کوبا، یک کشور جزیره‌ای در کارائیب با اقتصادی متمرکز و برنامه‌ریزی‌شده، برای تأمین نیازهای جمعیت و صنایع کلیدی خود به شدت به واردات متکی است. به دلیل محدود بودن پایه‌های صنعتی و اثرات اقتصادی تحریم‌های بین‌المللی طولانی‌مدت، کوبا طیف وسیعی از کالاها، از محصولات کشاورزی گرفته تا ماشین‌آلات صنعتی و کالاهای مصرفی را وارد می‌کند. سیستم تعرفه گمرکی این کشور برای تنظیم واردات، ایجاد درآمد دولت و در صورت امکان محافظت از صنایع محلی طراحی شده است. با این حال، محدودیت‌ها و تحریم‌های تجاری، به‌ویژه توسط ایالات متحده، تأثیر قابل توجهی بر سیاست‌های تجاری کوبا و دسترسی به بازارهای جهانی داشته است. در حالی که کوبا روابط تجاری خود را با کشورهایی مانند چین، اسپانیا، کانادا و ونزوئلا حفظ می‌کند، واردات بسته به نوع محصول و منشأ آن، مشمول نرخ‌های تعرفه متفاوتی است.
دسته بندی تعرفه ها برای محصولات وارداتی
سیستم تعرفه گمرکی کوبا بر اساس دسته بندی محصولات طبقه بندی شده است و نرخ تعرفه بسته به ماهیت کالاها و کشور مبدا آنها متفاوت است. ساختار تعرفه تحت تأثیر توافق نامه های تجاری کوبا با کشورهای خاص و همچنین نیازهای داخلی آن قرار دارد. در زیر جزئیات نرخ تعرفه ها بر اساس دسته بندی های اصلی محصولات ارائه شده است.
۱. محصولات کشاورزی
کشاورزی بخش مهمی در کوبا است، اما این کشور برای تأمین نیازهای مصرف داخلی، به ویژه محصولاتی که به طور گسترده در داخل کشور کشت نمی‌شوند، انواع محصولات کشاورزی را وارد می‌کند. تعرفه‌های واردات محصولات کشاورزی معمولاً متعادل است و هدف آن حمایت از کشاورزان محلی و در عین حال تضمین امنیت غذایی است.
۱.۱ نرخ‌های تعرفه برای محصولات کشاورزی عمده
- میوه‌ها و سبزیجات:
- میوه‌های تازه (مثل سیب، پرتقال، گلابی): ۱۰٪ – ۲۰٪
- سبزیجات (مثل گوجه فرنگی، سیب زمینی، پیاز): ۱۰٪ – ۱۵٪
- میوه‌ها و سبزیجات منجمد: ۱۰٪ – ۱۵٪
- میوه‌های خشک: ۵٪ – ۱۰٪
- غلات و حبوبات:
- گندم: ۵٪ – ۱۰٪
- برنج: ۱۰٪ – ۱۵٪
- ذرت: ۱۰٪ – ۱۵٪
- جو: ۵٪ – ۱۰٪
- گوشت و مرغ:
- گوشت گاو: ۱۵٪ – ۲۵٪
- گوشت خوک: ۱۰٪ – ۲۰٪
- مرغ (مرغ، بوقلمون): ۱۵٪ – ۲۰٪
- گوشت‌های فرآوری شده (سوسیس، بیکن): ۲۰٪ – ۲۵٪
- محصولات لبنی:
- شیر: ۱۰٪ – ۲۰٪
- پنیر: ۱۵٪ – ۲۵٪
- کره: ۱۵٪ – ۲۰٪
- روغن‌های خوراکی:
- روغن آفتابگردان: ۱۰٪ – ۱۵٪
- روغن پالم: ۱۰٪ – ۱۵٪
- روغن زیتون: ۱۰٪ – ۱۵٪
- سایر محصولات کشاورزی:
- شکر: ۵٪ – ۱۵٪
- قهوه و چای: ۱۰٪-۱۵٪
۱.۲ عوارض ویژه واردات محصولات کشاورزی
- کشورهایی با توافق‌نامه‌های تجاری: کوبا با کشورهایی مانند ونزوئلا، چین و روسیه روابط تجاری برقرار کرده است. محصولات کشاورزی وارداتی از این کشورها ممکن است از نرخ‌های تعرفه ترجیحی بهره‌مند شوند. به عنوان مثال، ونزوئلا تحت توافق‌نامه‌های تجاری مطلوب، نفت و محصولات کشاورزی را با تعرفه‌های کاهش‌یافته به کوبا عرضه می‌کند.
