Orta Pasifik Okyanusu’nda bir ada ülkesi olan Kiribati, okyanusun geniş bir alanına yayılmış 33 atol ve adadan oluşur. Dağınık coğrafyası ve sınırlı yerel kaynaklarıyla Kiribati, nüfusunun ve ekonomisinin ihtiyaçlarını karşılamak için büyük ölçüde ithalata güvenir. İthalat vergileri ve vergileri, ülkeye mal akışını düzenlemede ve hükümet için gelir üretmede önemli bir rol oynar. Küçük nüfusu göz önüne alındığında, Kiribati’nin gümrük tarifesi sistemi nispeten basittir ancak yine de ülkenin sınırlı altyapısı ve küresel ticaret ilişkilerinden etkilenir.
Kiribati’nin Tarife Sistemine Genel Bakış
Kiribati’nin ithalat tarife sistemi, Maliye ve Ekonomik Kalkınma Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren Kiribati Gümrük Hizmetleri tarafından yönetilir. Sistem nispeten basittir ve vergiler genellikle ad valorem (ürünün değerinin bir yüzdesi) veya belirli vergiler (ürünün birim başına sabit bir miktar) olarak uygulanır. Tarifeler, uluslararası olarak ticareti yapılan ürünleri sınıflandırmak için kullanılan Uyumlu Sistem (HS) koduna dayanır.
Ülkenin ithalat vergileri genellikle gelir elde etmek için tasarlanmıştır, çünkü Kiribati önemli yerel üretim kapasitelerinden yoksundur. Hükümet ayrıca ticaret ilişkilerini iyileştirmeye ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi teşvik etmeye odaklanmıştır. Ancak ülkenin coğrafi izolasyonu nedeniyle sınırlı ticaret anlaşmaları veya tercihli vergi düzenlemeleri vardır.
Ürün Kategorileri ve Uygulanabilir Tarifeler
Kiribati’de ithalat tarife oranları, ülkenin ekonomik kalkınma ihtiyaçlarını ve önceliklerini yansıtarak ürün kategorilerine göre değişir. Aşağıda ithal edilen ürünlerin temel kategorileri ve ilgili tarife oranları verilmiştir:
Gıda Ürünleri ve Tarım Ürünleri
Tarım için sınırlı araziye sahip bir ülke olarak Kiribati, pirinç, un ve konserve yiyecekler gibi temel gıda maddeleri de dahil olmak üzere gıda ithalatına büyük ölçüde bağımlıdır. Tarımsal ithalatlar genellikle orta düzeyde tarifelere tabidir, ancak erişilebilirliği ve gıda güvenliğini sağlamak için bazı temel gıda maddelerine ayrıcalıklı muamele yapılır.
- Pirinç: Temel gıda maddesi olan pirinç önemli miktarlarda ithal edilmektedir. Pirinç üzerindeki ithalat vergileri genellikle %5 ile %15 arasında değişmektedir.
- Un: Un ve diğer tahıllar %5 ila %15 arasında orta düzeyde vergiye tabidir.
- Konserve Ürünler: Konserve sebzeler, meyveler ve etler genellikle %10 ila %20 oranında ithalat vergisine tabidir. Bu ürünler nüfusun gıda ihtiyaçlarını karşılamak için gereklidir ve tarife oranları bunların uygun fiyatlarla temin edilmesini sağlamak için tasarlanmıştır.
- Taze Meyve ve Sebzeler: Kiribati’de taze ürünler sınırlıdır, bu nedenle meyve ve sebze ithalatı, ürünün türüne bağlı olarak %10 ila %20 arasında gümrük vergilerine tabi tutulabilir.
- Süt Ürünleri: Süt, tereyağı ve peynir gibi süt ürünlerinin ithalatına %10 ile %25 arasında değişen oranlarda gümrük vergisi uygulanmaktadır.
- Et ve Kümes Hayvanları: Ülkede büyük ölçekli hayvancılık yapılmadığından, et ve kümes hayvanlarının, özellikle dondurulmuş etin ithalatı %10 ile %30 arasında değişen oranlarda ithalat vergilerine tabidir.
