Peru, küresel olarak önemli ticaret ilişkileri olan Güney Amerika’nın en dinamik ekonomilerinden biridir. Dünya Ticaret Örgütü’nün (WTO), Pasifik İttifakı’nın (PA) ve And Dağları Topluluğu’nun aktif bir üyesi olarak Peru’nun ithalat tarife sistemi uluslararası ticaret anlaşmaları ve düzenlemelerinden etkilenir. Ülkenin gümrük politikaları ithalatı kolaylaştırmayı, yabancı yatırım çekmeyi ve özellikle komşu ülkeler ve kilit küresel oyuncularla rekabetçi ticaret ilişkileri sürdürmeyi amaçlamaktadır.
Peru Gümrük Tarife Sistemine Genel Bakış
Peru, malları bölümlere ve alt kategorilere ayıran Dünya Gümrük Örgütü’nün (WCO) Uyumlu Sistemi’ne (HS) dayalı uyumlu bir tarife sistemi uygular. WTO ve Andean Topluluğu’nun bir üyesi olarak Peru, Andean Topluluğu Gümrük Kanunu ve Pasifik İttifakı ticaret anlaşmaları kapsamındaki anlaşmalar da dahil olmak üzere gümrük tarifesi yapısını etkileyen çeşitli anlaşmalar benimsemiştir.
- And Dağları Topluluğu (CAN): Bu, Bolivya, Kolombiya, Ekvador ve Peru’dan oluşan bölgesel bir ticaret bloğudur. And Dağları Topluluğu Anlaşması, üyeleri arasında ortak gümrük prosedürleri ve daha düşük tarifeler oluşturmayı amaçlamaktadır. Ancak, üye olmayan ülkelerden ithalat yaparken Peru, üçüncü taraf ülkelerden gelen malların ulusal tarifelere tabi olduğu anlamına gelen DTÖ kurallarını uygular.
- Pasifik İttifakı (PA): Peru’nun Pasifik İttifakı’na (Meksika, Şili ve Kolombiya ile) katılımı, ittifak kapsamında ithal edilen mallar için gümrük vergilerinin düşürülmesini teşvik ederek ticaret ilişkilerini daha da güçlendirdi.
- Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ): DTÖ üyesi olan Peru’nun gümrük tarife yapısı, örgütün ticaret kurallarına uygundur ve ülkenin gümrük tarifesi uygulamalarında uluslararası standartları takip etmesini sağlar.
- Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA’lar): Peru, Amerika Birleşik Devletleri, Çin, Avrupa Birliği ve Japonya da dahil olmak üzere çeşitli ülke ve bölgelerle, belirli ürünler için tercihli tarife oranları sağlayan serbest ticaret anlaşmaları imzalamıştır.
Peru’daki Genel Tarife Yapısı
Peru, ithal mallar için gümrük vergisi oranlarını belirleyen Gümrük Tarife Yasası’na (Ley General de Aduanas) dayalı bir Genel Tarife Sistemi uygular. Oranlar, ürünün Uyumlu Sistem (HS) kapsamındaki sınıflandırmasına göre belirlenir ve tarifeler, ürünün türüne ve kökenine bağlı olarak değişir. Tarife sistemi, vergilerin malların gümrük değerinin bir yüzdesi olarak ifade edildiği çeşitli kategorilerden oluşur.
1. Temel Tarife Yapısı
Peru’nun tarifeleri genellikle %0 ile %30 arasında değişir, ancak bazı ürünler daha yüksek oranlara tabi olabilir. Başlıca tarife sınıflandırmaları şunlardır:
- 0%: Temel hammaddeler ve endüstriyel üretimi destekleyen ara mallar gibi pek çok mal %0 ithalat vergisine tabidir.
- %6: Tekstil, tüketici elektroniği ve makine gibi mamul malların önemli bir kısmı bu oranda vergilendirilir.
- %11: Tahıllar, bazı meyveler ve bazı sebzeler gibi tarım ürünleri.
- %17: Lüks ürünler, üst düzey elektronik cihazlar ve ev aletleri.
- %20-30: Bazı tüketim malları, tekstil, giyim ve taşıtlar.
2. Tarife Sınıflandırma Sistemi (HS)
Peru’nun gümrük vergileri, ithal edilen her ürün için 10 haneli bir Uyumlu Sistem (HS) koduna göre uygulanır. Sistem, her bölümün altında farklı ürün türlerine karşılık gelen birden fazla bölüm bulunan 21 bölüme ayrılmıştır.
Peru Gümrük Tarife Sistemindeki Temel Bölümler
- Bölüm 1: Canlı Hayvanlar ve Hayvansal Ürünler (HS 01-05)
- Canlı hayvanlar ve et, yumurta ve süt ürünleri gibi hayvansal ürünlere uygulanan tarifeler genellikle %0 ile %15 arasında değişmektedir ; sıkı bir şekilde düzenlenen ithalatlar için bazı istisnalar bulunmaktadır.
