اندونزی، به عنوان بزرگترین اقتصاد جنوب شرقی آسیا، نقش کلیدی در تجارت منطقه‌ای و جهانی ایفا می‌کند. این کشور برای تأمین تقاضای رو به رشد خود برای کالاهای مصرفی، مواد اولیه، ماشین‌آلات و فناوری به شدت به واردات متکی است. به عنوان عضوی از سازمان‌های بین‌المللی و توافق‌نامه‌های تجاری مختلف، از جمله سازمان تجارت جهانی (WTO) ، منطقه تجارت آزاد آسه‌آن (AFTA) و مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای (RCEP) ، سیاست‌های تجاری اندونزی بر اساس ادغام اقتصادی منطقه‌ای و جهانی شکل می‌گیرد. اندونزی سیستمی از تعرفه‌های گمرکی را بر اساس طبقه‌بندی کد سیستم هماهنگ (HS) اعمال می‌کند که نرخ‌های آن بسته به نوع محصول، کشور مبدا و توافق‌نامه‌های تجاری مربوطه متفاوت است.
ساختار تعرفه در اندونزی
اندونزی ترکیبی از عوارض ارزش افزوده ، عوارض خاص و عوارض ترکیبی را بر اساس نوع محصول اعمال می‌کند. نرخ‌های تعرفه اعمال شده بر واردات عموماً به شرح زیر است:
- ۰٪ تا ۵٪: کالاهای اساسی، مواد اولیه و کالاهای سرمایه‌ای.
- ۵٪ تا ۱۵٪: کالاهای واسطه‌ای و محصولات نیمه‌ساخته.
- ۱۵٪ تا ۴۰٪: کالاهای مصرفی نهایی و اقلام لوکس.
علاوه بر عوارض گمرکی، کالاهای وارداتی مشمول موارد زیر نیز می‌شوند:
- مالیات بر ارزش افزوده (VAT): در حال حاضر برای اکثر کالاها ۱۱٪ تعیین شده است.
- مالیات بر فروش کالاهای لوکس (LGST): برای محصولات خاصی مانند خودرو، اقلام لوکس و لوازم الکترونیکی گران‌قیمت اعمال می‌شود.
- عوارض گمرکی: بر برخی محصولات، از جمله دخانیات، نوشیدنی‌های الکلی و نوشیدنی‌های شیرین وضع می‌شود.
اندونزی همچنین از چندین توافقنامه تجارت ترجیحی بهره‌مند می‌شود که تعرفه‌های کاهش یافته یا صفر را برای برخی از محصولات کشورهایی که اندونزی با آنها توافقنامه امضا کرده است، مانند آسه‌آن ، چین ، ژاپن و اتحادیه اروپا، فراهم می‌کند.
نرخ‌های تعرفه بر اساس دسته‌بندی محصولات
۱. محصولات کشاورزی و مواد غذایی
کشاورزی بخش حیاتی اقتصاد اندونزی است، اما این کشور بخش قابل توجهی از محصولات غذایی خود، به ویژه اقلام فرآوری شده و گران‌قیمت را وارد می‌کند. نرخ‌های تعرفه بر محصولات کشاورزی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از تولیدکنندگان داخلی محافظت کنند و در عین حال عرضه مقرون به صرفه مواد غذایی ضروری را تضمین کنند.
۱.۱ غلات و حبوبات
- برنج: به عنوان یک غذای اصلی، واردات برنج مشمول تعرفه ۱۵ درصدی برای حمایت از کشاورزان محلی است.
- گندم: گندم یک ماده اولیه ضروری محسوب می‌شود و واردات آن عموماً مشمول مالیات ۵٪ می‌شود.
- ذرت: واردات ذرت برای مصارف صنعتی با تعرفه ۵٪ مواجه است ، در حالی که واردات ذرت برای مصرف خوراکی ممکن است با تعرفه‌های بالاتر تا ۱۰٪ مواجه شود.