- کشورهای غیر شریک: محصولات کشاورزی وارداتی از کشورهای غیر شریک، از جمله بسیاری از کشورهای غربی، به دلیل موضع سیاسی و اقتصادی کوبا و همچنین محدودیت‌های تحریم، مشمول تعرفه‌های بالاتری هستند. محصولاتی مانند لبنیات و گوشت با تعرفه‌های بالاتری مواجه هستند، به خصوص زمانی که از کشورهایی بدون توافق‌نامه‌های تجاری تهیه شوند.
۲. کالاهای صنعتی
کوبا مقدار قابل توجهی کالاهای صنعتی، از جمله ماشین‌آلات، مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز برای توسعه زیرساخت‌ها، تولید انرژی و تولید را وارد می‌کند. تعرفه‌های کالاهای صنعتی معمولاً به گونه‌ای تنظیم می‌شوند که از رشد صنایع محلی حمایت کنند و در عین حال دسترسی به کالاهای ضروری را تضمین کنند.
۲.۱ ماشین‌آلات و تجهیزات
- ماشین آلات سنگین (مثلاً بولدوزر، جرثقیل، بیل مکانیکی): ۵٪ – ۱۵٪
- تجهیزات صنعتی:
- ماشین‌آلات تولیدی (مثلاً ماشین‌آلات نساجی، تجهیزات فرآوری مواد غذایی): ۵٪ -۱۰٪
- تجهیزات ساختمانی: ۵٪ – ۱۵٪
- تجهیزات مرتبط با انرژی (ژنراتورها، توربین‌ها): ۰٪ – ۱۰٪
- تجهیزات الکتریکی:
- موتورهای الکتریکی: ۱۰٪
- ترانسفورماتورها: ۱۰٪
- کابل‌ها و سیم‌کشی: ۱۰٪-۱۵٪
۲.۲ خودرو و قطعات خودرو
کوبا به دلیل ظرفیت محدود تولید داخلی، بیشتر وسایل نقلیه و قطعات خودرو خود را وارد می‌کند. تعرفه‌های وضع شده بر خودروها و قطعات خودرو به گونه‌ای تنظیم شده‌اند که جریان واردات را تنظیم کرده و استفاده از وسایل نقلیه سازگارتر با محیط زیست را ترویج دهند.
- وسایل نقلیه مسافربری:
- خودروهای جدید: ۱۰٪ تا ۳۰٪ (بسته به حجم و نوع موتور)
- خودروهای دست دوم: ۳۰٪-۴۰٪ (بسته به سن و حجم موتور)
- خودروهای تجاری:
- کامیون‌ها و اتوبوس‌ها: ۵٪-۱۵٪
- قطعات خودرو:
- موتورها و قطعات مکانیکی: ۵٪ – ۱۰٪
- لاستیک‌ها و سیستم‌های ترمز: ۱۰٪-۱۵٪
- لوازم الکترونیکی خودرو (مثلاً روشنایی، سیستم‌های صوتی): ۱۰٪ – ۱۵٪
۲.۳ عوارض ویژه واردات برای کالاهای صنعتی
- کشورهایی با روابط تجاری: کالاهای صنعتی وارداتی از کشورهایی که کوبا با آنها توافق‌نامه‌های تجاری مطلوبی دارد، مانند چین و روسیه، از کاهش تعرفه‌ها بهره‌مند می‌شوند. به ویژه، چین به تأمین‌کننده اصلی تجهیزات صنعتی با نرخ‌های ترجیحی برای کوبا تبدیل شده است.
- کشورهای غیر شریک: واردات از کشورهایی که توافق‌نامه‌های تجاری ندارند، مانند ایالات متحده، عموماً مشمول تعرفه‌های بالاتر هستند یا به دلیل تحریم ایالات متحده علیه کوبا، به طور کلی محدود شده‌اند.
۳. لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی
کوبا بیشتر لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی خود را از کشورهای آسیایی و اروپایی وارد می‌کند. تعرفه‌های این محصولات نسبتاً بالاست و هدف آن تنظیم واردات و ارتقای دسترسی به کالاهای ضروری است.
