گواتمالا، بزرگترین اقتصاد آمریکای مرکزی، یک کشور تجاری مهم با سیاست‌های تجارت آزاد است که برای تقویت توسعه اقتصادی و حمایت از صنایع داخلی طراحی شده است. گواتمالا به عنوان عضوی از سازمان تجارت جهانی (WTO)، سیستم تعرفه خود را با استانداردهای بین‌المللی هماهنگ می‌کند. نرخ‌های تعرفه واردات آن به گونه‌ای تنظیم شده است که از صنایع محلی حمایت کند و در عین حال دسترسی به کالاهای اساسی را با قیمت‌های رقابتی تضمین کند. علاوه بر این، گواتمالا از توافق‌نامه‌های تجارت آزاد (FTA) مختلفی که نرخ‌های تعرفه ترجیحی را برای برخی کشورها اعطا می‌کنند، بهره‌مند می‌شود و به تنوع‌بخشی به تجارت و تقویت روابط اقتصادی کمک می‌کند.
ساختار تعرفه سفارشی در گواتمالا
سیاست عمومی تعرفه در گواتمالا
رژیم گمرکی گواتمالا توسط سیستم تعرفه آمریکای مرکزی (SAC – Sistema Arancelario Centroamericano) اداره می‌شود که تعرفه‌ها را بین کشورهای آمریکای مرکزی هماهنگ می‌کند. نرخ‌های تعرفه در گواتمالا برای دستیابی به اهداف زیر تعیین شده‌اند:
- درآمدزایی: تعرفه‌های وارداتی منبع اساسی درآمد دولت هستند.
- حمایت از صنایع محلی: تعرفه‌های بالاتر برای کالاهایی که با محصولات تولید داخل رقابت می‌کنند، به ویژه در کشاورزی و تولید، اعمال می‌شود.
- تشویق سرمایه‌گذاری: تعرفه‌های پایین عموماً برای کالاهای سرمایه‌ای و نهاده‌های لازم برای تولید محلی اعمال می‌شود و توسعه صنعتی را تقویت می‌کند.
- ادغام تجارت منطقه‌ای: گواتمالا به عنوان عضوی از بازار مشترک آمریکای مرکزی (CACM)، تعرفه‌های یکسانی را برای اکثر محصولات مبادله شده در آمریکای مرکزی اعمال می‌کند.
سیستم تعرفه گواتمالا از سیستم طبقه‌بندی هماهنگ (HS) پیروی می‌کند که نرخ‌های تعرفه را بر اساس دسته محصول تعیین می‌کند. تعرفه‌ها از 0٪ تا 40٪ متغیر است و اکثر کالاها بین 0٪ تا 15٪ قرار دارند.
موافقت‌نامه‌های تعرفه ترجیحی
سیاست تجاری گواتمالا از چندین توافقنامه تجارت آزاد (FTA) بهره می‌برد که تعرفه‌های کالاهای خاص وارداتی از کشورهای شریک را کاهش یا حذف می‌کنند. مهمترین توافقنامه‌ها عبارتند از:
- توافقنامه تجارت آزاد آمریکای مرکزی (CAFTA-DR): این توافقنامه بین ایالات متحده، کشورهای آمریکای مرکزی و جمهوری دومینیکن، تعرفه‌های کالاهای مبادله شده بین کشورهای عضو را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.
- توافقنامه همکاری با اتحادیه اروپا (EU): گواتمالا از تعرفه‌های ترجیحی برای طیف وسیعی از محصولات تجاری با اتحادیه اروپا برخوردار است.
- توافقنامه تجارت آزاد مکزیک و گواتمالا: این توافقنامه دوجانبه، تعرفه‌های کمتری را برای کالاهایی که بین مکزیک و گواتمالا مبادله می‌شوند، فراهم می‌کند.
- بازار مشترک آمریکای مرکزی (CACM): گواتمالا بخشی از این بلوک تجاری منطقه‌ای است که امکان جابجایی کالا بدون عوارض گمرکی بین کشورهای عضو، از جمله السالوادور، هندوراس، نیکاراگوئه و کاستاریکا را فراهم می‌کند.
