Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ve Schengen Bölgesi üyesi olan Norveç, yüksek yaşam standardı ve güçlü ekonomisiyle bilinen oldukça gelişmiş bir ülkedir. Ülke, ithalatı düzenlemek, yerel endüstrileri korumak ve hükümet geliri elde etmek için iyi yapılandırılmış bir gümrük sistemine sahiptir. Norveç, Avrupa Ekonomik Alanı’na (AEA) katılımı nedeniyle çoğu durumda Avrupa Birliği’nin (AB) Ortak Dış Tarifesini (CET) takip etse de, ülkeye ithal edilen mallara uygulanan belirli gümrük vergileri ve muafiyetler vardır.
Norveç’e İthal Edilen Ürünler İçin Gümrük Tarife Oranları
Norveç’in tarife sistemi büyük ölçüde AB’nin dış tarife politikalarıyla uyumludur, ancak bir EFTA üyesi olarak ülke bazı farklılıklar gösterebilir. Tarife oranları, malları doğalarına göre sınıflandıran Uyumlu Sistem (HS) kodları tarafından yönetilir. Tarifeler genellikle ad valorem (değerin bir yüzdesi olarak) veya belirli vergiler (miktar veya ağırlığa göre) olarak uygulanır.
1. Tarım Ürünleri
Tarım ürünleri, Norveç’in ithalat tarifesi yapısının önemli bir parçasıdır, çünkü ülke sınırlı ekilebilir araziye sahiptir ve temel gıda maddelerini tedarik etmek için yabancı ülkelere bağımlıdır. Hükümet, genellikle hayvancılık, süt ürünleri ve Norveç’in soğuk iklimine uygun belirli ürünlere odaklanan yerel tarımı korumak için tarifeler uygular. Bazı tarım ürünleri ayrıca ithalatı sınırlamak ve yerel gıda üretimini desteklemek için yüksek tarifelerle karşı karşıyadır.
Tarım Ürünleri İçin Temel Tarife Kategorileri
- Süt Ürünleri (HS Kodu 04)
- Tarife Oranı: 0-30%
- Norveç, peynir, süt ve tereyağı gibi süt ürünlerine önemli gümrük vergileri uygular. Oran, yerel süt çiftçilerini korumak için peynir gibi ürünlere yüksek gümrük vergileri (yüzde 30’a kadar) ile ürüne göre değişir. Bazı işlenmiş süt ürünleri daha düşük oranlarda vergilendirilebilir.
- Et ve Et Ürünleri (HS Kodu 02)
- Tarife Oranı: 0-40%
- Et ithalatları, özellikle sığır eti ve domuz eti, etin türüne ve kesimine bağlı olarak %0 ile %40 arasında değişen tarifelere tabidir. Bu yüksek tarifeler, esas olarak koyun, domuz ve sığırlara odaklanan Norveç’in et üretimini korumayı amaçlamaktadır.
- Tahıllar ve Hububatlar (HS Kodu 10)
- Tarife Oranı: %5-20
- Norveç buğday, arpa ve yulaf gibi tahılları önemli miktarda ithal ediyor. Gıda üretimi ve hayvan yemi için elzem olan bu ürünlere uygulanan tarifeler %5 ila %20 arasında değişiyor.
- Sebze ve Meyveler (HS Kodu 07)
- Tarife Oranı: %5-10
- Sebze ve meyvelere uygulanan tarifeler nispeten ılımlıdır ve genellikle %5 ila %10 arasında değişir. Norveç, elma, muz ve turunçgiller gibi meyvelerin yanı sıra domates ve patates gibi sebzelerin de önemli miktarlarını ithal etmektedir.
- Şeker (HS Kodu 17)
- Tarife Oranı: %10-20
- Şeker ithalatı yaklaşık %10-20 oranında tarifelere tabidir. Norveç’in kişi başına düşen şeker tüketimi, özellikle şekerleme ve içecekler için yüksektir, bu da bu kategoriyi ülkenin gümrük vergileri açısından önemli hale getirir.
