مونته‌نگرو، کشوری کوچک واقع در ساحل دریای آدریاتیک در جنوب شرقی اروپا، به خاطر مناظر زیبا، تاریخ غنی و موقعیت استراتژیک خود در تقاطع اروپای غربی و شرقی شناخته شده است. مونته‌نگرو از زمان کسب استقلال در سال ۲۰۰۶، اقتصادی نسبتاً باز و آزاد را توسعه داده است که به طور قابل توجهی به تجارت بین‌المللی متکی است. سیستم تعرفه‌ای این کشور بخش حیاتی از چارچوب اقتصادی آن است و واردات را که از بخش‌های رو به رشد آن مانند گردشگری، انرژی، تولید و کشاورزی پشتیبانی می‌کند، تسهیل می‌کند.
مونته‌نگرو عضو چندین سازمان بین‌المللی، از جمله سازمان تجارت جهانی (WTO) است و همچنین دارای توافقنامه تثبیت و همکاری (SAA) با اتحادیه اروپا (EU) است که دسترسی تجاری ترجیحی بین دو طرف را فراهم می‌کند. مونته‌نگرو علاوه بر تعرفه‌های تعیین‌شده توسط اتحادیه اروپا، مقررات گمرکی و تعرفه‌ای خود را اعمال می‌کند که بسته به نوع کالای وارداتی و کشور مبدا متفاوت است.
نرخ‌های تعرفه گمرکی برای محصولات وارداتی به مونته‌نگرو
مونته‌نگرو به عنوان بخشی از تعهد این کشور به ادغام در اتحادیه اروپا، یک سیستم تعرفه گمرکی را اجرا می‌کند که با مقررات اتحادیه اروپا (EU) همسو است. نرخ‌های تعرفه بر اساس کد سیستم هماهنگ (HS) تعیین می‌شوند که محصولات را بر اساس ماهیت آنها طبقه‌بندی می‌کند. عوارض واردات بر کالاهای وارداتی از کشورهای خارج از اتحادیه اروپا اعمال می‌شود، در حالی که واردات از کشورهای عضو اتحادیه اروپا به دلیل توافقنامه تجاری دوجانبه (SAA) بین مونته‌نگرو و اتحادیه اروپا از رفتار تعرفه‌ای ترجیحی برخوردار است.
۱. محصولات کشاورزی
کشاورزی بخش مهمی در مونته‌نگرو است، اگرچه این کشور بخش قابل توجهی از محصولات کشاورزی خود را وارد می‌کند. نرخ تعرفه کالاهای کشاورزی بسته به نوع محصول و کشور مبدا متفاوت است. محصولات کشاورزی وارداتی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا معمولاً از تعرفه‌های کاهش یافته یا صفر برخوردارند، در حالی که محصولات وارداتی از کشورهای غیر اتحادیه اروپا مشمول تعرفه‌های استاندارد هستند.
دسته بندی های کلیدی تعرفه برای محصولات کشاورزی
- غلات (کدهای HS 1001-1008)
- گندم: ۰٪ (تعرفه ترجیحی برای واردات اتحادیه اروپا)
- برنج: ۱۰٪
- ذرت: ۵٪
- میوه‌ها (کدهای HS 0801-0810)
- سیب، گلابی و مرکبات: ۱۰٪ (تعرفه استاندارد برای کشورهای غیر اتحادیه اروپا)
- موز: ۱۵٪ (تعرفه کشور کامله‌الوداد)
- میوه‌های گرمسیری (مثل انبه، پاپایا): ۱۲-۱۵٪
- سبزیجات (کدهای HS 0701-0709)
- گوجه فرنگی: ۵-۱۰٪
- سیب‌زمینی: ۵٪
- فلفل و خیار: ۵-۱۰٪
- گوشت و فرآورده‌های حیوانی (کدهای HS 0201-0209)
- گوشت گاو: ۱۵٪
- مرغ: ۱۰٪
- گوشت خوک: ۱۰٪
- محصولات لبنی: ۱۰-۱۵٪
عوارض ویژه واردات محصولات کشاورزی
مونته‌نگرو بر اساس توافق‌نامه‌های تجاری و کشور مبدا، برای برخی از محصولات کشاورزی عوارض وارداتی ویژه‌ای اعمال می‌کند:
- واردات از اتحادیه اروپا
- محصولات کشاورزی مانند میوه، سبزیجات و گوشت وارداتی از اتحادیه اروپا از نرخ‌های ترجیحی، اغلب با تعرفه صفر، برخوردارند. به عنوان مثال، واردات گوشت گاو، مرغ و سبزیجات به اتحادیه اروپا ممکن است از نرخ‌های تعرفه کاهش یافته یا صفر تحت SAA بهره‌مند شوند.
