Polonya, Avrupa Birliği’nin (AB) bir üyesi olarak, ülkeye ithal edilen mallar için standart tarifeler belirleyen ortak bir gümrük birliği altında faaliyet göstermektedir. Ancak, bu çerçevede, belirli ürün kategorileri, ticaret anlaşmalarına, menşe ülkeye ve ürün sınıflandırmalarına bağlı olarak belirli vergilere, muafiyetlere veya tercihli muameleye tabi olabilir. İthalat vergileri, AB dışındaki ülkelerden Polonya’ya giren mallara uygulanan gümrük vergilerini ve vergileri sağlayan Avrupa Birliği Gümrük Tarifesi’ne (TARIC) göre hesaplanır.
Polonya’nın Tarife Sistemine Genel Bakış
Polonya, tüm üye devletler arasında mallar için ithalat vergilerini standartlaştıran AB’nin Ortak Gümrük Tarifesi (CCT) sistemini takip eder. Bu tarife sistemi, AB içinde serbest ticareti teşvik ederken Avrupa işletmelerini haksız rekabetten korumak için tasarlanmıştır.
Polonya ayrıca çok sayıda ülke ve bölgeyle tercihli ticaret anlaşmalarına katılır ve bu da belirli ürünlerde tarifelerin azaltılması veya sıfırlanmasıyla sonuçlanabilir. Ancak ithalat vergileri, ithal edilen mallara uygulanabilecek tek vergi ve ücretler değildir. İthal edilen ürünün türüne bağlı olarak Katma Değer Vergisi (KDV), özel tüketim vergileri ve gümrük işlem ücretleri gibi diğer ücretler de alınabilir.
İthal Mallar İçin Genel Gümrük Vergisi Oranları
Polonya’daki gümrük vergileri genellikle ticareti yapılan ürünleri sınıflandırmak için kullanılan uluslararası standart bir sistem olan Harmonized System (HS) koduna dayanır. Tarife oranı, ürün kategorisine bağlı olarak önemli ölçüde değişebilir. Aşağıda çeşitli ürün kategorileri için gümrük vergisi oranlarına genel bir bakış verilmiştir:
Tüketim Malları
- Giyim & Giyim:
- Tekstil ve giyimde gümrük vergileri genellikle kumaş ve ürün türüne bağlı olarak %0 ile %12 arasında değişmektedir.
- En az gelişmiş ülkeler (LDC) için Her Şey Ama Silah (EBA) girişimi gibi ticaret tercihi anlaşmalarından yararlanan gelişmekte olan ülkelerde üretilen ürünlere özel vergi oranları uygulanır ; bu girişim sıfır veya düşük oranlar sağlayabilir.
- Elektronik & Ev Aletleri:
- Televizyon, bilgisayar ve ev aletleri gibi elektrikli ürünlere genellikle %0 ile %14 arasında değişen oranlarda vergi uygulanıyor.
- Japonya veya Güney Kore gibi bazı ülkelerin ürünlerine, serbest ticaret anlaşmaları kapsamında gümrük vergilerinin azaltılması veya ortadan kaldırılması yoluyla ayrıcalıklı muamele uygulanabilir.
- Oyuncaklar ve Oyunlar:
- Oyuncaklar ve oyunlar, ürünün türüne göre %0 ile %4 arasında gümrük vergisine tabidir.
- Eğitsel veya kültürel oyuncaklar gibi bazı kategoriler, bazı durumlarda indirimli veya muafiyetli tarifelere tabi olabilir.
Gıda ve Tarım Ürünleri
- Tahıllar ve Hububatlar:
- Buğday ve mısır gibi tahıllardaki ithalat vergileri, sınıflandırmaya ve kökene bağlı olarak genellikle %0 ile %10 arasında değişmektedir.
- AB’nin anlaşmalı olduğu ülkelerden (örneğin Ukrayna veya bazı Afrika ülkeleri) ithal edilen ürünlere tercihli tarifeler uygulanabilmektedir.
- Et ve Balık:
- Taze ve dondurulmuş et ürünlerine yüzde 12 ile yüzde 20 arasında değişen oranlarda vergi uygulanabiliyor.