عوارض ویژه واردات:
- برنج از کشورهای عضو آسه‌آن: دسترسی بدون عوارض گمرکی تحت منطقه تجارت آزاد آسه‌آن (AFTA) برای واردات برنج از کشورهای عضو آسه‌آن فراهم شده است.
- برنج از کشورهای غیرترجیحی: ممکن است برای حفاظت از تولید داخلی با عوارض گمرکی بیشتری مواجه شود.
۱.۲ محصولات لبنی
- شیر: واردات شیر خشک و شیر تازه معمولاً مشمول مالیات ۵٪ می‌شود.
- پنیر و کره: واردات پنیر و کره بسته به نوع و مبدا، با تعرفه‌هایی از ۵ تا ۲۰ درصد مواجه است.
- ماست و سایر محصولات لبنی: ماست و سایر محصولات لبنی وارداتی ، بسته به نوع محصول، مشمول مالیات 10 تا 20 درصد هستند.
عوارض ویژه واردات:
- لبنیات از نیوزیلند و استرالیا: طبق توافقنامه تجارت آزاد آسه‌آن-استرالیا-نیوزیلند (AANZFTA) ، واردات لبنیات از این کشورها ممکن است از کاهش تعرفه‌ها یا وضعیت معاف از عوارض گمرکی بهره‌مند شود.
۱.۳ گوشت و مرغ
- گوشت گاو: گوشت گاو وارداتی بسته به اینکه تازه، منجمد یا فرآوری شده باشد، از ۵٪ تا ۲۰٪ مالیات دارد.
- مرغ: واردات مرغ و بوقلمون با تعرفه 20 درصدی مواجه است ، اگرچه برخی از محصولات فرآوری شده طیور ممکن است با تعرفه‌های بالاتری مواجه شوند.
- گوشت‌های فرآوری‌شده: واردات گوشت‌های فرآوری‌شده، مانند سوسیس و کالباس، بسته به سطح فرآوری، از ۱۵٪ تا ۳۰٪ مالیات دارد.
شرایط ویژه واردات:
- واردات گوشت از کشورهای غیرترجیحی: ممکن است برای محافظت از صنایع محلی و رعایت استانداردهای بهداشتی با عوارض بیشتری مواجه شود.
۱.۴ میوه‌ها و سبزیجات
- میوه‌های تازه: میوه‌های تازه وارداتی مانند سیب، پرتقال و انگور ، بسته به نوع، از ۵٪ تا ۲۰٪ مشمول مالیات هستند.
- سبزیجات (تازه و منجمد): تعرفه سبزیجات تازه و منجمد از ۵٪ تا ۲۰٪ متغیر است و برخی از محصولات مشمول تغییرات تعرفه فصلی هستند.
- میوه‌ها و سبزیجات فرآوری‌شده: میوه‌ها و سبزیجات کنسرو شده یا منجمد با تعرفه‌های ۱۰ تا ۳۰ درصدی مواجه هستند.
عوارض ویژه واردات:
- میوه‌های کشورهای آسه‌آن: واردات از کشورهای آسه‌آن اغلب تحت AFTA معاف از عوارض گمرکی است و شرایط مطلوبی را برای میوه‌های گرمسیری و عجیب و غریب فراهم می‌کند.
۲. کالاهای تولیدی
اندونزی طیف گسترده‌ای از کالاهای تولیدی از جمله منسوجات، ماشین‌آلات، لوازم الکترونیکی و خودرو را وارد می‌کند. نرخ تعرفه برای این کالاها بسته به میزان فرآوری و کاربرد مورد نظر، به‌طور قابل‌توجهی متفاوت است.
۲.۱ منسوجات و پوشاک
- پنبه خام: واردات پنبه خام که در صنعت نساجی استفاده می‌شود، عموماً مشمول مالیات ۵٪ می‌شود.
