بلاروس، واقع در اروپای شرقی، کشوری محصور در خشکی است که به دلیل موقعیت استراتژیک خود بین روسیه، اوکراین و اتحادیه اروپا، نقش مهمی در اقتصاد منطقه‌ای ایفا می‌کند. بلاروس با اقتصادی مختلط که شامل بخش‌های تحت کنترل دولت و شرکت‌های خصوصی است، به واردات طیف وسیعی از کالاها، از ماشین‌آلات صنعتی گرفته تا محصولات مصرفی، متکی است. بلاروس یک سیستم تعرفه گمرکی ساختاریافته را اجرا می‌کند که بر اساس دسته بندی محصولات، ماهیت کالاها و کشور مبدا آنها متفاوت است. بلاروس عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) است که شامل روسیه، قزاقستان، ارمنستان و قرقیزستان می‌شود و توافق‌نامه‌های تجارت ترجیحی را بین کشورهای عضو ارائه می‌دهد.
دسته بندی تعرفه ها برای محصولات وارداتی
بلاروس محصولات وارداتی را به دسته‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌کند که هر دسته دارای نرخ‌های تعرفه خاصی است. این نرخ‌ها برای محافظت از صنایع محلی، ایجاد درآمد و تضمین دسترسی به کالاهای ضروری در نظر گرفته شده‌اند. در زیر، جزئیات دسته‌بندی‌های اصلی تعرفه و نرخ‌های مربوطه آنها آمده است.
۱. محصولات کشاورزی
بلاروس بخش کشاورزی قدرتمندی دارد، اما این کشور هنوز کالاهای کشاورزی مختلفی را وارد می‌کند، به ویژه کالاهایی که به طور گسترده در داخل تولید نمی‌شوند. محصولات کشاورزی مشمول تعرفه‌هایی هستند که هدف آنها حمایت از کشاورزان محلی و در عین حال اجازه واردات محصولات غذایی لازم است.
۱.۱ نرخ‌های تعرفه برای محصولات کشاورزی عمده
- میوه‌ها و سبزیجات:
- میوه‌های تازه (مثل سیب، موز، انگور): ۱۰٪ – ۱۵٪
- سبزیجات (مثلاً سیب‌زمینی، هویج، گوجه‌فرنگی): ۱۰٪ – ۲۰٪
- میوه‌ها و سبزیجات منجمد: ۱۰٪
- میوه‌های خشک: ۵٪
- غلات و حبوبات:
- گندم: ۵٪
- برنج: ۱۰٪
- ذرت: ۷٪
- جو: ۷٪
- گوشت و مرغ:
- گوشت گاو: ۱۵٪
- گوشت خوک: ۱۵٪
- مرغ: ۲۰٪
- گوشت‌های فرآوری شده (سوسیس، بیکن): ۱۵٪
- محصولات لبنی:
- شیر: ۱۰٪
- پنیر: ۱۵٪
- کره: ۱۲٪
- روغن‌های خوراکی:
- روغن آفتابگردان: ۷٪
- روغن پالم: ۵٪
- روغن زیتون: ۱۰٪
- سایر محصولات کشاورزی:
- شکر: ۲۰٪
- چای و قهوه: ۵٪
۱.۲ عوارض ویژه واردات محصولات کشاورزی
- مزایای اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU): بلاروس به عنوان عضوی از EAEU، از تجارت بدون تعرفه با سایر کشورهای عضو EAEU، از جمله روسیه، قزاقستان، ارمنستان و قرقیزستان، برخوردار است. محصولات کشاورزی وارداتی از این کشورها، مانند گوشت، غلات و لبنیات، عموماً از عوارض گمرکی معاف هستند.
- کشورهای غیر عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا: محصولات کشاورزی وارداتی از کشورهای غیر عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا با نرخ‌های تعرفه استاندارد مواجه هستند که عموماً بالاتر هستند. به عنوان مثال، میوه‌ها و فرآورده‌های گوشتی از اروپا یا آمریکا مشمول تعرفه‌هایی تا سقف 20٪ می‌شوند.
۲. کالاهای صنعتی
بلاروس مقادیر قابل توجهی کالاهای صنعتی از جمله ماشین آلات، تجهیزات و مواد اولیه را که برای پایه صنعتی رو به رشد این کشور ضروری هستند، وارد می‌کند. نرخ تعرفه کالاهای صنعتی بسته به نوع کالا و کشور مبدا آنها متفاوت است.