Tarım Ürünlerine Özel İthalat Vergileri
- AB ve AEA Ülkelerinden İthalat
- AEA üyesi olarak Norveç, AB üye ülkelerinden gelen birçok tarım ürününde, ürünlerin AB’nin düzenleyici standartlarını karşılaması koşuluyla, gümrüksüz veya düşük gümrük vergilerinden yararlanır. Örneğin, AB’den gelen süt ve et ürünleri daha düşük gümrük vergilerinden yararlanır ve belirli meyve ve sebzeler tamamen vergilerden muaftır.
- Gelişmekte Olan Ülkelerden İthalat
- Norveç, Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GSP) gibi planlar kapsamında En Az Gelişmiş Ülkeler (LDC) ve gelişmekte olan ülkelerden ithal edilen tarım ürünlerine tercihli tarifeler uygular. Bu tercihli oranlar, özellikle meyve, sebze ve tropikal ürünler için bu ülkelerden ihracatı artırmayı amaçlamaktadır.
2. Üretilen Mallar ve Endüstriyel Ürünler
Norveç iyi gelişmiş bir endüstriyel tabana sahiptir, ancak yine de makine, elektronik, kimyasallar ve otomotiv ürünleri gibi üretilmiş malların ithalatına bağımlıdır. Endüstriyel ürünlerdeki tarife oranları genellikle iç pazarda yenilikçiliği ve rekabeti teşvik etmek için ılımlıdır. Ancak, yerel olarak üretilmeyen veya enerji üretimi için makine gibi ülke ekonomisi için hayati öneme sahip olduğu düşünülen ürünlerde tarife oranları düşürülebilir veya sıfırlanabilir.
Üretilen Mallar İçin Temel Tarife Kategorileri
- Makine ve Ekipman (HS Kodu 84)
- Tarife Oranı: 0-10%
- Norveç’e makine ithalatı genellikle düşük tarife oranlarına tabidir. Bunlara inşaat makineleri, tarım makineleri ve endüstriyel ekipmanlar dahildir. Oranlar genellikle %0-10’dur ve belirli endüstriler için gerekli makineler genellikle inovasyon ve gelişmeyi teşvik etmek için tarifelerden muaftır.
- Otomobiller ve Parçaları (HS Kodu 87)
- Tarife Oranı: %10-25
- Arabalar, kamyonlar ve diğer motorlu taşıtlar, aracın motor büyüklüğüne, emisyonlarına ve tamamen monte edilmiş veya parçalı olup olmadığına bağlı olarak %10 ila %25 arasında değişen oranlarda vergilendirilir. Norveç ayrıca çevre politikalarının bir parçası olarak yüksek karbon emisyonlu araçlara daha yüksek vergiler uygular.
- Elektrikli ve Elektronik Ekipman (HS Kodu 85)
- Tarife Oranı: 0-10%
- Bilgisayarlar, telekomünikasyon ekipmanları ve ev aletleri gibi elektrikli ürünler genellikle daha düşük tarifelerle karşı karşıyadır. Oran, ürünün niteliğine ve pazar talebine bağlı olarak genellikle %0 ile %10 arasındadır.
- Kimyasallar ve İlaçlar (HS Kodu 29, 30)
- Tarife Oranı: 0-15%
- Kimyasallar ve tıbbi malzemeler ve ilaçlar dahil olmak üzere farmasötik ürünler, genellikle %0-15 aralığında orta düzeyde tarifelere tabidir. Norveç’in güçlü bir farmasötik sektörü vardır, ancak özellikle sağlık sektörü için büyük miktarda tıbbi ve kimyasal ürün ithal etmektedir.
Üretilen Mallar İçin Özel İthalat Vergileri
- EFTA Ülkelerinden İthalat
- EFTA üyesi olarak Norveç, İsviçre, İzlanda ve Lihtenştayn gibi ülkelerle tercihli tarifelere sahiptir. Bu ürünler, özellikle makine ve ekipman gibi kategorilerde, Norveç’e gümrüksüz veya önemli ölçüde indirimli oranlarda girebilir.
