İrlanda, Avrupa Birliği’nin (AB) bir üyesidir ve bu nedenle gümrük tarife sistemi büyük ölçüde AB düzenlemeleri ve ticaret anlaşmaları tarafından şekillendirilir. İrlanda’ya giren mallara uygulanan ithalat tarifeleri, tüm AB üye ülkelerine yapılan ithalatlar için tarife oranlarını standartlaştıran AB’nin Ortak Gümrük Tarifesi’ne (CCT) dayanmaktadır. Bu tarifeler, ürün kategorisine, menşe ülkeye ve yürürlükteki herhangi bir ticaret anlaşmasına bağlı olarak değişir. Ek olarak, belirli mallar anti-damping vergileri, koruma önlemleri veya belirli ülkelerle yapılan ticaret anlaşmaları kapsamındaki tercihli tarife oranları gibi özel ithalat vergilerine tabi olabilir.
İrlanda’da Gümrük Tarife Sistemi
İrlanda, herhangi bir AB üye devletine ithal edilen tüm mallara uygulanan Avrupa Birliği’nin Ortak Gümrük Tarifesi’ni takip eder. Tarife sistemi, ürünleri uluslararası ticarette malların sınıflandırılması için kullanılan küresel olarak standartlaştırılmış bir sistem olan Uyumlu Sistem (HS) altında sınıflandırır. İthalat vergileri bu sınıflandırmaya göre alınır ve belirli ticaret politikalarına göre ek vergiler uygulanabilir.
Genel Gümrük Vergileri
İrlanda’ya (ve daha geniş AB’ye) giren mallar için standart ithalat vergisi oranları genellikle %0 ile %12 arasında değişir, ancak belirli ürünler sınıflandırmalarına ve AB’nin ticaret anlaşmalarına bağlı olarak daha yüksek oranlara tabi olabilir. Gümrük vergilerine ek olarak, ithal edilen mallar Katma Değer Vergisi’ne (KDV), özel tüketim vergilerine ve diğer ücretlere tabi olabilir.
Temel İthalat Vergisi Oranları:
- %0 Gümrük Vergisi: Tercihli ticaret anlaşmaları olan ülkelerden veya gelişmekte olan ülkelerden gelen tarım ve sanayi mallarının çoğu için.
- %5-12 Gümrük Vergisi: Tekstil, giyim, ayakkabı gibi bazı mallara uygulanır.
- %10-20 gümrük vergisi: Süt ürünleri, tahıllar ve et gibi bazı tarım ürünleri için, AB’nin Ortak Tarım Politikası’na (OTP) tabidir.
Özel Tarifeler ve İthalat Kısıtlamaları
Anti-damping önlemleri, koruma önlemleri veya belirli ülkelerden kaynaklanan belirli mallara uygulanan gümrük vergileri gibi faktörler nedeniyle bazı mal kategorilerine özel vergiler uygulanabilir.
Anti-Damping Vergileri
Anti-damping vergileri, Avrupa Komisyonu malların haksız yere düşük fiyatlardan satıldığını ve AB endüstrilerine zarar verdiğini tespit ettiğinde uygulanır. Bu vergiler normal tarifelere ektir ve satış fiyatı ile ürünün adil piyasa değeri arasındaki farka göre hesaplanır.
- Örnek: Çin’den yapılan çelik ithalatı, piyasa bozulmasına ilişkin endişeler nedeniyle son yıllarda anti-damping vergilerine tabi tutulmaktadır.
Koruma Önlemleri
AB, ithalattaki ani artışlardan belirli sektörleri korumak için daha yüksek vergiler de dahil olmak üzere koruma önlemleri uygulayabilir. Bu önlemler genellikle geçicidir ve endüstrilerin piyasa değişikliklerine uyum sağlaması için zaman sağlamayı amaçlar.
- Örnek: AB, belirli bölgelerden ithalatın beklenmedik şekilde artması durumunda pirinç veya tahıl gibi tarım ürünlerine yönelik koruma önlemleri kullanmıştır.
