Orta Doğu’da bulunan bir ülke olan İsrail, yüksek teknoloji inovasyonu, üretim ve ticaretin bir karışımıyla yönlendirilen güçlü ve dinamik bir ekonomiye sahiptir. Çoğu ülkede olduğu gibi İsrail de ticareti düzenlemek, yerel endüstrileri korumak ve hükümet için gelir elde etmek amacıyla çeşitli mallara ithalat vergileri ve tarifeler uygular. Bu tarifeler mal kategorisine göre değişir ve İsrail’in ticaret politikaları uluslararası ilişkileri, ticaret anlaşmaları ve iç ekonomik hedeflerinden etkilenir.
İsrail’in Tarife Sistemine Genel Bakış
İsrail’in gümrük vergileri ve vergileri İsrail Gümrük Müdürlüğü tarafından yönetilir. Ülke, malların sınıflandırılması için Uyumlu Sistem’i (HS) kullanır ve tarifeleri bu sistemde tanımlanan tarife kodlarına göre belirler. İthalat vergilerine ek olarak, ürünün niteliğine bağlı olarak katma değer vergisi (KDV), tüketim vergileri ve çeşitli düzenleyici ücretler gibi diğer vergiler de uygulanabilir.
İsrail, Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) bir üyesidir ve serbest ticareti teşvik etmek ve tarifeleri azaltmak için ülkeler ve ticaret bloklarıyla çeşitli ticaret anlaşmaları imzalamıştır. Bunlar arasında Avrupa Birliği, Amerika Birleşik Devletleri ve bölgedeki diğer ülkelerle yapılan anlaşmalar yer alır ve bu anlaşmalar belirli ürünler için azaltılmış veya sıfır tarifelerle sonuçlanabilir.
Ürün Kategorileri ve Uygulanabilir Tarifeler
İsrail’in tarife yapısı, ithal edilen ürünün sınıflandırmasına bağlı olarak farklı oranlar içerir. Bu kategoriler genellikle şunları içerir:
- Tarım Ürünleri
- Tüketim Malları
- Endüstriyel Ürünler
- Makine ve Ekipman
- Tekstil ve Giyim
- Araçlar ve Otomotiv Parçaları
- Kimyasallar ve İlaçlar
- Elektronik ve Elektrik Ekipmanları
Tarım Ürünleri
İsrail, tarım ürünlerinin ithalatı için özel hükümlere sahiptir, çünkü bu ürünler ülkenin gıda güvenliği ve tarımsal sürdürülebilirliği için hayati öneme sahiptir. Bazı tarım ürünleri ithalat kotalarına tabidir ve mevsimselliğe ve yerel üretim seviyelerine göre değişen tarife oranlarına sahip olabilir.
- Meyve ve Sebzeler: Gümrük vergileri, ürünün türüne bağlı olarak %0 ile %12 arasında değişmektedir.
- Et: Taze et, ticaret anlaşmaları veya özel koşullar kapsamında ithal edilen ürünler için bazı istisnalar dışında, genellikle %5 ile %30 arasında değişen daha yüksek vergilere tabidir.
- Süt Ürünleri: İthalat vergileri, ürüne ve tarife kotasına tabi olup olmadığına bağlı olarak %0 ile %30 arasında değişebilmektedir.
- Tahıllar ve Hububat Ürünleri: Tahıllara uygulanan tarifeler, genellikle belirli ürüne ve kullanımına bağlı olarak %0 ile %10 arasında değişmektedir.
- İşlenmiş Gıdalar: Dondurulmuş yemekler, atıştırmalıklar ve içecekler dahil olmak üzere işlenmiş gıda ürünleri, sınıflandırmalarına bağlı olarak %5 ile %20 arasında gümrük vergilerine tabi tutulabilir.
Tüketim Malları
Elektronik ürünler, giyim ve ev eşyaları gibi tüketim malları genellikle ılımlı tarifelere tabidir ve çeşitli ticaret anlaşmaları kapsamında bazı özel kategorilerde vergi oranları düşürülmüştür.
- Giyim ve Konfeksiyon: Giyim ithalat tarifesi genellikle %10 ila %12 arasında değişmektedir. Ancak, serbest ticaret anlaşmaları olan ülkelerden (ABD veya AB gibi) gelen ürünler tercihli oranlara hak kazanabilir.
- Ayakkabı: İthal ayakkabılara genellikle malzeme ve tasarıma bağlı olarak %5 ile %15 arasında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
- Ev Aletleri: Blender, tost makinesi ve elektrikli süpürge gibi küçük ev aletleri %5 ile %20 arasında değişen oranlarda gümrük vergilerine tabidir.