۳.۱ لوازم الکترونیکی مصرفی
- گوشی‌های هوشمند: ۱۰٪-۲۰٪
- لپ‌تاپ و تبلت: ۱۰٪-۲۰٪
- تلویزیون‌ها: ۱۵٪-۲۵٪
- تجهیزات صوتی (مثلاً بلندگوها، سیستم‌های صوتی): ۱۰٪ – ۲۰٪
- دوربین‌ها و تجهیزات عکاسی: ۱۰٪-۲۰٪
۳.۲ لوازم خانگی
- یخچال‌ها: ۱۰٪-۲۰٪
- ماشین‌های لباسشویی: ۱۰٪-۲۰٪
- اجاق‌های مایکروویو: ۱۰٪-۲۰٪
- کولر گازی: ۱۰٪-۲۰٪
- ماشین‌های ظرفشویی: ۱۰٪-۲۰٪
۳.۳ عوارض ویژه واردات برای لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی
- واردات چین: چین به عنوان یکی از بزرگترین شرکای تجاری کوبا، مقدار قابل توجهی لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی را با نرخ تعرفه پایین تحت توافق‌نامه‌های تجاری دوجانبه به کوبا صادر می‌کند. این کالاها اغلب با قیمت‌های پایین‌تری در مقایسه با واردات از سایر کشورها در دسترس هستند.
- کشورهای غیر شریک: لوازم الکترونیکی مصرفی از کشورهای غیر شریک، مانند ایالات متحده و سایر کشورهای غربی، با تعرفه‌های بالاتر مواجه هستند یا به دلیل تحریم‌های تجاری مشمول محدودیت‌هایی می‌شوند.
۴. منسوجات، پوشاک و کفش
کوبا به دلیل ظرفیت محدود تولید داخلی، سهم زیادی از منسوجات، پوشاک و کفش خود را وارد می‌کند. تعرفه‌ها در این بخش عموماً متوسط تا بالا هستند و هدف آنها حمایت از تولیدکنندگان محلی و در عین حال امکان دسترسی به برندهای بین‌المللی است.
۴.۱ پوشاک و لباس
- لباس‌های استاندارد (مثلاً تی‌شرت، شلوار جین، کت و شلوار): ۱۰٪ – ۲۰٪
- برندهای لوکس و طراحان: ۲۵٪-۳۰٪
- لباس و پوشاک ورزشی: ۱۰٪-۲۰٪
۴.۲ کفش
- کفش استاندارد: ۱۰٪-۲۰٪
- کفش‌های لوکس: ۲۵٪ – ۳۰٪
- کفش‌های ورزشی و پاپوش‌های ورزشی: ۱۰٪-۲۰٪
۴.۳ منسوجات و پارچه‌های خام
- پنبه: ۵٪ – ۱۰٪
- پشم: ۵٪ – ۱۰٪
- الیاف مصنوعی: ۵٪ – ۱۰٪
۴.۴ عوارض ویژه واردات منسوجات
- ونزوئلا و چین: کوبا بخش قابل توجهی از منسوجات و پوشاک خود را از کشورهایی که با آنها روابط تجاری قوی دارد، مانند ونزوئلا و چین، وارد می‌کند. این واردات از کاهش تعرفه‌ها تحت توافق‌نامه‌های دوجانبه بهره‌مند می‌شوند.
- کشورهای غیر شریک: منسوجات و پوشاک وارداتی از کشورهای غیر شریک با تعرفه‌های بالاتری مواجه هستند که معمولاً از 20 تا 30 درصد متغیر است.
۵. داروسازی و تجهیزات پزشکی
کوبا بخش دارویی بسیار توسعه‌یافته‌ای دارد، اما برای تأمین نیازهای مراقبت‌های بهداشتی داخلی، برخی از محصولات دارویی و تجهیزات پزشکی را وارد می‌کند. تعرفه‌های این محصولات عموماً پایین است تا دسترسی و مقرون‌به‌صرفه بودن آنها تضمین شود.
۵.۱ محصولات دارویی
- داروها (ژنریک و برند): 0%-10%
- واکسن‌ها: ۰٪
- مکمل‌ها و ویتامین‌ها: ۵٪-۱۰٪
۵.۲ تجهیزات پزشکی
- تجهیزات تشخیصی (مانند دستگاه‌های اشعه ایکس، دستگاه‌های MRI): 0%-5%
- ابزار جراحی: ۵٪ – ۱۰٪
- تخت‌های بیمارستانی و تجهیزات مانیتورینگ: ۵٪-۱۰٪
۵.۳ عوارض ویژه واردات برای محصولات پزشکی
- کشورهای شریک: محصولات پزشکی وارداتی از شرکای تجاری کلیدی کوبا، مانند ونزوئلا، چین و اسپانیا، تحت توافق‌نامه‌های تجاری ویژه از تعرفه‌های کاهش یافته یا صفر بهره‌مند می‌شوند. این امر دسترسی مقرون به صرفه به کالاهای ضروری مراقبت‌های بهداشتی در این کشور را تضمین می‌کند.
