Akdeniz kıyısında bulunan küçük ama oldukça önemli bir şehir devleti olan Monako, lüksü ve elverişli iş ortamıyla ünlüdür. Katma değer vergisi (KDV) olmayan bir vergi cenneti olmasına rağmen Monako, Fransa aracılığıyla Avrupa Birliği Gümrük Birliği’nin bir üyesi olarak yükümlülükleri doğrultusunda belirli ithal mallara gümrük vergisi uygular. Bu ilişki, özel muameleden veya tercihli tarife oranlarından faydalanabilecek belirli ürünler veya ülkeler hariç olmak üzere Ortak Gümrük Tarifesi’nin (CCT) uygulanmasını sağlar.
Monako’nun ithalat tarife sistemi kapsamlıdır ve gıdadan lüks ürünlere, endüstriyel ekipmandan teknolojiye kadar çeşitli ürün kategorilerini kapsar.
Monako’daki Genel Gümrük Yapısı
Monako, özellikle ithalat için tarife oranları açısından Avrupa Birliği tarafından belirlenen gümrük düzenlemelerini takip eder. Prenslik Avrupa Birliği’nin bir üyesi olmadığı ancak Fransa ile bir gümrük anlaşması olduğu için Monako’ya yapılan ithalatlar, tüm AB üye devletlerine uygulanan AB Ortak Gümrük Tarifesi’ne tabidir. Monako’nun gümrük vergileri, malları uluslararası olarak kategorilere ayıran ve uygulanabilir tarifeleri belirleyen Uyumlu Sistem (HS) kodlarına göre uygulanır.
İthalat vergileri, temel tüketici ürünlerinden son derece uzmanlaşmış endüstriyel mallara kadar malların sınıflandırmasına göre değişir. Monako kendi bağımsız tarife çizelgelerini belirlemez, ancak Fransa’nın tarife oranlarına uyar, çünkü Monako’ya yapılan ithalatlar Fransa’ya girenlerle benzer şekilde ele alınır.
İthalat Tarifelerine Tabi Malların Ana Kategorileri
Ortak Gümrük Tarifesi (CCT), ürünleri çok sayıda kategoriye ayırır ve her biri ürün türüne göre belirli oranlara sahiptir. Aşağıda, belirli ülke veya bölgelerden gelen mallar için geçerli ithalat tarifeleri ve potansiyel özel ithalat vergilerinin bir özeti ile birlikte ana ürün kategorilerinin bir dökümü yer almaktadır.
1. Tarım Ürünleri ve Gıda Maddeleri
Tarım ürünleri ve gıda maddeleri, AB’nin Ortak Tarım Politikası (OTP) kapsamında sıkı bir şekilde düzenlenmektedir. Gıda maddelerine uygulanan ithalat vergileri, ürünün niteliğine bağlı olarak sıfırdan birkaç yüzde puanına kadar değişmektedir.
1.1. Süt Ürünleri
- İthalat Vergisi Oranları: Süt ürününün türüne (örneğin; süt, peynir, tereyağı) bağlı olarak %0 ile %20 arasındadır.
- Özel Koşullar: İthalat vergileri, belirli ülkelerle yapılan anlaşmalara (örneğin, Yeni Zelanda gibi belirli ülkelerden gelen ürünlere yönelik tercihli muamele) bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
1.2. Taze Meyve ve Sebzeler
- İthalat Vergisi Oranları: Genellikle çoğu ülkeden ithal edilen çiğ meyve ve sebzeler için %0’dır.
- Özel Koşullar: AB dışından gelen ürünlere mevsimsel tarifeler uygulanabilir (örneğin Kosta Rika veya Filipinler gibi ülkelerden gelen muz ve ananaslara özel tarifeler uygulanabilir).
1.3. Et ve İşlenmiş Etler
- İthalat Vergisi Oranları: Çoğu et türü (sığır eti, domuz eti, tavuk) için %12 ila %20, işlenmiş etlerde ise daha yüksek gümrük vergileri.
- Özel Koşullar: ABD ve Avustralya gibi ülkelerle yapılan bazı anlaşmalar, belirli et veya işlenmiş ürünlere uygulanan tarifeleri düşürebilir.
2. Lüks Ürünler ve Moda
Monako, lüks pazarıyla ünlüdür ve üst düzey moda, mücevher ve aksesuarlar başlıca ithalat kategorileridir. Bu ürünler genellikle daha düşük veya hiç ithalat vergisine tabi değildir, ancak genellikle diğer AB ülkelerinde önemli katma değer vergileri (KDV) ile birlikte gelir ve Monako bundan kaçınır.
