Ghana, một quốc gia Tây Phi có nền kinh tế phát triển nhanh, là một nhân tố quan trọng trong cả thương mại khu vực và quốc tế. Các chính sách thương mại của nước này được thiết kế để thúc đẩy phát triển kinh tế, bảo vệ các ngành công nghiệp địa phương và tăng doanh thu cho chính phủ. Thuế nhập khẩu đóng vai trò trung tâm trong các chính sách này, giúp điều chỉnh dòng hàng hóa vào nước này, tạo ra doanh thu và khuyến khích sản xuất tại địa phương. Hệ thống thuế quan của Ghana được xây dựng để ưu tiên các mặt hàng thiết yếu và nhập khẩu vốn trong khi áp dụng mức thuế cao hơn đối với các mặt hàng xa xỉ và thành phẩm cạnh tranh với các ngành công nghiệp trong nước. Ghana cũng là thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và Cộng đồng Kinh tế các Quốc gia Tây Phi (ECOWAS), điều này ảnh hưởng đến các chính sách thuế nhập khẩu của nước này.
Cơ cấu thuế quan hải quan tại Ghana
Chính sách thuế quan chung ở Ghana
Hệ thống thuế quan của Ghana được điều chỉnh bởi Đạo luật Hải quan năm 2015 (Đạo luật 891), trong đó nêu rõ mức thuế nhập khẩu đối với nhiều loại hàng hóa khác nhau. Hệ thống thuế quan của Ghana dựa trên Hệ thống phân loại hàng hóa hài hòa (HS), được sử dụng trên toàn cầu. Ghana áp dụng mức thuế theo giá trị (phần trăm giá trị hải quan của hàng hóa) đối với hàng nhập khẩu, với mức thuế khác nhau tùy theo loại sản phẩm.
Các yếu tố chính của chính sách thuế quan của Ghana bao gồm:
- Tạo doanh thu: Thuế hải quan là nguồn thu quan trọng của chính phủ Ghana, đóng góp đáng kể vào ngân sách quốc gia.
- Bảo vệ các ngành công nghiệp địa phương: Thuế quan cao hơn được áp dụng cho hàng hóa thành phẩm cạnh tranh với các sản phẩm sản xuất trong nước, đặc biệt là trong các lĩnh vực như nông nghiệp và sản xuất.
- Khuyến khích đầu tư: Thuế quan thấp hơn thường được áp dụng cho nguyên liệu thô, máy móc và các đầu vào khác cần thiết cho sản xuất tại địa phương nhằm thúc đẩy tăng trưởng công nghiệp.
- Cân nhắc về môi trường: Một số sản phẩm, đặc biệt là những sản phẩm gây hại cho môi trường, có thể phải chịu thêm thuế hoặc hạn chế.
Hiệp định thuế quan ưu đãi
Ghana là một phần của một số hiệp định thương mại khu vực và quốc tế cung cấp thuế quan ưu đãi hoặc quyền tiếp cận miễn thuế đối với một số hàng hóa nhất định. Các hiệp định này bao gồm:
- Chương trình Tự do hóa Thương mại ECOWAS (ETLS): Là thành viên của ECOWAS, Ghana được hưởng lợi từ việc giảm thuế quan và miễn thuế đối với hàng hóa được giao dịch trong khu vực. Hàng hóa có nguồn gốc từ các quốc gia thành viên ECOWAS khác và đáp ứng các quy tắc xuất xứ có thể được miễn thuế vào Ghana.
- Khu vực thương mại tự do lục địa châu Phi (AfCFTA): Ghana là bên ký kết AfCFTA, nhằm mục đích tạo ra một thị trường duy nhất cho hàng hóa và dịch vụ trên khắp châu Phi. Theo thời gian, thuế quan đối với thương mại nội khối châu Phi sẽ được giảm hoặc xóa bỏ theo thỏa thuận này.
- Hệ thống ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP): Ghana được hưởng lợi từ chương trình GSP với các quốc gia như Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu, giúp giảm thuế quan đối với một số hàng hóa nhập khẩu từ Ghana.
Thuế nhập khẩu đặc biệt và hạn chế
Ngoài thuế quan tiêu chuẩn, Ghana có thể áp dụng thuế đặc biệt hoặc thuế bổ sung đối với hàng nhập khẩu cụ thể để bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước hoặc ngăn chặn sự bóp méo thị trường. Bao gồm:
- Thuế chống bán phá giá: Áp dụng đối với hàng nhập khẩu được bán với giá thấp hơn giá trị thị trường hợp lý, thường là để bảo vệ các nhà sản xuất trong nước khỏi sự cạnh tranh không lành mạnh.