- Çin ve Diğer Asya Ülkelerinden İthalat
- Çin, tekstil, elektronik ve makine dahil olmak üzere Norveç için üretilen malların önemli bir kaynağıdır. Çin ve diğer Asya ülkelerinden gelen ürünler, AfCFTA (Afrika Kıta Serbest Ticaret Alanı) gibi ticaret anlaşmaları kapsamında veya ikili anlaşmalar yoluyla tercihli muameleye hak kazanmadıkları sürece genellikle standart tarifelerle karşı karşıyadır.
- ABD ve Japonya’dan ithalat
- ABD ve Japonya da Norveç’e çeşitli mamul mallar ihraç ediyor. Bu ürünler orta düzeyde tarifelere tabi olabilir ancak teknolojik veya endüstriyel önemleri nedeniyle genellikle muafiyetlerden veya indirimli oranlardan faydalanırlar.
3. Tüketim Malları
Elektronik, giyim ve mobilya gibi tüketim malları, Norveç’in yüksek yaşam standardı için olmazsa olmaz ithalatlardır. Önemli bir orta sınıfa sahip müreffeh bir ülke olarak, yabancı üretim tüketim mallarına olan talep yüksektir. Ancak hükümet, yerel endüstrileri desteklemek ve sürdürülebilirliği teşvik etmek için bu malların bazılarına gümrük vergileri uygular.
Tüketim Malları İçin Temel Tarife Kategorileri
- Elektronik ve Elektrikli Ekipman (HS Kodu 85)
- Tarife Oranı: 0-10%
- Akıllı telefon, televizyon ve bilgisayar gibi elektronik ürünlere genellikle %0-10 gibi düşük tarifeler uygulanırken, tıbbi cihazlar ve telekomünikasyon ekipmanları gibi ürünlere bazı muafiyetler tanınıyor.
- Giyim ve Ayakkabı (HS Kodu 61-62)
- Tarife Oranı: %10-20
- İthal giyim ve ayakkabı %10 ila %20 arasında gümrük vergileriyle karşı karşıyadır. Bu, yerel tekstil ve giyim endüstrilerini korumak içindir, ancak Norveç hala Çin, Hindistan ve Bangladeş gibi ülkelerden önemli miktarda moda ürünü ithal etmektedir.
- Mobilya ve Ev Eşyaları (HS Kodu 94)
- Tarife Oranı: %5-10
- Mobilya ve ev eşyaları genellikle %5 ile %10 arasında değişen ılımlı tarifelerle karşı karşıyadır. Mobilya, ev aletleri ve mutfak eşyaları gibi ithal ürünler bu oranlara tabidir.
Tüketici Malları İçin Özel İthalat Vergileri
- AB ve AEA Ülkelerinden İthalat
- AEA’nın bir parçası olarak Norveç, AB üye ülkelerinden çoğu tüketim malının gümrüksüz ithalatından yararlanmaktadır. Ancak bu muafiyet, belirli lüks mallar veya Norveç çevre vergilerine tabi ürünler için geçerli olmayabilir.
- Amerika Birleşik Devletleri’nden ithalat
- ABD, Norveç’e önemli sayıda tüketici malı, özellikle elektronik ve yüksek kaliteli markalar ihraç ediyor. Bu ürünler, ticaret anlaşmaları kapsamında azaltılmış tarifelere hak kazanabilir.
4. Hammadde ve Enerji Ürünleri
Norveç’in önde gelen bir petrol ve doğal gaz üreticisi olması göz önüne alındığında, petrol ve gaz gibi enerji ürünleri tarifelere tabi değildir. Ancak madencilik, ormancılık ve enerji üretimi gibi endüstrilerde kullanılan diğer ham maddeler, yerel üretim veya çıkarma ile rekabet eden malların ithalatını düzenlemek için ılımlı tarifelere tabidir.