- منسوجات (پنبه‌ای و مصنوعی): منسوجات تکمیل‌شده، از جمله پوشاک، بسته به نوع و منشأ پارچه، مشمول مالیات ۱۰ تا ۱۵ درصد می‌شوند.
- کفش: کفش‌های وارداتی بسته به جنس (چرم، مصنوعی و غیره) و نوع محصول، مشمول تعرفه ۱۰ تا ۳۰ درصدی هستند.
عوارض ویژه واردات:
- منسوجات از شرکای تجاری ترجیحی: واردات منسوجات از کشورهایی با توافق‌نامه‌های تجارت ترجیحی، مانند آسه‌آن و هند ، ممکن است از کاهش تعرفه‌ها یا دسترسی بدون عوارض گمرکی بهره‌مند شود.
- پوشاک از کشورهای غیرترجیحی: بسته به شرایط بازار محلی، ممکن است تعرفه‌های بالاتری برای واردات پوشاک از کشورهای غیرترجیحی مانند چین اعمال شود.
۲.۲ ماشین‌آلات و الکترونیک
- ماشین‌آلات صنعتی: ماشین‌آلات برای اهداف کشاورزی، ساختمانی و تولیدی ، بسته به طبقه‌بندی آنها به عنوان کالاهای سرمایه‌ای، از 0٪ تا 5٪ مشمول مالیات می‌شوند.
- لوازم الکترونیکی مصرفی (تلویزیون، رادیو و غیره): لوازم الکترونیکی مصرفی مانند تلویزیون، رادیو و تلفن همراه مشمول تعرفه‌های ۵ تا ۱۵ درصدی هستند.
- کامپیوتر و لوازم جانبی: کامپیوتر و تجهیزات مرتبط با آن ، با توجه به اهمیتشان در فناوری و توسعه کسب و کار، عموماً مشمول تعرفه 0٪ هستند.
شرایط ویژه واردات:
- ماشین‌آلات از ژاپن: طبق توافقنامه مشارکت اقتصادی اندونزی و ژاپن (IJEPA) ، واردات برخی ماشین‌آلات از ژاپن از تعرفه‌های کاهش یافته یا صفر بهره‌مند می‌شود.
۲.۳ خودرو و قطعات خودرو
- خودروهای سواری: واردات خودروهای سواری مشمول تعرفه‌هایی از ۴۰ تا ۵۰ درصد است که نشان‌دهنده طبقه‌بندی آنها به عنوان کالاهای لوکس است.
- کامیون‌ها و وسایل نقلیه تجاری: کامیون‌ها و وسایل نقلیه تجاری بسته به حجم موتور و کاربرد مورد نظر، با تعرفه‌های ۱۰ تا ۲۵ درصدی مواجه هستند.
- قطعات خودرو: قطعات و لوازم جانبی خودرو بسته به نوع و کاربرد، مشمول مالیات 10 تا 20 درصد هستند.
عوارض ویژه واردات:
- خودروهای لوکس: تعرفه‌ها و مالیات فروش کالاهای لوکس بالاتر برای خودروهای لوکس و گران‌قیمت اعمال می‌شود.
- خودروهای دست دوم: اندونزی با هدف تشویق واردات مدل‌های جدید و سازگار با محیط زیست، محدودیت‌ها و تعرفه‌های بالاتری را برای واردات خودروهای دست دوم اعمال می‌کند.
۳. محصولات شیمیایی
اندونزی طیف گسترده‌ای از محصولات شیمیایی را برای استفاده در بخش‌های صنعتی و بهداشتی وارد می‌کند. نرخ تعرفه واردات مواد شیمیایی بسته به نوع محصول و کاربرد مورد نظر آن متفاوت است.
۳.۱ داروسازی
- محصولات دارویی: داروها و مواد دارویی ضروری عموماً مشمول تعرفه 0٪ هستند که نشان دهنده اهمیت آنها برای سلامت عمومی است.