- واردات از کشورهای عضو توافقنامه تجارت آزاد اروپای مرکزی (CEFTA)
- مونته‌نگرو همچنین عضو CEFTA است که نرخ‌های تعرفه ترجیحی را برای کالاهایی که بین کشورهای عضو CEFTA، از جمله صربستان، آلبانی و مقدونیه شمالی، مبادله می‌شوند، اعطا می‌کند. این رفتار ترجیحی به کاهش هزینه واردات کشاورزی از این کشورها کمک می‌کند.
- واردات از کشورهای ثالث (غیر اتحادیه اروپا/CEFTA)
- محصولات کشاورزی از کشورهای خارج از این توافق‌نامه‌ها مشمول تعرفه‌های استاندارد کشور دوستدار ملت (MFN) هستند که عموماً بالاتر است. به عنوان مثال، واردات برنج از کشورهایی مانند هند یا تایلند مشمول 10٪ عوارض است.
۲. کالاهای تولیدی و محصولات صنعتی
کالاهای تولیدی، از ماشین‌آلات و لوازم الکترونیکی گرفته تا مواد شیمیایی و وسایل نقلیه، بخش بزرگی از واردات مونته‌نگرو را تشکیل می‌دهند. این محصولات نقش حیاتی در فعالیت‌های اقتصادی کشور، به‌ویژه در گردشگری، توسعه زیرساخت‌ها و تولید انرژی دارند.
دسته بندی های کلیدی تعرفه برای کالاهای تولیدی
- ماشین آلات و تجهیزات الکتریکی (کدهای HS 84، 85)
- ترانسفورماتورهای الکتریکی: ۵-۱۰٪
- ژنراتورها: ۵٪
- کامپیوترها و تجهیزات پردازش داده: ۵٪
- وسایل نقلیه (کدهای HS 8701-8716)
- وسایل نقلیه مسافربری: ۱۰-۱۵٪ (بسته به حجم موتور)
- وسایل نقلیه تجاری: ۱۰-۱۵٪
- محصولات شیمیایی (کدهای HS 2801-2926)
- کودها: ۵٪
- محصولات دارویی: ۱۰٪
- پلاستیک و پلیمر: 0-10٪
عوارض ویژه واردات برای کالاهای تولیدی
- واردات از اتحادیه اروپا
- کالاهای تولیدی کشورهای اتحادیه اروپا در نتیجه توافق تجاری آفریقای جنوبی از تعرفه‌های کاهش یافته یا صفر بهره‌مند می‌شوند. به عنوان مثال، ماشین‌آلات، وسایل نقلیه و لوازم الکترونیکی ساخت اروپا معمولاً بدون عوارض گمرکی یا با تعرفه‌های پایین‌تر وارد مونته‌نگرو می‌شوند.
- واردات از کشورهای CEFTA
- به عنوان بخشی از CEFTA، مونته‌نگرو تعرفه‌های کمتری را برای کالاهای تولیدی وارداتی از کشورهای عضو ارائه می‌دهد. این شامل وسایل نقلیه، ماشین‌آلات و تجهیزات الکترونیکی از کشورهایی مانند صربستان، آلبانی و مقدونیه شمالی می‌شود.
- واردات از سایر کشورهای ثالث
- محصولات کشورهای غیر عضو اتحادیه اروپا و غیر عضو CEFTA مشمول نرخ‌های MFN هستند که می‌توانند بالاتر باشند. به عنوان مثال، وسایل نقلیه وارداتی از کشورهایی مانند ژاپن، کره جنوبی یا ایالات متحده ممکن است در مقایسه با واردات اتحادیه اروپا یا CEFTA تعرفه بالاتری را شامل شوند.
