Sri Lanka, resmi olarak Sri Lanka Demokratik Sosyalist Cumhuriyeti olarak bilinir, Güney Asya’da, Hint Okyanusu’nda bulunan bir ada ülkesidir. Başlıca uluslararası nakliye rotalarına yakın stratejik bir konuma sahip olan Sri Lanka, bölgesel ticarette önemli bir rol oynar. Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) bir üyesi ve çeşitli ikili ve çok taraflı ticaret anlaşmalarına katılan bir ülke olarak Sri Lanka, ülkeye mal akışını düzenlemek için iyi yapılandırılmış bir ithalat tarife sistemine sahiptir.
Sri Lanka gümrük sistemi Sri Lanka Gümrükleri tarafından yönetilir ve ürünleri gümrük amaçları için kategorilere ayıran Uyumlu Sistem (HS) kodlarıyla uyumludur. Ülkenin gümrük oranları ithal edilen ürünün türüne, menşe ülkesine ve yürürlükteki özel ticaret anlaşmalarına bağlı olarak değişebilir. Genel vergilere ek olarak Sri Lanka, birçok ithal mala Katma Değer Vergisi (KDV) ve Ulus İnşa Vergisi (NBT) dahil olmak üzere belirli vergiler uygular.
Sri Lanka’nın İthalat Tarife Sistemi
Sri Lanka’nın ithalat tarife sistemi, yerel endüstrileri korurken temel malların ithalatını teşvik etmek için yapılandırılmıştır. Ülkeye giren çoğu mala ithalat vergileri ve vergileri uygulanır, ancak Sri Lanka’nın serbest ticaret anlaşmaları (STA) veya özel ticaret düzenlemeleri olan ülkelerden ithal edilen mallar için tercihli tarifeler mevcuttur.
Sri Lanka Gümrük Tarifelerinin Genel Yapısı
Sri Lanka’nın tarifeleri, uluslararası ticaret için sınıflandırmanın HS’sine (Uyumlu Sistem) dayanmaktadır. Sri Lanka Gümrük Dairesi, ürün kategorilerine göre vergileri belirlemek için bu sistemi kullanır. Sri Lanka ithalat tarifesi yapısının temel bileşenleri şunlardır:
- Temel İthalat Vergisi: Bu, çoğu ithal mala uygulanan standart vergi oranıdır ve ürünün gümrük değerinin (CIF: Maliyet, Sigorta ve Navlun) bir yüzdesi olarak hesaplanır.
- Katma Değer Vergisi (KDV): Sri Lanka’ya ithal edilen çoğu mala, hem ticari mallar hem de kişisel ithalatlar dahil olmak üzere, genellikle %8 oranında KDV uygulanır. İlaçlar ve eğitim materyalleri gibi belirli mallar KDV’den muaftır.
- Ulus İnşa Vergisi (NBT): Gıda maddeleri, tarım ürünleri ve temel ihtiyaç maddeleri gibi bazı muafiyetler hariç, tüm ithal malların değerine %2 oranında vergi uygulanır.
- Liman ve Liman Ücretleri: Limanlar aracılığıyla ithal edilen mallar için, ürünün niteliğine ve hacmine bağlı olarak ek ücretler uygulanabilir.
Ayrıca, alkol, tütün ve motorlu taşıtlar gibi temel veya lüks olmayan bazı mallara Özel İthalat Vergileri (SID) ve ÖTV uygulanmaktadır.
Ürün Kategorisine Göre İthalat Vergisi Oranları
1. Tarım Ürünleri
Tarımsal ithalatlar Sri Lanka’nın gıda güvenliği için elzemdir, ancak ürüne bağlı olarak değişen ithalat vergilerine tabidir. Genel olarak, Sri Lanka hükümeti yerel olarak üretilen tarımsal ürünlere daha yüksek ithalat vergileri uygulayarak kendi iç tarım endüstrisini korur.