- Thuế tiêu thụ đặc biệt: Thuế tiêu thụ đặc biệt được áp dụng đối với một số sản phẩm nhất định, chẳng hạn như thuốc lá, đồ uống có cồn và các sản phẩm dầu mỏ, ngoài thuế hải quan.
- Thuế môi trường: Có thể áp dụng thêm thuế đối với các sản phẩm gây hại cho môi trường, chẳng hạn như nhựa hoặc hàng hóa gây ô nhiễm.
Danh mục sản phẩm và mức thuế tương ứng
Sản phẩm nông nghiệp
1. Sản phẩm từ sữa
Ghana nhập khẩu hầu hết các sản phẩm từ sữa vì sản lượng trong nước còn hạn chế. Thuế nhập khẩu sữa được áp dụng để bảo vệ các nhà sản xuất trong nước đồng thời đảm bảo khả năng tiếp cận các mặt hàng thiết yếu với giá cả phải chăng.
- Thuế quan chung: Các sản phẩm từ sữa như sữa, pho mát và bơ phải chịu mức thuế từ 5% đến 20%.
- Thuế quan ưu đãi: Thuế quan giảm được áp dụng cho sản phẩm sữa nhập khẩu từ các quốc gia thành viên ECOWAS theo thỏa thuận ETLS.
- Thuế đặc biệt: Thuế bổ sung có thể được áp dụng đối với sản phẩm sữa nhập khẩu từ các quốc gia phát hiện có trợ cấp tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh hoặc có hành vi bán phá giá.
2. Thịt và gia cầm
Thịt và gia cầm là những mặt hàng nhập khẩu chính ở Ghana do nhu cầu ngày càng tăng và sản lượng trong nước hạn chế. Thuế quan đối với các sản phẩm thịt được xây dựng để bảo vệ các nhà sản xuất địa phương đồng thời đảm bảo nguồn cung ổn định.
- Thuế quan chung: Các sản phẩm thịt, bao gồm thịt bò, thịt lợn và thịt gia cầm, phải chịu mức thuế từ 5% đến 35%. Thịt chế biến có xu hướng chịu mức thuế cao hơn thịt tươi hoặc thịt đông lạnh.
- Thuế quan ưu đãi: Thịt nhập khẩu từ các nước ECOWAS được hưởng mức thuế quan giảm hoặc miễn thuế theo ETLS.
- Thuế đặc biệt: Hạn ngạch nhập khẩu và thuế quan cao hơn có thể được áp dụng đối với một số sản phẩm thịt, đặc biệt là gia cầm đông lạnh, để bảo vệ ngành công nghiệp gia cầm địa phương.
3. Trái cây và rau quả
Trái cây và rau quả được tiêu thụ rộng rãi ở Ghana, cả sản xuất trong nước và nhập khẩu đều đóng vai trò quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu.
- Thuế quan chung: Trái cây và rau quả tươi thường phải chịu mức thuế từ 5% đến 20%.
- Thuế quan ưu đãi: Thuế quan giảm được áp dụng cho hàng nhập khẩu từ các quốc gia thành viên ECOWAS và các quốc gia khác có thỏa thuận thương mại ưu đãi.
- Thuế đặc biệt: Thuế theo mùa có thể được áp dụng để bảo vệ nông dân địa phương trong thời gian thu hoạch. Thuế cao hơn có thể được áp dụng đối với cà chua nhập khẩu và các loại rau khác trong mùa cao điểm sản xuất trong nước.
Hàng công nghiệp
1. Ô tô và phụ tùng ô tô
Ghana nhập khẩu một số lượng lớn xe cộ, cả xe mới và xe đã qua sử dụng, để đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân. Thuế quan đối với ô tô được thiết kế để điều tiết thị trường và bảo vệ các nỗ lực lắp ráp và sản xuất tại địa phương.
- Thuế suất chung: Xe nhập khẩu phải chịu mức thuế từ 5% đến 35%, tùy thuộc vào độ tuổi, dung tích động cơ và loại xe. Xe cũ thường phải chịu mức thuế cao hơn.
- Thuế quan ưu đãi: Xe nhập khẩu từ các nước ECOWAS có thể đủ điều kiện được giảm thuế quan hoặc miễn thuế theo thỏa thuận ETLS.