- Balık ve Deniz Ürünleri: Kiribati, Pasifik Okyanusu’na yakınlığı nedeniyle önemli miktarda deniz ürünü ithal ediyor ve gümrük vergileri %5 ile %15 arasında değişiyor.
Tüketim Malları
Giyim, elektronik ve ev eşyaları gibi tüketim malları Kiribati’ye önemli bir ithalat kategorisidir. Ülke, küçük yerel üretim kapasitesi nedeniyle büyük miktarda tüketici ürünü ithal etmektedir.
- Giyim ve Tekstil: İthal edilen giyim ürünlerine genellikle kumaş türüne ve malların Kiribati ile ticaret anlaşması olan ülkelerden gelip gelmediğine bağlı olarak %10 ile %30 arasında değişen vergiler uygulanır.
- Ayakkabı: Ayakkabı ve ayakkabılara genellikle kullanılan malzemeye ve menşe ülkeye bağlı olarak %10 ila %20 arasında gümrük vergisi uygulanır.
- Elektronikler: Cep telefonları, televizyonlar ve radyolar gibi ürünler, genellikle %5 ila %15 arasında değişen nispeten düşük ithalat vergilerine tabidir. Bazı elektronik ürünler, özellikle iletişim veya eğitime yardımcı olanlar, vergileri azaltılmış olabilir.
- Ev Aletleri: Buzdolabı, çamaşır makinesi ve mutfak ekipmanları gibi cihazlar genellikle %10 ile %20 arasında değişen oranlarda vergiye tabidir, ancak enerji tasarruflu modeller için muafiyetler olabilir.
- Mobilya: İthal mobilyalara genellikle %10 ila %25 arasında gümrük vergileri uygulanır; lüks veya ithal ahşap mobilyalara ise daha yüksek gümrük vergileri uygulanır; bu da küçük ölçekli mobilya üretimine yönelik yerel korumayı yansıtır.
Endüstriyel Ürünler
Sınırlı endüstriyel üretime sahip bir ada ülkesi olan Kiribati, makine, inşaat malzemeleri ve kimyasallar gibi çeşitli endüstriyel ürünler ithal ediyor. Bu ürünlere uygulanan tarifeler genellikle ülkenin altyapı gelişimini desteklerken uygun fiyatlı olmasını sağlamak için tasarlanmıştır.
- Makine ve Ekipman: İnşaat ekipmanları, tarım makineleri ve üretim araçları da dahil olmak üzere endüstriyel makineler genellikle %0 ile %10 arasında değişen düşük ithalat vergilerine tabidir.
- İnşaat Malzemeleri: İnşaat amaçlı kullanılan çimento, çelik ve kereste gibi ürünlere, malzemeye ve ithalat hacmine bağlı olarak %5 ile %15 arasında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
- Kimyasallar: Üretim, tarım ve sanayide kullanılan kimyasallara uygulanan ithalat vergileri genellikle %0 ile %10 arasında değişmektedir, ancak bazı tehlikeli kimyasallara kullanımlarını düzenlemek amacıyla daha yüksek tarifeler uygulanabilir.
- Yakıt ve Yağ: Kiribati, ulaşım ve elektrik üretimi için büyük miktarda yakıt ithal ediyor. Yakıt ithalat vergileri genellikle düşük olup %0 ila %5 civarındadır, ancak ek tüketim vergileri uygulanabilir.
Araçlar ve Otomotiv Parçaları
Araç ve otomotiv parçalarının ithalatı Kiribati için önemli bir sektördür. Ülkenin coğrafi izolasyonu ve sınırlı yol altyapısı nedeniyle, araç ithalatı ulaşımı sürdürmek ve uzak bölgelere erişim sağlamak için hayati önem taşımaktadır.
- Binek Araçlar: Binek araçlardaki ithalat vergileri genellikle aracın yaşına, motor hacmine ve çevre standartlarına bağlı olarak %15 ila %25 arasında değişir. Daha yeni, daha yakıt tasarruflu araçlar sürdürülebilirliği teşvik etmek için daha düşük vergilerle karşı karşıya kalabilir.
- Ticari Araçlar: Kamyon ve otobüs gibi ticari araçlar genellikle %10 ila %20 arasında vergiye tabidir ; ancak ulaşım ve tarım gibi temel hizmetlerde kullanılan araçlar için muafiyetler mevcuttur.
