 10٪ مواجه هستند. با این حال، برخی از لوازم الکترونیکی که از اتحادیه اروپا وارد می‌شوند ممکن است واجد شرایط کاهش تعرفه باشند.
- مبلمان: عوارض واردات مبلمان بسته به جنس و پیچیدگی کالا از 10 تا 15 درصد متغیر است.
محصولات سوخت و انرژی
قرقیزستان برای تأمین نیازهای انرژی داخلی خود به واردات نفت و فرآورده‌های انرژی متکی است. با توجه به اینکه این کشور ذخایر نفت و گاز محدودی دارد، این واردات برای تأمین انرژی صنایع، حمل و نقل و خانوارها ضروری است.
- سوخت: فرآورده‌های سوختی وارداتی، شامل بنزین ، گازوئیل و گاز مایع (LPG) ، عموماً مشمول ۵ تا ۱۰ درصد عوارض واردات هستند.
- زغال سنگ: زغال سنگ که برای تولید انرژی و گرمایش استفاده می‌شود، بسته به نوع زغال سنگ و کاربرد مورد نظر آن، با عوارض گمرکی ۵ تا ۱۰ درصد مواجه است.
عوارض واردات ویژه برای برخی کشورها
قرقیزستان، به عنوان عضوی از اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) ، نرخ‌های تعرفه ترجیحی را برای کالاهایی که از سایر کشورهای عضو EAEU، از جمله روسیه ، قزاقستان ، ارمنستان و بلاروس، وارد می‌شوند، اعمال می‌کند. کالاهای این کشورها اغلب می‌توانند بدون عوارض گمرکی یا با نرخ‌های تعرفه کاهش‌یافته وارد شوند که نشان‌دهنده آزادسازی تجارت در داخل اتحادیه است.
- کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا: برای اکثر کالاهایی که در داخل اتحادیه اقتصادی اوراسیا معامله می‌شوند، هیچ گونه عوارض گمرکی اعمال نمی‌شود، اگرچه برخی از محصولات (مانند الکل، دخانیات یا اقلام لوکس) ممکن است هنوز مشمول مالیات غیرمستقیم باشند.
- توافق‌نامه‌های تجارت آزاد (FTA): قرقیزستان با تعدادی از کشورهای خارج از اتحادیه اقتصادی اوراسیا، از جمله ترکیه و چین ، توافق‌نامه‌های تجاری دوجانبه منعقد کرده است که برای برخی از محصولات، تعرفه‌های ترجیحی ارائه می‌دهند. کالاهای این کشورها ممکن است تحت این توافق‌نامه‌ها واجد شرایط کاهش یا صفر شدن عوارض گمرکی باشند.
مالیات بر ارزش افزوده و سایر مالیات‌ها
علاوه بر عوارض گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده (VAT) برای اکثر واردات اعمال می‌شود. نرخ استاندارد مالیات بر ارزش افزوده در قرقیزستان ۱۲٪ است که بر ارزش گمرکی کالا، شامل قیمت کالا، هزینه‌های حمل و نقل و بیمه، وضع می‌شود.
- مالیات غیرمستقیم: قرقیزستان برای برخی محصولات مانند الکل ، تنباکو و سوخت ، مالیات غیرمستقیم اعمال می‌کند. نرخ‌ها متفاوت است، به طوری که الکل و تنباکو معمولاً مالیات غیرمستقیم بیشتری نسبت به محصولات سوختی دارند.
حقایق کشور
- نام رسمی: جمهوری قرقیزستان
- پایتخت: بیشکک
- جمعیت: تقریباً ۶.۵ میلیون نفر (۲۰۲۳)
- درآمد سرانه: تقریباً ۱۲۰۰ دلار (۲۰۲۳)
- زبان رسمی: قرقیزی (رسمی)، روسی (به طور گسترده صحبت می‌شود)
- واحد پول: سوم قرقیزستان (KGS)
- موقعیت جغرافیایی: قرقیزستان در آسیای مرکزی واقع شده است و از شمال با قزاقستان، از غرب با ازبکستان، از جنوب با تاجیکستان و از شرق با چین هم‌مرز است.
جغرافیا
- قرقیزستان کشوری محصور در خشکی با زمین‌های کوهستانی است که بیش از ۹۰٪ مساحت آن را پوشانده است. این کشور بخشی از رشته‌کوه تیان شان است و چندین دریاچه مرتفع، از جمله دریاچه ایسیک کول ، دومین دریاچه بزرگ شور جهان، دارد.
- آب و هوای آن قاره‌ای است ، با زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم در مناطق پست و شرایط خنک‌تر در ارتفاعات بالاتر.
اقتصاد
- قرقیزستان اقتصادی کوچک اما در حال توسعه دارد که بخش‌های کلیدی آن شامل کشاورزی ، معدن و انرژی است. این کشور به شدت به وجوه ارسالی کارگران مهاجر در خارج از کشور، به ویژه در روسیه، وابسته است.
- اقتصاد با چالش‌هایی مرتبط با توسعه زیرساخت‌ها، بی‌ثباتی سیاسی و وابستگی به واردات برای اکثر کالاهای تولیدی مواجه است.
صنایع عمده
- کشاورزی: کشاورزی قرقیزستان شامل تولید غلات ، دام ، میوه و سبزیجات است.
- معدن: این کشور ذخایر قابل توجهی از طلا ، زغال سنگ و سایر مواد معدنی دارد.
- انرژی: اگرچه این کشور برای تأمین تقاضا، نفت و گاز نیز وارد می‌کند، اما انرژی برق‌آبی منبع مهمی از انرژی برای قرقیزستان است.