کاستاریکا، واقع در آمریکای مرکزی، دارای اقتصادی پایدار است که به شدت به تجارت بین‌المللی متکی است. کاستاریکا به عنوان عضوی از سازمان تجارت جهانی (WTO)، بازار مشترک آمریکای مرکزی (CACM) و توافق‌نامه‌های مختلف تجارت آزاد (FTA)، طیف گسترده‌ای از کالاها را از کشورهای مختلف وارد می‌کند. سیستم تعرفه گمرکی کاستاریکا به گونه‌ای ساختار یافته است که جریان واردات را تنظیم کند، از صنایع محلی محافظت کند و برای دولت درآمد ایجاد کند. علاوه بر این، این کشور نرخ‌های تعرفه ترجیحی را برای کالاهای خاصی از کشورهایی که با کاستاریکا توافقنامه تجارت آزاد دارند، از جمله ایالات متحده، اتحادیه اروپا و چین، ارائه می‌دهد.
دسته بندی تعرفه ها برای محصولات وارداتی
تعرفه‌های گمرکی کاستاریکا بر اساس سیستم هماهنگ (HS) سازماندهی شده‌اند که محصولات را به دسته‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌کند. تعرفه‌ها بر اساس ماهیت محصول، کشور مبدا و توافق‌نامه‌های تجاری موجود متفاوت هستند. در زیر جزئیات نرخ‌های تعرفه برای دسته‌های اصلی محصولات آمده است.
۱. محصولات کشاورزی
کشاورزی نقش محوری در اقتصاد کاستاریکا دارد، اما این کشور طیف وسیعی از محصولات کشاورزی، به ویژه آن‌هایی که در داخل کشور کشت نمی‌شوند، را وارد می‌کند. هدف از تعرفه‌های واردات محصولات کشاورزی، حمایت از کشاورزان محلی و در عین حال تضمین دسترسی به مواد غذایی ضروری است.
۱.۱ نرخ‌های تعرفه برای محصولات کشاورزی عمده
- میوه‌ها و سبزیجات:
- میوه‌های تازه (مثل سیب، گلابی، انگور): ۱۰٪ – ۱۵٪
- سبزیجات (مثلاً پیاز، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی): ۱۰٪ – ۱۵٪
- میوه‌ها و سبزیجات منجمد: ۱۰٪ – ۱۵٪
- میوه‌های خشک: ۱۰٪
- غلات و حبوبات:
- گندم: ۱٪ – ۵٪
- برنج: ۲۵٪
- ذرت: ۵٪ – ۱۰٪
- جو: ۵٪
- گوشت و مرغ:
- گوشت گاو: ۱۵٪ – ۲۵٪
- گوشت خوک: ۱۰٪ – ۱۵٪
- مرغ (مرغ، بوقلمون): ۱۵٪ – ۲۰٪
- گوشت‌های فرآوری شده (سوسیس، بیکن): ۱۵٪ – ۲۵٪
- محصولات لبنی:
- شیر: ۱۵٪
- پنیر: ۲۰٪ – ۴۰٪
- کره: ۱۵٪ – ۲۵٪
- روغن‌های خوراکی:
- روغن آفتابگردان: ۱۵٪
- روغن پالم: ۱۰٪ – ۱۵٪
- روغن زیتون: ۱۰٪
- سایر محصولات کشاورزی:
- شکر: ۴۵٪
- قهوه و چای: ۱۰٪-۱۵٪
۱.۲ عوارض ویژه واردات محصولات کشاورزی
- بازار مشترک آمریکای مرکزی (CACM): کاستاریکا عضو CACM است که شامل کشورهایی مانند السالوادور، گواتمالا، هندوراس و نیکاراگوئه می‌شود. محصولات کشاورزی وارداتی از کشورهای عضو CACM عموماً از تعرفه‌های کاهش یافته یا صفر تحت توافق‌نامه‌های تجاری منطقه‌ای بهره‌مند می‌شوند.
- کشورهای غیر عضو CACM: محصولات کشاورزی از کشورهای غیر عضو CACM، از جمله ایالات متحده، اتحادیه اروپا و چین، مشمول نرخ‌های تعرفه استاندارد هستند. با این حال، محصولات کشورهای دارای FTA، مانند ایالات متحده تحت توافقنامه تجارت آزاد آمریکای مرکزی (CAFTA-DR)، ممکن است از تعرفه‌های پایین‌تر یا معاف برای کالاهای کشاورزی خاص بهره‌مند شوند.
