Doğu Avrupa’da denize kıyısı olmayan küçük bir ülke olan Moldova, ülkeye giren mallar için çeşitli tarife ve ithalat vergisi düzenlemelerini içeren dinamik bir ticaret ortamına sahiptir. Moldova hükümeti, ürün kategorilerine ve malların ithal edildiği ülkelere bağlı olarak uygulanan genel tarife oranları ve özel ithalat vergilerinin bir karışımına uymaktadır. Bu yapı, ticaretin Moldova’nın ekonomik gelişimini destekleyen, yerel endüstrileri koruyan ve uluslararası ticaret anlaşmalarına uyan bir şekilde düzenlenmesini sağlar.
Moldova, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) ve Avrupa Birliği’nin Doğu Ortaklığı da dahil olmak üzere çeşitli uluslararası ticaret örgütlerinin üyesidir. Bu ilişkilerin bir parçası olarak Moldova, AB ile, özellikle AB’den gelen belirli mallar için tercihli oranlar konusunda gümrük ve tarife uygulamalarını etkileyen anlaşmalar imzalamıştır. Ayrıca Moldova, AB dışı ithalatlar için kendi gümrük vergilerini belirlemiştir.
Moldova’ya İthal Edilen Ürünler İçin Gümrük Tarife Oranları
Moldova gümrük sistemi, bir dizi düzenlemeyle yönetilen Moldova Cumhuriyeti Gümrük Servisi tarafından belirlenen yönergeler altında çalışır. İthalat tarifeleri genellikle ürünleri uluslararası bir sistemde sınıflandıran Uyumlu Sistem (HS) Koduna göre belirlenir.
1. Tarım Ürünleri
Tarımsal ürünler, tahıllar, meyveler, sebzeler ve hayvansal ürünler gibi ürünler de dahil olmak üzere Moldova’nın ithalatının önemli bir bölümünü oluşturur. Bu ürünler için tarife oranları, belirli ürüne ve menşe ülkeye göre değişebilir.
Tarım Ürünleri İçin Temel Tarife Kategorileri
- Tahıllar (HS Kodları 1001-1008)
- Buğday: %0 (AB tercihli tarifesi)
- Pirinç: %15 (En çok kayrılan ülke tarifesi)
- Mısır: %10
- Meyveler (HS Kodları 0801-0810)
- Elma, Armut ve Turunçgiller: %5-10 (menşeine bağlı olarak)
- Muzlar: %15 (En çok kayrılan ülke tarifesi)
- Egzotik Meyveler (örneğin mango, ananas): %10-15
- Sebzeler (HS Kodları 0701-0709)
- Domates: %10 (AB tercihli tarifesi)
- Patates: %5-10
- Et ve Hayvansal Ürünler (HS Kodları 0201-0209)
- Sığır eti: %15
- Kümes hayvanları: %10
- Domuz eti: %10
- Süt Ürünleri: %10-15
Tarım Ürünlerine Özel İthalat Vergileri
Moldova, özellikle AB ve diğer bölgesel ticaret bloklarıyla çeşitli ticaret anlaşmaları kapsamında belirli ülkelerden gelen tarım ürünleri için özel tarife oranları uygular. Bu tercihli tarifeler, Moldova ile ticaret anlaşmaları imzalayan ülkeler için geçerlidir ve bu ülkelerin tarım ürünlerini daha düşük bir oranda veya gümrüksüz ithal etmelerine olanak tanır.
- AB ve Moldova’nın Ortaklık Anlaşması
- Anlaşma, belirli standartlara uymaları koşuluyla taze meyve, sebze, şarap ve et gibi pek çok tarım ürününe gümrüksüz erişim imkânı sağlıyor.
- Moldova da karşılığında belirli mallar için Avrupa pazarına öncelikli erişim elde ediyor.
- AB Dışı İthalatlar İçin Gümrük Vergileri
- AB ve bölgesel anlaşmalar dışındaki ülkelerden gelen ürünler için Moldova genellikle yerel tarımı korumak için daha yüksek vergiler uygular. Örneğin, AB dışındaki ülkelerden gelen pirinç ithalatı %15’lik bir tarifeye sahiptir.