۲.۱ ماشین‌آلات و تجهیزات
- ماشین آلات سنگین (مانند جرثقیل، بیل مکانیکی، بولدوزر): ۵٪ – ۱۰٪
- تجهیزات صنعتی:
- ماشین‌آلات تولیدی (مثلاً ماشین‌آلات نساجی، تجهیزات بسته‌بندی): ۵٪
- تجهیزات ساختمانی: ۵٪ – ۱۰٪
- تجهیزات مرتبط با انرژی (ژنراتورها، توربین‌ها): ۰٪ – ۵٪
- تجهیزات الکتریکی:
- موتورهای الکتریکی: ۵٪-۷٪
- ترانسفورماتورها: ۷٪
- کابل‌ها و سیم‌کشی: ۵٪
۲.۲ خودرو و قطعات خودرو
بلاروس تعداد قابل توجهی خودرو و قطعات خودرو را برای تأمین نیازهای داخلی خود وارد می‌کند. تعرفه‌های خودرو و قطعات خودرو به گونه‌ای تنظیم شده‌اند که از صنعت تولید خودرو محلی محافظت کرده و در عین حال دسترسی به خودروهای مدرن را فراهم کنند.
- وسایل نقلیه مسافربری:
- خودروهای جدید: ۱۵٪ تا ۳۰٪ (بسته به حجم موتور)
- وسایل نقلیه دست دوم: ۲۵٪ – ۳۵٪ (با توجه به سن و استانداردهای زیست‌محیطی)
- خودروهای تجاری:
- کامیون‌ها و اتوبوس‌ها: ۱۵٪-۲۰٪
- قطعات خودرو:
- موتورها و سیستم‌های انتقال قدرت: ۱۰٪
- لاستیک‌ها و سیستم‌های ترمز: ۱۰٪-۱۵٪
- لوازم الکترونیکی خودرو (مثلاً روشنایی، سیستم‌های صوتی): ۱۰٪
۲.۳ عوارض ویژه واردات برای کالاهای صنعتی
- معافیت‌های اتحادیه اقتصادی اوراسیا: کالاهای صنعتی وارداتی از سایر کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا عموماً از تعرفه‌ها معاف هستند و این امر واردات ماشین‌آلات، وسایل نقلیه و سایر محصولات صنعتی از روسیه و قزاقستان را آسان‌تر می‌کند.
- واردات از اروپا و آسیا: کالاهایی از کشورهای غیر عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، از جمله اروپا، چین و ژاپن، مشمول تعرفه‌های استاندارد هستند. به عنوان مثال، ماشین‌آلات ساختمانی از آلمان یا قطعات خودرو از ژاپن ممکن است با تعرفه‌هایی تا سقف ۱۰ تا ۱۵ درصد مواجه شوند.
۳. لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی
بلاروس برای بیشتر لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی خود به واردات متکی است. تعرفه‌های این محصولات به گونه‌ای طراحی شده‌اند که دسترسی به آنها را تضمین کرده و در عین حال مونتاژ و تولید محلی را تشویق کنند.
۳.۱ لوازم الکترونیکی مصرفی
- گوشی‌های هوشمند: ۵٪ تا ۱۰٪
- لپ‌تاپ و تبلت: ۵٪-۱۰٪
- تلویزیون‌ها: ۱۰٪-۱۵٪
- تجهیزات صوتی (مثلاً بلندگوها، سیستم‌های صوتی): ۱۰٪ – ۱۵٪
- دوربین‌ها و تجهیزات عکاسی: ۱۰٪
۳.۲ لوازم خانگی
- یخچال‌ها: ۱۰٪
- ماشین لباسشویی: ۱۰٪
- اجاق‌های مایکروویو: ۱۰٪
- تهویه مطبوع: ۱۰٪-۱۵٪
- ماشین ظرفشویی: ۱۰٪
۳.۳ عوارض ویژه واردات برای لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی
- ترجیحات اتحادیه اقتصادی اوراسیا: لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی وارداتی از کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا (مانند روسیه و قزاقستان) اغلب از تعرفه‌ها معاف هستند یا با نرخ‌های کاهش‌یافته مواجه می‌شوند که این کالاها را مقرون‌به‌صرفه‌تر می‌کند.
- واردات آسیایی: لوازم الکترونیکی مصرفی وارداتی از کشورهایی مانند چین، کره جنوبی و ژاپن معمولاً بسته به نوع محصول با نرخ تعرفه استاندارد ۵ تا ۱۵ درصد مواجه هستند. این کالاها به دلیل قیمت رقابتی خود، بازار لوازم الکترونیکی بلاروس را در اختیار دارند.
۴. منسوجات، پوشاک و کفش
بلاروس با توجه به ظرفیت نسبتاً محدود صنعت نساجی داخلی خود، مقدار قابل توجهی پارچه، پوشاک و کفش وارد می‌کند. تعرفه‌ها در این بخش به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از تولیدکنندگان محلی حمایت کنند و در عین حال دسترسی به برندهای مد بین‌المللی را حفظ کنند.
