کامبوج، واقع در جنوب شرقی آسیا، اقتصادی رو به رشد دارد که برای تأمین نیازهای داخلی خود به شدت به واردات متکی است. کامبوج به عنوان یک کشور در حال توسعه، طیف وسیعی از کالاها، از جمله محصولات مصرفی، ماشین‌آلات صنعتی، کالاهای کشاورزی و مواد اولیه را وارد می‌کند. این کشور یک سیستم تعرفه‌ای ساختاریافته را برای تنظیم واردات، محافظت از صنایع محلی و ایجاد درآمد دولت اعمال می‌کند. کامبوج عضو انجمن کشورهای جنوب شرقی آسیا (ASEAN) و سازمان تجارت جهانی (WTO) است که به آن اجازه می‌دهد از توافق‌نامه‌های تجارت ترجیحی و کاهش تعرفه‌ها بر واردات از کشورهای خاص بهره‌مند شود. تعرفه‌های واردات کامبوج بر اساس نوع کالاها، مبدا آنها و توافق‌نامه‌های تجاری موجود طبقه‌بندی می‌شوند. همچنین عوارض گمرکی ویژه‌ای بر محصولات خاص برای محافظت از صنایع خاص اعمال می‌شود.
دسته بندی تعرفه ها برای محصولات وارداتی
سیستم تعرفه کامبوج مبتنی بر سیستم هماهنگ (HS) است که محصولات را به دسته‌های مختلف طبقه‌بندی می‌کند. نرخ‌های تعرفه به گونه‌ای تنظیم شده‌اند که نیازهای بازار محلی را متعادل کرده و در عین حال تجارت با سایر کشورها را تشویق کنند. در زیر جزئیات نرخ‌های تعرفه واردات کامبوج بر اساس دسته بندی محصولات آمده است.
۱. محصولات کشاورزی
کشاورزی بخش مهمی از اقتصاد کامبوج است، اما این کشور هنوز محصولات کشاورزی مختلفی را برای تکمیل تولید محلی وارد می‌کند. نرخ تعرفه محصولات کشاورزی به طور کلی برای محافظت از کشاورزان محلی و تضمین امنیت غذایی متوسط است.
۱.۱ نرخ‌های تعرفه برای محصولات کشاورزی عمده
- میوه‌ها و سبزیجات:
- میوه‌های تازه (مثل سیب، پرتقال، موز): ۷٪ – ۱۵٪
- سبزیجات (مثلاً پیاز، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی): ۱۰٪ – ۱۵٪
- میوه‌ها و سبزیجات منجمد: ۱۰٪ – ۱۵٪
- میوه‌های خشک: ۱۰٪ – ۱۵٪
- غلات و حبوبات:
- گندم: ۷٪
- برنج: ۷٪ – ۱۰٪
- ذرت: ۵٪ – ۱۰٪
- جو: ۷٪
- گوشت و مرغ:
- گوشت گاو: ۱۵٪
- گوشت خوک: ۱۵٪
- مرغ (مرغ، بوقلمون): ۱۵٪
- گوشت‌های فرآوری شده (سوسیس، بیکن): ۲۰٪
- محصولات لبنی:
- شیر: ۵٪ – ۱۰٪
- پنیر: ۱۰٪ – ۱۵٪
- کره: ۱۰٪
- روغن‌های خوراکی:
- روغن آفتابگردان: ۱۰٪
- روغن پالم: ۷٪ – ۱۰٪
- روغن زیتون: ۵٪ – ۱۰٪
- سایر محصولات کشاورزی:
- شکر: ۱۵٪ – ۲۰٪
- قهوه و چای: ۱۰٪
۱.۲ عوارض ویژه واردات محصولات کشاورزی
- ترجیحات تجاری آسه‌آن: کامبوج به عنوان عضوی از آسه‌آن، از منطقه تجارت آزاد آسه‌آن (AFTA) بهره‌مند می‌شود که امکان کاهش تعرفه‌ها یا صفر شدن تعرفه‌ها را برای واردات کشاورزی از سایر کشورهای آسه‌آن فراهم می‌کند. به عنوان مثال، برنج از تایلند یا ویتنام با تعرفه‌های پایین‌تر، معمولاً بین 0 تا 5 درصد، وارد کامبوج می‌شود.
- کشورهای غیر عضو آسه‌آن: محصولات کشاورزی وارداتی از کشورهای غیر عضو آسه‌آن، مانند ایالات متحده یا اتحادیه اروپا، با نرخ‌های تعرفه استاندارد مواجه هستند. برای محافظت از کشاورزان محلی، عوارض گمرکی بالاتری برای محصولات کشاورزی حساس مانند گوشت و لبنیات اعمال می‌شود.
