بلیز، یک کشور کوچک آمریکای مرکزی، دارای اقتصادی باز است که به شدت به واردات کالاهای مختلف، از مواد غذایی و محصولات مصرفی گرفته تا ماشین‌آلات صنعتی و مواد اولیه، وابسته است. با توجه به وسعت جغرافیایی، ظرفیت تولید محدود و تقاضای رو به رشد مصرف‌کنندگان، واردات نقش حیاتی در حفظ اقتصاد کشور و تأمین نیازهای محلی ایفا می‌کند. برای تنظیم این واردات و ارتقای صنایع محلی، بلیز یک سیستم ساختاریافته از تعرفه‌ها را اجرا می‌کند که بر اساس دسته‌بندی محصولات و توافق‌نامه‌های تجاری متفاوت است.
بلیز به عنوان عضوی از جامعه کارائیب (CARICOM)، از مزایای تجارت ترجیحی در منطقه برخوردار است. این امر امکان کاهش یا صفر شدن تعرفه‌ها بر کالاهای وارداتی از سایر کشورهای عضو CARICOM را فراهم می‌کند. واردات از کشورهای غیر CARICOM تابع ساختار تعرفه عمومی بلیز است که می‌تواند شامل عوارض اضافی برای محافظت از صنایع محلی یا کنترل ورود برخی محصولات باشد.
دسته بندی تعرفه ها برای محصولات وارداتی
اداره گمرک و مالیات غیر مستقیم بلیز مسئول اجرای جدول تعرفه گمرکی است که واردات را به بخش‌های مختلف دسته‌بندی می‌کند. هر دسته بسته به نوع کالا، مبدا آنها و توافق‌نامه‌های تجاری موجود، نرخ تعرفه خاص خود را دارد. در زیر، تفکیک گسترده‌ای از دسته‌های مختلف محصولات و نرخ‌های تعرفه مربوطه در بلیز ارائه شده است.
۱. محصولات کشاورزی
بلیز بخش کشاورزی قدرتمندی دارد، اما تولید محلی آن به طور کامل تقاضای همه کالاهای کشاورزی را برآورده نمی‌کند. در نتیجه، بلیز انواع محصولات کشاورزی را برای اطمینان از تأمین کافی غذا برای مردم وارد می‌کند. تعرفه‌های محصولات کشاورزی دو هدف را دنبال می‌کنند: محافظت از کشاورزان محلی و تضمین امنیت غذایی با تسهیل واردات کالاهای ضروری.
۱.۱ نرخ‌های تعرفه برای محصولات کشاورزی عمده
- میوه‌ها و سبزیجات:
- میوه‌های تازه (مثل سیب، موز، انگور): ۲۰٪
- سبزیجات (مثلاً پیاز، گوجه فرنگی، هویج): ۲۵٪
- میوه‌ها و سبزیجات منجمد: ۲۰٪
- میوه‌های خشک: ۱۵٪
- غلات و حبوبات:
- گندم: ۰٪ (معاف برای تضمین امنیت غذایی)
- برنج: ۰٪ (به دلیل اهمیت آن در رژیم غذایی محلی، معاف از عوارض گمرکی)
- ذرت: ۱۰٪
- جو: ۱۰٪
- گوشت و مرغ:
- گوشت گاو: ۲۵٪
- گوشت خوک: ۲۵٪
- مرغ (مرغ، بوقلمون): ۲۵٪
- گوشت‌های فرآوری شده (سوسیس، بیکن): ۳۰٪
- محصولات لبنی:
- شیر: ۲۰٪
- پنیر: ۲۵٪
- کره: ۲۵٪
- روغن‌های خوراکی:
- روغن آفتابگردان: ۱۵٪
- روغن پالم: ۱۰٪
- روغن زیتون: ۵٪
- سایر محصولات کشاورزی:
- شکر: ۲۵٪
- قهوه و چای: ۲۰٪
۱.۲ عوارض ویژه واردات محصولات کشاورزی
- کشورهای عضو CARICOM: بلیز به عنوان عضوی از CARICOM، از توافق‌نامه‌های تجاری که تعرفه‌های محصولات کشاورزی وارداتی از سایر کشورهای CARICOM را کاهش یا حذف می‌کنند، بهره‌مند می‌شود. به عنوان مثال، برنج وارداتی از گویان یا سورینام بدون تعرفه وارد بلیز می‌شود. محصولات تازه از سایر کشورهای CARICOM معمولاً با تعرفه‌های کاهش‌یافته مواجه هستند که اغلب در مقایسه با واردات غیر CARICOM، 5 تا 10 درصد کمتر است. این رفتار ترجیحی، تجارت منطقه‌ای را تشویق و پیوندهای کشاورزی را در کارائیب تقویت می‌کند.
