Batı Afrika’da denize kıyısı olmayan bir ülke olan Mali, özellikle Batı Afrika Ekonomik ve Para Birliği (WAEMU) ve Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) gibi bölgesel anlaşmalar kapsamında yapılanlar olmak üzere uluslararası ticaret taahhütlerine uygun olarak malların ithalatını düzenleyen bir gümrük tarife sistemine sahiptir. Mali hükümeti, yerel endüstrileri korumak, gelir elde etmek ve ülkeye yabancı malların akışını düzenlemek için bir tarife sistemi kullanır. İthalat üzerindeki gümrük vergileri ve tarifeler, gıda, makine, kimyasallar, otomobiller ve tüketim malları dahil olmak üzere çok çeşitli ürün kategorilerini kapsar ve her ürün türüne özel tarifeler uygulanır.
Mali Tarife Sistemine Giriş
Mali, WAEMU ve ECOWAS’ın bir parçası olarak gümrük tarife oranlarını bölgesel anlaşmalarla uyumlu hale getirir. Bu tarifeler, tüm üye devletler için tek tip bir tarife sistemi belirleyen WAEMU’nun Ortak Dış Tarifesi (CET) altında yapılandırılmıştır. CET, malları doğasına ve amaçlanan kullanımına göre sınıflandıran Uyumlu Sistem (HS) Kodlarına dayanmaktadır. Mali’nin gümrük sistemi, vergilerin toplanmasını denetleyen ve ülkenin ticaret politikalarına uyumu sağlayan Mali Gümrük İdaresi (Direction Générale des Douanes) tarafından yönetilir.
Mali’nin gümrük tarifelerinin amacı iki yönlüdür: yerel endüstrileri korumak ve hükümet için gelir elde etmek. Bazı ithalatlar, özellikle temel mallar, muafiyetlerden veya azaltılmış tarifelerden yararlanırken, diğerleri (özellikle lüks ve temel olmayan ürünler) daha yüksek vergilere tabidir. Mali’deki ithalat vergileri, ürün kategorilerine, menşe ülkeye ve malların ECOWAS’tan mı yoksa Çin veya Avrupa Birliği gibi diğer ticaret ortaklarından mı ithal edildiğine göre değişir.
Tarife Kategorileri ve Görev Oranları
Mali’nin ithalat tarifeleri, ithal edilen ürünün doğasına göre çeşitli kategorilere ayrılır. Her kategori için standart vergiler belirlenir, ancak bazı mallar belirli muafiyetlere, ticaret anlaşmalarına veya menşe ülkeye bağlı olarak daha düşük veya daha yüksek oranlardan faydalanır.
1. Tarım Ürünleri
Tarım, Mali ekonomisinde merkezi bir rol oynar ve ülke bir dizi tarım ürünü ithal eder. Ancak hükümet, yerel çiftçileri korumak ve tarımsal ithalat akışını düzenlemek için tarifeler kullanır.
Başlıca Tarım Ürünleri ve Görevleri
- Tahıllar (Pirinç, Buğday, Mısır):
- İthalat Vergisi: %10–30
- Özel Notlar: Pirinç ve buğday, bazen gümrük vergilerinden muaf tutulan veya daha uygun fiyatlı hale getirmek için daha düşük oranlarda vergilendirilen temel gıda maddeleridir.
- Meyve ve Sebzeler:
- İthalat Vergisi: %15–25
- Özel Notlar: Mali ayrıca özellikle Batı Afrika bölgesindeki komşu ülkelerden meyve ve sebze ithal etmektedir. ECOWAS üyelerinden gelen mallar için ithalat vergileri daha düşük olabilir.
- İşlenmiş Gıdalar:
- İthalat Vergisi: %15–20
- Özel Notlar: Konserve ürünler, atıştırmalıklar ve içecekler gibi işlenmiş gıda ürünleri orta düzeyde vergiye tabi olabilir. Bazı ürünler sağlık veya ticaret anlaşmalarına dayalı muafiyetlere sahip olabilir.
2. Makine ve Ekipman
Mali, tarım, inşaat ve imalatta kullanılmak üzere makine ithal ediyor. Makine ve endüstriyel ekipman üzerindeki ithalat vergileri, ülkenin ekipman ithalatı ihtiyacını dengeleyerek endüstriyel büyümeyi teşvik etme çabalarını yansıtıyor.
Başlıca Makine Ürünleri ve Görevleri
- Ağır Makineler (Ekskavatörler, Buldozerler):
- İthalat Vergisi: %5-10
- Özel Notlar: Ekonomik büyümeyi kolaylaştırmak amacıyla kamusal altyapı geliştirmede kullanılan makinelere indirimli oranlar veya muafiyetler uygulanabilir.
- Elektrik Makinaları (Transformatörler, Jeneratörler):
- İthalat Vergisi: %12–20
- Özel Notlar: Enerji sektöründe kullanılan ekipmanlara, indirimli vergiler şeklinde ayrıcalıklı muamele uygulanabilir.