۲. کالاهای صنعتی
بخش صنعت کامبوج در حال گسترش است و این کشور کالاهای صنعتی متنوعی از جمله ماشین‌آلات، مواد اولیه و تجهیزات را وارد می‌کند. تعرفه‌های کالاهای صنعتی به گونه‌ای تنظیم شده‌اند که تولید محلی را تشویق کنند و در عین حال دسترسی به واردات لازم برای رشد صنعتی را تضمین کنند.
۲.۱ ماشین‌آلات و تجهیزات
- ماشین آلات سنگین (مثلاً بولدوزر، جرثقیل، بیل مکانیکی): 0٪ – 10٪
- تجهیزات صنعتی:
- ماشین‌آلات تولیدی (مثلاً ماشین‌آلات نساجی، تجهیزات فرآوری مواد غذایی): ۰٪ – ۱۰٪
- تجهیزات ساختمانی: 0%-10%
- تجهیزات مرتبط با انرژی (ژنراتورها، توربین‌ها): ۰٪ -۷٪
- تجهیزات الکتریکی:
- موتورهای الکتریکی: ۵٪ – ۱۰٪
- ترانسفورماتورها: ۵٪ – ۱۰٪
- کابل‌ها و سیم‌کشی: ۵٪-۱۰٪
۲.۲ خودرو و قطعات خودرو
کامبوج بیشتر وسایل نقلیه و قطعات خودرو خود را برای تأمین نیازهای حمل و نقل داخلی وارد می‌کند. تعرفه‌های خودرو و قطعات خودرو برای تنظیم تقاضا و حفاظت از محیط زیست با ترویج واردات وسایل نقلیه جدیدتر و کم‌مصرف‌تر طراحی شده‌اند.
- وسایل نقلیه مسافربری:
- خودروهای جدید: ۱۵٪ تا ۳۵٪ (بسته به اندازه و نوع موتور)
- خودروهای دست دوم: ۲۵٪ تا ۴۵٪ (بسته به سن و حجم موتور)
- خودروهای تجاری:
- کامیون‌ها و اتوبوس‌ها: ۵٪-۲۰٪
- قطعات خودرو:
- موتورها و قطعات مکانیکی: ۵٪ – ۱۰٪
- لاستیک‌ها و سیستم‌های ترمز: ۱۰٪
- لوازم الکترونیکی خودرو (مثلاً روشنایی، سیستم‌های صوتی): ۵٪ – ۱۰٪
۲.۳ عوارض ویژه واردات برای کالاهای صنعتی
- ترجیحات تجاری آسه‌آن: کالاهای صنعتی وارداتی از سایر کشورهای عضو آسه‌آن از تعرفه‌های کاهش‌یافته یا معافیت‌های تعرفه‌ای تحت منطقه تجارت آزاد آسه‌آن بهره‌مند می‌شوند. به عنوان مثال، ماشین‌آلات و قطعات خودرو از تایلند یا ویتنام ممکن است در مقایسه با واردات از کشورهای غیر آسه‌آن با تعرفه‌های پایین‌تری مواجه شوند.
- کشورهای غیر عضو آسه‌آن: کالاهای صنعتی وارداتی از کشورهای غیر عضو آسه‌آن، از جمله چین، ژاپن، ایالات متحده و اتحادیه اروپا، با نرخ‌های تعرفه استاندارد مواجه هستند. کامبوج با برخی کشورها توافق‌نامه‌های تجاری دوجانبه دارد که امکان کاهش تعرفه‌ها را برای محصولات صنعتی خاص فراهم می‌کند.
۳. لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی
کامبوج بیشتر لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی خود را از کشورهای آسیایی مانند چین، ژاپن و کره جنوبی وارد می‌کند. تعرفه‌های این کالاها عموماً پایین است تا دسترسی به فناوری و لوازم الکترونیکی مدرن را تشویق کند.