- Tahıllar (HS kodu 10):
- Buğday: %15 gümrük vergisi
- Pirinç: Özel hükümet programları aracılığıyla ithalatta %0 gümrük vergisi; normal ithalatta %25 gümrük vergisi
- Sri Lanka’da pirinç tarifeleri, yerel üretimi teşvik etmek amacıyla genellikle yüksektir; ancak arz sıkıntısı veya hükümetin özel tahsisat yapması durumunda pirinç ithalatına izin verilmektedir.
- Meyve ve Sebzeler (HS kodları 07, 08):
- Elmalar: %25 gümrük vergisi
- Portakal: %15 gümrük vergisi
- Domates: %30 gümrük vergisi
- Patates: %10 gümrük vergisi
- Meyve ve sebzelere uygulanan ithalat vergileri, özellikle domates ve patates gibi yüksek talep gören ürünler üreten yerel çiftçileri korumak için tasarlanmıştır.
- Et ve Kümes Hayvanları (HS kodları 02, 16):
- Sığır eti: %15 gümrük vergisi
- Domuz eti: %10 gümrük vergisi
- Tavuk: %10 gümrük vergisi
- Et ithalatındaki tarifeler, ürüne bağlı olarak %10 ila %15 arasında değişen oranlarda orta düzeydedir. Sri Lanka’nın ikili anlaşmaları olan ülkelerden yapılan et ithalatları tercihli oranlardan faydalanabilir.
- Süt Ürünleri (HS kodu 04):
- Süt Tozu: %15 gümrük vergisi
- Peynir: %20 gümrük vergisi
- Tereyağı: %20 gümrük vergisi
- Süt ürünlerine orta düzeyde gümrük vergileri uygulanıyor, ancak bu ürünler Sri Lanka’nın yetersiz iç üretim kapasitesi nedeniyle hâlâ yoğun olarak ithal ediliyor.
2. Tekstil ve Giyim
Sri Lanka, güçlü tekstil ve giyim üretim endüstrisiyle bilinir. Sonuç olarak, ülke yerel üreticileri korumak için tekstil ithalatına tarifeler uygular, ancak ithalatlar bitmiş giyim üretimi için de önemlidir.
- Tekstil Kumaşları (HS kodları 52, 54):
- Pamuklu Kumaşlar: %12 gümrük vergisi
- Yünlü Kumaşlar: %10 gümrük vergisi
- Sentetik Kumaşlar: %15 gümrük vergisi
- Kumaş ithalatına uygulanan tarifeler, kumaş türüne bağlı olarak değişmektedir; sentetik kumaşlara genellikle pamuklu kumaşlara göre daha fazla vergi uygulanmaktadır.
- Giyim (HS kodları 61, 62):
- Gömlekler: %20 gümrük vergisi
- Kot pantolon: %20 gümrük vergisi
- Elbiseler: %25 gümrük vergisi
- Bitmiş giyim ürünleri genellikle %20 ila %25 oranında ithalat vergisi çeker. Ancak Sri Lanka’nın ihracata yönelik giyim endüstrisi, üretimi desteklemek için tekstil gibi ham maddelerin daha düşük oranlarda ithal edilmesine daha fazla odaklanılmasına yol açmıştır.
- Ayakkabı ve Aksesuarlar (HS kodu 64):
- Deri Botlar: %30 gümrük vergisi
- Sentetik Ayakkabı: %25 gümrük vergisi
- Çantalar: %15 gümrük vergisi
- Ayakkabı ve aksesuarlar, özellikle deri ürünler, daha yüksek ithalat vergilerine tabidir.
3. Elektronik ve Elektrikli Ekipmanlar
Sri Lanka, tüketici elektroniği, endüstriyel ekipman ve elektrikli makineler dahil olmak üzere çok çeşitli elektronik ürünler ithal ediyor. Bu ürünlerdeki ithalat vergileri diğer kategorilere kıyasla nispeten düşüktür.