- Otomotiv Parçaları: Lastikler, motorlar ve yedek parçalar dahil olmak üzere otomotiv parçaları ve aksesuarları genellikle %5 ile %15 arasında değişen oranlarda gümrük vergilerine tabidir.
Belirli Ülkelere Özel İthalat Vergileri
Kiribati’nin sınırlı tercihli ticaret anlaşmaları vardır ve bunun sonucunda ülke geniş bir özel ithalat vergisi düzenlemeleri ağına sahip değildir. Ancak Kiribati, Pasifik Adaları Forumu’nun (PIF) bir parçasıdır ve Avustralya ve Yeni Zelanda gibi ülkelerle ikili anlaşmaları vardır. Bu anlaşmalar öncelikle bölgesel iş birliğine, kalkınma yardımına ve ticarete odaklanır, ancak belirli mallar için azaltılmış tarifeler veya muafiyetler sunabilirler.
- Avustralya ve Yeni Zelanda: Daha Yakın Ekonomik İlişkilere İlişkin Pasifik Anlaşması (PACER) kapsamında Kiribati, Avustralya ve Yeni Zelanda’dan ithal edilen belirli mallar üzerinde indirimli tarifelerden yararlanmaktadır. Bu anlaşmalar genellikle tarım ürünleri, makineler ve temel tüketim mallarını kapsamaktadır.
- Bölgesel Ticaret Tercihleri: Pasifik Adaları Forumu ve diğer bölgesel anlaşmaların bir üyesi olarak Kiribati, diğer Pasifik Adası ülkelerinden kaynaklanan mallar üzerindeki tarifelerin düşürülmesinden de faydalanabilir.
Diğer Görevler ve Vergiler
Kiribati’de ithal edilen mallara standart ithalat vergilerinin yanı sıra başka vergiler de uygulanmaktadır:
- Katma Değer Vergisi (KDV): Kiribati, ithal edilen malların çoğuna %12 oranında KDV uygular. Bu vergi genellikle gümrük vergisine ek olarak uygulanır ve gümrükten geçerken tahsil edilir.
- ÖTV: Tütün, alkol ve şekerli içecekler gibi zararlı veya lüks ürünler olarak kabul edilen ürünler ek ÖTV’ye tabi olabilir. ÖTV oranları değişiklik gösterebilir ancak belirli ürünlerde %10 ile %50 arasında değişen önemli oranlarda olabilir.
- Çevre Vergisi: Kiribati’de kapsamlı bir çevre vergisi rejimi bulunmamakla birlikte, geri dönüştürülemeyen plastikler veya elektronik atıklar gibi çevreyi olumsuz etkileyebilecek ürünlere zaman zaman ek ücretler uygulanmaktadır.
Ülke Gerçekleri
- Resmi Adı: Kiribati Cumhuriyeti
- Başkent: Tarawa
- Nüfus: Yaklaşık 120.000 (2023)
- Kişi Başına Gelir: Yaklaşık 3.400 $ (2023)
- Resmi Dil: İngilizce, Gilbertese (Kiribati)
- Para Birimi: Avustralya Doları (AUD) ve Kiribati Doları (KID)
- Konum: Kiribati, Pasifik Okyanusu’nun ortasında, Hawaii ile Avustralya’nın ortasında, yaklaşık 3,5 milyon kilometrekarelik bir alana yayılmış 33 adadan oluşan bir ülkedir.
Coğrafya
- Kiribati, 3 milyon kilometrekareden fazla okyanus alanına yayılmış 33 adadan oluşur ve sadece küçük bir kara parçasına sahiptir. Adalar üç ana gruba ayrılır: Gilbert Adaları, Phoenix Adaları ve Line Adaları.
- Ülke çoğunlukla alçak rakımlı olup, deniz seviyesinden ortalama yüksekliği yalnızca 2 metredir, bu da ülkeyi deniz seviyesinin yükselmesine ve iklim değişikliğine karşı oldukça savunmasız hale getirmektedir.
- Kiribati’nin iklimi tropikaldir; belirgin yağışlı ve kurak mevsimler görülür ve adalar siklonlar ve yükselen okyanus seviyeleri gibi doğal afetlere maruz kalmaktadır.