- کشورهای غیر عضو CARICOM: محصولات کشاورزی از کشورهای غیر عضو CARICOM، مانند ایالات متحده یا کشورهای اروپایی، مشمول نرخ‌های تعرفه استاندارد هستند. ممکن است برای محافظت از صنایع داخلی بلیز، به ویژه در مورد محصولاتی مانند گوشت فرآوری شده و لبنیات که برای کشاورزی محلی حیاتی هستند، عوارض اضافی اعمال شود.
۲. کالاهای صنعتی
بلیز کالاهای صنعتی مختلفی مانند ماشین‌آلات سنگین، مواد اولیه و تجهیزاتی را وارد می‌کند که برای بخش‌های ساخت و ساز، تولید و انرژی آن حیاتی هستند. تعرفه‌های کالاهای صنعتی عموماً برای ترویج توسعه زیرساخت‌های محلی و در عین حال دسترسی به ماشین‌آلات و تجهیزات ضروری، متعادل هستند.
۲.۱ ماشین‌آلات و تجهیزات
- ماشین آلات سنگین (مانند جرثقیل، بولدوزر، بیل مکانیکی): ۱۰٪
- تجهیزات صنعتی:
- ماشین‌آلات تولیدی (مثلاً ماشین‌آلات نساجی، تجهیزات فرآوری مواد غذایی): ۱۰٪ – ۱۵٪
- تجهیزات ساختمانی: ۱۰٪
- تجهیزات مرتبط با انرژی (ژنراتورها، توربین‌ها): ۵٪ – ۱۰٪
- تجهیزات الکتریکی:
- ترانسفورماتورها: ۱۰٪
- موتورهای الکتریکی: ۵٪
- کابل و سیم‌کشی: ۱۰٪
۲.۲ خودرو و قطعات خودرو
بلیز بیشتر وسایل نقلیه و قطعات خودرو خود را وارد می‌کند و تعرفه‌های این واردات به گونه‌ای تنظیم شده‌اند که تقاضا را تنظیم کنند، از صنایع محلی محافظت کنند و با تشویق به تولید وسایل نقلیه جدیدتر و کارآمدتر، پایداری محیط زیست را ارتقا دهند.
- وسایل نقلیه مسافربری:
- خودروهای جدید: ۲۵٪ تا ۴۰٪ (بسته به حجم موتور و راندمان سوخت)
- خودروهای دست دوم: ۴۰٪-۵۰٪ (با رعایت الزامات زیست‌محیطی و ایمنی اضافی)
- خودروهای تجاری:
- کامیون و اتوبوس: ۲۰٪
- قطعات خودرو:
- موتورها و قطعات مکانیکی: ۱۵٪
- لاستیک‌ها و سیستم‌های ترمز: ۱۰٪
- لوازم الکترونیکی خودرو (مثلاً روشنایی، سیستم‌های صوتی): ۱۰٪
۲.۳ عوارض ویژه واردات برای کالاهای صنعتی
- تجارت آزاد CARICOM: کالاهای صنعتی وارداتی از سایر کشورهای عضو CARICOM عموماً از تعرفه‌های کاهش‌یافته یا معافیت‌های کامل تعرفه‌ای بهره‌مند می‌شوند. به عنوان مثال، ماشین‌آلات و تجهیزات ساختمانی که از اعضای CARICOM وارد می‌شوند، ممکن است مشمول تعرفه‌های بسیار پایین‌تری باشند که این امر تجارت درون منطقه‌ای و همکاری در پروژه‌های توسعه منطقه‌ای را تشویق می‌کند.
- کشورهای غیر عضو CARICOM: کالاهای صنعتی وارداتی از کشورهای غیر عضو CARICOM، از جمله ایالات متحده، چین و اتحادیه اروپا، با تعرفه‌های استاندارد یا بالاتر مواجه هستند. علاوه بر این، بلیز تعرفه‌های بالاتری را بر وسایل نقلیه دست دوم و برخی تجهیزات صنعتی اعمال می‌کند تا استفاده از فناوری‌های مدرن و کم‌مصرف را تشویق کند.
۳. لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی
بلیز بیشتر لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی خود را از تأمین‌کنندگان جهانی، به‌ویژه از کشورهایی مانند چین، ایالات متحده و کره جنوبی وارد می‌کند. تعرفه‌های وضع‌شده بر لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که ضمن محافظت از کسب‌وکارهای محلی، مقرون‌به‌صرفه بودن آنها را تضمین کنند.