- Thuế đặc biệt: Thuế tiêu thụ đặc biệt bổ sung được áp dụng cho xe sang và xe có động cơ lớn. Thuế môi trường cũng có thể áp dụng cho xe phát thải cao để khuyến khích sử dụng xe tiết kiệm nhiên liệu hơn.
2. Điện tử và hàng tiêu dùng
Các thiết bị điện tử tiêu dùng như tivi, điện thoại thông minh và đồ gia dụng có nhu cầu cao ở Ghana. Thuế quan đối với các sản phẩm này thay đổi tùy theo loại sản phẩm và phân loại của sản phẩm.
- Biểu thuế chung: Đồ điện tử phải chịu mức thuế từ 5% đến 20%. Mức thuế cao hơn có thể áp dụng cho đồ điện tử xa xỉ như tivi màn hình lớn và điện thoại thông minh cao cấp.
- Thuế quan ưu đãi: Thuế quan giảm được áp dụng cho các thiết bị điện tử nhập khẩu từ các quốc gia thành viên ECOWAS và các quốc gia có thỏa thuận thương mại ưu đãi.
- Thuế đặc biệt: Thuế môi trường có thể được áp dụng đối với một số thiết bị điện tử, đặc biệt là những thiết bị tiêu thụ nhiều năng lượng hoặc chứa vật liệu nguy hiểm.
Dệt may và quần áo
1. Trang phục
Ngành dệt may ở Ghana là một ngành kinh tế then chốt. Để bảo vệ các nhà sản xuất trong nước, thuế quan đối với hàng may mặc nhập khẩu tương đối cao.
- Thuế quan chung: Hàng may mặc và hàng nhập khẩu phải chịu mức thuế từ 10% đến 35%, trong đó mức thuế cao hơn được áp dụng cho hàng may mặc thành phẩm.
- Thuế quan ưu đãi: Hàng nhập khẩu quần áo từ các nước ECOWAS được hưởng mức thuế quan giảm hoặc miễn thuế theo ETLS.
- Thuế đặc biệt: Thuế chống bán phá giá có thể được áp dụng đối với hàng may mặc nhập khẩu từ các quốc gia phát hiện có hành vi định giá không công bằng, chẳng hạn như bán phá giá.
2. Giày dép
Ghana nhập khẩu một lượng lớn giày dép để đáp ứng nhu cầu trong nước và áp dụng thuế quan để bảo vệ sản xuất trong nước đồng thời đảm bảo người tiêu dùng có thể tiếp cận sản phẩm với giá cả phải chăng.
- Thuế quan chung: Giày dép nhập khẩu phải chịu mức thuế từ 10% đến 35%, tùy thuộc vào loại và chất liệu của giày.
- Thuế quan ưu đãi: Giày dép nhập khẩu từ các nước ECOWAS đủ điều kiện được hưởng mức thuế quan giảm hoặc miễn thuế theo ETLS.
- Thuế đặc biệt: Có thể áp dụng thuế bổ sung đối với giày dép giá rẻ từ các quốc gia có hành vi thương mại không công bằng, chẳng hạn như bán phá giá.
Nguyên liệu thô và hóa chất
1. Sản phẩm kim loại
Ghana nhập khẩu nhiều loại sản phẩm kim loại được sử dụng trong xây dựng, sản xuất và các ngành công nghiệp khác. Các sản phẩm này phải chịu thuế dựa trên phân loại và mục đích sử dụng cuối cùng của chúng.
- Biểu thuế chung: Các sản phẩm kim loại như thép, nhôm và đồng phải chịu mức thuế từ 5% đến 20%.
- Thuế quan ưu đãi: Thuế quan giảm được áp dụng cho hàng nhập khẩu từ các nước ECOWAS và các nước mà Ghana có thỏa thuận thương mại ưu đãi.
- Thuế đặc biệt: Thuế chống bán phá giá có thể được áp dụng đối với kim loại nhập khẩu từ các quốc gia có hoạt động trợ cấp hoặc bán phá giá làm méo mó thị trường, đặc biệt là từ các quốc gia như Trung Quốc và Ấn Độ.
2. Sản phẩm hóa học
Ghana nhập khẩu nhiều loại hóa chất phục vụ cho mục đích công nghiệp, nông nghiệp và dược phẩm. Các sản phẩm này phải chịu mức thuế khác nhau tùy thuộc vào phân loại của chúng.