- Cep Telefonları ve Bilgisayarlar (HS kodu 85):
- Cep Telefonları: %0 gümrük vergisi
- Dizüstü Bilgisayarlar/Bilgisayarlar: %0 gümrük vergisi
- Tabletler: %0 gümrük vergisi
- Sri Lanka, dijital dönüşümü ve teknolojik büyümeyi destekleme çabalarının bir parçası olarak, cep telefonları ve bilgisayarlar da dahil olmak üzere çoğu elektronik ürüne %0 gümrük vergisi uyguluyor.
- Ev Aletleri (HS kodları 84, 85):
- Buzdolapları: %15 gümrük vergisi
- Klimalar: %10 gümrük vergisi
- Çamaşır Makineleri: %20 gümrük vergisi
- Buzdolabı ve çamaşır makinesi gibi cihazlar günlük yaşamda olmazsa olmaz bir yer tuttuklarını yansıtacak şekilde, genellikle %15-20 civarında orta düzeyde vergi ödüyorlar.
- Elektrik Makinaları (HS kodları 84):
- Jeneratörler: %5 gümrük vergisi
- Motorlar: %5 görev
- Transformatörler: %10 görev
- Sri Lanka’nın imalat sektörünün büyümesini teşvik etmek amacıyla, sanayide kullanılan ürünler de dahil olmak üzere elektrikli makinelere düşük ithalat vergileri uygulanmaktadır.
4. Otomobiller ve Otomobil Parçaları
Sri Lanka, hem yerel olarak monte edilmiş hem de ithal edilmiş araçlarla önemli bir otomobil pazarına sahiptir. Yerel araç montaj endüstrisini korumak için otomobillere uygulanan ithalat vergileri yüksektir, ancak bu, araç türüne bağlı olarak değişir.
- Motorlu Taşıtlar (HS kodu 87):
- Binek Araçlar: %50 gümrük vergisi
- Elektrikli Araçlar: %10 gümrük vergisi
- Motosikletler: %10 gümrük vergisi
- Binek otomobiller genellikle %50 oranında yüksek vergilerle karşı karşıya kalırken, elektrikli araçlar çevre dostu ulaşımı teşvik etmek için yaklaşık %10 oranında indirimli vergilerden yararlanıyor.
- Otomotiv Parçaları (HS kodu 87):
- Motorlar: %5 – %10 görev
- Şanzıman Parçaları: %5 gümrük vergisi
- Süspansiyon Parçaları: %5 – %10 gümrük vergisi
- Otomotiv parçaları genellikle bitmiş araçlara göre daha düşük vergilere tabidir; oranlar parçanın türüne bağlı olarak %5 ile %10 arasında değişmektedir.
5. Kimyasallar ve İlaçlar
Kimyasallar ve ilaçlar, özellikle tarım, ilaç ve imalat gibi endüstriler için Sri Lanka ekonomisi için hayati öneme sahiptir. Bu ürünler genellikle düşük veya orta düzeyde tarifelere tabidir, ancak bazı kimyasallar daha yüksek vergilere sahip olabilir.
- Tıbbi Ürünler (HS kodu 30):
- İlaçlar: %0 gümrük vergisi
- Sri Lanka, sağlık hizmetlerinin uygun fiyatlı olmasını sağlamak için çoğu tıbbi ürüne %0 gümrük vergisi uyguluyor.
- Kimyasallar (HS kodları 28-30):
- Endüstriyel Kimyasallar: %5 – %10 gümrük vergisi
- Tarım Kimyasalları: %10 gümrük vergisi
- Endüstriyel veya tarımsal amaçlı kimyasal ithalatına genellikle %5 ila %10 arasında ılımlı vergiler uygulanmaktadır.
Özel İthalat Vergileri ve Muafiyetler
Sri Lanka, standart tarifelerin yanı sıra, belirli ürünlere ve belirli koşullar altında özel vergiler ve muafiyetler uygulamaktadır.
1. Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) kapsamındaki Tercihli Tarifeler
Sri Lanka, bu ülkelerden ithal edilen mallar üzerinde tercihli tarifeler ve azaltılmış vergiler sağlayan ülkeler ve bölgesel gruplarla birkaç STA’ya girmiştir. Önemli STA’lar şunlardır:
- Sri Lanka-Hindistan Serbest Ticaret Anlaşması (SI-FTA): Tekstil, çay ve ilaç gibi ürünlere indirimli veya sıfır gümrük vergileri uygulanıyor.
