تیمور شرقی، که با نام تیمور شرقی نیز شناخته می‌شود، یکی از جوان‌ترین کشورهای جهان است که در سال ۲۰۰۲ استقلال خود را به دست آورد. تیمور شرقی، کشوری کوچک در جنوب شرقی آسیا است که به دلیل تولید داخلی محدود و پایگاه صنعتی کوچک، برای اکثر کالاها و خدمات خود به شدت به واردات متکی است. این کشور طیف گسترده‌ای از محصولات، از جمله کالاهای کشاورزی، ماشین‌آلات صنعتی، کالاهای مصرفی و محصولات انرژی را وارد می‌کند. رژیم تعرفه گمرکی در تیمور شرقی به گونه‌ای طراحی شده است که ضمن تضمین دسترسی به کالاهای ضروری با قیمت‌های مقرون به صرفه، درآمد دولت را نیز افزایش دهد. علاوه بر این، تیمور شرقی با برخی کشورها توافق‌نامه‌های تجارت ترجیحی دارد و عضو سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان تجارت جهانی (WTO) است.
نرخ‌های تعرفه سفارشی بر اساس دسته‌بندی محصولات در تیمور شرقی
۱. محصولات کشاورزی
کشاورزی بخش مهمی در تیمور شرقی است که بخش زیادی از جمعیت را به خود اختصاص داده است. با این حال، این کشور در تولید مواد غذایی خودکفا نیست و به شدت به واردات محصولات کشاورزی وابسته است. تعرفه‌های واردات کشاورزی عموماً متوسط است و برخی از رفتارهای ترجیحی برای واردات از کشورهایی که تیمور شرقی با آنها توافق‌نامه‌های تجاری دارد، اعمال می‌شود.
۱.۱ محصولات اساسی کشاورزی
- غلات و حبوبات: تیمور شرقی مقادیر قابل توجهی غلات مانند برنج، گندم و ذرت را برای تکمیل تولید محلی وارد می‌کند.
- برنج: بسته به کشور مبدا، معمولاً مشمول مالیات ۲ تا ۵ درصد می‌شود. ممکن است برای واردات از کشورهای آسه‌آن نرخ‌های ویژه‌ای اعمال شود.
- گندم: معمولاً مشمول مالیات ۵٪ می‌شود ، اگرچه برخی از توافق‌نامه‌های تجارت ترجیحی ممکن است این تعرفه‌ها را کاهش دهند.
- ذرت: مشمول تعرفه‌های ۲ تا ۵ درصدی، با نرخ‌های کاهش‌یافته برای واردات از کشورهای همسایه تحت توافق‌نامه‌های منطقه‌ای.
- میوه‌ها و سبزیجات: تیمور شرقی انواع میوه‌ها و سبزیجات را به ویژه از اندونزی و استرالیا وارد می‌کند.
- مرکبات (پرتقال، لیمو): معمولاً مشمول مالیات ۵٪ تا ۱۰٪ می‌شوند.
- سبزیجات برگ‌دار و سبزیجات ریشه‌ای: واردات آنها مشمول مالیات ۳ تا ۸ درصد است و تعرفه واردات از کشورهای آسه‌آن پایین‌تر است.
- شکر و شیرین‌کننده‌ها: واردات شکر مشمول تعرفه‌های متوسطی است تا از نظر قیمت برای مصرف‌کنندگان مقرون‌به‌صرفه باشد و در عین حال برای دولت درآمد ایجاد کند.
- شکر تصفیه‌شده: عموماً مشمول مالیات ۵ تا ۱۰ درصد است و نرخ‌های پایین‌تری برای واردات از کشورهای همسایه دارد.
۱.۲ دام و محصولات لبنی
- گوشت و مرغ: تیمور شرقی مقادیر زیادی گوشت و مرغ، عمدتاً از استرالیا و نیوزیلند، وارد می‌کند. این واردات به تأمین نیاز داخلی به پروتئین کمک می‌کند.
- گوشت گاو و بره: معمولاً مشمول مالیات ۵٪ می‌شوند ، اگرچه واردات از استرالیا و نیوزیلند ممکن است از کاهش تعرفه‌ها تحت توافق‌نامه‌های تجاری بهره‌مند شوند.
- مرغ (مرغ و بوقلمون): واردات مشمول مالیات ۳ تا ۵ درصد است و برای برخی کشورها نرخ‌های ترجیحی دارد.
- محصولات لبنی: واردات لبنیات، از جمله شیر خشک، کره و پنیر، برای جمعیت شهری در تیمور شرقی ضروری است.