۳.۱ لوازم الکترونیکی مصرفی
- گوشی‌های هوشمند: ۵٪ تا ۱۰٪
- لپ‌تاپ و تبلت: ۵٪-۱۰٪
- تلویزیون‌ها: ۷٪-۱۰٪
- تجهیزات صوتی (مثلاً بلندگوها، سیستم‌های صوتی): ۷٪ – ۱۰٪
- دوربین‌ها و تجهیزات عکاسی: ۵٪-۱۰٪
۳.۲ لوازم خانگی
- یخچال‌ها: ۷٪-۱۰٪
- ماشین لباسشویی: ۱۰٪
- اجاق‌های مایکروویو: ۵٪ -۱۰٪
- تهویه مطبوع: ۵٪-۱۰٪
- ماشین‌های ظرفشویی: ۷٪-۱۰٪
۳.۳ عوارض ویژه واردات برای لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی
- معافیت‌های کشورهای عضو آسه‌آن: لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی وارداتی از کشورهای آسه‌آن اغلب از تعرفه‌های کاهش‌یافته یا صفر بهره‌مند می‌شوند. این امر به مصرف‌کنندگان امکان دسترسی به لوازم الکترونیکی مقرون‌به‌صرفه از کشورهای همسایه مانند تایلند و ویتنام را می‌دهد.
- واردات غیر از کشورهای عضو آسه‌آن: لوازم الکترونیکی مصرفی وارداتی از کشورهای غیر عضو آسه‌آن، مانند چین، ژاپن و ایالات متحده، با نرخ‌های تعرفه استاندارد، معمولاً بین ۵ تا ۱۰ درصد، مواجه هستند.
۴. منسوجات، پوشاک و کفش
کامبوج صادرکننده عمده منسوجات و پوشاک است، اما مواد اولیه و محصولات پوشاک نهایی را نیز وارد می‌کند. تعرفه‌ها در این بخش به گونه‌ای تنظیم شده‌اند که از تولیدکنندگان محلی محافظت کنند و در عین حال امکان دسترسی به مد و کفش بین‌المللی را فراهم کنند.
۴.۱ پوشاک و لباس
- لباس‌های استاندارد (مثلاً تی‌شرت، شلوار جین، کت و شلوار): ۱۵٪ – ۲۰٪
- برندهای لوکس و طراحان: ۲۵٪-۳۰٪
- لباس و پوشاک ورزشی: ۱۰٪-۲۰٪
۴.۲ کفش
- کفش استاندارد: ۱۰٪-۲۰٪
- کفش‌های لوکس: ۲۵٪ – ۳۰٪
- کفش‌های ورزشی و پاپوش‌های ورزشی: ۱۰٪-۱۵٪
۴.۳ منسوجات و پارچه‌های خام
- پنبه: 0%-7%
- پشم: 0%-7%
- الیاف مصنوعی: ۵٪ – ۱۰٪
۴.۴ عوارض ویژه واردات منسوجات
- تجارت آزاد آسه‌آن: منسوجات، پوشاک و کفش وارداتی از کشورهای عضو آسه‌آن از تعرفه‌های کاهش‌یافته یا صفر بهره‌مند می‌شوند و همکاری منطقه‌ای در صنعت نساجی را تقویت می‌کنند. بخش نساجی کامبوج مواد اولیه را از کشورهای آسه‌آن مانند ویتنام و تایلند با نرخ‌های ترجیحی وارد می‌کند.
- واردات غیر از کشورهای عضو آسه‌آن: منسوجات لوکس و لباس‌های طراحان که از کشورهای غیر عضو آسه‌آن وارد می‌شوند، با تعرفه‌های بالاتری از ۲۵ تا ۳۰ درصد مواجه هستند، در حالی که واردات لباس‌های استاندارد با تعرفه‌های ۱۵ تا ۲۰ درصد مواجه است.
۵. داروسازی و تجهیزات پزشکی
کامبوج بیشتر داروها و تجهیزات پزشکی خود را برای پشتیبانی از سیستم مراقبت‌های بهداشتی رو به رشد خود وارد می‌کند. دولت تعرفه‌های پایینی را برای این کالاها اعمال می‌کند تا اطمینان حاصل شود که لوازم پزشکی ضروری مقرون به صرفه هستند.
۵.۱ محصولات دارویی
- داروها (ژنریک و برند): 0%-7%
- واکسن‌ها: ۰٪
- مکمل‌ها و ویتامین‌ها: ۵٪-۱۰٪
۵.۲ تجهیزات پزشکی
- تجهیزات تشخیصی (مانند دستگاه‌های اشعه ایکس، دستگاه‌های MRI): 0%-5%
- ابزار جراحی: ۵٪ – ۱۰٪
- تخت‌های بیمارستانی و تجهیزات مانیتورینگ: ۵٪-۱۰٪
۵.۳ عوارض ویژه واردات برای محصولات پزشکی
- واردات مراقبت‌های بهداشتی آسه‌آن: داروها و تجهیزات پزشکی وارداتی از کشورهای آسه‌آن از تعرفه‌های کاهش‌یافته یا صفر بهره‌مند می‌شوند و این امر تضمین می‌کند که ارائه‌دهندگان خدمات درمانی به محصولات پزشکی مقرون‌به‌صرفه در منطقه دسترسی داشته باشند.