Endüstriyel Ürünler
Endüstriyel ürünler İsrail ekonomisi için hayati önem taşıyor ve bunların bir kısmı yerel endüstrileri desteklemek için ithal edilirken, üretimde yenilikçiliği ve verimliliği teşvik etmek için gümrük vergileri makul düzeyde tutuluyor.
- Çelik ve Demir: Çelik ve demir ürünlerine uygulanan tarifeler genellikle %0 ile %5 arasında değişmektedir, ancak bazı ürünler için kota uygulanabilir.
- Yapı Malzemeleri: Çimento, ahşap ve cam gibi malzemelerin vergileri %5 ile %15 arasında değişmektedir.
- Makine ve Ekipman: Bu ürünler genellikle düşük tarifelerle karşı karşıyadır, çoğu makine ithalatı için %0 ila %5 aralığındadır. Gelişmiş endüstriler için özel makineler muaf olabilir veya daha düşük vergilerle karşı karşıya kalabilir.
Elektronik ve Elektrik Ekipmanları
İsrail’in oldukça gelişmiş bir elektronik endüstrisi vardır, ancak önemli miktarda tüketici elektroniği ve elektrikli ekipman ithal etmektedir. Bu ürünlerdeki tarifeler genellikle ılımlı olma eğilimindedir, ancak ürün sınıflandırmasına göre değişir.
- Bilgisayarlar ve Bilgisayar Parçaları: Bilgisayarlar ve ilgili parçalarda genel olarak %0 ile %6 arasında gümrük vergileri bulunmaktadır.
- Cep Telefonları: İsrail’in teknoloji odaklı ekonomisi ve mobil bağlantının önemi nedeniyle cep telefonlarına %0 tarife uygulanmaktadır.
- Ses ve Görüntü Ekipmanları: Ses ve görüntü ekipmanlarına genellikle %5 ile %15 arasında değişen oranlarda vergi uygulanır.
Araçlar ve Otomotiv Parçaları
İsrail’in otomotiv pazarı çeşitlidir ve birçok araç türü ve yedek parça ithal edilmektedir. İsrail’in otomotiv tarifeleri bölgedeki en yüksek tarifeler arasındadır, ancak yerel montaj veya üretim için gereken parçalar için bazı muafiyetler vardır.
- Binek Araçlar: Binek araçlardaki ithalat vergileri, motor hacmine ve emisyon seviyelerine bağlı olarak %10 ile %30 arasında değişmektedir.
- Ticari Araçlar: Kamyon ve otobüs gibi ticari araçlardaki vergiler %5 ile %15 arasında değişmektedir.
- Otomotiv Parçaları: Otomotiv parçaları ve aksesuarlarının çoğu %5 ile %10 arasında değişen oranlarda gümrük vergilerine tabidir.
Kimyasallar ve İlaçlar
İsrail, ilaç endüstrisinin merkezi konumunda olduğundan, ilaç ve ilgili ürünlerin ithalatı sıkı bir şekilde denetlenmektedir.
- İlaçlar: İlaç ürünleri, özellikle halk sağlığı açısından hayati önem taşıyanlar, genellikle çok düşük veya %0 oranında gümrük vergilerine tabidir.
- Endüstriyel Kullanım İçin Kimyasallar: Üretimde kullanılan endüstriyel kimyasallara %5 ile %10 arasında gümrük vergileri uygulanabilir.
- Kozmetikler: İthal kozmetiklere, ürüne bağlı olarak %0 ile %10 arasında değişen oranlarda gümrük vergisi uygulanabilmektedir.
Belirli Ülkelere Özel İthalat Vergileri
İsrail, ikili ticaret anlaşmalarına dayanarak belirli ülkeler için tercihli tarife oranları uygular. Bu tercihli oranlar belirli ürünlerde azaltılmış veya sıfır tarifelerle sonuçlanabilir. İşte bazı önemli örnekler:
- Amerika Birleşik Devletleri: İsrail ile ABD arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması (STA) kapsamında, özellikle endüstriyel ve ileri teknoloji ürünleri, tarım ürünleri ve ilaçlar olmak üzere pek çok mala sıfır gümrük vergisi uygulanıyor.
- Avrupa Birliği (AB): AB-İsrail Ortaklık Anlaşması, çok çeşitli ürünlerde tarifelerin azaltılmasına veya ortadan kaldırılmasına olanak tanır. Örneğin, birçok endüstriyel ürün ve makine parçası, AB ülkelerinden ithal edildiğinde sıfır tarifeye uygundur.