۳. کالاهای مصرفی
کالاهای مصرفی، از جمله لوازم الکترونیکی، پوشاک و لوازم خانگی، برای بازار مونته‌نگرو ضروری هستند. همانند سایر کالاهای وارداتی، تعرفه‌های محصولات مصرفی تا حد زیادی به مبدا کالا و طبقه‌بندی آنها تحت سیستم هماهنگ‌شده بستگی دارد.
دسته بندی های کلیدی تعرفه برای کالاهای مصرفی
- لوازم الکترونیکی و برقی (کدهای HS 85، 84)
- گوشی‌های هوشمند: ۱۰٪
- لپ‌تاپ و کامپیوتر: ۱۰٪
- لوازم خانگی (مثلاً یخچال، ماشین لباسشویی): ۱۵٪
- پوشاک و کفش (کدهای HS 6101-6117، 6401-6406)
- پوشاک: ۱۰-۲۰٪
- کفش: ۱۰-۱۵٪
- وسایل و مبلمان خانگی (کدهای HS 9401-9403)
- مبلمان: ۱۵٪
- وسایل آشپزخانه: ۱۰٪
عوارض ویژه واردات کالاهای مصرفی
- واردات از اتحادیه اروپا
- کالاهای مصرفی مانند پوشاک، لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی وارداتی از کشورهای اتحادیه اروپا تحت توافقنامه SAA از تعرفه‌های کاهش یافته یا صفر بهره‌مند می‌شوند. به عنوان مثال، لوازم الکترونیکی مانند تلفن‌های هوشمند و لپ‌تاپ از کشورهای اتحادیه اروپا ممکن است بدون عوارض گمرکی وارد مونته‌نگرو شوند.
- واردات از چین و سایر کشورهای غیر اتحادیه اروپا
- چین یکی از تأمین‌کنندگان مهم کالاهای مصرفی مونته‌نگرو، از جمله لوازم الکترونیکی و پوشاک، است. این کالاها معمولاً تعرفه‌های استانداردی تحت نرخ MFN دارند. به عنوان مثال، گوشی‌های هوشمند چینی ممکن است مشمول تعرفه ۱۰٪ شوند، در حالی که لوازم الکترونیکی ممکن است ۱۵٪ عوارض واردات داشته باشند.
۴. مواد اولیه و محصولات انرژی
واردات انرژی برای مونته‌نگرو ضروری است، زیرا این کشور مقادیر کافی نفت، گاز طبیعی یا زغال سنگ برای تأمین نیازهای انرژی داخلی خود تولید نمی‌کند. بنابراین بخش انرژی به شدت به واردات وابسته است که مشمول مقررات تعرفه‌ای خاصی است.
دسته بندی های کلیدی تعرفه برای مواد اولیه و محصولات انرژی
- نفت خام و فرآورده‌های نفتی (کدهای HS 2709-2713)
- نفت خام: ۰٪ (به دلایل امنیت انرژی، معاف از عوارض)
- فرآورده‌های نفتی تصفیه‌شده: ۱۰٪
- گاز طبیعی (کدهای HS 2711-2712)
- گاز طبیعی: ۰٪ (وارداتی بدون عوارض گمرکی)
- فلزات و مواد معدنی (کدهای HS 7201-7408)
- آهن و فولاد: ۵-۱۰٪
- مس: ۵-۱۰٪
عوارض ویژه واردات برای محصولات انرژی
- واردات از روسیه و سایر کشورهای مستقل مشترک المنافع
- مونته‌نگرو، مانند بسیاری از کشورهای دیگر بالکان، از نظر تاریخی برای واردات انرژی به روسیه و سایر کشورهای مستقل مشترک‌المنافع وابسته بوده است. محصولات انرژی مانند گاز طبیعی و نفت خام معمولاً بدون عوارض گمرکی وارد می‌شوند که بخشی از ترتیبات امنیت انرژی این کشور با روسیه است.