۳.۱ لوازم الکترونیکی مصرفی
- گوشی‌های هوشمند: ۱۰٪
- لپ‌تاپ و تبلت: ۱۰٪
- تلویزیون‌ها: ۲۰٪
- تجهیزات صوتی (مثلاً بلندگوها، سیستم‌های صوتی): ۲۰٪
- دوربین‌ها و تجهیزات عکاسی: ۱۵٪
۳.۲ لوازم خانگی
- یخچال‌ها: ۲۵٪
- ماشین لباسشویی: ۲۰٪
- اجاق‌های مایکروویو: ۱۵٪
- کولر گازی: ۲۰٪
- ماشین ظرفشویی: ۲۰٪
۳.۳ عوارض ویژه واردات برای لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی
- معافیت‌های CARICOM: لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی وارداتی از کشورهای عضو CARICOM اغلب مشمول کاهش تعرفه‌ها هستند، به ویژه برای محصولاتی که در داخل منطقه تولید یا مونتاژ می‌شوند. این ترجیح منطقه‌ای به ترویج تجارت بین کشورهای CARICOM کمک می‌کند و از صنایع محلی حمایت می‌کند. به عنوان مثال، لوازم خانگی از کشورهای CARICOM ممکن است در مقایسه با لوازم خانگی از کشورهای غیر CARICOM با تعرفه‌های 5 تا 10 درصد پایین‌تری مواجه شوند.
- کشورهای غیر عضو CARICOM: لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی وارداتی از کشورهای غیر عضو CARICOM با نرخ‌های تعرفه استاندارد مواجه هستند. با این حال، بلیز توافق‌نامه‌های تجاری ویژه‌ای با کشورهایی مانند ایالات متحده و مکزیک دارد که می‌تواند تعرفه‌های برخی کالاها را کاهش دهد.
۴. منسوجات، پوشاک و کفش
بلیز به دلیل محدود بودن صنعت نساجی داخلی خود، بخش قابل توجهی از منسوجات، پوشاک و کفش خود را وارد می‌کند. تعرفه‌های این محصولات به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از تولیدکنندگان محلی محافظت کنند و در عین حال دسترسی به مد و کالاهای مصرفی بین‌المللی را فراهم کنند.
۴.۱ پوشاک و لباس
- لباس‌های استاندارد (مثلاً تی‌شرت، شلوار جین، کت و شلوار): ۲۵٪
- برندهای لوکس و طراحان: 30%-40%
- لباس و پوشاک ورزشی: ۲۰٪
۴.۲ کفش
- کفش استاندارد: ۲۵٪
- کفش‌های لوکس: ۳۰٪-۴۰٪
- کفش‌های ورزشی و دمپایی: ۲۰٪
۴.۳ منسوجات و پارچه‌های خام
- پنبه: ۱۰٪
- پشم: ۱۵٪
- الیاف مصنوعی: ۱۵٪
۴.۴ عوارض ویژه واردات منسوجات
- ترجیحات CARICOM: منسوجات و پوشاک وارداتی از کشورهای CARICOM به عنوان بخشی از توافق‌نامه‌های تجاری منطقه‌ای از تعرفه‌های پایین‌تری بهره‌مند می‌شوند. به عنوان مثال، پارچه‌های نخی و پوشاک تکمیل‌شده از کشورهای عضو CARICOM اغلب با تعرفه‌هایی تا 10٪ مواجه می‌شوند، در حالی که منسوجات تولید شده محلی نیز ممکن است تحت توافق‌نامه‌های خاص از عوارض معاف باشند. این سیستم همکاری و تجارت منطقه‌ای را ترویج می‌دهد.
- کالاهای لوکس از کشورهای غیر عضو CARICOM: مدهای سطح بالا، لباس‌های طراحان و کفش‌های لوکس وارداتی از کشورهای خارج از منطقه CARICOM، به ویژه از اروپا و ایالات متحده، مشمول تعرفه‌های بالاتری هستند که معمولاً در محدوده 30 تا 40 درصد قرار دارند.
۵. داروسازی و تجهیزات پزشکی
بلیز بیشتر داروها و تجهیزات پزشکی خود را وارد می‌کند و این محصولات مشمول تعرفه‌های پایین‌تری هستند تا دسترسی به لوازم ضروری مراقبت‌های بهداشتی برای عموم تضمین شود.