- Sri Lanka-Pakistan Serbest Ticaret Anlaşması (PAK-SLFTA): Tarım ürünleri, tekstil ve kimyasallar da dahil olmak üzere çeşitli ürünlere tercihli tarifeler sunmaktadır.
- Asya Pasifik Ticaret Anlaşması (APTA): Çin, Hindistan ve Güney Kore’nin de aralarında bulunduğu APTA üyeleri, bir dizi malda ayrıcalıklı muameleden yararlanmaktadır.
2. Anti-Damping ve Koruma Önlemleri
Sri Lanka, haksız yere düşük fiyatlardan ithal edilen ve yerel endüstrileri tehdit eden mallara anti-damping vergileri uygular. Ek olarak, yerel üreticileri belirli ürünlerin ithalatındaki artıştan korumak için koruma önlemleri uygulanabilir.
- Çelik Ürünleri: Çin veya Rusya gibi ülkelerden yapılan çelik ithalatının düşük fiyatlandırıldığı tespit edilirse anti-damping vergileri uygulanabilir.
- Tekstil: Bangladeş veya Vietnam’dan gelen bazı tekstil ürünleri, Sri Lanka’nın yerel hazır giyim sektörünü korumak amacıyla koruma önlemlerine tabi tutulabilir.
3. Muafiyetler ve İndirimler
- Kişisel Eşyalar: Kişilerin kişisel kullanım amacıyla ithal ettikleri mallar, belirli koşullar altında gümrük vergilerinden muaf tutulabilir veya indirimli gümrük vergilerine tabi tutulabilir.
- Hayırsever Bağışlar: İnsani amaçlarla ithal edilen mallar da ithalat vergilerinden muaf tutulabilir.
Ülke Bilgileri: Sri Lanka
- Resmi Adı: Sri Lanka Demokratik Sosyalist Cumhuriyeti
- Başkent: Colombo (idari), Sri Jayawardenepura Kotte (yasama)
- En Büyük Şehirler:
- Kolombo
- Kandiye
- Galle
- Kişi Başına Gelir: Yaklaşık 4.100 ABD Doları (2023 itibariyle)
- Nüfus: Yaklaşık 22 milyon
- Resmi Dil: Sinhala, Tamil
- Para birimi: Sri Lanka Rupisi (LKR)
- Konum: Sri Lanka, Hindistan’ın güneyinde, Hint Okyanusu’nda bulunan bir ada ülkesidir.
Coğrafya
Sri Lanka, çeşitli coğrafyalara sahip tropikal bir adadır. Başlıca özellikleri şunlardır:
- Dağlar: Adanın orta bölgesi dağlıktır, en yüksek zirvesi 2.524 metre yükseklikteki Pidurutalagala’dır.
- Nehirler: Sri Lanka’da ülkenin en uzun nehri olan Mahaweli Nehri de dahil olmak üzere birçok nehir vardır.
- Kıyı Şeridi: Ada, plajlar ve kıyı alanlarıyla çevrili olup, turizm ve nakliye için bir merkez konumundadır.
Ekonomi
Sri Lanka, tarım, üretim ve hizmetlerin önemli roller oynadığı karma bir ekonomiye sahiptir. Ülke şunlarla bilinir:
- Tarım: Başlıca ürünler arasında çay, kauçuk ve hindistan cevizi bulunur. Ülke, Seylan çayının önemli bir ihracatçısıdır.
- Üretim: Tekstil ve giyim, değerli taşlar ve kıymetli metaller gibi başlıca ihracat sektörleridir.
- Turizm: Sri Lanka’nın zengin kültürel mirası, yaban hayatı ve plajları sayesinde büyüyen bir sektördür.
- Hizmetler: Finans ve bilişim sektörlerini de kapsayan hizmet sektörü hızla büyüyor.