- داروهای غیرضروری: محصولات دارویی غیرضروری، مانند ویتامین‌ها و مکمل‌ها، مشمول تعرفه‌هایی از ۵ تا ۱۰ درصد هستند.
عوارض ویژه واردات:
- داروها از شرکای تجاری ترجیحی: واردات داروها از کشورهای آسه‌آن و سایر شرکا ممکن است از تعرفه‌های کاهش یافته یا صفر تحت توافق‌نامه‌های تجاری موجود بهره‌مند شوند.
۳.۲ پلاستیک‌ها و پلیمرها
- مواد اولیه پلاستیکی: واردات مواد اولیه پلاستیکی مانند پلی اتیلن و پلی پروپیلن مشمول تعرفه ۵ تا ۱۰ درصدی است.
- محصولات پلاستیکی نهایی: واردات کالاهای پلاستیکی نهایی، مانند ظروف و محصولات مصرفی، با تعرفه‌های ۱۰ تا ۲۰ درصدی مواجه است.
عوارض ویژه واردات:
- پلاستیک از کشورهای غیرترجیحی: ممکن است تعرفه‌های اضافی یا عوارض ضد دامپینگ برای واردات پلاستیک از کشورهای غیرترجیحی مانند چین اعمال شود تا از تولیدکنندگان محلی محافظت شود.
۴. محصولات چوبی و کاغذی
اگرچه اندونزی صنعت جنگلداری قدرتمندی دارد، اما طیف وسیعی از محصولات چوبی و کاغذی را برای مصارف مختلف از جمله بسته‌بندی، چاپ و ساخت و ساز وارد می‌کند.
۴.۱ الوار و چوب
- چوب خام: واردات چوب خام و الوار فرآوری نشده با تعرفه ۵ درصدی مواجه است تا استفاده از الوار محلی تشویق شود.
- چوب فرآوری شده: واردات محصولات چوبی فرآوری شده، مانند تخته سه لا و روکش، بسته به درجه فرآوری، مشمول تعرفه 10 تا 15 درصد است.
عوارض ویژه واردات:
- چوب از کشورهای آسه‌آن: واردات چوب از کشورهای آسه‌آن از مزایای دسترسی بدون عوارض گمرکی تحت AFTA برخوردار است.
۴.۲ کاغذ و مقوا
- کاغذ روزنامه: واردات کاغذ روزنامه و کاغذ بدون پوشش برای چاپ و نشر مشمول مالیات ۵٪ است.
- کاغذ روکش‌دار: واردات محصولات کاغذی روکش‌دار یا براق مشمول 10٪ تعرفه است.
- مواد بسته‌بندی: مقوا و سایر مواد بسته‌بندی ، بسته به کاربرد مورد نظر، با تعرفه‌های ۱۰ تا ۱۵ درصدی مواجه هستند.
۵. فلزات و محصولات فلزی
اندونزی تولیدکننده عمده مواد معدنی و فلزات است، اما مقادیر قابل توجهی از محصولات فلزی فرآوری شده را نیز برای پشتیبانی از صنایع ساختمانی و تولیدی خود وارد می‌کند.
۵.۱ آهن و فولاد
- فولاد خام: واردات فولاد خام و سایر فلزات آهنی به عنوان مواد اولیه برای ساخت و ساز و تولید، مشمول تعرفه ۵ درصدی است.
- محصولات فولادی نهایی: واردات محصولات فولادی نهایی، مانند میلگرد، تیرآهن و ورق، بسته به کاربرد آنها، با تعرفه‌هایی از 10 تا 15 درصد مواجه است.
۵.۲ آلومینیوم
- آلومینیوم خام: واردات آلومینیوم خام عموماً مشمول ۵٪ تعرفه است.
- محصولات آلومینیومی: محصولات آلومینیومی نهایی، مانند قوطی و ورق، بسته به نوع ، مشمول مالیات 10 تا 15 درصد می‌شوند.