- Thuế quan chung: Các sản phẩm hóa chất, bao gồm phân bón, dược phẩm và hóa chất công nghiệp, phải chịu mức thuế từ 5% đến 20%.
- Thuế quan ưu đãi: Thuế quan giảm hoặc miễn thuế được áp dụng đối với hóa chất nhập khẩu từ các nước ECOWAS theo ETLS.
- Thuế đặc biệt: Một số hóa chất nguy hiểm có thể phải chịu thêm các hạn chế hoặc thuế do lo ngại về môi trường và sức khỏe cộng đồng.
Máy móc và thiết bị
1. Máy móc công nghiệp
Máy móc công nghiệp đóng vai trò quan trọng đối với các ngành sản xuất, xây dựng và nông nghiệp của Ghana. Để thúc đẩy công nghiệp hóa, thuế quan đối với máy móc thường thấp.
- Thuế quan chung: Việc nhập khẩu máy móc công nghiệp phải chịu mức thuế từ 5% đến 10%, tùy thuộc vào loại máy móc và mục đích sử dụng.
- Thuế quan ưu đãi: Thuế quan giảm hoặc miễn thuế được áp dụng cho máy móc nhập khẩu từ các quốc gia thành viên ECOWAS và các quốc gia khác có thỏa thuận thương mại ưu đãi.
- Thuế đặc biệt: Có thể áp dụng hạn chế nhập khẩu hoặc thuế bổ sung đối với máy móc không đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn hoặc môi trường tại địa phương.
2. Thiết bị y tế
Thiết bị y tế đóng vai trò quan trọng đối với ngành chăm sóc sức khỏe của Ghana và mức thuế đối với các sản phẩm này được giữ ở mức thấp để đảm bảo tiếp cận được nguồn cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe giá cả phải chăng.
- Thuế quan chung: Thiết bị y tế, chẳng hạn như công cụ chẩn đoán, vật tư bệnh viện và dụng cụ phẫu thuật, thường phải chịu mức thuế từ 0% đến 10%.
- Thuế quan ưu đãi: Thuế quan giảm hoặc miễn thuế được áp dụng cho thiết bị y tế nhập khẩu từ các nước ECOWAS theo ETLS.
- Nhiệm vụ đặc biệt: Trong thời điểm khẩn cấp về sức khỏe, Ghana có thể miễn thuế đối với các vật tư y tế quan trọng để đảm bảo đủ nguồn cung.
Thuế nhập khẩu đặc biệt dựa trên quốc gia xuất xứ
Thuế nhập khẩu đối với sản phẩm từ các quốc gia cụ thể
Ghana có thể áp dụng thuế đặc biệt hoặc hạn chế đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia cụ thể, đặc biệt trong trường hợp có hành vi thương mại không công bằng hoặc vì lý do chính trị.
- Trung Quốc: Ghana có thể áp dụng thuế chống bán phá giá đối với một số sản phẩm từ Trung Quốc, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp như dệt may, thép và điện tử, nơi phát hiện hàng nhập khẩu được trợ cấp hoặc giá rẻ.
- Hoa Kỳ và Liên minh Châu Âu: Theo chương trình GSP, Ghana được hưởng lợi từ việc giảm thuế đối với một số mặt hàng xuất khẩu nhất định sang các thị trường này. Tuy nhiên, Ghana có thể áp dụng thuế đặc biệt đối với một số mặt hàng nhập khẩu cụ thể từ các quốc gia này nếu phát hiện ra tình trạng bóp méo thị trường hoặc các hoạt động thương mại không công bằng.
- Các nước ECOWAS: Hàng hóa có nguồn gốc từ các nước ECOWAS thường được miễn thuế hoặc giảm thuế khi nhập khẩu vào Ghana theo ETLS, miễn là đáp ứng các quy tắc xuất xứ.
Ưu đãi thuế quan cho các nước đang phát triển
Ghana cũng cấp chế độ ưu đãi thuế quan cho hàng hóa từ một số nước đang phát triển như một phần của việc tham gia vào các hiệp định thương mại toàn cầu. Theo Hệ thống ưu đãi thuế quan chung (GSP), Ghana được hưởng mức thuế suất giảm hoặc bằng 0 đối với một số sản phẩm nhập khẩu từ các nước đang phát triển, đặc biệt là đối với hàng nông sản, hàng dệt may và sản phẩm công nghiệp.
