Güneydoğu Asya’da hızla gelişen bir ülke olan Vietnam, küresel ticaret ve alışverişte önemli bir oyuncu haline gelmiştir. Dinamik üretim sektörü, zengin doğal kaynakları ve büyüyen tüketici pazarıyla Vietnam, uluslararası ticaret için cazip bir destinasyondur. Küresel ekonomiye entegrasyonunun bir parçası olarak Vietnam, uluslararası ticaret yükümlülüklerini yerine getirirken ithalatı düzenlemek ve yerel endüstrileri korumak için kapsamlı bir gümrük ve tarife sistemi geliştirmiştir. Vietnam’daki ithalat tarifeleri, ülkeye getirilen malların türüne, yürürlükteki ticaret anlaşmalarına ve belirli ülkeler veya ürünler için özel hükümlere bağlı olarak değişmektedir.
Vietnam Gümrük Tarife Yapısı
Vietnam’ın tarife sistemi Maliye Bakanlığı tarafından düzenlenir ve malları geniş kategorilere ayıran uluslararası Uyumlu Sistem (HS) Kodu ile uyumludur. İthalat vergileri genellikle ithal edilen malların değerinin bir yüzdesi olarak uygulanır, ancak bazı ürünler miktar, ağırlık veya diğer faktörlere göre vergilendirilebilir. Ülke çeşitli serbest ticaret anlaşmalarına (STA) girdiğinden Vietnam’daki ithalat tarifeleri kademeli olarak azaltılmıştır, ancak ürün kategorilerine ve menşe ülkelerine bağlı olarak hala önemli farklılıklar vardır.
Uyumlu Sistem (HS) Kod Sınıflandırması
Vietnam gümrük sistemi, ürünleri türlerine göre bölümlere ayıran HS Kodunu kullanır. İthalat vergileri, her ürünün sınıflandırmasına ve Vietnam’ın herhangi bir belirli ticaret anlaşması kapsamında elverişli tarifeler müzakere edip etmediğine bağlıdır. Vietnam ayrıca tarife yapısını etkileyen ASEAN Ekonomik Topluluğu (AEC) ve Dünya Ticaret Örgütü (WTO) gibi çeşitli bölgesel ve uluslararası ekonomik örgütlerin de üyesidir.
Genel İthalat Vergileri
Vietnam, ürün kategorilerine dayalı geniş bir vergi yelpazesine sahip esnek bir tarife sistemine sahiptir ve bu sistem aşağıdaki genel sınıflandırmalara ayrılabilir:
- Tarım Ürünleri: %10 – %30
- Yerel tarımı ve gıda üretimini korumak amacıyla tahıl, meyve, sebze ve hayvancılık ürünleri gibi tarım ürünlerine orta ila yüksek oranlarda gümrük vergileri uygulanıyor.
- Makine ve Ekipman: 0% – 15%
- Endüstriyel makineler, ekipmanlar ve teknolojik ürünler, özellikle imalat ve altyapı projelerinde kullanılan temel ekipmanlar için genellikle düşük vergilerle karşı karşıyadır.
- Otomobiller ve Taşıtlar: %10 – %50
- İthal otomobiller, özellikle lüks araçlar, daha yüksek vergilerle karşı karşıyadır. Ancak, ASEAN ülkelerinde üretilen araçlar, bölgesel anlaşmalar nedeniyle azaltılmış tarifelere hak kazanabilir.
- Tekstil ve Giyim: %10 – %30
- Vietnam’a ithal edilen tekstil ürünleri ve konfeksiyon ürünleri çeşitli vergilere tabidir ve yerel tekstil endüstrileri, ithal edilen nihai ürünlere uygulanan tarifeler aracılığıyla bir miktar koruma sağlamaktadır.
- Kimyasallar ve İlaçlar: %5 – %20
- İlaçlar ve kimyasallar, özellikle sağlık bakımı ve üretimde kullanılanlar, nispeten düşük ithalat vergilerine sahiptir. Bazı tıbbi ürünler belirli koşullar altında vergilerden muaf olabilir.
- Elektronik ve Tüketim Malları: %5 – %20
- Cep telefonları, bilgisayarlar ve ev aletleri gibi tüketici elektroniği ürünleri orta düzeyde tarifelerle karşı karşıyadır. Hükümet, belirli elektronik ürünlerin yerli üretimini teşvik ediyor ve bu da ithal edilen bitmiş ürünlere vergi uygulanmasıyla sonuçlanıyor.