۲. کالاهای صنعتی
کاستاریکا طیف گسترده‌ای از کالاهای صنعتی، از جمله ماشین‌آلات، مواد اولیه و تجهیزات را برای بخش‌های تولیدی و ساختمانی خود وارد می‌کند. تعرفه‌های کالاهای صنعتی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که دسترسی به مواد لازم برای توسعه اقتصادی را تضمین کرده و در عین حال از صنایع محلی محافظت کنند.
۲.۱ ماشین‌آلات و تجهیزات
- ماشین آلات سنگین (مثلاً بولدوزر، جرثقیل، بیل مکانیکی): 0٪ -5٪
- تجهیزات صنعتی:
- ماشین‌آلات تولیدی (مثلاً ماشین‌آلات نساجی، تجهیزات فرآوری مواد غذایی): ۰٪ -۵٪
- تجهیزات ساختمانی: ۵٪ – ۱۰٪
- تجهیزات مرتبط با انرژی (ژنراتورها، توربین‌ها): ۰٪ – ۵٪
- تجهیزات الکتریکی:
- موتورهای الکتریکی: ۵٪ – ۱۰٪
- ترانسفورماتورها: ۵٪ – ۱۰٪
- کابل‌ها و سیم‌کشی: ۵٪-۱۰٪
۲.۲ خودرو و قطعات خودرو
کاستاریکا بیشتر خودروها و قطعات خودرو خود را برای تأمین تقاضای داخلی وارد می‌کند. تعرفه‌های خودرو و قطعات به گونه‌ای تنظیم شده‌اند که واردات را تنظیم کرده و استفاده از وسایل نقلیه سازگارتر با محیط زیست را ترویج دهند.
- وسایل نقلیه مسافربری:
- خودروهای جدید: ۱۰٪ تا ۳۵٪ (بسته به اندازه و نوع موتور)
- خودروهای دست دوم: ۳۵٪-۴۵٪ (بسته به سن و حجم موتور)
- خودروهای تجاری:
- کامیون‌ها و اتوبوس‌ها: ۵٪-۱۵٪
- قطعات خودرو:
- موتورها و قطعات مکانیکی: ۵٪ – ۱۰٪
- لاستیک‌ها و سیستم‌های ترمز: ۵٪-۱۰٪
- لوازم الکترونیکی خودرو (مثلاً روشنایی، سیستم‌های صوتی): ۵٪ – ۱۰٪
۲.۳ عوارض ویژه واردات برای کالاهای صنعتی
- توافق‌نامه‌های تجارت آزاد (FTA): کاستاریکا از چندین توافقنامه تجارت آزاد با شرکای تجاری اصلی، از جمله ایالات متحده، اتحادیه اروپا و چین، بهره‌مند است. کالاهای صنعتی وارداتی از این کشورها ممکن است از کاهش تعرفه‌ها یا معافیت‌ها تحت توافق‌نامه‌های مربوطه بهره‌مند شوند.
- کشورهای غیر عضو توافقنامه تجارت آزاد: کالاهای صنعتی از کشورهای غیر عضو توافقنامه تجارت آزاد مشمول نرخ‌های تعرفه استاندارد هستند که معمولاً از ۵٪ تا ۱۵٪ متغیر است. با این حال، برخی از توافق‌نامه‌های تجاری با شرکای کلیدی مانند چین و ایالات متحده، تعرفه‌های کمتری را برای کالاهای صنعتی خاص مانند ماشین‌آلات ارائه می‌دهند.
۳. لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی
کاستاریکا بخش قابل توجهی از لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی خود را از کشورهای آسیایی و آمریکای شمالی وارد می‌کند. تعرفه‌های این کالاها به طور کلی پایین است تا دسترسی به فناوری مدرن و کالاهای مصرفی را تشویق کند.
۳.۱ لوازم الکترونیکی مصرفی
- گوشی‌های هوشمند: ۰٪-۵٪
- لپ‌تاپ و تبلت: ۰٪ تا ۵٪
- تلویزیون‌ها: ۵٪-۱۰٪
- تجهیزات صوتی (مثلاً بلندگوها، سیستم‌های صوتی): ۵٪ – ۱۰٪
- دوربین‌ها و تجهیزات عکاسی: ۵٪-۱۰٪
۳.۲ لوازم خانگی
- یخچال‌ها: ۵٪-۱۰٪
- ماشین‌های لباسشویی: ۵٪-۱۰٪
- اجاق‌های مایکروویو: ۵٪ -۱۰٪
- تهویه مطبوع: ۵٪-۱۰٪
- ماشین ظرفشویی: ۵٪-۱۰٪
۳.۳ عوارض ویژه واردات برای لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی
- ترجیحات تجارت آزاد: لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی وارداتی از کشورهایی که کاستاریکا با آنها تجارت آزاد دارد، مانند ایالات متحده تحت CAFTA-DR، عموماً از کاهش تعرفه‌ها یا معافیت‌ها بهره‌مند می‌شوند. این امر به مصرف‌کنندگان کاستاریکا امکان دسترسی به کالاهای الکترونیکی مقرون‌به‌صرفه را می‌دهد.