- AB-Güney Amerika ticaret anlaşması gibi anlaşmalar kapsamında bazı et ürünleri, özellikle kümes hayvanları için oranlar düşürülebilir.
- Süt Ürünleri:
- Peynir, süt ve diğer süt ürünleri, %5 ile %15 arasında değişebilen gümrük vergileriyle karşı karşıyadır ve bazı ürünler AB’nin Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) kapsamında indirimli vergilerden yararlanabilir.
Kimyasal Ürünler
- İlaçlar ve Tıbbi Cihazlar:
- İlaçlara uygun fiyatlı erişimi garanti altına almak için ilaçlara genellikle %0 oranında gümrük vergisi uygulanır.
- Tıbbi cihazlara %1 ila %6 arasında gümrük vergisi uygulanabiliyor, ancak bazı tıbbi malzeme ve cihazlar AB düzenlemeleri uyarınca gümrüksüz ithal edilebiliyor.
- Kozmetikler:
- Kozmetikler genellikle %6 gümrük vergisine tabidir, ancak dermatolojik tedaviler gibi bazı ürünler tercihli ticaret anlaşmaları kapsamında daha düşük oranlara hak kazanabilir.
Makine ve Ekipman
- Endüstriyel Makinalar:
- Üretim veya inşaatta kullanılan makinelere uygulanan ithalat vergileri genellikle %0 ile %5 arasında değişmektedir, çünkü bunlar endüstriyel büyüme için hayati önem taşımaktadır ve yüksek tarifeler olmadan piyasaya girmeleri teşvik edilmektedir.
- Yenilenebilir enerji sektörüne yönelik makinelerde AB teşviklerine bağlı olarak daha düşük hatta sıfır tarife uygulanabilecek.
- Araçlar ve Yedek Parçalar:
- Otomobiller genellikle AB tarife sistemi kapsamında %10 oranında vergiye tabi tutulurken, elektrikli araçlar (EV) veya belirli ülkelerden gelen araçlar muafiyetlerden veya indirimli oranlardan yararlanabilir.
- Araç yedek parçalarına genellikle %0 ile %5 arasında gümrük vergisi uygulanıyor.
Kimyasallar ve Plastikler
- Plastikler:
- Plastik ve kauçuk ürünlerin ithalatında vergi oranları plastiğin türüne göre değişmekle birlikte %3 ile %7 arasında değişmektedir.
- Bazı geri dönüştürülmüş plastikler ve çevre dostu ürünler, AB çevre ticaret politikaları kapsamındaki azaltılmış vergilerden faydalanabilir.
- Organik Kimyasallar:
- Organik kimyasallar genellikle %6 oranında gümrük vergisine tabidir, ancak bazı özel kimyasallar araştırma veya geliştirme projelerinde kullanılırsa indirimli gümrük vergilerine tabi olabilir.
Belirli Ülkelerden Bazı Ürünlere Yönelik Özel İthalat Vergileri
Polonya, AB’nin bir parçası olarak, genel tarife oranlarına ek olarak, AB’nin ikili veya çok taraflı ticaret anlaşmaları yaptığı ülkelerden gelen mallar için özel ithalat vergileri ve tercihli tarifeler uygular. Bu anlaşmalar, belirli mallar için vergileri azaltabilir veya ortadan kaldırabilir veya diğerleri için özel vergiler koyabilir.
Tercihli Tarife İşlemi
AB Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) olan ülkeler
- Japonya: Japonya’dan ithal edilen mallar, özellikle elektronik ürünler ve makineler, AB-Japonya Ekonomik Ortaklık Anlaşması (EPA) kapsamında azaltılmış veya kaldırılmış tarifelerden yararlanmaktadır.
- Güney Kore: AB-Güney Kore Serbest Ticaret Anlaşması uyarınca, Güney Kore’den yapılan araç, makine ve tarım ürünleri gibi ithalatlar tercihli tarife oranlarından yararlanabilmektedir.
- Kanada: AB ile Kanada arasındaki Kapsamlı Ekonomi ve Ticaret Anlaşması (CETA), birçok tarımsal, endüstriyel ve teknoloji ürününe ayrıcalıklı erişim sağlıyor.
