Güney Asya’da stratejik bir konuma sahip olan Pakistan, bölgesel ticaret ve küresel ticarette hayati bir rol oynar. Ülke, tarım, sanayi ve hizmet sektörlerinin çeşitli bir karışımıyla bölgenin en büyük ekonomilerinden biridir. Pakistan’ın gümrük tarifesi yapısı, ithalatı düzenlemek, yerel endüstrileri korumak ve hükümet geliri elde etmek için tasarlanmıştır. Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) bir üyesi olarak Pakistan, ticaretin kolaylaştırılması ve gümrük prosedürleri için uluslararası standartlara uymaktadır ancak aynı zamanda özellikle ekonomik gelişimi için kritik olan alanlarda kendi tarife politikalarını da uygulamaktadır.
Ülke, Harmonize Sistem (HS) kodlarına göre sınıflandırılan ürün kategorilerine göre farklı tarife oranları uygular. Ek olarak, Pakistan’ın belirli ülkeler ve bölgelerle tercihli ticaret anlaşmaları vardır ve bu da bu ülkelerden yapılan ithalatlar için daha düşük tarifelerle sonuçlanır.
Pakistan’a İthal Edilen Ürünler İçin Gümrük Tarife Oranları
Pakistan’ın gümrük tarifesi yapısı, ad valorem vergilerden (malların değerine dayalı), özel vergilerden (miktar, ağırlık veya hacme dayalı) ve karma vergilerden (hem değer hem de miktar kriterlerini birleştiren) oluşur. Tarife oranları, Pakistan’ın ekonomik hedefleri ve uluslararası ticaret yükümlülükleriyle uyumlu hale getirmek için periyodik olarak gözden geçirilir.
1. Tarım Ürünleri
Pakistan’ın tarım sektörü ekonomisinin temel taşıdır, ancak belirli ürünlerin yetersiz yerel üretimi ve gıdaya olan artan talep nedeniyle ülke önemli miktarda tarım ürünü ithal etmektedir. Hükümet, yerel çiftçileri ve üreticileri korumak için birçok tarım ürününe ithalat vergisi koymaktadır. Ancak, gıda işleme sektörü gibi belirli endüstrileri desteklemek için istisnalar da vardır.
Tarım Ürünleri İçin Temel Tarife Kategorileri
- Tahıllar ve Hububatlar (HS Kodu 10)
- Tarife Oranı: %10-20
- Pakistan, iç üretimi desteklemek için büyük miktarlarda buğday, pirinç ve mısır ithal ediyor. Tahıl ve hububat üzerindeki tarife oranları, ürünün türüne ve kökenine bağlı olarak %10 ila %20 arasında değişiyor.
- Meyve ve Sebzeler (HS Kodu 07)
- Tarife Oranı: %5-15
- Narenciye, elma ve domates gibi taze meyve ve sebzeler %5 ile %15 arasında değişen oranlarda ithalat vergilerine tabidir. Pakistan’ın yerel tarımsal üretimi belirli mevsimlerde sınırlıdır ve bu da tüketici talebini karşılamak için bu ürünlerin ithalatını hayati hale getirir.
- Şeker (HS Kodu 17)
- Tarife Oranı: %25-30
- İthal şeker, yerel şeker üretimini korumak için daha yüksek tarifelerle (genellikle %25 ila %30 arasında) karşı karşıyadır. Ancak, Pakistan’ın şeker kamışı endüstrisi verimsizliklerle boğuşmaktadır ve zaman zaman talebi karşılamak için ithalat gereklidir.
- Hayvancılık ve Et (HS Kodu 02)
- Tarife Oranı: 0-40%
- Et ithalatı, özellikle sığır eti ve koyun eti, %0 ile %40 arasında tarifelerle karşı karşıyadır. Tarifeler, et türüne ve işleme yöntemine göre değişir ve ithal edilen soğutulmuş ve dondurulmuş etler, yerel hayvancılık sektörünü korumak için daha yüksek oranlarda vergilendirilir.
Tarım Ürünlerine Özel İthalat Vergileri
- Çin’den ithalat
- Çin-Pakistan Serbest Ticaret Anlaşması (CPFTA) kapsamında Çin’den ithal edilen meyve, sebze ve bazı işlenmiş gıdalar gibi tarım ürünlerine indirimli tarifeler veya muafiyetler uygulanıyor.