Belirli Ülkelerden Gelen Bazı Ürünlere Yönelik Özel İthalat Vergileri
Vietnam’ın ithalat vergileri, Vietnam’ın belirli ülkeler veya bölgelerle imzaladığı anlaşmalara bağlı olarak menşe ülkeye göre değişebilir. Özellikle, Vietnam’ın serbest ticaret anlaşmaları (STA) yaptığı belirli ülkelerden yapılan ithalatlara tercihli tarifeler uygulanabilir.
- ASEAN Ülkeleri: Vietnam, diğer ASEAN ülkelerinden ithal edilen ürünlere tercihli tarifeler uygulanmasına olanak tanıyan ASEAN Serbest Ticaret Alanı’nın (AFTA) bir üyesidir. Tarım ürünleri ve makineler gibi birçok ürüne uygulanan tarifeler, ASEAN Mal Ticareti Anlaşması (ATIGA) kapsamında önemli ölçüde azaltılır veya tamamen ortadan kaldırılır.
- Çin: Çin, Vietnam’ın en büyük ticaret ortağıdır ve Çin-ASEAN FTA’sı nedeniyle Çin’den yapılan ithalatlar daha düşük tarifelerden faydalanmaktadır. Elektronik, makine ve tekstil ürünleri de dahil olmak üzere birçok ürün, Çin’den ithal edildiğinde tarifeleri düşürülmüştür.
- Avrupa Birliği (AB): 2020 yılında yürürlüğe giren AB-Vietnam Serbest Ticaret Anlaşması (EVFTA), çok çeşitli ürünlere tercihli tarifeler sağlıyor. Endüstriyel makineler, kimyasallar ve tarım ürünleri gibi AB’den gelen mallar, bu anlaşma kapsamında daha düşük vergilerden faydalanabilir.
- Güney Kore: Vietnam-Güney Kore STA (VKFTA) ayrıca Güney Kore’den gelen ürünlere düşük vergiler sunmaktadır. Güney Kore’den ithal edilen elektronik, otomobil ve tüketim malları genellikle tercihli tarife oranlarına sahiptir.
- Amerika Birleşik Devletleri: Vietnam ve Amerika Birleşik Devletleri arasında ikili bir STA bulunmamakla birlikte, Vietnam’ın Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) katılımı, ABD ithalatlarına uygulanan tarifelerin genel olarak DTÖ taahhütleriyle uyumlu olmasını sağlar. İlaçlar ve makineler gibi ABD’den gelen bazı yüksek teknolojili ürünler daha düşük vergilerle karşı karşıya kalabilir.
Muafiyetler ve Özel Rejimler
Vietnam, belirli ürün kategorileri veya belirli koşullar altında belirli muafiyetler ve özel rejimler sunmaktadır:
- Diplomatik İthalat: Yabancı diplomatik misyonlar ve uluslararası kuruluşlar tarafından ithal edilen mallar genellikle ithalat vergilerinden muaftır.
- Yatırım Projeleri İçin Mallar: Yeni yatırım projeleri için makine ve ekipman ithalatı, özellikle altyapı geliştirme, teknoloji ve yenilenebilir enerji gibi sektörlerde, genellikle gümrük vergilerinden muaf tutulur veya indirimli oranlarda vergilendirilir.
- Yurt İçi Üretime Yönelik Hammaddeler: Yurt içinde üretim için ithal edilen hammaddeler, özellikle ihraç mallarının üretiminde kullanılıyorsa, gümrük indirimlerine veya muafiyetlerine tabi olabilir.
Ürün Kategorisine Göre Tarife Oranları
1. Tarım Ürünleri
Tarım ürünleri, hem iç tüketim hem de ihracat açısından Vietnam ekonomisi için kritik öneme sahiptir. Hükümet, yerel üreticileri yabancı rekabetten korumak için birçok tarım ürününe ithalat tarifeleri uygulamıştır.
- Pirinç: 0% – 10%
- Vietnam’ın temel gıda maddesi olan pirinç, asgari gümrük vergilerine tabidir, ancak yerel üretimi korumak için kotalar veya güvenceler olabilir.
- Et ve Et Ürünleri: %15 – %25
- Sığır eti, domuz eti ve kümes hayvanları da dahil olmak üzere et ürünleri, yerel hayvancılık sektörünü korumak amacıyla ılımlı tarifelere tabidir.