Tercihli Tarifeler
İrlanda ayrıca AB’nin AB dışındaki ülkelerle yaptığı çeşitli ticaret anlaşmalarından da faydalanmaktadır. Bu anlaşmalar, belirli uluslardan veya bölgelerden gelen mallar için tercihli tarife oranları sağlamaktadır. Bu anlaşmalar, ticareti ve ekonomik iş birliğini teşvik etmek için tasarlanmıştır.
Tercihli tarife anlaşmalarına örnekler:
- AB-Kanada Kapsamlı Ekonomik ve Ticaret Anlaşması (CETA): AB ve Kanada arasında birçok mala tercihli tarifeler sunmaktadır.
- AB-Japonya Ekonomik Ortaklık Anlaşması (EPA): AB ile Japonya arasında çok çeşitli mallara uygulanan tarifeleri azaltır.
Ortak Mal Kategorileri ve Tarife Oranları
Aşağıda ürün kategorisine göre tarifelerin genel bir dökümü bulunmaktadır. Her bir ürünün menşeine ve belirli ticaret düzenlemelerine bağlı olarak her kategoride farklılık gösterebileceğini unutmamak önemlidir.
1. Tarım Ürünleri
Tarım ürünleri, özellikle fiyat destekleri, üretim sınırlamaları ve ticaret kısıtlamalarını içeren AB’nin Ortak Tarım Politikası (OTP) nedeniyle, sıklıkla daha karmaşık tarife çizelgelerine tabi tutulmaktadır.
- Et ve Et Ürünleri: Et için tarifeler etin türüne (örneğin sığır eti, domuz eti, kümes hayvanları) göre değişir. Sığır eti ve kuzu eti ithalatları genellikle yaklaşık %12 oranında tarifelerle karşı karşıya kalırken, kümes hayvanları ve domuz eti daha düşük oranlara sahip olabilir.
- Süt Ürünleri: Süt ürünleri de sıkı bir şekilde düzenlenen bir diğer kategoridir. Örneğin, tereyağı ve peynir, belirli ürüne ve menşe ülkesine bağlı olarak %5 ila %18 arasında değişen tarifelere tabi olabilir.
- Tahıllar ve Pirinç: Buğday, arpa ve mısır gibi tahıllar için ithalat vergileri genellikle %5 ile %10 arasındadır. AB dışından pirinç ithalatı genellikle %10 ile %20 arasında değişen vergilerle karşı karşıyadır.
- Şeker ve Şekerleme: AB’nin yerli üreticileri korumak amacıyla pazarını düzenlemesi nedeniyle şeker, çoğunlukla %10’un üzerinde yüksek tarifelere tabidir.
2. Endüstriyel Ürünler
- Tekstil ve Giyim: Giyim, genellikle malzemeye ve menşe ülkeye bağlı olarak %6 ila %12 arasında değişen ithalat vergileriyle karşı karşıyadır. Örneğin, pamuk veya sentetik elyaftan yapılan giysiler genellikle yün bazlı ürünlerden daha düşük tarifelere tabidir.
- Elektronik: Akıllı telefonlar, dizüstü bilgisayarlar ve televizyonlar gibi tüketici elektroniğinin ithalatı genellikle %0-5 oranında bir tarifeye tabidir. Ancak, ürünün menşe ülkesine veya anti-damping önlemlerinin varlığına bağlı olarak ek vergiler uygulanabilir.
- Otomobiller: AB, AB dışından ithal edilen araçların çoğuna %10 gümrük vergisi uygular, ancak bu oran ticaret anlaşmaları ve diğer faktörlerden etkilenebilir. Örneğin, AB-Japonya EPA kapsamında Japon otomobillerine uygulanan gümrük vergisi kademeli olarak azaltılmıştır.