- Ürdün ve Mısır: İsrail, Ürdün ve Mısır ile barış anlaşmaları imzaladı ve bu ülkeler belirli mallar için tercihli tarife oranlarından yararlanıyor. Ancak oranlar, AB veya ABD ile yapılan anlaşmaların sağladığı oranlar kadar kapsamlı değil.
- Türkiye: İsrail ile Türkiye arasında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması, çok çeşitli sanayi ürünleri, makineler ve bazı tarım ürünlerine tercihli tarifeler uygulanmasını sağlıyor.
Diğer Görevler ve Vergiler
Tarifelerin ötesinde, İsrail’e ithal edilen belirli ürünlere başka vergiler uygulanabilir. Bunlar şunları içerir:
- Katma Değer Vergisi (KDV): İsrail’e ithal edilen malların çoğuna %17 oranında genel bir KDV oranı uygulanmaktadır.
- ÖTV: Tütün, alkol ve motorlu taşıtlar gibi bazı ürünler ÖTV’ye tabidir.
- Çevre Vergileri: Ambalaj atıkları, piller ve bazı kimyasallar gibi önemli çevresel etkiye sahip mallar ek çevre vergilerine tabi olabilir.
Ülke Gerçekleri
- Resmi Adı: İsrail Devleti
- Başkent: Kudüs
- Nüfus: Yaklaşık 9,5 milyon (2023)
- Kişi Başına Gelir: Yaklaşık 45.000 $ (2023)
- Resmi Dil: İbranice (Arapça da resmi dil olarak kabul edilmektedir)
- Para Birimi: Yeni İsrail Şekeli (NIS)
- Konum: Akdeniz’in doğu kıyısında, kuzeyde Lübnan, kuzeydoğuda Suriye, doğuda Ürdün ve güneybatıda Mısır ile komşudur.
Coğrafya
- İsrail, Akdeniz kıyısındaki verimli kıyı ovalarından güneydeki çöl alanlarına (Negev Çölü) kadar çeşitli manzaralara sahip küçük bir Ortadoğu ülkesidir.
- Doğu sınırı Ürdün Nehri’nden oluşur ve ülke aynı zamanda dünyanın en alçak noktası olan Ölü Deniz’e de ev sahipliği yapar.
- İsrail’de sıcak ve kurak yazlar, ılıman ve yağışlı kışlar görülen Akdeniz iklimi hakimdir. Sıcaklık ve yağış miktarı bölgesel olarak değişiklik gösterir.
Ekonomi
- İsrail, yüksek teknoloji endüstrilerine, savunma teknolojisine ve inovasyona önemli ölçüde önem veren, oldukça gelişmiş ve teknolojik açıdan ileri bir ekonomiye sahiptir.
- Tarım: İsrail’in ekilebilir arazisi sınırlı olmasına rağmen, damla sulama ve seracılık gibi ileri tarım teknikleri geliştirmiş olması, onu tarımsal ürünlerin önde gelen ihracatçılarından biri haline getirmiştir.
- Turizm: İsrail, dini önemi, tarihi mekanları ve Akdeniz sahilleri nedeniyle turist çekmektedir.
- Ticaret: İsrail’in güçlü bir ihracat sektörü vardır; ihracatın başlıca ürünleri elmas, ileri teknoloji ekipmanları, ilaçlar ve kimyasallardır.
- Enerji: İsrail, yakın zamanda kıyılarında önemli doğal gaz rezervleri keşfetti ve bu da enerji bağımsızlığını güçlendirdi.
Büyük Endüstriler
- Teknoloji ve Yenilik: İsrail, gelişen teknoloji sektörü nedeniyle bir “Start-Up Ulusu” olarak bilinir. Başlıca endüstriler arasında yazılım geliştirme, siber güvenlik, tıbbi cihazlar ve biyoteknoloji yer alır.
- Savunma: İsrail’in savunma sanayisi, askeri teknolojiler ve ekipmanlarda önemli ihracatlarla dünyanın en gelişmişlerinden biridir.
- Tarım: İsrail, küçük bir ülke olmasına rağmen meyve, sebze ve çiçek gibi tarım ürünlerinin önde gelen ihracatçılarından biridir.
- İlaçlar: İsrail, küresel ilaç pazarında önemli bir oyuncu olup, Teva Pharmaceuticals gibi şirketler jenerik ilaç üretiminde öncü konumdadır.