عوارض و محدودیت‌های ویژه واردات
علاوه بر تعرفه‌های استاندارد، گواتمالا ممکن است برای محافظت از صنایع داخلی یا رفع عدم تعادل تجاری، عوارض وارداتی ویژه‌ای را بر روی برخی محصولات اعمال کند. این موارد عبارتند از:
- عوارض ضد دامپینگ: برای جلوگیری از رقابت ناعادلانه با تولیدکنندگان محلی، به محصولاتی که با قیمت پایین‌تر از بازار وارد می‌شوند، اعمال می‌شود.
- عوارض گمرکی: برخی کالاها مانند الکل، تنباکو و فرآورده‌های نفتی علاوه بر تعرفه‌های وارداتی، مشمول مالیات غیرمستقیم نیز می‌شوند.
- عوارض زیست‌محیطی: محصولاتی که تأثیر منفی بر محیط زیست دارند، مانند پلاستیک و مواد خطرناک، ممکن است با مالیات یا محدودیت‌های اضافی مواجه شوند.
دسته بندی محصولات و نرخ های تعرفه مربوطه
محصولات کشاورزی
۱. محصولات لبنی
گواتمالا به دلیل محدودیت تولید داخلی، مقدار قابل توجهی از محصولات لبنی، به ویژه پنیر، شیر خشک و کره را وارد می‌کند.
- تعرفه عمومی: محصولات لبنی مانند شیر، کره و پنیر معمولاً مشمول تعرفه‌های ۱۵ تا ۲۰ درصدی هستند.
- تعرفه‌های ترجیحی: تعرفه‌های کاهش‌یافته برای واردات لبنیات از ایالات متحده تحت CAFTA-DR و از اتحادیه اروپا تحت توافقنامه همکاری اعمال می‌شود.
- عوارض ویژه: عوارض ضد دامپینگ ممکن است بر محصولات لبنی از کشورهایی که در آنها شیوه‌های قیمت‌گذاری ناعادلانه یا یارانه‌ها باعث ایجاد اختلال در بازار می‌شود، اعمال شود.
۲. گوشت و مرغ
بخش گوشت و مرغ هم برای مصرف داخلی و هم برای واردات حیاتی است و گواتمالا برای تأمین تقاضا به واردات متکی است.
- تعرفه عمومی: محصولات گوشتی، شامل گوشت گاو، خوک و مرغ، با تعرفه‌هایی از 10 تا 25 درصد مواجه هستند. گوشت تازه معمولاً با تعرفه‌های کمتری نسبت به گوشت‌های فرآوری شده مواجه است.
- تعرفه‌های ترجیحی: طبق CAFTA-DR، واردات گوشت از ایالات متحده از تعرفه‌های کاهش یافته یا صفر برای برخی محصولات بهره‌مند می‌شود و برای تعرفه‌های باقی‌مانده یک دوره حذف تدریجی وجود دارد.
- عوارض ویژه: ممکن است سهمیه‌های وارداتی برای محصولات گوشتی خاص، به ویژه مرغ منجمد، اعمال شود تا از تولیدکنندگان محلی حمایت شود. واردات بیش از سهمیه با تعرفه‌های بالاتر مواجه می‌شود.
۳. میوه‌ها و سبزیجات
گواتمالا تولیدکننده‌ی اصلی میوه و سبزیجات است، اما برای تأمین تقاضای داخلی، به‌ویژه برای محصولات عجیب‌وغریب یا خارج از فصل، انواع مختلفی از این محصولات را نیز وارد می‌کند.
- تعرفه عمومی: میوه‌ها و سبزیجات تازه معمولاً بسته به نوع محصول، با تعرفه‌هایی بین ۰ تا ۱۵ درصد مواجه هستند.
- تعرفه‌های ترجیحی: تعرفه‌های کاهش‌یافته برای واردات از کشورهای عضو بازار مشترک آمریکای مرکزی (CACM) و از ایالات متحده تحت CAFTA-DR اعمال می‌شود.