- کشورهای غیر شریک: محصولات پزشکی از کشورهایی که توافق‌نامه‌های تجاری رسمی با کوبا ندارند، با تعرفه‌های استاندارد مواجه هستند، اگرچه این نرخ‌ها برای حمایت از سیستم مراقبت‌های بهداشتی نسبتاً پایین هستند.
۶. الکل، تنباکو و کالاهای لوکس
کوبا تولیدکننده‌ی اصلی محصولات دخانی است، اما این کشور الکل و برخی کالاهای لوکس را وارد می‌کند. این محصولات برای تنظیم مصرف و ایجاد درآمد برای دولت با تعرفه‌های بالاتری مواجه هستند.
۶.۱ نوشیدنی‌های الکلی
- آبجو: ۱۵٪-۲۵٪
- شراب: ۲۰٪-۳۰٪
- مشروبات الکلی (ویسکی، ودکا، رم): ۲۵٪ – ۳۵٪
- نوشیدنی‌های غیرالکلی: ۱۰٪-۱۵٪
۶.۲ محصولات دخانی
- سیگار: ۲۵٪ – ۳۵٪
- سیگار: ۲۰٪-۳۰٪
- سایر محصولات دخانی (مثلاً تنباکوی پیپ): 20٪ – 30٪
۶.۳ کالاهای لوکس
- ساعت و جواهرات: 20%-35%
- کیف‌های دستی و اکسسوری‌های طراحان: ۲۵٪-۳۵٪
- لوازم الکترونیکی پیشرفته: ۲۰٪-۲۵٪
۶.۴ عوارض ویژه واردات برای کالاهای لوکس
- کشورهای غیر شریک: کالاهای لوکس وارداتی از کشورهایی که توافق‌نامه‌های تجاری ندارند، مانند ساعت‌های لوکس و لوازم جانبی طراحان از کشورهای غربی، با تعرفه‌های بالایی از ۲۵٪ تا ۳۵٪ مواجه هستند. این محصولات همچنین ممکن است مشمول مالیات‌های اضافی یا محدودیت‌های وارداتی شوند.
- مالیات غیرمستقیم: کوبا علاوه بر تعرفه‌ها، مالیات غیرمستقیم بر الکل، دخانیات و کالاهای لوکس وضع می‌کند تا مصرف را بیشتر تنظیم کرده و درآمد خود را افزایش دهد.
حقایقی درباره کشور کوبا
- نام رسمی: جمهوری کوبا
- پایتخت: هاوانا
- سه شهر بزرگ:
- هاوانا
- سانتیاگو د کوبا
- کاماگوئی
- درآمد سرانه: تقریباً ۹۱۰۰ دلار آمریکا (تخمین سال ۲۰۲۳)
- جمعیت: تقریباً ۱۱.۱ میلیون نفر (تخمین ۲۰۲۳)
- زبان رسمی: اسپانیایی
- واحد پول: پزو کوبا (CUP) و پزوی قابل تبدیل کوبا (CUC)
- موقعیت مکانی: منطقه کارائیب، واقع در جنوب فلوریدا، ایالات متحده آمریکا، و باهاما، شرق مکزیک، و غرب هائیتی و جمهوری دومینیکن.
جغرافیای کوبا
کوبا بزرگترین جزیره در کارائیب است که به خاطر آب و هوای گرمسیری، اکوسیستم‌های متنوع و منابع کشاورزی قابل توجهش شناخته می‌شود. جغرافیای این کشور، اقتصاد و صنایع آن را شکل داده است، به طوری که شکر، تنباکو و گردشگری سهم عمده‌ای در تولید ناخالص داخلی آن دارند.
- توپوگرافی: کوبا چشم‌انداز متنوعی دارد که شامل رشته‌کوه‌ها، دشت‌های حاصلخیز و خطوط ساحلی گسترده می‌شود. سیرا مائسترا در جنوب شرقی بلندترین رشته‌کوه کشور است، در حالی که دشت‌های مرکزی برای کشاورزی ایده‌آل هستند.
- آب و هوا: کوبا آب و هوای گرمسیری با دو فصل اصلی دارد – مرطوب (مه تا اکتبر) و خشک (نوامبر تا آوریل). این کشور همچنین در معرض طوفان‌هایی است که معمولاً در فصل مرطوب رخ می‌دهند.