- شیر خشک: معمولاً مشمول مالیات ۳٪ می‌شود و طبق توافق‌نامه‌های تجاری، تعرفه واردات از استرالیا و نیوزیلند پایین‌تر است.
- پنیر و کره: تعرفه‌ها بسته به محصول و مبدا از ۵٪ تا ۱۰٪ متغیر است.
۱.۳ عوارض ویژه واردات
تیمور شرقی در صورتی که واردات به تولید داخلی آسیب برساند، عوارض وارداتی ویژه یا عوارض جبرانی را بر برخی محصولات کشاورزی اعمال می‌کند. به عنوان مثال، اگر مشخص شود که محصولات مرغداری برزیل به طور ناعادلانه‌ای تولیدکنندگان محلی را تضعیف می‌کنند، ممکن است عوارض ضد دامپینگ بر آنها اعمال شود.
۲. کالاهای صنعتی
تیمور شرقی طیف گسترده‌ای از کالاهای صنعتی، از جمله ماشین‌آلات، مصالح ساختمانی و تجهیزات را برای پشتیبانی از نیازهای رو به رشد زیرساختی خود وارد می‌کند. با توجه به وابستگی کشور به این واردات، تعرفه‌ها عموماً پایین نگه داشته می‌شوند تا توسعه و سرمایه‌گذاری را تشویق کنند.
۲.۱ ماشین‌آلات و تجهیزات
- ماشین‌آلات صنعتی: این کشور مقادیر قابل توجهی ماشین‌آلات صنعتی، به ویژه برای ساخت و ساز و تولید، وارد می‌کند.
- ماشین‌آلات ساختمانی (بیل مکانیکی، بولدوزر): معمولاً برای تسهیل توسعه زیرساخت‌ها، مشمول مالیات ۲ تا ۵ درصدی می‌شوند.
- تجهیزات تولیدی: تعرفه تجهیزات تولیدی از 0٪ تا 5٪ متغیر است و نرخ‌های ترجیحی برای واردات از کشورهای خاص در نظر گرفته شده است.
- تجهیزات الکتریکی: ماشین‌آلات و تجهیزات الکتریکی، مانند ترانسفورماتورها و ژنراتورها، برای زیرساخت‌های انرژی در تیمور شرقی بسیار مهم هستند.
- ژنراتورها و ترانسفورماتورها: عموماً مشمول مالیات ۳ تا ۵ درصد هستند و تعرفه واردات از کشورهای عضو آسه‌آن و کشورهای همسایه کاهش می‌یابد.
۲.۲ وسایل نقلیه موتوری و حمل و نقل
تیمور شرقی بیشتر وسایل نقلیه موتوری و قطعات خودرو خود را، به ویژه از ژاپن، استرالیا و آسیای جنوب شرقی وارد می‌کند. ساختار تعرفه برای وسایل نقلیه به گونه‌ای طراحی شده است که تعادل بین توان مالی مصرف‌کننده و نیاز به درآمد دولت را برقرار کند.
- خودروهای سواری: عوارض واردات خودروها بر اساس حجم موتور و کشور مبدا متفاوت است.
- خودروهای سواری کوچک (زیر ۱۵۰۰ سی‌سی): معمولاً مشمول مالیات ۱۰ تا ۱۵ درصد می‌شوند.
- خودروهای لوکس و شاسی‌بلند: تعرفه‌های بالاتر از ۲۰ تا ۳۰ درصد برای خودروهای لوکس و موتورهای بزرگتر اعمال می‌شود.
- خودروهای تجاری: واردات کامیون، اتوبوس و سایر خودروهای تجاری برای بخش حمل و نقل و لجستیک ضروری است.
- کامیون‌ها و اتوبوس‌ها: معمولاً مشمول مالیات ۵ تا ۱۰ درصد هستند و برای واردات از کشورهای آسه‌آن تعرفه‌های ترجیحی اعمال می‌شود.
- قطعات و لوازم جانبی خودرو: واردات قطعات خودرو، از جمله لاستیک، باتری و موتور، بسته به نوع قطعه و کشور مبدا، از ۳٪ تا ۱۰٪ مالیات دارد.
۲.۳ عوارض واردات ویژه برای برخی کشورها
تیمور شرقی ممکن است عوارض ضد دامپینگ را بر کالاهای صنعتی خاص از کشورهایی که درگیر شیوه‌های تجاری ناعادلانه هستند، مانند محصولات فولادی از چین یا قطعات خودرو از برخی کشورهای آسیایی، اعمال کند. این عوارض علاوه بر تعرفه‌های معمول برای محافظت از مشاغل محلی اعمال می‌شوند.