- عوارض ویژه: ممکن است برای حمایت از کشاورزان محلی در فصل برداشت برای میوه‌ها و سبزیجات خاص، مانند گوجه‌فرنگی یا پیاز، تعرفه‌های فصلی اعمال شود.
کالاهای صنعتی
۱. خودرو و قطعات خودرو
خودرو و قطعات خودرو از اقلام وارداتی مهم گواتمالا هستند و تعرفه‌های وضع شده برای آنها به منظور تنظیم بازار و تشویق توسعه مونتاژ و تولید محلی وضع شده است.
- تعرفه عمومی: خودروهای وارداتی بسته به نوع و سن خودرو، مشمول تعرفه‌هایی از ۵ تا ۲۰ درصد هستند. قطعات خودرو نیز با تعرفه‌هایی از ۵ تا ۱۵ درصد مواجه هستند.
- تعرفه‌های ترجیحی: وسایل نقلیه و قطعات خودرو از ایالات متحده و مکزیک از تعرفه‌های کاهش یافته یا صفر تحت CAFTA-DR و توافقنامه تجارت آزاد مکزیک-گواتمالا بهره‌مند می‌شوند.
- عوارض ویژه: ممکن است عوارض اضافی مالیات غیرمستقیم برای خودروهای لوکس و خودروهای دارای موتورهای بزرگ اعمال شود. ممکن است برای ارتقای بهره‌وری انرژی، عوارض زیست‌محیطی بر خودروهای با آلایندگی بالا اعمال شود.
۲. لوازم الکترونیکی و کالاهای مصرفی
لوازم الکترونیکی مصرفی مانند تلفن‌های هوشمند، رایانه‌ها و لوازم خانگی در گواتمالا تقاضای زیادی دارند و تعرفه‌های متوسطی برای این واردات اعمال می‌شود.
- تعرفه عمومی: کالاهای الکترونیکی معمولاً بسته به نوع محصول، با تعرفه‌هایی بین ۵ تا ۱۵ درصد مواجه هستند.
- تعرفه‌های ترجیحی: طبق CAFTA-DR و توافقنامه همکاری با اتحادیه اروپا، لوازم الکترونیکی وارداتی از ایالات متحده و اتحادیه اروپا از کاهش تعرفه‌ها یا دسترسی بدون عوارض گمرکی بهره‌مند می‌شوند.
- عوارض ویژه: برخی از لوازم الکترونیکی، به ویژه آنهایی که مصرف انرژی بالایی دارند یا مواد خطرناکی دارند، ممکن است با مالیات‌های زیست‌محیطی یا محدودیت‌های اضافی مواجه شوند.
منسوجات و پوشاک
۱. پوشاک
گواتمالا مقدار قابل توجهی پوشاک وارد می‌کند، اگرچه صنعت نساجی و تولید پوشاک آن نیز رو به رشد است. تعرفه‌های وضع شده بر پوشاک وارداتی به گونه‌ای تنظیم شده‌اند که از تولیدکنندگان داخلی محافظت کنند و در عین حال امکان دسترسی به پوشاک مقرون به صرفه را برای مصرف‌کنندگان فراهم کنند.
- تعرفه عمومی: واردات پوشاک با تعرفه‌هایی از 10 تا 25 درصد مواجه است و نرخ‌های بالاتری برای پوشاک تکمیل‌شده اعمال می‌شود.
- تعرفه‌های ترجیحی: طبق CAFTA-DR و توافقنامه همکاری با اتحادیه اروپا، واردات پوشاک از ایالات متحده و اتحادیه اروپا از کاهش تعرفه‌ها یا دسترسی بدون عوارض گمرکی بهره‌مند می‌شوند.
- عوارض ویژه: عوارض ضد دامپینگ ممکن است بر واردات پوشاک از کشورهایی که در آنها شیوه‌های مختل‌کننده بازار، مانند تولید کم‌هزینه یا دامپینگ، شناسایی شده است، اعمال شود.