- Bölüm 2: Bitkisel Ürünler (HS 06-14)
- Bitki, tohum ve yenilebilir sebzelerin ithalatını içerir. Temel sebzeler için tarifeler %0 ile %10 arasında değişebilirken, daha fazla işlenmiş ürün daha yüksek oranlarla karşılaşabilir.
- Bölüm 3: Hayvansal veya Bitkisel Yağlar (HS 15)
- İthalat vergileri genellikle belirli ürüne (örneğin yağlar, katı yağlar, margarin) bağlı olarak %5 ile %12 arasında değişmektedir.
- Bölüm 4: Hazır Gıda Maddeleri (HS 16-21)
- Konserve sebzeler, işlenmiş etler ve hazır gıdalar gibi işlenmiş gıda ürünlerine %6 ile %17 arasında gümrük vergileri uygulanırken, lüks işlenmiş gıdalarda ise bazı durumlarda %25’e kadar varan gümrük vergileri uygulanıyor.
- Bölüm 5: Mineral Ürünler (HS 25-27)
- Ham petrol, doğal gaz ve kömür gibi mineral ürünler genellikle %0 ila %5 oranında gümrük vergisine tabi tutulurken, rafine edilmiş petrol ürünleri daha yüksek vergilere tabi olabilir.
- Bölüm 6: Kimyasallar ve İlgili Sanayiler (HS 28-38)
- Kimyasallar, ilaçlar, gübreler ve ilgili ürünler genellikle %6 ile %15 arasında değişen oranlarda gümrük vergilerine tabidir.
- Bölüm 7: Plastikler ve Kauçuk (HS 39-40)
- Plastik ürünler ve kauçuk ürünler için gümrük vergileri genellikle %6 ile %10 arasında değişmektedir ve bazı endüstriyel ürünler bu aralığın alt sınırına düşmektedir.
- Bölüm 8: Tekstil ve Giyim (HS 61-63)
- Giyim ve tekstil ürünleri genellikle %11 ila %30 arasında gümrük vergileriyle karşı karşıya kalıyor ; en yüksek gümrük vergileri ise lüks giyim ürünlerinde görülüyor.
- Bölüm 9: Ayakkabı ve Başlık (HS 64-67)
- Ayakkabı ithalatında genellikle %6 ile %20 arasında vergi uygulanmaktadır.
- Bölüm 10: Araçlar ve Uçaklar (HS 87-89)
- Motorlu taşıtlar, motosikletler ve parçalarından genellikle %10 ile %30 arasında vergi alınıyor ; en yüksek vergi oranları ise lüks otomobillere uygulanıyor.
- Bölüm 11: Optik ve Tıbbi Aletler (HS 90-92)
- Tıbbi cihaz ve aletlere yüzde 6 ile yüzde 10 arasında gümrük vergisi uygulanıyor.
Belirli Ülkelerden Özel İthalat Vergileri
Peru’nun çeşitli ülkelerle yaptığı ticaret anlaşmaları, belirli ürünlere yönelik ithalat vergilerini etkileyerek, ortak ülkelerden gelen ürünlere ayrıcalıklı muamele sağlıyor.
1. Amerika Birleşik Devletleri ve ABD-Peru Serbest Ticaret Anlaşması (STA)
2009 yılında yürürlüğe giren ABD-Peru Ticaret Geliştirme Anlaşması (TPA) kapsamında, Amerika Birleşik Devletleri’nden gelen birçok ürün azaltılmış veya kaldırılmış ithalat vergilerine tabidir. Başlıca faydaları şunlardır:
- Endüstriyel Ekipman ve Makineler: Üretim ekipmanları, bilgisayarlar ve elektronik cihazlar için indirimli tarifeler.
- Tarım Ürünleri: Buğday, mısır ve tahıllar gibi bazı ABD tarım ürünleri gümrük vergilerindeki indirimlerden faydalanabilir.
- Tekstil ve Giyim: ABD’den gelen belirli tekstil ürünleri, anlaşma kapsamında indirimli vergilerden yararlanmaya hak kazanabilir.
2. Çin ve Peru-Çin Serbest Ticaret Anlaşması (STA)
Peru-Çin Serbest Ticaret Anlaşması 2009’da imzalandığından beri Çin, Peru’nun en büyük ticaret ortaklarından biri haline geldi. Çin’den yapılan ithalatlar, aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi üründe önemli tarife indirimleriyle tercihli muameleden yararlanıyor:
- Elektronik ve Makineler: Akıllı telefonlar, dizüstü bilgisayarlar ve ev elektroniği gibi ürünler, vergilerdeki indirimlerden yararlanıyor; vergiler genellikle %15’ten %0’a düşüyor.
- Tekstil: Çin’den yapılan giyim ithalatına genellikle %0 ile %6 arasında vergi uygulanıyor.