Hammadde ve Enerji Ürünleri için Temel Tarife Kategorileri
- Ham Petrol ve Petrol Ürünleri (HS Kodu 27)
- Tarife Oranı: 0%
- Dünyanın en büyük petrol ihracatçılarından biri olan Norveç, ham petrole ithalat tarifeleri uygulamaz. Ancak, petrol, dizel ve jet yakıtı gibi belirli rafine petrol ürünleri büyük miktarlarda ithal edilirse vergilere veya tarifelere tabi olabilir.
- Doğal Gaz (HS Kodu 2711)
- Tarife Oranı: 0%
- Norveç’in doğal gaz ihracatı önemlidir ve genellikle doğal gaz ithal etmediğinden gümrük vergileri genellikle uygulanmaz.
- Kereste ve Orman Ürünleri (HS Kodu 44)
- Tarife Oranı: %5-10
- Norveç büyük bir kereste üreticisidir, ancak yine de inşaat ve kağıt endüstrileri için belirli türde odun ve orman ürünleri ithal etmektedir. Gümrük vergisi oranı genellikle odun türüne bağlı olarak %5-10 civarındadır.
Hammadde ve Enerji Ürünlerine Özel İthalat Vergileri
- AB ve EFTA Ülkelerinden İthalat
- Norveç’in AB ve EFTA ülkeleri ile yaptığı ticaret anlaşmaları nedeniyle, diğer ürün kategorilerinde olduğu gibi, bu ülkelerden gelen hammaddelere de indirimli veya sıfır gümrük vergisi uygulanıyor.
Ülke Gerçekleri
- Ülke Resmi Adı: Norveç Krallığı
- Başkent: Oslo
- Üç Büyük Şehir:
- Oslo
- Bergen
- Stavanger
- Kişi Başına Gelir: Yaklaşık 78.000 ABD Doları (2023 tahmini)
- Nüfus: Yaklaşık 5,5 milyon
- Resmi Dil: Norveççe
- Para birimi: Norveç Kronu (NOK)
- Konum: Kuzey Avrupa’da, İskandinavya Yarımadası’nın batı tarafında, doğuda İsveç, kuzeydoğuda Finlandiya ve en kuzeydoğuda Rusya ile çevrili, Kuzey Denizi ve Barents Denizi’ne kıyısı olan bir ülkedir.
Coğrafya, Ekonomi ve Başlıca Endüstriler
Coğrafya
Norveç, fiyortlar, dağlar ve en kuzeydeki Arktik tundrası dahil olmak üzere çarpıcı doğal manzaralarıyla ünlüdür. Ülkenin uzun bir kıyı şeridi vardır ve engebeli bir araziyle karakterize edilir, bu da onu balıkçılık, turizm ve hidroelektrik üretimi gibi aktiviteler için özellikle uygun hale getirir.
Ekonomi
Norveç, özellikle petrol ve gaz olmak üzere bol miktarda doğal kaynaklarıyla desteklenen yüksek yaşam standardına sahip zengin bir ülkedir. Ülke, dünyanın en büyük egemen servet fonlarından biri olan Hükümet Emeklilik Fonu Global aracılığıyla petrol servetini başarıyla yönetmiştir. Norveç’in ekonomisi petrolün yanı sıra balıkçılık, gemi yapımı, turizm ve yenilenebilir enerji endüstrileri tarafından desteklenmektedir.
Büyük Endüstriler
- Petrol ve Gaz: Petrol ve gaz sektörü Norveç ekonomisinin omurgasını oluşturur ve GSYİH’nın ve ihracat gelirlerinin önemli bir bölümünü oluşturur.
- Denizcilik ve Nakliye: Norveç, gemi inşa ve lojistik de dahil olmak üzere küresel ticarette önemli rol oynayan güçlü bir denizcilik sektörüne sahiptir.
- Yenilenebilir Enerji: Norveç, yenilenebilir enerji, özellikle hidroelektrik enerji alanında lider konumdadır ve giderek daha fazla sürdürülebilir enerji çözümlerine odaklanmaktadır.
- Balıkçılık ve Deniz Ürünleri: Norveç, özellikle somon balığı olmak üzere deniz ürünlerinin en büyük ihracatçılarından biridir ve balıkçılık sektörü ülke ekonomisi için hayati öneme sahiptir.