۴.۱ پوشاک و لباس
- لباس‌های استاندارد (مثلاً تی‌شرت، شلوار جین، کت و شلوار): ۱۰٪-۲۰٪
- برندهای لوکس و طراحان: 20%-30%
- لباس ورزشی و پوشاک ورزشی: ۱۵٪-۲۰٪
۴.۲ کفش
- کفش استاندارد: ۱۵٪-۲۰٪
- کفش‌های لوکس: ۲۰٪-۳۰٪
- کفش‌های ورزشی و پاپوش‌های ورزشی: ۱۵٪-۲۰٪
۴.۳ منسوجات و پارچه‌های خام
- پنبه: 0%-5%
- پشم: 0%-5%
- الیاف مصنوعی: ۱۰٪ – ۱۵٪
۴.۴ عوارض ویژه واردات منسوجات
- واردات بدون تعرفه اتحادیه اقتصادی اوراسیا: منسوجات، پوشاک و کفش وارداتی از سایر کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا عموماً از تعرفه‌ها معاف هستند و به تولیدکنندگان بلاروسی امکان دسترسی به مواد اولیه و پوشاک مقرون‌به‌صرفه از کشورهای همسایه را می‌دهند.
- واردات کالاهای لوکس از اروپا: لباس‌های طراحان و برندهای لوکس وارداتی از کشورهای اروپایی اغلب با تعرفه‌های بالاتری مواجه هستند و برخی از اقلام مشمول عوارض تا 30٪ می‌شوند. این تعرفه‌ها برای محافظت از تولیدکنندگان نساجی داخلی و در عین حال امکان دسترسی به مد روز و لوکس در نظر گرفته شده است.
۵. داروسازی و تجهیزات پزشکی
بلاروس طیف گسترده‌ای از داروها و تجهیزات پزشکی را برای پشتیبانی از سیستم مراقبت‌های بهداشتی خود وارد می‌کند. تعرفه‌های این کالاهای ضروری عموماً پایین است تا از مقرون‌به‌صرفه بودن آنها برای ارائه دهندگان خدمات درمانی و عموم مردم اطمینان حاصل شود.
۵.۱ محصولات دارویی
- داروها (ژنریک و برند): 0%-5%
- واکسن‌ها: ۰٪
- مکمل‌ها و ویتامین‌ها: ۵٪
۵.۲ تجهیزات پزشکی
- ابزارهای تشخیصی (مثلاً اشعه ایکس، دستگاه‌های MRI): ۵٪
- ابزار جراحی: ۵٪
- تخت‌های بیمارستانی و تجهیزات مانیتورینگ: ۵٪-۱۰٪
۵.۳ عوارض ویژه واردات برای محصولات پزشکی
- معافیت‌های بهداشت عمومی: در موارد فوریت‌های بهداشت عمومی، بلاروس ممکن است تعرفه‌های مربوط به تجهیزات پزشکی حیاتی مانند تجهیزات حفاظت شخصی (PPE)، دستگاه‌های تنفس مصنوعی و کیت‌های تشخیصی را لغو یا کاهش دهد.
- تجارت پزشکی اتحادیه اقتصادی اوراسیا: داروها و تجهیزات پزشکی وارداتی از کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا عموماً از تعرفه‌ها معاف هستند و این امر امکان دسترسی مقرون‌به‌صرفه به محصولات ضروری مراقبت‌های بهداشتی را برای بخش مراقبت‌های بهداشتی بلاروس فراهم می‌کند.
۶. الکل، تنباکو و کالاهای لوکس
بلاروس به عنوان راهی برای تنظیم مصرف و کسب درآمد، تعرفه‌های بالاتری را بر الکل، دخانیات و کالاهای لوکس اعمال می‌کند. این محصولات علاوه بر عوارض گمرکی استاندارد، با مالیات غیرمستقیم نیز مواجه هستند.
۶.۱ نوشیدنی‌های الکلی
- آبجو: ۲۰٪
- شراب: ۲۵٪
- مشروبات الکلی (ویسکی، ودکا، رم): 30٪
- نوشیدنی‌های غیرالکلی: ۱۰٪
۶.۲ محصولات دخانی
- سیگار: ۲۵٪
- سیگار: ۲۵٪
- سایر محصولات دخانی (مثلاً تنباکوی پیپ): ۲۰٪
۶.۳ کالاهای لوکس
- ساعت و جواهرات: 20%-30%
- کیف‌های دستی و اکسسوری‌های طراحان: ۲۰٪-۳۰٪
- لوازم الکترونیکی پیشرفته: ۱۵٪-۲۰٪
۶.۴ عوارض ویژه واردات برای کالاهای لوکس
- واردات اروپایی: اقلام لوکس مانند مد طراحان، جواهرات و لوازم الکترونیکی گران‌قیمت که از کشورهای اروپایی وارد می‌شوند، اغلب با تعرفه‌های بالاتری مواجه هستند و برخی از کالاها تا 30٪ مشمول عوارض گمرکی می‌شوند.