- Avrupa Birliği’nden ithalat
- AB tarafından sağlanan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GSP) kapsamında Pakistan, ülkenin ihracat ekonomisi için hayati önem taşıyan mango, turunçgiller ve diğer ürünler gibi çeşitli tarım ürünlerine tercihli tarifeler uyguluyor.
2. Endüstriyel Ürünler
Pakistan, endüstriyel tabanını genişletmek ve ithal endüstriyel mallara olan bağımlılığı azaltmak için çalışmaktadır. Ancak ülke, makine ve ekipmandan kimyasallara ve tekstillere kadar çok çeşitli endüstriyel ürünler ithal etmeye devam etmektedir. Endüstriyel ürünler için tarife yapısı, yerel üretimi teşvik etmeyi ve endüstrilerin temel ithal girdilere erişimini sağlamayı amaçlamaktadır.
Endüstriyel Ürünler İçin Temel Tarife Kategorileri
- Makine ve Ekipman (HS Kodu 84)
- Tarife Oranı: %5-15
- Pakistan, tarım makineleri, endüstriyel aletler ve inşaat ekipmanları da dahil olmak üzere çok çeşitli makineler ithal ediyor. Bu ürünlerdeki tarifeler genellikle %5 ila %15 arasında değişiyor ve bazı özel makineler teknolojik ilerlemeyi teşvik etmek için vergiden muaf tutuluyor.
- Otomobiller (HS Kodu 87)
- Tarife Oranı: %10-50
- Arabalar, kamyonlar ve motosikletler dahil olmak üzere ithal otomobiller %10 ila %50 arasında değişen tarifelere tabidir. Daha yüksek tarife oranları tamamen monte edilmiş araçlar için geçerliyken, parçalar ve bileşenler daha düşük oranlarla karşılaşabilir. Hükümet, tamamen inşa edilmiş birimler (CBU’lar) üzerinde daha yüksek tarifeler yoluyla yerel araç üretimini teşvik eder.
- Tekstil ve Giyim (HS Kodu 50-63)
- Tarife Oranı: %5-20
- Pakistan’ın tekstil sektörü küresel ölçekte oldukça rekabetçidir ve bu nedenle ülke belirli hammaddeleri ve bitmiş tekstilleri ithal etmektedir. İthal edilen kumaşlar ve giyim ürünleri, malzemeye ve malların bitmiş veya yarı bitmiş olmasına bağlı olarak %5 ila %20 arasında değişen tarifelerle karşı karşıyadır.
- Kimyasallar ve İlaçlar (HS Kodu 29, 30)
- Tarife Oranı: 0-15%
- Endüstriyel kimyasallar ve ilaçlar da dahil olmak üzere kimyasallar, Pakistan’ın imalat ve sağlık sektörleri için kritik öneme sahiptir. Bu ürünlerdeki tarifeler %0 ila %15 arasında değişirken, ilaç ürünleri genellikle ilaçların uygun fiyatlı olmasını sağlamak için azaltılmış vergilerden faydalanır.
Endüstriyel Ürünlere Özel İthalat Vergileri
- Amerika Birleşik Devletleri’nden ithalat
- ABD’den ithal edilen bazı yüksek teknolojili endüstriyel ürünler ve makineler, özellikle insan hakları, emek ve çevre koruma konularındaki bazı uluslararası sözleşmelere uyan ülkelere ayrıcalıklı muamele sağlayan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GSP+) anlaşması kapsamında indirimli tarifelerden faydalanabilir.
- EFTA Ülkelerinden İthalat
- Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) üyesi Norveç, İsviçre, İzlanda ve Lihtenştayn, Pakistan ile makine, elektronik ve kimyasallar da dahil olmak üzere çok çeşitli endüstriyel ürünlere uygulanan gümrük vergilerini düşüren bir Serbest Ticaret Anlaşması’ndan (STA) yararlanıyor.