عوارض ویژه واردات:
- فلزات از کشورهای غیرترجیحی: واردات فولاد و آلومینیوم از کشورهای غیرترجیحی ممکن است با عوارض اضافی یا تعرفه‌های ضد دامپینگ برای محافظت از صنایع محلی مواجه شود.
۶. محصولات انرژی‌زا
انرژی برای اقتصاد رو به رشد اندونزی حیاتی است، کشوری که برای تأمین تقاضا به سوخت‌های فسیلی وارداتی و فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر متکی است.
۶.۱ سوخت‌های فسیلی
- نفت خام: با توجه به وابستگی کشور به نفت برای تولید انرژی، واردات نفت خام مشمول تعرفه 0٪ است.
- فرآورده‌های نفتی تصفیه‌شده: بنزین، گازوئیل و سایر فرآورده‌های نفتی تصفیه‌شده مشمول مالیات ۵٪ تا ۱۰٪ هستند و عوارض گمرکی اضافی نیز بر آنها اعمال می‌شود.
- زغال سنگ: واردات زغال سنگ بسته به کاربرد مورد نظر، مشمول ۵٪ تعرفه است.
۶.۲ تجهیزات انرژی تجدیدپذیر
- پنل‌های خورشیدی: واردات تجهیزات انرژی تجدیدپذیر، مانند پنل‌های خورشیدی، مشمول تعرفه ۰٪ است تا پذیرش فناوری‌های انرژی پاک را ترویج دهد.
- توربین‌های بادی: تجهیزات انرژی بادی اغلب از تعرفه‌ها معاف هستند یا مشمول حداقل تعرفه‌ها می‌شوند تا سرمایه‌گذاری در پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر تشویق شود.
عوارض ویژه واردات بر اساس کشور
۱. کشورهای عضو آسه‌آن
اندونزی به عنوان عضوی از منطقه تجارت آزاد آسه‌آن (AFTA) ، از تجارت بدون عوارض گمرکی با سایر کشورهای آسه‌آن برخوردار است. اکثر کالاهایی که در این منطقه تجارت می‌شوند، مشروط بر اینکه معیارهای قوانین مبدا را رعایت کنند، از تعرفه‌های وارداتی معاف هستند.
۲. چین
اندونزی و چین هر دو عضو مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای (RCEP) هستند که تعرفه‌های کمتری را برای طیف وسیعی از کالاها فراهم می‌کند. واردات لوازم الکترونیکی مصرفی، ماشین‌آلات و منسوجات چین از کاهش تعرفه‌ها تحت این توافقنامه بهره‌مند می‌شود.
۳. ژاپن
طبق توافقنامه مشارکت اقتصادی اندونزی و ژاپن (IJEPA) ، برخی از کالاهای وارداتی از ژاپن، مانند ماشین‌آلات، خودرو و تجهیزات صنعتی، از کاهش تعرفه‌ها یا وضعیت معاف از عوارض گمرکی بهره‌مند می‌شوند.
۴. ایالات متحده
واردات اندونزی از ایالات متحده مشمول نرخ‌های تعرفه استاندارد است ، اگرچه بخش‌های خاصی مانند انرژی و فناوری ممکن است از امتیازات ترجیحی تحت توافق‌نامه‌های تجاری بهره‌مند شوند.
۵. اتحادیه اروپا (EU)
اندونزی در حال حاضر در حال مذاکره برای یک توافقنامه تجارت آزاد با اتحادیه اروپا است که پس از نهایی شدن، تعرفه‌های طیف وسیعی از محصولات را کاهش خواهد داد. تا آن زمان، کالاهای وارداتی از اتحادیه اروپا مشمول نرخ‌های تعرفه استاندارد هستند ، اگرچه برخی از محصولات از نرخ‌های تعرفه ترجیحی تحت سیستم عمومی ترجیحات (GSP) بهره‌مند می‌شوند.