- کشورهای غیر عضو توافقنامه تجارت آزاد: کالاهای الکترونیکی و لوازم خانگی از کشورهای غیر عضو توافقنامه تجارت آزاد، مانند کره جنوبی یا ژاپن، با نرخ‌های تعرفه استاندارد، عموماً از ۵٪ تا ۱۰٪، مواجه هستند.
۴. منسوجات، پوشاک و کفش
کاستاریکا به دلیل ظرفیت محدود صنعت نساجی داخلی خود، بخش قابل توجهی از منسوجات، پوشاک و کفش خود را وارد می‌کند. تعرفه‌ها در این بخش به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از تولیدکنندگان محلی محافظت کنند و در عین حال امکان دسترسی به محصولات مد بین‌المللی را فراهم کنند.
۴.۱ پوشاک و لباس
- لباس‌های استاندارد (مثلاً تی‌شرت، شلوار جین، کت و شلوار): ۱۰٪ – ۱۵٪
- برندهای لوکس و طراحان: 20%-30%
- لباس ورزشی و پوشاک ورزشی: ۱۰٪-۱۵٪
۴.۲ کفش
- کفش استاندارد: ۱۰٪ – ۱۵٪
- کفش‌های لوکس: ۲۰٪-۳۰٪
- کفش‌های ورزشی و پاپوش‌های ورزشی: ۱۰٪-۱۵٪
۴.۳ منسوجات و پارچه‌های خام
- پنبه: 0%-5%
- پشم: 0%-5%
- الیاف مصنوعی: ۵٪ – ۱۰٪
۴.۴ عوارض ویژه واردات منسوجات
- تجارت آزاد CACM: منسوجات و پوشاک وارداتی از کشورهای عضو CACM از کاهش تعرفه‌ها بهره‌مند می‌شوند و تجارت منطقه‌ای در محصولات نساجی را تشویق می‌کنند.
- کشورهای غیر عضو CACM: منسوجات و پوشاک از کشورهای غیر عضو CACM با تعرفه‌های استاندارد، عموماً بین 10 تا 30 درصد، بسته به نوع محصول، مواجه هستند. با این حال، منسوجات وارداتی از شرکای FTA مانند ایالات متحده و چین ممکن است از تعرفه‌های پایین‌تر یا معافیت‌ها بهره‌مند شوند.
۵. داروسازی و تجهیزات پزشکی
کاستاریکا بخش قابل توجهی از داروها و تجهیزات پزشکی خود را برای پشتیبانی از سیستم مراقبت‌های بهداشتی خود وارد می‌کند. این محصولات معمولاً با تعرفه‌های پایین عرضه می‌شوند تا دسترسی ارائه دهندگان خدمات درمانی و بیماران به آنها تضمین شود.
۵.۱ محصولات دارویی
- داروها (ژنریک و برند): 0%-5%
- واکسن‌ها: ۰٪
- مکمل‌ها و ویتامین‌ها: ۵٪-۱۰٪
۵.۲ تجهیزات پزشکی
- تجهیزات تشخیصی (مانند دستگاه‌های اشعه ایکس، دستگاه‌های MRI): 0%-5%
- ابزار جراحی: ۵٪
- تخت‌های بیمارستانی و تجهیزات مانیتورینگ: ۵٪-۱۰٪
۵.۳ عوارض ویژه واردات برای محصولات پزشکی
- ترجیحات تجارت آزاد: داروها و تجهیزات پزشکی وارداتی از کشورهایی که دارای تجارت آزاد هستند، مانند ایالات متحده و اتحادیه اروپا، ممکن است از کاهش تعرفه‌ها یا معافیت‌ها بهره‌مند شوند. این امر به کاهش هزینه کالاهای پزشکی ضروری در بخش مراقبت‌های بهداشتی کمک می‌کند.
- کشورهای غیر عضو توافقنامه تجارت آزاد: محصولات پزشکی از کشورهای غیر عضو توافقنامه تجارت آزاد با تعرفه‌های پایین مواجه هستند، اما مشمول مقررات استاندارد محصولات مراقبت‌های بهداشتی در کاستاریکا می‌باشند.