3. Tüketim Malları
Büyüyen bir tüketici pazarı olarak Pakistan, elektronik ve giyimden lüks ürünlere ve ev ürünlerine kadar çeşitli tüketici malları ithal ediyor. Hükümet, yerel endüstrileri korumak için tarifeler uygularken, tüketici talebi bu kategorilerdeki ithalatı yönlendirmeye devam ediyor.
Tüketim Malları İçin Temel Tarife Kategorileri
- Elektronik (HS Kodu 85)
- Tarife Oranı: %5-20
- Televizyonlar, cep telefonları ve ev aletleri gibi elektronik ürünler %5 ila %20 arasında değişen tarifelere tabidir. Tarife oranı genellikle akıllı telefonlar gibi üst düzey elektronik ürünler için daha yüksektir, televizyonlar ve ev aletleri gibi ürünler ise daha düşük oranlar çekme eğilimindedir.
- Giyim ve Ayakkabı (HS Kodu 61-64)
- Tarife Oranı: %15-30
- İthal giyim ve ayakkabı %15 ila %30 arasında tarifelerle karşı karşıyadır ve bu oranlar genellikle lüks markalar ve deri gibi malzemelerden yapılmış ürünler için daha yüksektir. Pakistan’daki tekstil ve giyim endüstrisi ülkenin en büyüklerinden biridir ve hükümet bu tarifeler aracılığıyla yerel üreticileri korumayı amaçlamaktadır.
- Mobilya ve Ev Eşyaları (HS Kodu 94)
- Tarife Oranı: %10-20
- Mobilya ve ev eşyaları, aletler ve mutfak eşyaları dahil olmak üzere, %10 ila %20 arasında değişen tarifelere tabidir. Pakistan’ın yerel bir mobilya endüstrisi olmasına rağmen, tüketici talebini karşılamak için belirli üst düzey veya özel ürünler ithal edilmektedir.
- Kozmetik ve Kişisel Bakım (HS Kodu 33)
- Tarife Oranı: %10-25
- İthal kozmetik ve kişisel bakım ürünleri %10 ila %25 arasında gümrük vergileriyle karşı karşıyadır. Daha yüksek gümrük vergileri genellikle lüks kozmetik ve kişisel bakım ürünlerine uygulanırken, temel ürünler daha düşük vergilere sahip olabilir.
Tüketici Malları İçin Özel İthalat Vergileri
- Çin’den ithalat
- Pakistan’ın Çin ile büyüyen bir ticaret ilişkisi var ve Çin’den yapılan ithalatlar Çin-Pakistan Serbest Ticaret Anlaşması (CPFTA) kapsamındaki azaltılmış tarifelerden faydalanıyor. Buna elektronik, giyim ve ev ürünleri gibi tüketim malları da dahildir.
- BAE’den ithalat
- BAE, Pakistan’ın en büyük ticaret ortaklarından biri olup, elektronik eşyalar ve lüks ürünler de dahil olmak üzere BAE’den ithal edilen birçok tüketim malı, güçlü ikili ticaret ilişkileri nedeniyle tercihli tarifelerden yararlanmaktadır.
4. Hammadde ve Enerji Ürünleri
Pakistan’ın enerji sektörü, ülkenin artan enerji taleplerini karşılamak için ithal ham maddelere, özellikle petrol, kömür ve gaza büyük ölçüde bağımlıdır. Enerji ürünleri için gümrük tarifesi yapısı, enerji verimliliğini teşvik ederken bu ithalatları rekabetçi oranlarda tutmak için tasarlanmıştır.
Hammadde ve Enerji Ürünleri için Temel Tarife Kategorileri
- Ham Petrol ve Petrol Ürünleri (HS Kodu 27)
- Tarife Oranı: 0%
- Pakistan, büyük bir petrol ithalatçısı olarak ham petrole herhangi bir tarife uygulamaz. Ancak rafine edilmiş yağlar ve yağlayıcılar gibi petrol ürünleri vergiye tabidir, ancak bunlar başlı başına ithalat tarifeleri oluşturmaz.
- Kömür (HS Kodu 27)
- Tarife Oranı: 0-5%
- Pakistan, elektrik santrallerinde ve endüstride kullanılmak üzere kömür ithal ediyor. Kömür tarifeleri, Pakistan’ın enerji sektörünün rekabet gücünü sağlamak için %0 ile %5 arasında değişen nispeten düşük oranlarda.