۳. منسوجات و پوشاک
بخش نساجی و پوشاک در تیمور شرقی کوچک است و این کشور برای تأمین تقاضای داخلی پوشاک و محصولات مرتبط به واردات متکی است. واردات عمدتاً از آسیا، به ویژه اندونزی، چین و ویتنام تأمین می‌شود.
۳.۱ مواد اولیه
- الیاف و نخ نساجی: تیمور شرقی برای حمایت از تولید پوشاک محلی خود، مواد اولیه‌ای مانند پنبه، پشم و الیاف مصنوعی وارد می‌کند.
- پنبه و پشم: معمولاً مشمول مالیات ۵ تا ۸ درصد هستند و برای واردات از کشورهای آسه‌آن و اقیانوس آرام، تعرفه کمتری اعمال می‌شود.
- الیاف مصنوعی: تعرفه‌ها بسته به جنس و کشور مبدا از ۶٪ تا ۱۲٪ متغیر است.
۳.۲ لباس و پوشاک تکمیل‌شده
- پوشاک و لباس: پوشاک وارداتی با تعرفه‌های متوسطی مواجه هستند که برای محافظت از تولید منسوجات داخلی در مقیاس کوچک و در عین حال تضمین دسترسی مقرون به صرفه برای مصرف‌کنندگان طراحی شده‌اند.
- لباس‌های غیررسمی و یونیفرم‌ها: معمولاً مشمول مالیات ۸ تا ۱۵ درصد هستند و برای واردات از کشورهای عضو آسه‌آن و جزایر اقیانوس آرام، تعرفه کمتری اعمال می‌شود.
- لباس‌های لوکس و برند: تعرفه‌های بالاتر از ۱۵ تا ۲۰ درصد برای لباس‌های لوکس و پوشاک گران‌قیمت اعمال می‌شود.
- کفش: کفش‌های وارداتی بسته به جنس و کشور مبدا، مشمول مالیات ۸ تا ۱۲ درصد هستند.
- کفش‌های چرمی: معمولاً مشمول مالیات ۱۲٪ هستند و تعرفه واردات از شرکای تجاری منطقه‌ای پایین‌تر است.
۳.۳ عوارض ویژه واردات
تیمور شرقی ممکن است در صورتی که مشخص شود واردات منسوجات و پوشاک از کشورهایی مانند چین یا ویتنام از طریق شیوه‌های تجاری ناعادلانه، مانند فروش زیر قیمت بازار، تولیدکنندگان محلی را تضعیف می‌کند، عوارض ضد دامپینگ بر این کالاها اعمال کند.
۴. کالاهای مصرفی
تیمور شرقی طیف گسترده‌ای از کالاهای مصرفی، از جمله لوازم الکترونیکی، لوازم خانگی و مبلمان را وارد می‌کند. تعرفه‌های این کالاها بر اساس نوع، متفاوت است، به طوری که برخی از کالاهای ضروری با تعرفه‌های پایین‌تر و کالاهای لوکس با عوارض گمرکی بالاتر مواجه هستند.
۴.۱ لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی
- لوازم خانگی: تیمور شرقی بیشتر لوازم خانگی بزرگ خود مانند یخچال، ماشین لباسشویی و کولر گازی را از کشورهایی مانند چین، ژاپن و استرالیا وارد می‌کند.
- یخچال و فریزر: معمولاً مشمول مالیات ۱۰ تا ۱۵ درصد هستند و برای واردات از کشورهای همسایه تعرفه‌های ترجیحی اعمال می‌شود.
- ماشین لباسشویی و کولر گازی: بسته به کشور مبدا ، مشمول تعرفه ۱۰ تا ۱۵ درصدی هستند.
- لوازم الکترونیکی مصرفی: لوازم الکترونیکی مانند تلویزیون، تلفن‌های هوشمند و لپ‌تاپ از واردات ضروری هستند و تعرفه‌ها معمولاً برای تشویق دسترسی به فناوری، متعادل هستند.
- تلویزیون‌ها: معمولاً مشمول مالیات ۱۰ تا ۱۵ درصد هستند و برای واردات از کشورهای عضو آسه‌آن، تعرفه‌های کمتری اعمال می‌شود.
- گوشی‌های هوشمند و لپ‌تاپ‌ها: معمولاً بسته به برند و کشور مبدا، مشمول مالیات ۵ تا ۱۰ درصدی می‌شوند.