۵.۱ محصولات دارویی
- داروها (ژنریک و برند): 0%-5% (تعرفه‌های پایین برای تضمین مراقبت‌های بهداشتی مقرون‌به‌صرفه)
- واکسن‌ها: ۰٪ (بدون تعرفه برای حمایت از تلاش‌های بهداشت عمومی)
- مکمل‌ها و ویتامین‌ها: ۱۰٪
۵.۲ تجهیزات پزشکی
- تجهیزات تشخیصی (مانند دستگاه‌های اشعه ایکس، دستگاه‌های MRI): ۵٪
- ابزار جراحی: ۵٪
- تخت‌های بیمارستانی و تجهیزات مانیتورینگ: ۵٪-۱۰٪
۵.۳ عوارض ویژه واردات برای محصولات پزشکی
- معافیت‌های بهداشت عمومی: در طول بحران‌ها یا فوریت‌های بهداشت عمومی، بلیز ممکن است تعرفه‌های مربوط به تجهیزات پزشکی حیاتی را لغو یا کاهش دهد. این سیاست در مورد تجهیزات حفاظت شخصی (PPE)، دستگاه‌های تنفس مصنوعی و سایر تجهیزات پزشکی ضروری که برای نیازهای فوری بهداشتی مورد نیاز هستند، اعمال می‌شود.
- واردات پزشکی CARICOM: محصولات پزشکی از کشورهای CARICOM از تعرفه‌های کاهش یافته یا صفر بهره‌مند می‌شوند و امکان دسترسی آسان‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر به محصولات مراقبت‌های بهداشتی، ابزارهای تشخیصی و داروها را در بخش مراقبت‌های بهداشتی بلیز فراهم می‌کنند.
۶. الکل، تنباکو و کالاهای لوکس
الکل، دخانیات و کالاهای لوکس مشمول برخی از بالاترین تعرفه‌ها در بلیز هستند. این محصولات همچنین با مالیات‌های غیرمستقیم اضافی که برای تنظیم مصرف و ایجاد درآمد دولت طراحی شده‌اند، مواجه هستند.
۶.۱ نوشیدنی‌های الکلی
- آبجو: ۴۰٪
- شراب: ۴۰٪
- مشروبات الکلی (ویسکی، ودکا، رم): ۵۰٪
- نوشیدنی‌های غیرالکلی: ۲۰٪
۶.۲ محصولات دخانی
- سیگار: ۶۰٪
- سیگار: ۵۰٪
- سایر محصولات دخانی (مثلاً تنباکوی پیپ): ۵۰٪
۶.۳ کالاهای لوکس
- ساعت و جواهرات: ۲۵٪-۴۰٪
- کیف‌های دستی و اکسسوری‌های طراحان: ۳۰٪-۴۰٪
- لوازم الکترونیکی پیشرفته: ۲۰٪
۶.۴ عوارض ویژه واردات برای کالاهای لوکس
- واردات کالاهای لوکس از اروپا: کالاهای لوکس مانند مد طراحان، جواهرات و لوازم الکترونیکی لوکس که از اروپا وارد می‌شوند، با تعرفه‌هایی بین 30 تا 40 درصد مواجه هستند. این تعرفه‌های بالا به ایجاد تعادل در مصرف کالاهای لوکس و در عین حال محافظت از مشاغل محلی کمک می‌کند.
- عوارض گمرکی: بلیز مالیات‌های غیرمستقیم اضافی بر الکل و محصولات دخانی اعمال می‌کند و هزینه این کالاها را برای مصرف‌کنندگان بیشتر افزایش می‌دهد. این سیاست به تنظیم مصرف محصولات غیرضروری کمک می‌کند و درآمد اضافی برای دولت ایجاد می‌کند.
حقایقی درباره کشور بلیز
- نام رسمی: بلیز
- پایتخت: بلموپان
- سه شهر بزرگ:
- شهر بلیز
- سن ایگناسیو
- شهر اورنج واک
- درآمد سرانه: تقریباً ۵۰۰۰ دلار آمریکا (تخمین سال ۲۰۲۳)
- جمعیت: تقریباً ۴۱۹۰۰۰ نفر (تخمین ۲۰۲۳)
- زبان رسمی: انگلیسی
- واحد پول: دلار بلیز (BZD)
- موقعیت جغرافیایی: بلیز در آمریکای مرکزی واقع شده است و از شمال با مکزیک، از غرب و جنوب با گواتمالا و از شرق با دریای کارائیب هم‌مرز است.
جغرافیای بلیز
بلیز کشوری کوچک با مساحت کل ۲۲۹۶۶ کیلومتر مربع است. این کشور دارای جغرافیای متنوعی است، از جنگل‌های بارانی گرمسیری گرفته تا مناطق کوهستانی و دشت‌های ساحلی. خط ساحلی بلیز به ویژه به خاطر صخره‌های مرجانی بلیز مشهور است که دومین صخره مرجانی بزرگ جهان و یک میراث جهانی یونسکو است.