- کشورهای غیر عضو آسه‌آن: محصولات پزشکی وارداتی از کشورهای غیر عضو آسه‌آن با نرخ‌های تعرفه استاندارد مواجه هستند، اما معمولاً پایین هستند و از 0٪ تا 10٪ متغیر می‌باشند.
۶. الکل، تنباکو و کالاهای لوکس
کامبوج برای تنظیم مصرف و ایجاد درآمد برای دولت، تعرفه‌های بالاتری را بر الکل، دخانیات و کالاهای لوکس اعمال می‌کند. این محصولات علاوه بر عوارض گمرکی، مشمول مالیات غیرمستقیم نیز می‌شوند.
۶.۱ نوشیدنی‌های الکلی
- آبجو: ۲۵٪ – ۳۵٪
- شراب: ۳۰٪ – ۳۵٪
- مشروبات الکلی (ویسکی، ودکا، رم): 30٪ – 40٪
- نوشیدنی‌های غیرالکلی: ۷٪-۱۰٪
۶.۲ محصولات دخانی
- سیگار: ۳۰٪-۳۵٪
- سیگار: ۳۵٪
- سایر محصولات دخانی (مثلاً تنباکوی پیپ): ۳۵٪
۶.۳ کالاهای لوکس
- ساعت و جواهرات: ۲۵٪-۳۰٪
- کیف‌های دستی و اکسسوری‌های طراحان: ۳۰٪-۳۵٪
- لوازم الکترونیکی پیشرفته: ۲۰٪-۲۵٪
۶.۴ عوارض ویژه واردات برای کالاهای لوکس
- کالاهای لوکس غیر عضو آسه‌آن: کالاهای لوکس وارداتی از کشورهای غیر عضو آسه‌آن، مانند اروپا یا ایالات متحده، با تعرفه‌های بالایی، معمولاً بین ۲۵ تا ۳۵ درصد، مواجه هستند. این تعرفه‌ها برای تنظیم مصرف کالاهای لوکس و ایجاد درآمد طراحی شده‌اند.
- مالیات‌های غیرمستقیم: کامبوج علاوه بر تعرفه‌ها، مالیات‌های غیرمستقیم بر الکل، دخانیات و کالاهای لوکس وضع می‌کند تا مصرف را بیشتر کنترل کند و درآمد دولت را افزایش دهد.
حقایقی درباره کامبوج
- نام رسمی: پادشاهی کامبوج
- پایتخت: پنوم پن
- سه شهر بزرگ:
- پنوم پن
- سیم ریپ
- باتامبانگ
- درآمد سرانه: تقریباً ۱۷۰۰ دلار آمریکا (تخمین سال ۲۰۲۳)
- جمعیت: تقریباً ۱۶.۹ میلیون نفر (تخمین ۲۰۲۳)
- زبان رسمی: خمر
- واحد پول: ریل کامبوج (KHR)
- موقعیت جغرافیایی: جنوب شرقی آسیا، از غرب با تایلند، از شمال با لائوس، از شرق با ویتنام و از جنوب با خلیج تایلند هم‌مرز است.
جغرافیای کامبوج
کامبوج در قلب آسیای جنوب شرقی واقع شده است و به خاطر میراث فرهنگی غنی و جغرافیای متنوع خود شناخته می‌شود. این کشور ترکیبی از دشت‌های پست، رودخانه‌ها و رشته‌کوه‌ها را به نمایش می‌گذارد که فعالیت‌های اقتصادی و کشاورزی آن را شکل می‌دهند. رودخانه مکونگ، یکی از طولانی‌ترین رودخانه‌های جهان، از کامبوج می‌گذرد و نقش حیاتی در بخش‌های کشاورزی و شیلات این کشور ایفا می‌کند.
- دشت‌های پست: دشت‌های پست مرکزی کامبوج جایی است که بیشتر جمعیت در آن ساکن هستند و اکثر فعالیت‌های کشاورزی در آن انجام می‌شود. این منطقه تحت سلطه شالیزارهای برنج است و برای آبیاری به شدت به باران‌های موسمی فصلی وابسته است.
- رودخانه مکونگ: رودخانه مکونگ که از لائوس به کامبوج و سپس به ویتنام جریان دارد، به عنوان یک آبراه ضروری برای حمل و نقل، کشاورزی و ماهیگیری عمل می‌کند. همچنین پتانسیل تولید برق آبی برای نیازهای انرژی کامبوج را فراهم می‌کند.