2.1. Lüks Moda
- İthalat Vergisi Oranları: Giyim, ayakkabı ve aksesuarlar için genellikle %0.
- Özel Koşullar: Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) gibi belirli bölgelerden gelen ürünler gümrüksüz olabilir.
2.2. Mücevher ve Saatler
- İthalat Vergisi Oranları: Mücevher ve saatler, AB’den veya ticaret anlaşmaları olan ülkelerden ithal edilmesi halinde gümrüksüz olarak ithal edilebilmektedir.
- Özel Şartlar: İsviçre gibi özel anlaşmalara sahip ülkelerden gelen ürünler de indirimli tarifelerden yararlanabilir veya tercihli ticaret anlaşmalarına tabi tutulabilir.
3. Endüstriyel ve Sermaye Malları
Monako’nun finans, gayrimenkul ve turizm gibi üst düzey hizmetlere olan bağımlılığı, altyapı ve teknoloji için ithal edilen endüstriyel malların ekonomi için hayati önem taşıdığı anlamına geliyor.
3.1. Makine ve Ekipman
- İthalat Vergisi Oranları: Genellikle, belirli makine ve teknolojiye bağlı olarak %0 ila %2. Belirli yüksek teknoloji veya oldukça uzmanlaşmış ekipmanlar daha yüksek vergilere tabi olabilir.
- Özel Koşullar: AB ile özel ticaret anlaşmaları olan ülkelerden (örneğin Japonya, Güney Kore) gelen makinelere indirimli veya sıfır gümrük vergisi uygulanabilir.
3.2. Kimyasallar ve İlaçlar
- İthalat Vergisi Oranları: Çoğu kimyasal ve ilaç ürünü için genellikle %3 ila %6 arasındadır, ancak bazı temel ilaçlar muaf olabilir.
- Özel Şartlar: Ticaret anlaşmaları olan ülkelerden veya çevre ve güvenlik standartlarına uygun ülkelerden ithal edilen bazı kimyasallara indirimli tarifeler uygulanabilir.
4. Tekstil ve Kumaşlar
Tekstil endüstrisi hem moda hem de inşaat için önemlidir. İthal kumaşlar ve tekstil malzemeleri genellikle ılımlı tarifelere tabidir.
4.1. Ham Tekstiller
- İthalat Vergisi Oranları: Genellikle malzemeye (örneğin pamuk, yün, sentetik elyaf) bağlı olarak %3 ile %12 arasındadır.
- Özel Koşullar: Özellikle Afrika’daki gelişmekte olan ülkelerden gelen tekstil ürünleri, bazı AB ticaret anlaşmaları kapsamında tercihli muameleye tabi tutulabilir.
4.2. Bitmiş Giyim ve Kumaşlar
- İthalat Vergisi Oranları: Bitmiş tekstil ürünleri (giyim, perde, halı vb.) genellikle menşeine ve malzemesine bağlı olarak %8 ile %12 arasında vergiye tabidir.
- Özel Koşullar: AB ile bazı ülkeler (örneğin Güney Kore, Türkiye) arasında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) bu vergileri azaltabilir veya ortadan kaldırabilir.
5. Otomobiller ve Ulaşım
Monako’nun lüks bir destinasyon olarak statüsü, üst düzey otomobillerin önemli ithalatlar olduğu anlamına gelir. Hem AB içindeki hem de dışındaki otomobil üreticileri geniş bir seçim sunar.
5.1. Yeni Araçlar
- İthalat Vergisi Oranları: Araçlarda ithalat vergileri değişiklik gösterir, çoğu araç %10 vergiye tabidir.
- Özel Koşullar: AB ile ticaret anlaşması olan ülkelerden (örneğin Japonya) ithal edilen otomobiller, anlaşmanın özelliklerine bağlı olarak indirimli vergilere veya muafiyetlere tabi olabilir.
5.2. Kullanılmış Araçlar
- İthalat Vergisi Oranları: Kullanılmış araçlardaki ithalat vergileri, yeni arabalardakine benzer olup genellikle %10 ile %12 arasındadır.
- Özel Koşullar: AB içerisinden ithal edilen kullanılmış otomobillere genellikle gümrük vergisi uygulanmaz.
6. Elektronik ve Teknoloji
Monako’nun ekonomisi ayrıca gelişen bir teknoloji sektörünü de içeriyor. İthal elektronik ürünler, inovasyon ve gelişmeyi teşvik etmek için nispeten düşük tarifelere tabidir.