Sự thật cần thiết về đất nước Ghana
- Tên chính thức: Cộng hòa Ghana
- Thủ đô: Accra
- Các thành phố lớn nhất:
- Accra
- Kumasi
- Tamale
- Thu nhập bình quân đầu người: 2.500 đô la Mỹ (tính đến năm 2023)
- Dân số: Khoảng 32 triệu
- Ngôn ngữ chính thức: Tiếng Anh
- Tiền tệ: Cedi Ghana (GHS)
- Vị trí: Ghana nằm ở Tây Phi, giáp với Bờ Biển Ngà về phía tây, Burkina Faso về phía bắc, Togo về phía đông và Vịnh Guinea về phía nam.
Địa lý, Kinh tế và Các ngành công nghiệp chính của Ghana
Địa lý của Ghana
Ghana nằm ở Tây Phi, có đường bờ biển dọc theo Vịnh Guinea. Đất nước này có cảnh quan đa dạng bao gồm đồng bằng ven biển, rừng mưa nhiệt đới và thảo nguyên ở các vùng phía bắc. Sông Volta, một trong những con sông lớn nhất ở Tây Phi, chảy qua đất nước, tạo thành Hồ Volta, một trong những hồ nhân tạo lớn nhất thế giới. Khí hậu nhiệt đới của Ghana hỗ trợ sản xuất nông nghiệp và thu hút khách du lịch đến các bãi biển và công viên thiên nhiên của nước này.
Kinh tế Ghana
Ghana có một trong những nền kinh tế đa dạng và phát triển nhanh nhất ở Tây Phi. Đây là một quốc gia có thu nhập trung bình tập trung mạnh vào nông nghiệp, khai khoáng và dịch vụ. Quốc gia này nổi tiếng với các nguồn tài nguyên thiên nhiên đáng kể, đặc biệt là vàng, ca cao và dầu mỏ, là xương sống của nền kinh tế xuất khẩu. Trong những năm qua, Ghana cũng đã nỗ lực đa dạng hóa nền kinh tế của mình bằng cách thúc đẩy sản xuất, du lịch và dịch vụ kỹ thuật số.
Chính phủ đã đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng, chẳng hạn như đường bộ, điện và viễn thông, để cải thiện môi trường kinh doanh và thu hút đầu tư nước ngoài. Sự tham gia của Ghana vào các hiệp định thương mại khu vực và toàn cầu, chẳng hạn như ECOWAS và AfCFTA, đã củng cố thêm vị thế của nước này như một trung tâm thương mại quan trọng ở Tây Phi.
Các ngành công nghiệp chính ở Ghana
1. Nông nghiệp
Nông nghiệp là một ngành quan trọng ở Ghana, sử dụng khoảng một nửa lực lượng lao động của đất nước. Các sản phẩm nông nghiệp chính bao gồm ca cao, gạo, sắn, ngô và dầu cọ. Ghana là nước sản xuất ca cao lớn thứ hai thế giới và ngành này vẫn là một trong những ngành thu ngoại tệ hàng đầu.
2. Khai thác
Khai khoáng là ngành đóng góp chính cho nền kinh tế Ghana, trong đó vàng là khoáng sản quan trọng nhất. Ghana là một trong những nước sản xuất vàng hàng đầu thế giới và ngành khai khoáng cũng bao gồm sản lượng đáng kể bô-xít, mangan và kim cương.
3. Dầu khí
Ngành công nghiệp dầu mỏ của Ghana đã phát triển nhanh chóng kể từ khi phát hiện ra dầu ở mỏ Jubilee vào năm 2007. Ngành này đã trở thành động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, mang lại nguồn thu đáng kể cho chính phủ và tạo ra cơ hội cho các doanh nghiệp địa phương.
4. Sản xuất
Ngành sản xuất tại Ghana đang phát triển, với các ngành công nghiệp như chế biến thực phẩm, dệt may và sản xuất xi măng đóng vai trò chủ chốt. Chính phủ đã đưa ra các sáng kiến hỗ trợ công nghiệp hóa, bao gồm chính sách “Một quận, một nhà máy”, nhằm mục đích thành lập các cơ sở sản xuất trên khắp cả nước.
5. Du lịch
Du lịch là một ngành công nghiệp đang phát triển ở Ghana, thu hút du khách với di sản văn hóa phong phú, khu bảo tồn động vật hoang dã và những bãi biển tuyệt đẹp. Các điểm đến du lịch nổi tiếng bao gồm Lâu đài Cape Coast, Công viên quốc gia Kakum và thủ đô Accra nhộn nhịp.