3. Avrupa Birliği ve Peru-AB Serbest Ticaret Anlaşması
2013 yılında yürürlüğe giren Peru-AB Serbest Ticaret Anlaşması uyarınca, Avrupa Birliği’nden gelen birçok ürüne tercihli tarifeler uygulanmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Otomobiller ve Taşıtlar: Avrupa araçları, çoğunlukla %10 veya daha aza indirilen daha düşük tarifelerden yararlanmaktadır.
- İlaç ve Tıbbi Ekipmanlar: AB menşeli tıbbi cihazlar ve ilaçlar üzerindeki ithalat vergileri genellikle azaltılır veya kaldırılır.
4. MERCOSUR Ülkeleri
Peru, MERCOSUR (Arjantin, Brezilya, Uruguay ve Paraguay’ı kapsayan Mercado Común del Sur) ile kısmi bir ticaret anlaşması sürdürdüğü için, bu ülkelerden ithal edilen mallar tercihli muamele görebilir. Ticaret anlaşması, özellikle tarım ürünleri, tekstil ve bazı endüstriyel ekipmanlar olmak üzere birçok ürün için daha düşük tarifelerle sonuçlanır.
Peru’da Ek İthalat Vergileri ve Ücretleri
Peru’ya ithal edilen mallara temel ithalat tarifelerinin yanı sıra aşağıdakiler de dahil olmak üzere başka vergiler ve harçlar da uygulanabilir:
- Katma Değer Vergisi (KDV): Peru’ya ithal edilen çoğu mala %18 KDV uygulanır. Bu, temel gümrük vergisine ek olarak uygulanır ve malların gümrük değeri üzerinden tahsil edilir.
- Gümrük İşlem Ücreti: İthalatçıların, malları gümrükten geçirmek için genellikle gönderinin büyüklüğüne göre değişebilen bir ücret ödemeleri gerekir.
- Seçici Tüketim Vergisi (TSV): Özellikle lüks veya temel olmayan mallar (alkollü içecekler, tütün ve yüksek kaliteli elektronik ürünler gibi) ek bir Seçici Tüketim Vergisi’ne (TSV) tabi olabilir. Bu vergi, ürünün değerinin %10’undan %50’sine kadar değişebilir.
Ülke Bilgileri ve Peru’ya Genel Bakış
- Resmi Adı: Peru Cumhuriyeti
- Başkent: Lima
- En Büyük Şehirler:
- Lima
- Arequipa
- Trujillo
- Kişi Başına Gelir: Yaklaşık 6.500 ABD Doları (2023 tahmini)
- Nüfus: Yaklaşık 34 milyon
- Resmi Dil: İspanyolca (bazı bölgelerde Quechua ve Aymara da tanınır)
- Para Birimi: Nuevo Sol (PEN)
- Konum: Peru, Güney Amerika’nın batı kesiminde yer alır ve Ekvador, Kolombiya, Brezilya, Bolivya, Şili ve Pasifik Okyanusu ile çevrilidir.
Coğrafya
Peru üç büyük coğrafi bölgeden oluşmaktadır:
- Kıyı Bölgesi: Başkent Lima’yı da içinde barındıran, Peru’nun en büyük şehirlerine ve sanayi bölgelerine ev sahipliği yapan, Pasifik Okyanusu boyunca uzanan dar kıyı şeridi.
- And Dağları: Ülkenin ortasından geçen ve ünlü İnka şehri Cusco’yu da içinde barındıran yüksek rakımlı bölge.
- Amazon Yağmur Ormanları: Ülkenin doğu kısmı, yoğun tropikal ormanlarla kaplı olup dünyanın en büyük yağmur ormanlarının bir parçasıdır.
Ekonomi
Peru, güçlü tarım, madencilik ve üretim sektörlerine sahip karma bir ekonomiye sahiptir. Ülke, bakır, altın ve gümüş gibi doğal kaynakların yanı sıra kahve, kuşkonmaz ve üzüm gibi tarım ürünlerinin ihracatı ile son on yıllarda istikrarlı bir ekonomik büyüme göstermiştir.
- Ana Sektörler:
- Madencilik: Peru, dünyanın en büyük bakır, altın ve gümüş üreticilerinden biridir.
- Tarım: Kahve, üzüm, kuşkonmaz ve balık unu önemli ihracat ürünleridir.
- Üretim: Gıda işleme, tekstil ve kimyasallar önde gelen endüstrilerdir.
Büyük Endüstriler
- Madencilik: Peru, özellikle bakır, gümüş ve altın olmak üzere mineral çıkarımında dünya lideridir.
- Tarım: Ülke, özellikle ABD ve Avrupa’ya önemli miktarda tarım ürünü ihraç etmektedir.
- Üretim ve Tekstil: Peru, küresel pazarlarda büyük değer kazanan alpaka yünü de dahil olmak üzere tekstil ürünleriyle de tanınır.