- عوارض گمرکی: بلاروس علاوه بر تعرفه‌ها، مالیات‌های غیرمستقیم را بر الکل و محصولات دخانی اعمال می‌کند تا مصرف را بیشتر تنظیم کرده و واردات کالاهای غیرضروری را محدود کند.
حقایقی درباره کشور بلاروس
- نام رسمی: جمهوری بلاروس
- پایتخت: مینسک
- سه شهر بزرگ:
- مینسک
- گومل
- موگیلف
- درآمد سرانه: تقریباً ۶۰۰۰ دلار آمریکا (تخمین سال ۲۰۲۳)
- جمعیت: تقریباً ۹.۴ میلیون نفر (تخمین ۲۰۲۳)
- زبان رسمی: بلاروسی، روسی
- واحد پول: روبل بلاروس (BYN)
- موقعیت جغرافیایی: بلاروس کشوری محصور در خشکی در اروپای شرقی است که از شمال شرقی با روسیه، از جنوب با اوکراین، از غرب با لهستان و از شمال غربی با لیتوانی و لتونی هم‌مرز است.
جغرافیای بلاروس
بلاروس کشوری نسبتاً مسطح و پست با مساحتی حدود ۲۰۷۶۰۰ کیلومتر مربع است. چشم‌انداز آن عمدتاً از دشت‌ها، جنگل‌ها و تالاب‌ها تشکیل شده و رودخانه‌ها و دریاچه‌های متعددی در سراسر آن پراکنده‌اند. این کشور دارای آب و هوای معتدل قاره‌ای است که زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم دارد و آن را برای کشاورزی و جنگلداری مناسب می‌سازد.
- توپوگرافی: زمین مسطح بلاروس بخشی از دشت اروپای شرقی است. بلندترین نقطه این کشور، دژیارژینسکایا هارا است که تنها ۳۴۵ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
- رودخانه‌ها و دریاچه‌ها: رودخانه‌های اصلی مانند دنیپر، نمان و دوینای غربی از بلاروس عبور می‌کنند و این کشور را به یک قطب حمل و نقل حیاتی تبدیل کرده‌اند. دریاچه‌های متعددی از جمله ناراچ و سویتاز برای تفریح و گردشگری محبوب هستند.
- آب و هوا: بلاروس آب و هوای معتدل قاره‌ای با زمستان‌های طولانی و سرد و تابستان‌های نسبتاً کوتاه و گرم دارد. میزان بارندگی متوسط است که از بخش‌های جنگلداری و کشاورزی کشور پشتیبانی می‌کند.
اقتصاد بلاروس و صنایع عمده
بلاروس دارای اقتصادی تحت سلطه دولت است و کنترل قابل توجهی بر صنایع کلیدی مانند تولید، انرژی و کشاورزی دارد. این کشور دارای پایگاه صنعتی متنوعی است و دولت همچنان به ترویج توسعه صنعتی ادامه می‌دهد، اگرچه چالش‌هایی در دستیابی به اصلاحات بازارمحور همچنان باقی است.
۱. تولید
- تولید، به ویژه در بخش‌هایی مانند ماشین‌آلات، مواد شیمیایی، منسوجات و فرآوری مواد غذایی، بخش مهمی از اقتصاد بلاروس را تشکیل می‌دهد. بلاروس تولیدکننده قابل توجهی از تراکتور، کامیون و سایر ماشین‌آلات سنگین است که به کشورهای همسایه، به ویژه روسیه، صادر می‌شود.
۲. انرژی
- بلاروس به شدت به واردات انرژی، به ویژه نفت و گاز طبیعی از روسیه وابسته است. این کشور زیرساخت‌های انرژی توسعه‌یافته‌ای دارد و پالایش نفت خام به فرآورده‌های نفتی یکی از فعالیت‌های صنعتی پیشرو در بلاروس است.
۳. کشاورزی
- کشاورزی همچنان بخش مهمی در بلاروس است که به امنیت غذایی کمک می‌کند و برای بخش بزرگی از جمعیت اشتغال ایجاد می‌کند. محصولات عمده کشاورزی شامل غلات، سیب‌زمینی، لبنیات و گوشت است. بلاروس یکی از بزرگترین تولیدکنندگان لبنیات در جهان است و مقادیر قابل توجهی پنیر و کره صادر می‌کند.
۴. فناوری اطلاعات
- بلاروس بخش فناوری اطلاعات رو به رشدی را با تمرکز بر توسعه نرم‌افزار و استارت‌آپ‌های فناوری توسعه داده است. مینسک میزبان چندین پارک فناوری و مراکز رشد است که مشتریان و سرمایه‌گذاران بین‌المللی را به نیروی کار ماهر این کشور جذب می‌کند.