۴.۲ مبلمان و اثاثیه
- مبلمان: مبلمان وارداتی، شامل اثاثیه منزل و اداری، بسته به جنس و مبدا ، مشمول تعرفه‌هایی از ۱۰ تا ۲۰ درصد است.
- مبلمان چوبی: معمولاً مشمول مالیات ۱۲ تا ۲۰ درصد است و برای واردات از کشورهای آسه‌آن و اقیانوس آرام، تعرفه کمتری اعمال می‌شود.
- مبلمان پلاستیکی و فلزی: مشمول تعرفه‌های ۱۰ تا ۱۵ درصدی ، بسته به کشور مبدا.
- اثاثیه منزل: اقلامی مانند فرش، پرده و محصولات دکوراسیون منزل عموماً مشمول مالیات ۸ تا ۱۵ درصد هستند و تعرفه واردات از کشورهای آسه‌آن پایین‌تر است.
۴.۳ عوارض ویژه واردات
تیمور شرقی ممکن است در صورت مشاهده فروش کالاهای مصرفی مانند لوازم الکترونیکی یا مبلمان از کشورهایی مانند چین با قیمت‌های پایین‌تر از بازار و آسیب رساندن به مشاغل محلی ، عوارض ضد دامپینگ را بر این کالاها اعمال کند.
۵. انرژی و فرآورده‌های نفتی
تیمور شرقی برای نیازهای انرژی خود، به ویژه فرآورده‌های نفتی، به شدت به واردات وابسته است. دولت برای ایجاد درآمد و در عین حال تضمین دسترسی به انرژی مقرون به صرفه برای مشاغل و مصرف‌کنندگان، تعرفه‌هایی را بر واردات انرژی اعمال می‌کند.
۵.۱ فرآورده‌های نفتی
- نفت خام و بنزین: تیمور شرقی فرآورده‌های نفتی را عمدتاً از اندونزی، استرالیا و سایر کشورهای همسایه وارد می‌کند.
- نفت خام: معمولاً مشمول تعرفه‌های صفر برای تضمین عرضه انرژی مقرون‌به‌صرفه است.
- بنزین و گازوئیل: عموماً مشمول مالیات ۵٪ هستند و برای واردات از اندونزی و استرالیا تعرفه‌های ترجیحی اعمال می‌شود.
- گازوئیل و سایر فرآورده‌های نفتی تصفیه‌شده: فرآورده‌های تصفیه‌شده مانند سوخت دیزل و روان‌کننده‌ها بسته به نوع محصول و منشأ ، مشمول مالیات ۵ تا ۱۰ درصدی هستند.
۵.۲ تجهیزات انرژی تجدیدپذیر
- پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی: برای تشویق توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، تیمور شرقی تعرفه‌های صفر را برای تجهیزات انرژی تجدیدپذیر، مانند پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی اعمال می‌کند.
۶. داروسازی و تجهیزات پزشکی
دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی مقرون‌به‌صرفه برای تیمور شرقی یک اولویت است و به همین دلیل، تعرفه‌های داروهای ضروری و تجهیزات پزشکی پایین یا صفر نگه داشته می‌شوند تا از در دسترس بودن و مقرون‌به‌صرفه بودن آنها برای مردم اطمینان حاصل شود.
۶.۱ داروسازی
- داروها: داروهای ضروری، از جمله داروهای نجات‌بخش، معمولاً مشمول تعرفه صفر هستند تا از توان خرید مردم اطمینان حاصل شود. محصولات دارویی غیرضروری بسته به نوع و کشور مبدا ممکن است با تعرفه‌های ۲ تا ۵ درصدی مواجه شوند.
۶.۲ دستگاه‌های پزشکی
- تجهیزات پزشکی: دستگاه‌های پزشکی، مانند ابزارهای تشخیصی، ابزارهای جراحی و تخت‌های بیمارستانی، بسته به نیاز محصول و کشور مبدا، عموماً مشمول تعرفه صفر یا تعرفه‌های پایین (۲٪ تا ۵٪) هستند.
۷. عوارض و معافیت‌های ویژه واردات
۷.۱ عوارض ویژه برای کشورهای غیرترجیحی
تیمور شرقی عوارض ضد دامپینگ و عوارض جبرانی را بر برخی از واردات از کشورهای غیرترجیحی که یارانه‌ای هستند یا زیر قیمت بازار فروخته می‌شوند، اعمال می‌کند. این اقدامات از صنایع محلی در برابر رقابت ناعادلانه، به ویژه در بخش‌هایی مانند فولاد ، نساجی و کشاورزی ، محافظت می‌کند.