2. Üretilen Mallar ve Endüstriyel Ürünler
Üretilen mallar ve endüstriyel ürünler de Moldova’nın ithalatının büyük bir bölümünü oluşturmaktadır. Bu mallar arasında makine, elektronik, kimyasallar ve araçlar yer almaktadır.
Endüstriyel Ürünler İçin Temel Tarife Kategorileri
- Makine ve Elektrik Ekipmanları (HS Kodları 84, 85)
- Elektrik Trafoları: %10
- Jeneratörler: %5-10
- Bilgisayarlar ve Veri İşleme Ekipmanları: %5
- Araçlar (HS Kodları 8701-8716)
- Binek Araçlar: %10-15 (Motor hacmine bağlı olarak)
- Ticari Araçlar: %15
- Kimyasal Ürünler (HS Kodları 2801-2926)
- Gübreler: %5
- İlaç Ürünleri: %10
- Plastikler ve Polimerler: %0-10
Üretilen Mallar İçin Özel İthalat Vergileri
Belirli ülkelerden ithal edilen belirli endüstriyel ürünler, ticaret anlaşmaları nedeniyle tercihli muameleden faydalanabilir. Örneğin, Moldova’nın AB ile yaptığı anlaşmalar, belirli üretim mallarının pazara düşük veya sıfır tarifelerle girmesine izin verir.
- AB-Moldova Ortaklık Anlaşması
- Anlaşma, makine, araç ve kimyasallar da dahil olmak üzere çok çeşitli imalat mallarına, belirli menşe kurallarına tabi olarak gümrüksüz veya indirimli tarifeler uygulanmasını kolaylaştırıyor.
- BDT Ülkeleriyle Ticari İlişkiler
- Rusya ve Ukrayna gibi Bağımsız Devletler Topluluğu’nun (BDT) diğer üyelerinden ithal edilen ürünler, makine ve kimyasallar gibi belirli mallarda indirimli veya muafiyetli tarifelerden yararlanabilir.
3. Tüketim Malları
Elektronik, giyim ve ev aletleri gibi tüketim malları da Moldova’ya ithal edildiğinde gümrük tarifelerine tabidir. Bu ürünler genellikle daha yüksek vergilere tabidir, özellikle de Moldova’nın tercihli ticaret anlaşmaları dışındaki ülkelerden geliyorlarsa.
Tüketim Malları İçin Temel Tarife Kategorileri
- Elektronik ve Elektrikli Ev Aletleri (HS Kodları 85, 84)
- Akıllı telefonlar: %10
- Dizüstü Bilgisayarlar ve Bilgisayarlar: %10
- Ev Aletleri (örneğin, buzdolapları, çamaşır makineleri): %15
- Giyim ve Ayakkabı (HS Kodları 6101-6117, 6401-6406)
- Giysiler: %15-20
- Ayakkabı: %10
- Ev Eşyaları ve Mobilyalar (HS Kodları 9401-9403)
- Mobilya: %15
- Mutfak Eşyaları: %10
Tüketici Malları İçin Özel İthalat Vergileri
- AB’den ithalat
- Moldova’nın Avrupa Birliği ile yaptığı Ortaklık Anlaşması uyarınca, AB’den ithal edilen giyim, elektronik ve ev aletleri gibi tüketim mallarına daha düşük veya sıfır gümrük vergisi uygulanıyor.
- Çin ve Diğer AB Dışı Ülkelerden İthalat
- Moldova’ya büyük bir tüketici malı tedarikçisi olan Çin, standart tarifelere tabidir. Örneğin, akıllı telefonlar ve elektronikler, belirli ürüne bağlı olarak %10-15 oranında bir tarifeye tabi tutulabilir.
4. Hammadde ve Enerji Ürünleri
Moldova, petrol, doğal gaz, kömür ve çeşitli mineraller gibi ham madde ve enerji ürünleri ithalatına büyük ölçüde bağımlıdır. Bu mallar, imalat, enerji üretimi ve inşaat gibi yerel endüstriler için gereklidir.