3. Otomobiller ve Araçlar
Ticari kamyonlar, otobüsler ve binek otomobiller dahil olmak üzere otomobiller ve araçlar Mali’ye önemli ithalatlardır. Bu mallar üzerindeki ithalat vergileri, yerel otomotiv pazarını korumak için diğer kategorilere kıyasla nispeten yüksektir.
Başlıca Otomobil Ürünleri ve Vergileri
- Binek Araçlar (Otomobiller, SUV’lar):
- İthalat Vergisi: %25–35
- Özel Notlar: İkinci el araçlar, yeni araçlara kıyasla çoğu zaman daha yüksek vergilerle karşı karşıya kalmaktadır.
- Ticari Araçlar (Kamyon, Otobüs):
- İthalat Vergisi: %15–25
- Özel Notlar: Toplu taşımada kullanılan araçlara, ulaşım altyapısını iyileştirmeyi amaçlayan bazı programlar kapsamında ayrıcalıklı oranlar uygulanabilir.
- Motosikletler ve Parçaları:
- İthalat Vergisi: %20
- Özel Notlar: Toplu taşımada veya özel ticari amaçla kullanılan motosikletlere indirimli tarife uygulanmaktadır.
4. Kimyasallar ve İlaçlar
Gübreler, pestisitler ve ilaçlar dahil kimyasallar, Mali’de hem tarımı hem de sağlık hizmetlerini desteklemek için temel ithalatlardır. Bazı kimyasallar, uygun fiyatlı olmalarını sağlamak için gümrük muafiyetlerinden yararlanabilir.
Başlıca Kimyasallar ve İlaç Ürünleri ve Görevleri
- Farmasötik Ürünler:
- İthalat Vergisi: %0–5
- Özel Notlar: Halk sağlığını korumak amacıyla ilaçlar ve aşılar genel olarak gümrük vergisinden muaftır.
- Endüstriyel Kimyasallar (Gübreler, Pestisitler):
- İthalat Vergisi: %10–15
- Özel Notlar: Tarımsal verimliliği teşvik etmek amacıyla gübrelere daha düşük vergiler uygulanabilirken, pestisitlere ılımlı tarifeler uygulanabilir.
5. Elektronik ve Elektrikli Eşyalar
Mali, televizyonlardan ve cep telefonlarından ev aletlerine ve jeneratörlere kadar çeşitli tüketici elektroniği ve elektrikli ürünler ithal ediyor. Elektronik ürünlere uygulanan vergiler genellikle orta düzeydedir.
Başlıca Elektronik ve Elektrikli Ürünler ve Görevleri
- Tüketici Elektroniği (Televizyonlar, Radyolar, Telefonlar):
- İthalat Vergisi: %15–25
- Özel Notlar: Lüks elektronik cihazlar ve üst düzey ürünler spektrumun en yüksek ucundan vergilendirilirken, temel ev elektroniği ürünlerine daha düşük vergiler uygulanabilir.
- Elektrikli Ev Aletleri (Buzdolapları, Klimalar):
- İthalat Vergisi: %20
- Özel Notlar: Enerji tasarruflu cihazlar, Mali’nin yeşil enerji girişimleri kapsamında ayrıcalıklı muamele görebilir.
6. Giyim ve Tekstil
Mali, yerel tekstil endüstrisi henüz tam olarak gelişmediği için önemli miktarda giyim ve tekstil ithal ediyor. Sonuç olarak, giyim ithalatındaki vergiler genellikle yüksektir.
Başlıca Giyim ve Tekstil Ürünleri ve Görevleri
- Giyim (Erkek, Kadın ve Çocuk Giyim):
- İthalat Vergisi: %20-30
- Özel Notlar: ECOWAS bölgesinden ithal edilen tekstil ve giyim ürünlerine daha düşük vergiler uygulanabilir.
- Tekstil Malzemeleri (Kumaşlar, İplikler):
- İthalat Vergisi: %10–25
- Özel Notlar: Yerli tekstil üretiminde kullanılan hammaddelere, yerli üretimi teşvik etmek amacıyla genellikle daha düşük gümrük vergileri uygulanmaktadır.
7. Alkol ve Tütün
Mali’de alkol ve tütün ürünlerinin ithalatı, hükümetin gelir elde ederken tüketimi sınırlamaya odaklanması nedeniyle yüksek ÖTV’ye tabidir.
Başlıca Alkol ve Tütün Ürünleri ve Vergileri
- Alkollü İçecekler (Bira, Şarap, İçkiler):
- İthalat Vergisi: %40–60
- Özel Notlar: Lüks tüketim maddeleri arasında yer almayan içkiler ve şaraplarda gümrük vergisi oranı daha yüksektir.