۷.۲ توافقات دو جانبه و چند جانبه
- آسه‌آن: تیمور شرقی از کاهش یا صفر شدن تعرفه‌های کالاهایی که در اتحادیه کشورهای جنوب شرقی آسیا (آسه‌آن) معامله می‌شوند، بهره‌مند می‌شود و این امر باعث تقویت ادغام اقتصادی منطقه‌ای می‌شود.
- توافقنامه تجاری کشورهای جزیره‌ای اقیانوس آرام (PICTA): تیمور شرقی به عنوان عضوی از PICTA، از دسترسی بدون عوارض گمرکی به کالاهایی که در منطقه اقیانوس آرام مبادله می‌شوند، بهره‌مند است.
حقایق کشور
- نام رسمی: جمهوری دموکراتیک تیمور شرقی (جمهوری دموکراتیک تیمور شرقی)
- پایتخت: دیلی
- بزرگترین شهرها:
- دیلی (پایتخت و بزرگترین شهر)
- باکائو
- مالیانا
- درآمد سرانه: تقریباً ۱۵۰۰ دلار آمریکا (تخمین سال ۲۰۲۳)
- جمعیت: تقریباً ۱.۳ میلیون نفر (تخمین ۲۰۲۳)
- زبان‌های رسمی: تتوم، پرتغالی
- واحد پول: دلار آمریکا (USD)
- موقعیت مکانی: تیمور شرقی در جنوب شرقی آسیا واقع شده و نیمه شرقی جزیره تیمور را به همراه جزایر نزدیک آتاورو و جاکو اشغال کرده است. این کشور با اندونزی مرز زمینی دارد.
جغرافیای تیمور شرقی
تیمور شرقی یک کشور جزیره‌ای کوچک در جنوب شرقی آسیا است که مساحتی بالغ بر ۱۵۰۰۷ کیلومتر مربع را پوشش می‌دهد. این کشور با زمین‌های ناهموار، دشت‌های ساحلی و آب و هوای گرمسیری خود شناخته می‌شود.
- کوه‌ها: بخش مرکزی کشور تحت سلطه کوه‌ها است و کوه راملو با ارتفاع ۲۹۸۶ متر بلندترین نقطه آن است.
- آب و هوا: تیمور شرقی آب و هوای گرمسیری با فصل‌های مرطوب و خشک متمایز دارد و مناطق ساحلی آن دمای معتدلی را تجربه می‌کنند، در حالی که مناطق داخلی خنک‌تر هستند.
اقتصاد تیمور شرقی
اقتصاد تیمور شرقی عمدتاً مبتنی بر کشاورزی، نفت و گاز و کمک‌های بین‌المللی است. این کشور دارای ذخایر نفتی قابل توجهی در دریای تیمور است و درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز منبع اصلی درآمد دولت بوده است. با این حال، بخش کشاورزی همچنان بزرگترین کارفرما است و بیشتر جمعیت آن به کشاورزی معیشتی مشغولند.
۱. نفت و گاز
نفت و گاز ستون فقرات اقتصاد تیمور شرقی هستند و بخش عمده‌ای از درآمد دولت را تشکیل می‌دهند. ذخایر نفتی دریای تیمور درآمد قابل توجهی را فراهم می‌کند، اما این کشور به طور فعال به دنبال راه‌هایی برای تنوع بخشیدن به اقتصاد خود فراتر از اتکا به نفت است.
۲. کشاورزی
کشاورزی یک بخش حیاتی است و اکثریت جمعیت به کشاورزی مشغولند. محصولات کلیدی شامل قهوه ، ذرت ، برنج و کاساوا هستند. قهوه یکی از صادرات اصلی کشور است و تیمور شرقی به خاطر قهوه ارگانیک و باکیفیت خود شناخته شده است.
۳. گردشگری
گردشگری در تیمور شرقی یک بخش نوظهور است و زیبایی‌های طبیعی این کشور مانند سواحل، کوه‌ها و صخره‌های مرجانی، گردشگران ماجراجو و طبیعت‌گرد را به خود جذب می‌کند. دولت در تلاش است تا زیرساخت‌ها را برای حمایت از صنعت گردشگری توسعه دهد.
۴. کمک‌های بین‌المللی
کمک‌های بین‌المللی نقش مهمی در اقتصاد تیمور شرقی ایفا می‌کنند و پروژه‌های توسعه‌ای را تأمین مالی کرده و از بخش‌های کلیدی مانند مراقبت‌های بهداشتی، آموزش و زیرساخت‌ها حمایت می‌کنند.