حقایق کشور
- نام رسمی: مونته‌نگرو
- پایتخت: پودگوریتسا
- سه شهر بزرگ:
- پودگوریتسا (پایتخت)
- نیکشیچ
- هرتسگ نووی
- درآمد سرانه: ۸۰۰۰ دلار (تقریبی، طبق آخرین تخمین‌ها)
- جمعیت: ۶۲۲۰۰۰ نفر
- زبان رسمی: مونته‌نگرویی (رسمی)، صربی، کرواتی، بوسنیایی، آلبانیایی (به عنوان زبان‌های اقلیت شناخته می‌شوند)
- واحد پول: یورو (€)
- موقعیت: جنوب شرقی اروپا، در ساحل دریای آدریاتیک، هم‌مرز با کرواسی، بوسنی و هرزگوین، صربستان، کوزوو و آلبانی
جغرافیا، اقتصاد و صنایع عمده
جغرافیا
مونته‌نگرو کشوری کوچک و کوهستانی است که در ساحل دریای آدریاتیک واقع شده و از غرب با کرواسی، از شمال غربی با بوسنی و هرزگوین، از شمال شرقی با صربستان، از شرق با کوزوو و از جنوب شرقی با آلبانی هم‌مرز است. این کشور دارای زمینی ناهموار با کوه‌های شیب‌دار و دشت ساحلی باریک است. خلیج کوتور یکی از متمایزترین ویژگی‌های جغرافیایی مونته‌نگرو است و خط ساحلی این کشور مناظر دیدنی از دریای آدریاتیک را ارائه می‌دهد. آب و هوای مونته‌نگرو در امتداد ساحل مدیترانه‌ای و در داخل قاره‌ای است که منطقه ساحلی را به ویژه برای گردشگری محبوب می‌کند.
اقتصاد
مونته‌نگرو اقتصادی نسبتاً کوچک اما رو به رشد دارد که با تکیه بر خدمات، به ویژه گردشگری، مشخص می‌شود. این کشور پیشرفت قابل توجهی در توسعه زیرساخت‌های خود داشته است که از بخش‌هایی مانند حمل و نقل، انرژی و ارتباطات از راه دور پشتیبانی می‌کند. اقتصاد مونته‌نگرو به عنوان یکی از سریع‌ترین اقتصادهای در حال رشد در بالکان در نظر گرفته می‌شود، که دلیل اصلی آن گردشگری است که بخش قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد.
سیاست تجاری این کشور در جهت آزادسازی اقتصاد و تسهیل ادغام با اتحادیه اروپا و بازارهای منطقه‌ای است. صادرات کلیدی مونته‌نگرو شامل آلومینیوم، ماشین‌آلات الکتریکی، محصولات کشاورزی و تنباکو است. واردات عمدتاً شامل ماشین‌آلات، تجهیزات حمل و نقل، سوخت و مواد شیمیایی است.
صنایع عمده
- گردشگری: مونته‌نگرو به خاطر زیبایی‌های طبیعی‌اش، از جمله سواحل بکر، کوه‌ها و شهرهای تاریخی‌اش مشهور است. صنعت گردشگری یکی از بزرگترین عوامل مؤثر در تولید ناخالص داخلی این کشور است و سالانه میلیون‌ها بازدیدکننده را به خود جذب می‌کند.
- انرژی: مونته‌نگرو بخش انرژی رو به رشدی دارد که عمدتاً مبتنی بر انرژی برق‌آبی است و به دنبال تنوع بخشیدن به منابع انرژی خود است. این کشور واردکننده خالص انرژی، به ویژه نفت و گاز طبیعی است.
- تولید آلومینیوم: این کشور بخش قابل توجهی از تولید آلومینیوم را در خود جای داده است و کارخانه آلومینیوم KAP یکی از بزرگترین مجتمع‌های صنعتی آن است.
- کشاورزی: کشاورزی نقش حیاتی در اقتصاد مونته‌نگرو ایفا می‌کند و این کشور میوه، سبزیجات، تنباکو و شراب صادر می‌کند.