۲. کفش
واردات کفش نقش مهمی در بخش خرده فروشی گواتمالا ایفا می‌کند و تعرفه‌ها برای محافظت از تولیدکنندگان محلی و در عین حال تضمین دسترسی به محصولات مقرون به صرفه اعمال می‌شوند.
- تعرفه عمومی: کفش بسته به نوع و جنس آن، مشمول تعرفه‌هایی از ۱۰ تا ۲۰ درصد است.
- تعرفه‌های ترجیحی: کاهش تعرفه‌ها یا دسترسی بدون عوارض گمرکی برای کفش‌های وارداتی از ایالات متحده تحت CAFTA-DR و اتحادیه اروپا تحت توافقنامه انجمن اعمال می‌شود.
- عوارض ویژه: ممکن است عوارض ضد دامپینگ بر کفش‌های ارزان‌قیمت از کشورهایی که درگیر شیوه‌های تجاری ناعادلانه مانند دامپینگ یا قیمت‌گذاری پایین‌تر از حد مجاز هستند، اعمال شود.
مواد اولیه و مواد شیمیایی
۱. محصولات فلزی
محصولات فلزی برای صنایع ساختمانی و تولیدی گواتمالا ضروری هستند. این واردات بر اساس طبقه‌بندی و کاربرد نهایی خود با تعرفه مواجه می‌شوند.
- تعرفه عمومی: محصولات فلزی مانند فولاد، آلومینیوم و مس با تعرفه‌هایی از ۵٪ تا ۱۵٪ مواجه هستند.
- تعرفه‌های ترجیحی: تعرفه‌های کاهش‌یافته برای واردات فلز از کشورهای CAFTA-DR و اتحادیه اروپا تحت توافقنامه همکاری اعمال می‌شود.
- عوارض ویژه: عوارض ضد دامپینگ ممکن است بر واردات فلزات از کشورهایی مانند چین یا هند که در آنها تولید یارانه‌ای یا اختلال در بازار رخ می‌دهد، اعمال شود.
۲. محصولات شیمیایی
گواتمالا طیف گسترده‌ای از مواد شیمیایی را برای مصارف صنعتی، کشاورزی و دارویی وارد می‌کند. تعرفه‌های واردات مواد شیمیایی بسته به طبقه‌بندی محصول متفاوت است.
- تعرفه عمومی: محصولات شیمیایی با تعرفه‌هایی بین ۵ تا ۱۵ درصد مواجه هستند و نرخ‌های پایین‌تری برای مواد شیمیایی ضروری مورد استفاده در تولید و کشاورزی اعمال می‌شود.
- تعرفه‌های ترجیحی: کاهش تعرفه‌ها یا دسترسی بدون عوارض گمرکی برای مواد شیمیایی وارداتی از ایالات متحده تحت CAFTA-DR و از اتحادیه اروپا تحت توافقنامه همکاری اعمال می‌شود.
- وظایف ویژه: مواد شیمیایی خطرناک ممکن است بر اساس نگرانی‌های زیست‌محیطی و بهداشت عمومی با محدودیت‌ها یا وظایف اضافی مواجه شوند.
ماشین آلات و تجهیزات
۱. ماشین‌آلات صنعتی
ماشین‌آلات صنعتی برای بخش‌های رو به رشد تولید و کشاورزی گواتمالا بسیار مهم هستند. برای ترویج صنعتی شدن، تعرفه‌های ماشین‌آلات عموماً پایین است.
- تعرفه عمومی: واردات ماشین‌آلات صنعتی بسته به نوع ماشین‌آلات و کاربرد مورد نظر آن، با تعرفه‌ای از 0٪ تا 10٪ مواجه است.
- تعرفه‌های ترجیحی: طبق CAFTA-DR و توافقنامه همکاری با اتحادیه اروپا، ماشین‌آلات وارداتی از ایالات متحده و اتحادیه اروپا اغلب از کاهش تعرفه‌ها یا دسترسی بدون عوارض گمرکی بهره‌مند می‌شوند.