- Doğal Gaz (HS Kodu 2711)
- Tarife Oranı: 0%
- Doğal gaz ithalatı, esas olarak LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz) biçiminde, Pakistan’ın enerji ihtiyaçları için kritik öneme sahiptir. Hükümet, enerji tedarikini kolaylaştırmak için bu ürünlere tarifeler koymaz.
- Metaller ve Madencilik Ürünleri (HS Kodu 72-83)
- Tarife Oranı: %5-10
- Pakistan, çelik, demir cevheri ve demir dışı metaller dahil olmak üzere çeşitli metaller ve madencilik ürünleri ithal ediyor. Bu hammaddelerdeki tarife oranı genellikle %5 ila %10 arasında değişiyor ve bazı ürünler, yerel üretim kapasitelerine bağlı olarak daha düşük tarifelere tabi tutuluyor.
Enerji Ürünlerine Özel İthalat Vergileri
- Suudi Arabistan’dan ithalat
- Suudi Arabistan, özellikle ham petrol ve petrol ürünleri için Pakistan’ın temel enerji tedarikçilerinden biridir. Ham petrol ithalatı tarifesiz olsa da, diğer enerjiyle ilgili ürünler ikili anlaşmalar nedeniyle ayrıcalıklı muamele görebilir.
- Rusya’dan ithalat
- Pakistan, yakın zamanda Rusya’dan kömür ve petrol ithal etmeye başladı ve Rusya’dan gelen bazı enerji ürünleri, iki ülke arasındaki devam eden ticaret anlaşmaları kapsamında indirimli tarifelerden yararlanıyor.
Ülke Gerçekleri
- Ülke Resmi Adı: Pakistan İslam Cumhuriyeti
- Başkent: İslamabad
- Üç Büyük Şehir:
- Karaçi
- Lahor
- Faisalabad
- Kişi Başına Gelir: Yaklaşık 1.600 ABD Doları (2023 tahmini)
- Nüfus: Yaklaşık 240 milyon
- Resmi Dil: Urduca (ulusal), İngilizce (resmi)
- Para birimi: Pakistan Rupisi (PKR)
- Konum: Güney Asya’da yer alan ülkenin doğusunda Hindistan, batısında Afganistan ve İran, kuzeyinde Çin ve güneyinde Arap Denizi bulunmaktadır.
Coğrafya, Ekonomi ve Başlıca Endüstriler
Coğrafya
Pakistan’ın coğrafyası çeşitlidir; kuzeyde dağlar, Pencap ve Sindh bölgelerinde verimli ovalar ve Arap Denizi boyunca bir kıyı şeridi vardır. Ülke, tarım ve su temini için hayati önem taşıyan İndus Nehri de dahil olmak üzere birçok nehre ev sahipliği yapmaktadır.
Ekonomi
Pakistan’ın ekonomisi, tarım, tekstil, enerji ve hizmetlere önemli bir vurgu yaparak karışıktır. Ülke tarıma büyük ölçüde bağımlıdır, ancak son birkaç on yılda imalat, tekstil ve hizmetler gibi endüstriyel sektörler genişlemiştir. Enerji kıtlığı ve altyapı zorlukları ekonomik büyümeyi etkilemeye devam etse de ülke Güney Asya’nın en büyük ekonomilerinden biri olmaya devam etmektedir.
Büyük Endüstriler
- Tarım: Pakistan, pamuk, pirinç, buğday ve şeker kamışı üretiminde önemli bir üreticidir. Tarım sektörü nüfusun büyük bir bölümünü istihdam etmektedir.
- Tekstil ve Giyim: Pakistan, özellikle ABD ve Avrupa’ya en çok tekstil ve giyim ihracatı yapan ülkelerden biridir.
- Enerji: Petrol, gaz ve kömürü kapsayan enerji sektörü, Pakistan’ın endüstriyel ve ekonomik faaliyetleri için hayati öneme sahiptir.
- Hizmetler: Bankacılık, telekomünikasyon ve bilişim teknolojilerini de kapsayan hizmet sektörü son yıllarda önemli ölçüde büyümüştür.