Hammadde ve Enerji Ürünleri için Temel Tarife Kategorileri
- Ham Petrol ve Petrol Ürünleri (HS Kodları 2709-2713)
- Ham Petrol: %0 (enerji güvenliği nedeniyle gümrüksüz)
- Rafine Petrol Ürünleri: %10
- Doğal Gaz (HS Kodları 2711-2712)
- Doğal Gaz: %0 (İthal gümrüksüz)
- Metaller ve Mineraller (HS Kodları 7201-7408)
- Demir ve Çelik: %5-10
- Bakır: %5-10
Enerji Ürünlerine Özel İthalat Vergileri
- Rusya ve BDT Ülkelerinden İthalat
- Rusya ve diğer BDT ülkelerinden ithal edilen doğal gaz ve ham petrol gibi enerji ürünleri, Moldova’nın enerji için bu kaynaklara tarihsel bağımlılığı nedeniyle genellikle indirimli tarifelerden veya vergi muafiyetlerinden yararlanmaktadır.
Ülke Gerçekleri
- Resmi Adı: Moldova Cumhuriyeti
- Başkent: Kişinev
- Üç Büyük Şehir:
- Kişinev (başkent)
- Balina
- Bükücü
- Kişi Başına Gelir: 5.000 $ (yaklaşık, son tahminlere göre)
- Nüfus: 2,6 milyon
- Resmi Dil: Rumence
- Para birimi: Moldova leyi (MDL)
- Konum: Doğu Avrupa, batıda Romanya, kuzey, doğu ve güneyde Ukrayna ile sınır komşusudur
Coğrafya, Ekonomi ve Başlıca Endüstriler
Coğrafya
Moldova, Avrupa’nın doğu kesiminde yer alan, batıda Romanya ve kuzey, doğu ve güneyde Ukrayna ile sınır komşusu olan denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Ülke, engebeli tepeler, üzüm bağları ve nehir vadileri, özellikle de doğu sınırının önemli bir bölümünü oluşturan Dinyester Nehri ile karakterizedir. Moldova’nın iklimi, soğuk kışlar ve sıcak yazlar ile ılıman karasaldır. Ülkenin verimli toprakları, özellikle üzüm, sebze ve tahıl yetiştirmek için tarıma çok uygundur.
Ekonomi
Moldova, tarım, ticaret ve para transferlerine büyük ölçüde dayanan gelişmekte olan bir ekonomiye sahiptir. Kişi başına düşen GSYİH’si nispeten düşük olan Avrupa’nın en fakir ülkelerinden biridir. Tarım, Moldova ekonomisinin önemli bir bölümünü oluştururken, bunu hizmetler, imalat ve enerji sektörleri takip eder. Ekonomik zorluklara rağmen, Moldova ekonomisi özellikle Avrupa Birliği ile ticaret anlaşmaları imzaladıktan sonra kademeli olarak iyileşme göstermektedir.
Ülkenin başlıca ihracat ürünleri arasında şarap, meyve, sebze ve tütün gibi tarım ürünleri ile tekstil ve giyim yer alır. İthalatlar çoğunlukla enerji ürünleri, makine ve tüketim mallarından oluşur. Moldova aynı zamanda önemli bir şarap üreticisidir ve şarap endüstrisi ülkenin ihracat pazarında önemli bir rol oynar.
Büyük Endüstriler
- Tarım: Moldova, üzüm, meyve, sebze, tahıl ve tütün üretimi için verimli toprağı ve elverişli iklimiyle bilinir. Şarap endüstrisi özellikle önemlidir ve Moldova şarapları uluslararası alanda tanınmaktadır.
- Üretim: Moldova’daki üretim sektörü gıda işleme, tekstil ve makineyi içerir. Ancak diğer endüstrilere kıyasla gelişmemiş durumdadır.
- Enerji: Moldova, enerji ihtiyaçları, özellikle doğal gaz ve elektrik konusunda büyük ölçüde ithalata bağımlıdır ve bu kaynakların çoğu Rusya ve Ukrayna’dan gelmektedir.
- Hizmetler: Özellikle bankacılık ve telekomünikasyon olmak üzere hizmet sektörü, altyapı geliştirmeye önemli yatırımlarla büyüyor.