- عوارض ویژه: ممکن است عوارض اضافی برای واردات ماشین‌آلات از کشورهایی که در آنها رویه‌های تجاری ناعادلانه یا تحریف بازار شناسایی شده است، اعمال شود.
۲. تجهیزات پزشکی
تجهیزات پزشکی برای بخش مراقبت‌های بهداشتی گواتمالا حیاتی است و تعرفه‌های این کالاها پایین نگه داشته می‌شود تا دسترسی به لوازم بهداشتی مقرون‌به‌صرفه تضمین شود.
- تعرفه عمومی: تجهیزات پزشکی، مانند ابزارهای تشخیصی، لوازم بیمارستانی و ابزارهای جراحی، معمولاً با تعرفه‌هایی بین ۰ تا ۱۰ درصد مواجه هستند.
- تعرفه‌های ترجیحی: کاهش تعرفه‌ها یا دسترسی بدون عوارض گمرکی برای تجهیزات پزشکی وارداتی از ایالات متحده تحت CAFTA-DR و از اتحادیه اروپا تحت توافقنامه انجمن اعمال می‌شود.
- وظایف ویژه: در مواقع اضطراری بهداشتی، مانند بیماری همه‌گیر کووید-۱۹، گواتمالا ممکن است تعرفه‌های مربوط به تجهیزات پزشکی حیاتی را برای اطمینان از در دسترس بودن آنها لغو کند.
عوارض ویژه واردات بر اساس کشور مبدا
عوارض واردات محصولات از کشورهای خاص
گواتمالا ممکن است عوارض یا محدودیت‌های ویژه‌ای را بر واردات از کشورهای خاص، به ویژه در موارد رویه‌های تجاری ناعادلانه، مانند دامپینگ یا یارانه، اعمال کند.
- چین: گواتمالا ممکن است عوارض ضد دامپینگ را بر محصولات خاص چینی، به ویژه در بخش‌هایی مانند نساجی، فولاد و الکترونیک، که در آنها شیوه‌های قیمت‌گذاری ناعادلانه یا یارانه‌ها شناسایی می‌شوند، اعمال کند.
- ایالات متحده و اتحادیه اروپا: طبق CAFTA-DR و توافقنامه همکاری، اکثر واردات از ایالات متحده و اتحادیه اروپا از کاهش تعرفه‌ها یا دسترسی بدون عوارض گمرکی بهره‌مند می‌شوند. با این حال، اگر محصولات خاص صنایع محلی را تهدید کنند، ممکن است با محدودیت‌ها یا عوارض گمرکی بیشتری مواجه شوند.
- کشورهای آمریکای مرکزی: کالاهایی که از کشورهای عضو CACM منشأ می‌گیرند، عموماً بدون عوارض گمرکی وارد گواتمالا می‌شوند، مشروط بر اینکه قوانین مبدا را رعایت کنند.
ترجیحات تعرفه‌ای برای کشورهای در حال توسعه
گواتمالا تحت توافق‌نامه‌های تجارت جهانی، به واردات از برخی کشورهای در حال توسعه، امتیازات تعرفه‌ای ترجیحی اعطا می‌کند. تحت سیستم عمومی ترجیحات (GSP) ، گواتمالا از تعرفه‌های کاهش‌یافته یا صفر برای محصولات خاص وارداتی از کشورهای در حال توسعه، به‌ویژه برای کالاهای کشاورزی، منسوجات و مواد اولیه، برخوردار است.
اطلاعات ضروری درباره گواتمالا
- نام رسمی: جمهوری گواتمالا
- پایتخت: گواتمالا سیتی
- بزرگترین شهرها:
- شهر گواتمالا
- میکسکو
- ویلا نوئوا
- درآمد سرانه: ۴۸۰۰ دلار آمریکا (تا سال ۲۰۲۳)
- جمعیت: تقریباً ۱۸ میلیون نفر
- زبان رسمی: اسپانیایی
- واحد پول: کتزال گواتمالا (GTQ)
- موقعیت جغرافیایی: این کشور در آمریکای مرکزی واقع شده و از شمال و غرب با مکزیک، از شمال شرقی با بلیز، از شرق با هندوراس، از جنوب شرقی با السالوادور و از جنوب با اقیانوس آرام هم‌مرز است.