6.1. Tüketici Elektroniği (örneğin akıllı telefonlar, dizüstü bilgisayarlar)
- İthalat Vergisi Oranları: Genellikle elektronik ve bileşenlerinin türüne bağlı olarak %0 ile %4 arasındadır.
- Özel Koşullar: AB ile tercihli ticaret anlaşması olan ülkelerden (örneğin; Güney Kore, Japonya) gelen mallar indirimli veya sıfır gümrük vergisinden yararlanabilir.
6.2. Endüstriyel Elektronik ve Ekipmanlar
- İthalat Vergisi Oranları: Genellikle %0 ile %2 arasında olup, ileri endüstriyel elektroniğin ithalatına çok düşük vergiler uygulanmaktadır.
- Özel Koşullar: Tüketici elektroniğinde olduğu gibi, STA anlaşması olan ülkelerde özel fiyatlar geçerli olabilir.
Belirli Ülkelerden Bazı Ürünlere Yönelik Özel İthalat Vergileri
Yukarıda belirtilen genel ithalat vergilerine ek olarak, belirli ülkelerden ithal edilen bazı ürünler, tercihli ticaret anlaşmaları temelinde özel ithalat vergilerine veya muafiyetlere tabi olabilir.
Ayrıcalıklı Muamele Örnekleri:
- Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) Ülkeleri: AEA ülkelerinden (Norveç, İzlanda, Lihtenştayn) yapılan ithalat, Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması kapsamında indirimli veya sıfır vergi avantajından yararlanmaktadır.
- Gelişmekte Olan Ülkeler: AB’nin Genel Tercihler Sistemi (GSP) kapsamında, birçok gelişmekte olan ülke, tekstil ve tarım ürünleri de dahil olmak üzere çok çeşitli ürünlerde vergileri azaltan veya ortadan kaldıran tercihli tarifeler almaktadır.
- İsviçre: İsviçre ile AB arasındaki ikili ticaret anlaşmalarının bir parçası olarak, İsviçre’den gelen mallar genellikle Monako’da ithalat vergilerinden muaftır.
Monako Hakkında Önemli Bilgiler
- Resmi Adı: Monako Prensliği
- Başkent: Monako
- En Büyük Şehirler: Monako, Monte Carlo, La Condamine
- Kişi Başına Gelir: Yaklaşık 190.000 ABD Doları (2024)
- Nüfus: ~39.000 (2023)
- Resmi Dil: Fransızca
- Para Birimi: Euro (€)
- Konum: Monako Akdeniz kıyısında yer alır, batıda Fransa, doğuda Akdeniz ile çevrilidir.
Monako’nun Coğrafyası, Ekonomisi ve Başlıca Endüstrileri
Coğrafya
Monako, sadece 2,02 kilometrekarelik alanıyla dünyanın en küçük ikinci ülkesidir. Fransız Alpleri ile Akdeniz arasında yer alan, etkileyici uçurumları ve lüks kıyı mülkleriyle bir kıyı ülkesidir. Monako’nun oldukça kentleşmiş bir manzarası vardır ve küçük boyutuna rağmen ülke yoğun nüfusludur.
Ekonomi
Monako, gelişen turizm sektörü, bankacılık ve finans endüstrisi ve lüks mallar pazarı tarafından yönlendirilen, küresel olarak kişi başına düşen en yüksek gelirlerden birine sahiptir. Ülkede KDV yoktur, bu da uluslararası işletmeleri ve zengin kişileri çeker. Dahası, Monako’nun bir vergi cenneti olarak statüsü ve elverişli yasal ve ticari ortamı onu yabancılar ve çok uluslu şirketler için popüler bir yer haline getirir.
Büyük Endüstriler
Monako ekonomisi çeşitli sektörlere yayılmıştır:
- Finans ve Bankacılık: Monako, elverişli vergi politikaları sayesinde yüksek gelirli kişileri çeken önemli bir finans merkezi haline gelmiştir.
- Turizm: Lüks bir destinasyon olarak ünlenen Monako, kumarhaneleri, lüks otelleri, yat kulüpleri ve Monako Grand Prix gibi prestijli etkinlikleriyle tanınır.
- Gayrimenkul: Lüks gayrimenkul, hem konut hem de ticari mülklere olan talebin sürekli yüksek olmasıyla ekonominin temel itici gücüdür.
- Perakende ve Lüks Ürünler: Monako’nun perakende sahnesine, Monte Carlo sokaklarında sıralanan çok sayıda lüks butik ile birlikte, lüks moda, mücevher ve saatler hakimdir.