۶. الکل، تنباکو و کالاهای لوکس
کاستاریکا برای تنظیم مصرف و ایجاد درآمد برای دولت، تعرفه‌های بالاتری را بر الکل، دخانیات و کالاهای لوکس اعمال می‌کند. این محصولات علاوه بر عوارض گمرکی، مشمول مالیات غیرمستقیم نیز می‌شوند.
۶.۱ نوشیدنی‌های الکلی
- آبجو: ۱۰٪-۱۵٪
- شراب: ۱۵٪ – ۲۵٪
- مشروبات الکلی (ویسکی، ودکا، رم): 20٪ – 40٪
- نوشیدنی‌های غیرالکلی: ۱۰٪-۱۵٪
۶.۲ محصولات دخانی
- سیگار: ۳۵٪-۴۰٪
- سیگار: ۳۵٪-۴۰٪
- سایر محصولات دخانی (مثلاً تنباکوی پیپ): ۳۵٪ – ۴۰٪
۶.۳ کالاهای لوکس
- ساعت و جواهرات: 20%-35%
- کیف‌های دستی و اکسسوری‌های طراحان: ۲۵٪-۳۵٪
- لوازم الکترونیکی پیشرفته: ۲۰٪-۲۵٪
۶.۴ عوارض ویژه واردات برای کالاهای لوکس
- کالاهای لوکس غیر CACM: اقلام لوکس وارداتی از کشورهای غیر CACM با تعرفه‌های بالاتری، معمولاً بین ۲۵ تا ۴۰ درصد، بسته به نوع محصول، مواجه هستند. کالاهای لوکس از کشورهایی با FTA، مانند اتحادیه اروپا، ممکن است با کاهش تعرفه‌ها مواجه شوند.
- مالیات‌های غیرمستقیم: کاستاریکا علاوه بر تعرفه‌ها، مالیات‌های غیرمستقیم بر الکل، دخانیات و کالاهای لوکس وضع می‌کند تا مصرف را بیشتر تنظیم کرده و درآمد خود را افزایش دهد.
حقایقی درباره کاستاریکا
- نام رسمی: جمهوری کاستاریکا
- پایتخت: سن خوزه
- سه شهر بزرگ:
- سن خوزه
- آلاخوئلا
- هردیا
- درآمد سرانه: تقریباً ۱۲۵۰۰ دلار آمریکا (تخمین سال ۲۰۲۳)
- جمعیت: تقریباً ۵.۱ میلیون نفر (تخمین ۲۰۲۳)
- زبان رسمی: اسپانیایی
- واحد پول: کولون کاستاریکا (CRC)
- موقعیت جغرافیایی: آمریکای مرکزی، از شمال با نیکاراگوئه، از جنوب شرقی با پاناما، از غرب با اقیانوس آرام و از شرق با دریای کارائیب هم‌مرز است.
جغرافیای کاستاریکا
کاستاریکا به خاطر تنوع زیستی خود، با چشم‌اندازی شامل کوه‌ها، آتشفشان‌ها، جنگل‌های بارانی و خطوط ساحلی در امتداد اقیانوس آرام و دریای کارائیب، شناخته شده است. تنوع جغرافیایی این کشور، آن را به مقصدی محبوب برای گردشگری زیست‌محیطی تبدیل کرده و از طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های کشاورزی پشتیبانی می‌کند.
- رشته کوه‌ها: ارتفاعات مرکزی کاستاریکا تحت سلطه مجموعه‌ای از رشته کوه‌های آتشفشانی، از جمله کوردیلرا مرکزی و کوردیلرا د تالامانکا، قرار دارد. این کوه‌ها خاک حاصلخیزی را برای کشور فراهم می‌کنند، به ویژه در دره مرکزی، که بیشتر جمعیت در آن ساکن هستند.
- جنگل‌های بارانی: کاستاریکا محل زندگی برخی از متنوع‌ترین جنگل‌های بارانی جهان است که در پارک‌های ملی مانند پارک ملی کورکووادو و پارک ملی تورتوگرو محافظت می‌شوند. این جنگل‌ها برای صنعت گردشگری و تلاش‌های حفاظت از محیط زیست این کشور بسیار مهم هستند.
- رودخانه‌ها و دریاچه‌ها: کاستاریکا رودخانه‌های متعددی دارد که از ارتفاعات مرکزی به اقیانوس آرام و دریای کارائیب سرازیر می‌شوند. این رودخانه‌ها برای تولید برق آبی استفاده می‌شوند که منبع اصلی انرژی برای این کشور است.