جغرافیا، اقتصاد و صنایع عمده گواتمالا
جغرافیای گواتمالا
گواتمالا کشوری در آمریکای مرکزی با چشم‌اندازی متنوع شامل کوه‌های آتشفشانی، جنگل‌های بارانی گرمسیری و دشت‌های ساحلی است. این کشور به دلیل تنوع زیستی غنی و زمین‌های حاصلخیز خود که از کشاورزی، یکی از بخش‌های کلیدی اقتصاد آن، پشتیبانی می‌کند، شناخته شده است. آب و هوای گواتمالا بسته به ارتفاع، به طور قابل توجهی متفاوت است و از شرایط گرمسیری در امتداد سواحل تا آب و هوای معتدل در ارتفاعات متغیر است.
اقتصاد گواتمالا
گواتمالا بزرگترین اقتصاد آمریکای مرکزی را دارد که با طیف متنوعی از صنایع مشخص می‌شود. کشاورزی نقش محوری در اقتصاد دارد و صادرات عمده آن شامل قهوه، شکر، موز و سبزیجات است. این کشور همچنین دارای یک پایگاه صنعتی رو به رشد، به ویژه در تولید، نساجی و غذاهای فرآوری شده است.
در سال‌های اخیر، گواتمالا با ترویج سرمایه‌گذاری در بخش‌های کلیدی مانند گردشگری، انرژی و فناوری اطلاعات، بر تنوع‌بخشی به اقتصاد خود تمرکز کرده است. دولت سیاست‌هایی را با هدف بهبود فضای کسب‌وکار، از جمله ساده‌سازی رویه‌های گمرکی و کاهش تعرفه‌های کالاهای سرمایه‌ای و مواد اولیه، اجرا کرده است.
صنایع اصلی گواتمالا
۱. کشاورزی
کشاورزی همچنان سنگ بنای اقتصاد گواتمالا است و بخش قابل توجهی از جمعیت را به کار می‌گیرد. محصولات کلیدی کشاورزی شامل قهوه، موز، شکر و سبزیجات است. گواتمالا یکی از صادرکنندگان برتر قهوه و موز در جهان است و بخش کشاورزی همچنان یکی از عوامل کلیدی درآمد ارزی است.
۲. تولید
بخش تولید در حال گسترش است و صنایعی مانند فرآوری مواد غذایی، نساجی و پلاستیک نقش مهمی در اقتصاد صادراتی این کشور ایفا می‌کنند. گواتمالا تحت CAFTA-DR صادرکننده اصلی منسوجات و پوشاک به ایالات متحده است.
۳. معدن
معدن، به ویژه استخراج فلزات گرانبها مانند طلا و نقره، بخش مهمی در گواتمالا است. این کشور همچنین ذخایر قابل توجهی از سایر مواد معدنی، از جمله نیکل و روی، دارد که به درآمدهای صادراتی کمک می‌کنند.
۴. گردشگری
گردشگری در گواتمالا یک صنعت رو به رشد است و جاذبه‌هایی از جمله ویرانه‌های باستانی مایاها مانند تیکال و زیبایی‌های دریاچه آتیتلان در آن وجود دارد. میراث فرهنگی، مناظر طبیعی و شهرهای استعماری این کشور، آن را به مقصدی محبوب برای گردشگران بین‌المللی تبدیل کرده است.
۵. انرژی
گواتمالا در تلاش است تا منابع انرژی خود را متنوع کند و تمرکز خود را بر انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی برق‌آبی و انرژی زمین‌گرمایی قرار داده است. منابع طبیعی فراوان این کشور، آن را در موقعیت مناسبی برای توسعه بخش انرژی‌های تجدیدپذیر خود قرار داده است و به مصرف داخلی و صادرات به کشورهای همسایه کمک می‌کند.