- توپوگرافی: چشم‌انداز بلیز به دو بخش تقسیم می‌شود: دشت‌های شمالی پست که از دشت‌های ساحلی مسطح و باتلاق‌ها تشکیل شده‌اند و ارتفاعات جنوبی که کوه‌های مایا و تپه‌های غلتان را در بر می‌گیرند. منطقه جنوبی جنگلی‌تر و ناهموارتر است، در حالی که منطقه شمالی مسطح‌تر و برای کشاورزی مناسب‌تر است.
- رودخانه‌ها و آبراه‌ها: بلیز محل رودخانه‌های متعددی از جمله رودخانه بلیز است که از قلب این کشور می‌گذرد. رودخانه‌ها نقش حیاتی در کشاورزی، تأمین آبیاری و مسیرهای حمل و نقل مهم دارند.
- آب و هوا: بلیز آب و هوای گرمسیری دارد، با فصل مرطوب از ژوئن تا نوامبر و فصل خشک از دسامبر تا مه. این کشور در کمربند طوفان قرار دارد و در فصل بارندگی در برابر طوفان‌های گرمسیری و تندبادها آسیب‌پذیر است.
اقتصاد بلیز و صنایع عمده
بلیز اقتصادی مختلط دارد که کشاورزی، گردشگری و صنایع سبک را با هم ترکیب می‌کند. این کشور از طریق ترویج خدمات مالی فراساحلی، گردشگری زیست‌محیطی و رشد بخش‌های کشاورزی و تولیدی خود، به دنبال تنوع‌بخشی به اقتصاد خود بوده است.
۱. کشاورزی
- کشاورزی نقش مهمی در اقتصاد بلیز دارد و اشتغال ایجاد می‌کند و به درآمد صادراتی کمک می‌کند. محصولات اصلی کشاورزی شامل شکر، موز، مرکبات و غذاهای دریایی است. بلیز به خاطر پرورش پایدار میگو که بخش مهمی از صادرات غذاهای دریایی آن است، شناخته شده است.
- صادرات: شکر و موز بزرگترین صادرات کشاورزی بلیز هستند که عمدتاً به بازارهای ایالات متحده و اروپا صادر می‌شوند. این کشور همچنین مرکبات، غذاهای دریایی (به ویژه میگو و خرچنگ) و برخی سبزیجات صادر می‌کند.
۲. گردشگری
- گردشگری یکی از صنایع پیشرو در بلیز است که بخش قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد. جاذبه‌های طبیعی این کشور، از جمله سواحل بکر، صخره‌های مرجانی بلیز، ویرانه‌های مایا و جنگل‌های بارانی سرسبز، گردشگرانی را از سراسر جهان به خود جذب می‌کند. گردشگری بوم‌شناختی و گردشگری ماجراجویانه بخش‌های رو به رشدی هستند، زیرا بلیز خود را به عنوان مقصدی برای دوستداران طبیعت و جویندگان ماجراجویی معرفی می‌کند.
۳. تولید
- بخش تولید بلیز کوچک اما رو به رشد است. این کشور غذاهای فرآوری شده، نوشیدنی‌ها، مصالح ساختمانی و منسوجات تولید می‌کند. بازار و اقتصاد واحد CARICOM (CSME) به تولیدکنندگان بلیز دسترسی ترجیحی به بازارهای منطقه‌ای را می‌دهد که به افزایش تولید این کشور کمک می‌کند.
- صنایع تولیدی کلیدی: فرآوری مواد غذایی، به ویژه برای محصولات شکر و مرکبات، بخش قابل توجهی از بخش تولید بلیز را تشکیل می‌دهد. این کشور همچنین دارای بخش مصالح ساختمانی رو به رشدی است و منسوجات را هم برای مصرف داخلی و هم برای صادرات به بازارهای منطقه‌ای تولید می‌کند.
۴. خدمات مالی فراساحلی
- بلیز به مرکزی برای خدمات مالی فراساحلی تبدیل شده است و شرایط نظارتی مطلوبی را برای بانکداری بین‌المللی، تراست‌ها و بیمه ارائه می‌دهد. این بخش سرمایه‌گذاری خارجی را جذب کرده و به تنوع‌بخشی به اقتصاد بلیز کمک کرده است. با این حال، این کشور با نظارت فزاینده‌ای از سوی سازمان‌های بین‌المللی در مورد شفافیت مالی و مقررات مالیاتی روبرو است.