- خطوط ساحلی: کاستاریکا دو خط ساحلی دارد: یکی در اقیانوس آرام و دیگری در دریای کارائیب. ساحل اقیانوس آرام به خاطر سواحل و نقاط موج‌سواری‌اش شناخته شده است، در حالی که ساحل کارائیب به خاطر جنگل‌های بارانی و تنوع فرهنگی‌اش مشهور است.
- آب و هوا: آب و هوای کاستاریکا گرمسیری است، با یک فصل بارانی مشخص از ماه مه تا نوامبر و یک فصل خشک از دسامبر تا آوریل. آب و هوا بر اساس منطقه متفاوت است، با دمای خنک‌تر در ارتفاعات و دمای گرم‌تر در امتداد سواحل.
اقتصاد کاستاریکا و صنایع عمده
کاستاریکا اقتصاد متنوعی دارد که شامل کشاورزی، گردشگری، تولید و خدمات می‌شود. این کشور به دلیل ثبات سیاسی، سطح بالای آموزش و تعهد قوی به پایداری محیط زیست شناخته شده است که به جذب سرمایه‌گذاری خارجی و حفظ رشد اقتصادی پایدار کمک کرده است.
۱. کشاورزی
- کشاورزی بخش مهمی در کاستاریکا است که بخش قابل توجهی از جمعیت را به خود اختصاص داده است. این کشور به خاطر تولید قهوه، موز، آناناس و نیشکر شناخته شده است.
- صادرات کلیدی: قهوه، موز، آناناس و گیاهان زینتی از جمله صادرات کشاورزی پیشرو کاستاریکا هستند. این محصولات به بازارهای ایالات متحده، اتحادیه اروپا و چین ارسال می‌شوند.
۲. گردشگری
- گردشگری یکی از بزرگترین صنایع کاستاریکا است و هر ساله میلیون‌ها بازدیدکننده جذب زیبایی‌های طبیعی و تنوع زیستی این کشور می‌شوند. به ویژه، گردشگری زیست‌محیطی به جاذبه اصلی گردشگرانی تبدیل شده است که علاقه‌مند به کاوش در پارک‌های ملی، سواحل و جنگل‌های بارانی کاستاریکا هستند.
- مقاصد کلیدی: مقاصد گردشگری محبوب شامل پارک ملی مانوئل آنتونیو، آتشفشان آرنال، جنگل ابری مونته‌ورده و سواحل گواناکاسته است.
۳. تولید
- بخش تولید کاستاریکا، به ویژه در زمینه‌های الکترونیک، تجهیزات پزشکی و داروسازی، در حال رشد است. این کشور چندین شرکت چندملیتی را برای راه‌اندازی کارخانه‌های تولیدی، به ویژه در مناطق آزاد تجاری، جذب کرده است.
- صنایع کلیدی: الکترونیک، منسوجات و فرآوری مواد غذایی اجزای کلیدی بخش تولید کاستاریکا هستند. این کشور به صادرکننده پیشرو تجهیزات پزشکی در آمریکای لاتین تبدیل شده است.
۴. خدمات و فناوری اطلاعات
- بخش خدمات، به ویژه در فناوری اطلاعات و برون‌سپاری فرآیندهای تجاری، سهم عمده‌ای در اقتصاد کاستاریکا دارد. نیروی کار تحصیل‌کرده و محیط سیاسی پایدار این کشور، آن را به مقصدی جذاب برای شرکت‌های چندملیتی که به دنبال پشتیبانی فناوری اطلاعات و خدمات مشتری هستند، تبدیل کرده است.
- رشد برون‌سپاری: کاستاریکا به یک قطب منطقه‌ای برای برون‌سپاری فناوری اطلاعات، به ویژه در توسعه نرم‌افزار، مراکز تماس و عملیات پشتیبانی تبدیل شده است.
۵. انرژی
- کاستاریکا به خاطر تعهدش به انرژی‌های تجدیدپذیر شناخته شده است و بخش عمده‌ای از برق آن از انرژی برق‌آبی، زمین‌گرمایی و بادی تولید می‌شود. این کشور پیشرفت قابل توجهی در کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی داشته و قصد دارد در دهه‌های آینده به کشوری بدون کربن تبدیل شود.
- رهبری انرژی‌های تجدیدپذیر: کاستاریکا اهداف بلندپروازانه‌ای را برای انرژی‌های تجدیدپذیر و پایداری محیط زیست تعیین کرده است و این امر آن را به یک رهبر جهانی در ابتکارات انرژی سبز تبدیل کرده است.