- دریاچه تونله ساپ: تونله ساپ، بزرگترین دریاچه آب شیرین در جنوب شرقی آسیا، منبعی حیاتی برای شیلات این کشور است. سیلاب‌های فصلی این دریاچه، خاک حاصلخیزی را برای کشاورزی فراهم می‌کند و محل زندگی جامعه بزرگی از ماهیگیران است.
- آب و هوا: کامبوج آب و هوای گرمسیری دارد، با فصل بارندگی موسمی از ماه مه تا اکتبر و فصل خشک از نوامبر تا آوریل. دمای گرم و بارندگی فراوان این کشور از بخش کشاورزی آن، به ویژه کشت برنج، پشتیبانی می‌کند.
اقتصاد کامبوج و صنایع عمده
اقتصاد کامبوج در دو دهه گذشته رشد سریعی را تجربه کرده است که ناشی از بخش‌های تولید پوشاک، کشاورزی، گردشگری و ساخت و ساز آن است. با این حال، این کشور هنوز با چالش‌هایی مانند فقر، زیرساخت‌های محدود و اتکا به صنایع با ارزش افزوده پایین روبرو است.
۱. تولید پوشاک و منسوجات
- صنعت پوشاک کامبوج ستون فقرات اقتصاد آن است که بخش قابل توجهی از جمعیت را به کار می‌گیرد و بخش قابل توجهی از درآمد صادراتی این کشور را تشکیل می‌دهد. این کشور تأمین‌کننده اصلی پوشاک برای بازارهای جهانی است و صادرات آن عمدتاً به ایالات متحده، اتحادیه اروپا و ژاپن انجام می‌شود.
- صادرات: بخش عمده صادرات کامبوج پوشاک، منسوجات و کفش است که بیش از ۷۰ درصد از کل صادرات این کشور را تشکیل می‌دهد.
۲. کشاورزی
- کشاورزی همچنان بخش کلیدی در کامبوج است و تقریباً نیمی از نیروی کار را در استخدام خود دارد. این کشور برنج، کائوچو، کاساوا، ذرت و نیشکر تولید می‌کند. کامبوج تا حد زیادی در تولید برنج خودکفا است و صادرکننده قابل توجهی از برنج آسیاب شده است.
- صادرات کلیدی کشاورزی: برنج، کائوچو و کاساوا صادرات اصلی کشاورزی کامبوج هستند. دولت در تلاش است تا کیفیت محصولات کشاورزی خود را بهبود بخشد تا رقابت‌پذیری آنها را در بازارهای بین‌المللی افزایش دهد.
۳. گردشگری
- تاریخ غنی و میراث فرهنگی کامبوج، به ویژه مجموعه معابد آنگکور وات در سیم ریپ، آن را به یک مقصد گردشگری محبوب تبدیل کرده است. بخش گردشگری به یکی از بزرگترین عوامل مؤثر در تولید ناخالص داخلی این کشور تبدیل شده است که باعث ایجاد شغل و افزایش درآمد ارزی می‌شود.
- جاذبه‌های گردشگری: علاوه بر آنگکور وات، دیگر مقاصد گردشگری مهم کامبوج شامل پنوم پن، پایتخت و مناطق ساحلی در امتداد خلیج تایلند، مانند سیهانوکویل، می‌شود.
۴. ساخت و ساز و املاک و مستغلات
- بخش‌های ساخت و ساز و املاک و مستغلات کامبوج رشد قابل توجهی را تجربه کرده‌اند که ناشی از افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و تقاضا برای زیرساخت‌های جدید است. به ویژه، پنوم پن شاهد رونق در توسعه املاک و مستغلات تجاری و مسکونی بوده است و ساختمان‌های بلند و مراکز خرید متعددی در حال ساخت هستند.
- سرمایه‌گذاری: سرمایه‌گذاری خارجی، به ویژه از چین، نقش عمده‌ای در توسعه زیرساخت‌های کامبوج، از جمله جاده‌ها، پل‌ها و ساختمان‌های تجاری، ایفا کرده است.
۵. انرژی
- بخش انرژی کامبوج هنوز در حال توسعه است و دولت بر گسترش ظرفیت تولید برق کشور برای تأمین نیازهای جمعیت و صنایع رو به رشد آن تمرکز دارد. انرژی برق آبی و انرژی خورشیدی به عنوان حوزه‌های کلیدی برای رشد آینده شناسایی شده‌اند.
- انرژی برق آبی: رودخانه مکونگ و شاخه‌های آن پتانسیل قابل توجهی برای تولید انرژی برق آبی دارند که دولت در تلاش است تا با مهار آن، وابستگی به برق وارداتی از کشورهای همسایه را کاهش دهد.