- رودخانه‌ها و دریاچه‌ها: رودخانه‌های کوبا عموماً کوتاه و غیرقابل کشتیرانی هستند، اما آبیاری کشاورزی را فراهم می‌کنند. مهمترین رودخانه، رودخانه کاتو در شرق است.
- خط ساحلی: کوبا بیش از ۵۷۰۰ کیلومتر (۳۵۰۰ مایل) خط ساحلی دارد که از شمال با اقیانوس اطلس و از جنوب با دریای کارائیب هم‌مرز است. این کشور به خاطر سواحل زیبا و صخره‌های مرجانی‌اش که کلید صنعت گردشگری آن هستند، شناخته شده است.
اقتصاد کوبا و صنایع عمده
اقتصاد کوبا یک سیستم برنامه‌ریزی متمرکز است که در آن دولت نقش غالب را در تولید، توزیع و سرمایه‌گذاری ایفا می‌کند. این کشور دارای اقتصادی مختلط با سهم قابل توجه کشاورزی، گردشگری، مراقبت‌های بهداشتی و تولید است. در حالی که کوبا سرشار از منابع طبیعی از جمله نیکل و تنباکو است، اقتصاد آن به دلیل تحریم‌های بین‌المللی، تحریم ایالات متحده و دسترسی محدود به بازارهای جهانی با چالش‌هایی روبرو بوده است.
۱. کشاورزی
- کشاورزی بخش حیاتی اقتصاد کوبا است و بخش بزرگی از جمعیت را به کار می‌گیرد. این کشور شکر، تنباکو، قهوه و مرکبات را هم برای مصرف داخلی و هم برای صادرات تولید می‌کند.
- صادرات کلیدی: شکر و تنباکو مهمترین صادرات کشاورزی کوبا هستند. سیگارهای کوبایی که از تنباکوی محلی تهیه می‌شوند، به دلیل کیفیتشان در سراسر جهان مشهورند.
۲. گردشگری
- گردشگری یکی از سریع‌ترین بخش‌های در حال رشد در کوبا است و سالانه میلیون‌ها بازدیدکننده برای تجربه فرهنگ منحصر به فرد، مکان‌های تاریخی و زیبایی‌های طبیعی این کشور به آن سفر می‌کنند. دولت کوبا سرمایه‌گذاری‌های زیادی در زیرساخت‌های گردشگری انجام داده است که به منبع اصلی ارز خارجی تبدیل شده است.
- مقاصد محبوب: هاوانا، وارادرو و ترینیداد از جمله مقاصد برتر گردشگری در کوبا هستند که به خاطر معماری استعماری، سواحل بکر و صحنه موسیقی پر جنب و جوش خود شناخته می‌شوند.
۳. معدن
- کوبا منابع معدنی قابل توجهی از جمله نیکل، کبالت و مس دارد. نیکل بزرگترین صادرات معدنی کوبا است و این کشور یکی از تولیدکنندگان پیشرو این فلز در جهان است.
- صنایع کلیدی: معدن، به ویژه نیکل و کبالت، سهم عمده‌ای در درآمد صادراتی کوبا دارد. این کشور همچنین دارای ذخایر بکر نفت و گاز طبیعی است.
۴. تولید
- بخش تولیدی کوبا شامل تولید دارو، محصولات دخانی، شکر و ماشین‌آلات می‌شود. این کشور صنعت داروسازی قوی‌ای دارد که داروها را هم برای مصرف داخلی و هم برای صادرات، به‌ویژه به کشورهای آمریکای لاتین و آفریقا، تولید می‌کند.
- سیگار برگ کوبایی: صنعت دخانیات، به ویژه تولید سیگار برگ، از ویژگی‌های بارز تولیدات کوبا است و صادرات آن به بازارهای جهانی انجام می‌شود.
۵. مراقبت‌های بهداشتی و بیوتکنولوژی
- کوبا به خاطر سیستم مراقبت‌های بهداشتی و پیشرفت‌هایش در بیوتکنولوژی در سطح بین‌المللی شناخته شده است. این کشور خدمات پزشکی، واکسن و محصولات دارویی صادر می‌کند و بخش مراقبت‌های بهداشتی را به بخش مهمی از اقتصاد خود تبدیل کرده است.
- گردشگری پزشکی: کوبا علاوه بر صادرات محصولات پزشکی، بخش گردشگری پزشکی رو به رشدی را توسعه داده و بیمارانی را از سراسر جهان که به دنبال خدمات درمانی مقرون به صرفه هستند، جذب می‌کند.