حقایق کشور: اندونزی
- نام رسمی: جمهوری اندونزی (Republik Indonesia)
- پایتخت: جاکارتا
- بزرگترین شهرها:
- جاکارتا
- سورابایا
- باندونگ
- درآمد سرانه: 4200 دلار (برآورد 2023)
- جمعیت: ۲۷۸ میلیون نفر (تخمین ۲۰۲۳)
- زبان رسمی: اندونزیایی (Bahasa Indonesia)
- واحد پول: روپیه اندونزی (IDR)
- موقعیت: جنوب شرقی آسیا، مجمع‌الجزایری بین اقیانوس هند و اقیانوس آرام، هم‌مرز با مالزی، پاپوآ گینه نو و تیمور شرقی.
شرح جغرافیا، اقتصاد و صنایع عمده اندونزی
جغرافیا
اندونزی بزرگترین مجمع‌الجزایر جهان است که از بیش از ۱۷۰۰۰ جزیره تشکیل شده است و پنج جزیره اصلی آن عبارتند از جاوه ، سوماترا ، کالیمانتان ، سولاوسی و پاپوآ. این کشور در جنوب شرقی آسیا واقع شده است و در امتداد خط استوا و بین اقیانوس هند و اقیانوس آرام امتداد دارد. موقعیت جغرافیایی اندونزی به آن آب و هوای گرمسیری با بارندگی زیاد می‌دهد و جغرافیای آتشفشانی آن، آن را بسیار حاصلخیز و مستعد بلایای طبیعی مانند زلزله و سونامی می‌کند.
اقتصاد
اندونزی بزرگترین اقتصاد در جنوب شرقی آسیا و شانزدهمین اقتصاد بزرگ جهان از نظر تولید ناخالص داخلی اسمی است. اقتصاد این کشور به عنوان یک اقتصاد بازار در حال توسعه طبقه‌بندی می‌شود که بخش‌های کلیدی آن شامل تولید ، معدن ، کشاورزی ، خدمات و گردشگری است. اندونزی صادرکننده اصلی منابع طبیعی مانند نفت، گاز، زغال سنگ و روغن پالم است. دولت تنوع اقتصادی را در اولویت قرار داده و سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در زیرساخت‌ها ، فناوری و انرژی‌های تجدیدپذیر انجام داده است.
با وجود رشد قابل توجه، اندونزی هنوز با چالش‌هایی از جمله نابرابری، شکاف‌های زیرساختی و یک اقتصاد غیررسمی بزرگ مواجه است. دولت بر اصلاحاتی برای بهبود فضای سرمایه‌گذاری، ترویج صادرات و افزایش رقابت‌پذیری جهانی تمرکز دارد.
صنایع عمده
- کشاورزی: کشاورزی همچنان یک بخش اساسی است که بخش بزرگی از جمعیت را به کار می‌گیرد. اندونزی یکی از تولیدکنندگان پیشرو جهانی روغن نخل ، کائوچو ، قهوه و کاکائو است.
- معدن و انرژی: اندونزی سرشار از منابع طبیعی از جمله زغال سنگ ، نفت ، گاز طبیعی و طلا است. بخش معدن سهم قابل توجهی در صادرات دارد.
- تولید: این کشور بخش تولیدی قدرتمندی را توسعه داده است و منسوجات ، لوازم الکترونیکی ، خودرو و داروسازی تولید می‌کند.
- گردشگری: گردشگری یک صنعت رو به رشد است و بازدیدکنندگان به جزایر گرمسیری اندونزی، میراث فرهنگی و تنوع زیستی، به ویژه در بالی ، جاکارتا و یوگیاکارتا ، جذب می‌شوند.
- فناوری و خدمات: بخش فناوری در سال‌های اخیر، به‌ویژه در تجارت الکترونیک و فین‌تک ، با حمایت جمعیت زیاد و جوان اندونزی، به سرعت گسترش یافته است.