- Taze Meyve ve Sebzeler: %10 – %30
- Taze meyve ve sebzeler, özellikle tropikal meyveler, yerel çiftçileri korumak için yüksek tarifelere tabidir. Ancak, ASEAN ülkelerinden gelen ürünler tercihli oranlardan faydalanabilir.
2. Makine ve Endüstriyel Ekipmanlar
Vietnam’ın imalat sektörü hızla büyüyor ve ülkenin sanayileşmesi için makine ve ekipman ithalatı büyük önem taşıyor.
- Endüstriyel Makineler: 0% – 5%
- Üretim veya inşaat projeleri için ağır makine ve endüstriyel ekipman ithalatı, ekonomik büyümeyi teşvik etmek amacıyla genellikle düşük veya sıfır tarifelere tabidir.
- İnşaat Ekipmanları: %5 – %15
- Vinçler, ekskavatörler ve buldozerler de dahil olmak üzere inşaat makineleri, tür ve kullanıma bağlı olarak makul tarifelerle karşı karşıya kalabilir.
3. Otomobiller ve Araçlar
Vietnam’a ithal edilen otomobillere, özellikle lüks araçlar ve yerel olarak üretilmeyen otomobillere daha yüksek tarifeler uygulanıyor.
- Binek Araçlar: %30 – %50
- ASEAN dışındaki ülkelerden gelen lüks araçlar ve binek otomobiller genellikle en yüksek gümrük vergileriyle karşı karşıya kalıyor.
- Motosikletler: %10 – %20
- Motosikletler, özellikle üst düzey modeller, orta düzeyde ithalat vergisine tabi tutulurken, ASEAN ülkelerinden gelen motosikletler daha düşük tarifelerden yararlanıyor.
4. Tekstil, Giyim ve Ayakkabı
Vietnam, dünyanın en büyük tekstil ve hazır giyim ihracatçılarından biri olup, hükümet yerli endüstriyi korumak için ithal tekstil ve hazır giyim ürünlerine gümrük vergileri uyguluyor.
- Giyim: %10 – %20
- İthal giyim ürünleri, özellikle ASEAN dışındaki ürünler, orta ila yüksek tarifelerle karşı karşıya kalıyor; ancak ASEAN’da üretilen ürünler için tercihli muamele mevcut.
- Ayakkabı: %15 – %25
- Ayakkabılar ve diğer ayakkabılar, özellikle ASEAN dışı ithalatlar daha yüksek vergilerle karşı karşıyadır. Yerli üreticiler tarife korumasından yararlanır.
5. Elektronik ve Tüketim Malları
Vietnam’da büyüyen bir elektronik üretim sektörü bulunuyor ve bu durum tüketici elektroniği ve elektrikli aletlere yönelik tarife politikalarını etkiliyor.
- Cep Telefonları ve Bilgisayarlar: %5 – %10
- Bu ürünlerin gümrük vergileri nispeten düşük, ancak lüks veya premium modeller için daha yüksek vergilerle karşı karşıya kalabilirsiniz.
- Ev Aletleri: %10 – %20
- Buzdolabı ve çamaşır makinesi gibi daha büyük ev aletlerine ise makul tarifeler uygulanıyor.
Ülke Gerçekleri
- Ülkenin Resmi Adı: Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti
- Başkent: Hanoi
- En Büyük Şehirler:
- Hanoi (Başkent)
- Ho Chi Minh Şehri (Saygon)
- Hai Phong
- Kişi Başına Gelir: Yaklaşık 3.800 ABD Doları (2023 tahmini)
- Nüfus: 99,5 milyon (2023 tahmini)
- Resmi Dil: Vietnamca
- Para birimi: Vietnam Dongu (VND)
- Konum: Güneydoğu Asya’da, kuzeyde Çin, batıda Laos ve Kamboçya, doğuda Güney Çin Denizi ile çevrilidir.
Coğrafya, Ekonomi ve Başlıca Endüstriler
Coğrafya
Vietnam, kuzeyde Çin, batıda Laos ve Kamboçya ve doğuda Güney Çin Denizi ile sınırlanan Çinhindi Yarımadası’nın doğu ucunda yer alır. Ülkenin 3.000 kilometreden fazla uzanan uzun bir kıyı şeridi vardır ve dağlar, yoğun ormanlar ve verimli nehir deltaları gibi çeşitli manzaralarla karakterize edilir. Güneydeki Mekong Deltası tarımsal üretim için özellikle önemlidir, kuzeydeki Kızıl Nehir Deltası ise ülkenin politik ve ekonomik merkezidir.