AB Genel Tercihler Sistemi (GSP) kapsamındaki ülkeler
- En Az Gelişmiş Ülkeler (LDC’ler): AB’nin Everything But Arms (EBA) girişimi, silah ve mühimmat hariç, LDC’lerden gelen ürünlere gümrüksüz ve kotasız erişim sağlıyor. Bu, birçok Afrika, Karayip ve Pasifik ülkesi de dahil olmak üzere en fakir ülkelerde ekonomik kalkınmayı teşvik etmeyi amaçlıyor.
- GSP+ Ülkeleri: Ermenistan, Pakistan ve Filipinler gibi ülkeler, insan hakları ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine bağlı kalmaları karşılığında AB’nin GSP+ programı kapsamında belirli ürünlerde indirimli tarife oranları alıyorlar.
Anti-Damping Vergileri
Polonya, AB aracılığıyla, genellikle AB’nin ticaret dengesizliği yaşadığı ülkelerden kaynaklanan ve haksız yere düşük fiyatlara satıldığı düşünülen belirli ithalatlara anti-damping vergileri de uygular. Anti-damping vergilerine tabi mallara örnek olarak şunlar verilebilir:
- Çelik ürünleri: Çin ve Rusya’dan yapılan çelik ithalatı, ürüne bağlı olarak %20 ile %60 arasında değişen oranlarda anti-damping vergisine tabi olabilir.
- Güneş panelleri: Çin ve diğer Asya ülkeleri, Avrupa pazarındaki iddia edilen fiyat düşürme uygulamaları nedeniyle güneş panellerine yönelik anti-damping vergileriyle karşı karşıya kalıyor.
Polonya: Ülke Bilgileri ve Genel Bilgiler
- Resmi Adı: Polonya Cumhuriyeti (Rzeczpospolita Polska)
- Başkent: Varşova
- En Büyük Şehirler:
- Varşova (Başkent)
- Kraków
- Wroclaw
- Kişi Başına Gelir: Yaklaşık 18.000 ABD Doları
- Nüfus: Yaklaşık 38 milyon kişi
- Resmi Dil: Lehçe
- Para birimi: Polonya Zlotisi (PLN)
- Konum: Orta Avrupa’da, batıda Almanya, güneyde Çek Cumhuriyeti ve Slovakya, doğuda Ukrayna ve Belarus, kuzeyde Baltık Denizi ile çevrilidir.
Polonya’nın Coğrafyası
Polonya, Orta Avrupa’da yer alır ve ovalar, dağlar ve Baltık Denizi boyunca uzanan bir kıyı şeridi içeren çeşitli bir coğrafyaya sahiptir. Ülke yaklaşık 312.696 kilometrekarelik bir alanı kaplar ve bu da onu Avrupa’nın 9. büyük ülkesi yapar.
- Başlıca nehirleri: Vistula, Oder, Warta ve Bug.
- Sıradağlar: Karpat Dağları ve Südetler.
- İklim: Polonya’nın ılıman bir iklimi vardır, soğuk kışlar ve ılıman yazlar. Hava durumu batıda deniz ılımanından doğuda karasal iklime kadar değişebilir.
Polonya Ekonomisi
Polonya, 1980’lerde komünizmin çöküşünden bu yana merkezi olarak planlanmış bir sistemden piyasa tabanlı bir ekonomiye geçiş yapan karma bir ekonomiye sahiptir. Avrupa’nın en hızlı büyüyen ekonomilerinden biri olarak kabul edilir ve küresel ekonomik gerilemeler sırasında dayanıklılık göstermiştir.
- GSYİH: Yaklaşık 850 milyar ABD doları (nominal).
- Başlıca Endüstriler:
- Otomotiv üretimi: Polonya, Fiat ve Volkswagen gibi büyük Avrupa otomobil üreticilerine ev sahipliği yapmaktadır.
- Tarım: Polonya, patates, tahıl, şeker pancarı ve süt ürünlerinin önemli bir üreticisidir.
- Madencilik ve Enerji: Ülkede önemli kömür rezervleri bulunmaktadır ve madencilik ülke ekonomisinin önemli bir parçasıdır.
- BT ve yazılım geliştirme: Polonya’nın, özellikle yazılım geliştirme ve BT dış kaynak kullanımı alanında büyüyen bir teknoloji sektörü bulunmaktadır.