- Tütün Ürünleri:
- İthalat Vergisi: %25–40
- Özel Notlar: Ülkenin kamu sağlığı girişimlerinin bir parçası olarak tütün ithalatına ağır vergiler uygulanmaktadır.
8. Hammaddeler ve Ara Mallar
Mali, özellikle inşaat, gıda işleme ve tekstil gibi endüstrilerde yerel üretimi desteklemek için çeşitli hammaddeler ve ara mallar ithal eder. Bu ürünlerdeki ithalat vergileri genellikle daha düşüktür.
Başlıca Hammaddeler ve Ara Mallar ve Vergiler
- Demir ve Çelik:
- İthalat Vergisi: %5-10
- Özel Notlar: Bu mallar altyapı projeleri için önemlidir ve indirimli vergilerden faydalanabilir.
- Plastik Malzemeler:
- İthalat Vergisi: %10–15
- Özel Notlar: Yurt içi sanayiyi desteklemek amacıyla bazı ham plastikler ve polimerler indirimli fiyatlarla ithal edilebilir.
9. Bazı Ülkelere Özel İthalat Vergileri
Mali’nin, bu bölgelerden ithal edilen mallara daha düşük tarifeler sağlayan çeşitli ülkeler ve bölgesel örgütlerle tercihli ticaret anlaşmaları bulunmaktadır.
Tercihli Ticaret ve Vergi İndirimleri:
- ECOWAS Üye Devletleri:
- ECOWAS üye ülkelerinden ithal edilen mallar genellikle ECOWAS Ortak Dış Tarifesi (CET) kapsamında gümrük vergilerinden muaftır veya indirimli vergilere tabidir.
- Çin:
- Mali’nin Çin ile güçlü ekonomik ilişkileri nedeniyle bazı mallara (özellikle makine, elektronik ve inşaat malzemeleri) indirimli vergiler uygulanabilir.
- Avrupa Birliği:
- Avrupa Birliği’nden (AB) ithal edilen mallar, Cotonou Anlaşması ve AB ile Afrika ülkeleri arasındaki diğer ticaret anlaşmaları kapsamındaki tercihli oranlardan yararlanabilir.
Ülke Gerçekleri
- Resmi Adı: Mali Cumhuriyeti
- Başkent: Bamako
- Üç Büyük Şehir: Bamako, Sikasso, Mopti
- Kişi Başına Düşen Gelir: 900 ABD Doları (yaklaşık)
- Nüfus: 22 milyon (yaklaşık)
- Resmi Dil: Fransızca
- Para birimi: Batı Afrika CFA frangı (XOF)
- Konum: Mali, Batı Afrika’da denize kıyısı olmayan bir ülke olup, kuzeyde Cezayir, doğuda Nijer, güneyde Burkina Faso ve Fildişi Sahili, batıda Gine ve Senegal ve kuzeybatıda Moritanya ile komşudur.
Coğrafya, Ekonomi ve Başlıca Endüstriler
Coğrafya
Mali, Sahra Çölü’nün bazı kısımları da dahil olmak üzere kuzeyde geniş çöl alanlarıyla, çoğunlukla kurak bir iklime sahip olan Sahel bölgesinde yer almaktadır. Ülke coğrafi olarak çeşitlidir ve tarım ve yerleşim için önemli olan güney kısmından akan Nijer Nehri vardır. Ülkenin kuzeyi geniş çöl platoları ve kumullarından oluşurken, güneyi tarımı destekleyen daha verimli topraklara ev sahipliği yapmaktadır.
Ekonomi
Mali, tarımın GSYİH ve istihdamının büyük bir bölümünü oluşturduğu ağırlıklı olarak tarımsal bir ekonomiye sahiptir. Mali’nin ekonomisi, altın, pamuk ve hayvancılık ihracatıyla yönlendirilir ve altın ülkenin en önemli ihracat ürünüdür. Ülke ayrıca yoksulluk, altyapı eksiklikleri ve siyasi istikrarsızlık gibi önemli kalkınma zorluklarıyla karşı karşıyadır.
Büyük Endüstriler
- Madencilik: Mali, Afrika’nın en büyük altın üreticilerinden biri olup, madencilik GSYİH’ya önemli katkıda bulunmaktadır.
- Tarım: Mali, pamuk, darı, pirinç ve hayvancılığın önemli bir üreticisidir.
- Tekstil: Mali çok sayıda tekstil ürününü ithal ediyor ve yerli tekstil sektörünü geliştirmek için çalışıyor.
- Hizmetler: Bankacılık, telekomünikasyon ve turizmi de kapsayan hizmet sektörü, ekonomide giderek daha önemli bir rol oynamaktadır.
Mali’nin ekonomik kalkınması, denize kıyısı olmaması, siyasi istikrarsızlık ve çevresel faktörler nedeniyle kısıtlanıyor, ancak hükümet çeşitlendirme ve ekonomik reformlar yönünde çalışmaya devam ediyor.