3. Kimyasallar ve İlaçlar
Tarım ve endüstride kullanılanlar da dahil olmak üzere kimyasallar, genellikle %0 ile %6 arasında değişen tarife oranlarına tabidir. İlaçlar, uzmanlaşmış veya kontrollü maddeler haricinde, genellikle AB’ye %0 tarife oranıyla girer.
4. Lüks Mallar
Lüks saatler, mücevherler ve tasarımcı moda ürünleri gibi lüks mallar, ürünün niteliğine ve kökenine bağlı olarak genellikle %5 ila %12 arasında değişen daha yüksek tarifelere tabi olabilir.
Belirli Ülkelere Özel İthalat Vergileri
Bazı ülkelerin AB ile belirli mallar için tarife oranlarını etkileyen özel anlaşmaları vardır. Bu anlaşmalar ticaret tercihleri, kotalar veya tarifelerden muafiyetler içerebilir.
- GSP (Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi): Gelişmekte olan ülkeler, AB’nin GSP programı kapsamında azaltılmış veya sıfır tarifelerden faydalanabilirler. Bu program, Afrika, Asya ve Latin Amerika’daki birçok ülke de dahil olmak üzere 60’tan fazla ülke için geçerlidir.
- Ticaret Anlaşmaları: Belirli ikili veya çok taraflı anlaşmalar tercihli tarife oranları sağlayabilir. Örneğin, AB’nin Güney Kore ile olan ticaret anlaşması birçok endüstriyel mal için önemli tarife indirimleri sunmaktadır.
İrlanda Hakkında Ülke Bilgileri
- Resmi Adı: İrlanda (İrlandaca Éire)
- Başkent: Dublin
- Üç Büyük Şehir:
- Dublin (Başkent)
- Mantar
- Limerick
- Kişi Başına Gelir: 91.000 $ (2023 tahmini, satın alma gücü paritesine göre ayarlanmıştır)
- Nüfus: Yaklaşık 5,1 milyon (2023 tahmini)
- Resmi Diller: İrlandaca (Gaeilge) ve İngilizce
- Para Birimi: Euro (€)
- Konum: Batı Avrupa’da Kuzey Atlas Okyanusu’nda bulunan İrlanda, kıta Avrupası’nın kuzeybatısında, İrlanda Denizi ile Büyük Britanya’dan ayrılan bir adadır.
İrlanda Coğrafyası
İrlanda, engebeli tepeler, ovalar ve engebeli kıyı manzaralarıyla karakterize edilen yemyeşil bir adadır. Avrupa’nın üçüncü büyük adasıdır ve ılıman, ılıman bir iklime sahiptir. Ülke ağırlıklı olarak ovadır, batı kıyısı boyunca dağlar ve İrlanda’nın en uzun nehri olan Shannon Nehri de dahil olmak üzere çok sayıda nehir vardır. Ada, İrlanda Cumhuriyeti (bağımsız bir ulus) ve Birleşik Krallık’ın bir parçası olan Kuzey İrlanda olarak ikiye ayrılmıştır.
- Topoğrafya: Ülke batıda dağlarla işaretlenmiştir, orta ve doğu kısımları daha düzdür. İrlanda’nın en yüksek zirvesi 1.041 metre (3.414 fit) yükseklikteki Carrauntoohil’dir.
- İklim: İrlanda, serin kışlar, ılıman yazlar ve yüksek nem ile karakterize edilen ılıman bir okyanus iklimine sahiptir. Yağmur yıl boyunca sık görülür ve ülkenin yemyeşil bitki örtüsüne katkıda bulunur.
İrlanda Ekonomisi
İrlanda ekonomisi dünyanın en açık ve ihracat odaklı ekonomilerinden biridir. Küreselleşmeden, AB üyeliğinden ve güçlü bir endüstriyel temelden faydalanmıştır.
- Ekonomik Sektörler:
- Hizmetler: Hizmet sektörü, özellikle finansal hizmetler ve teknoloji, ekonominin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır.
- Tarım: GSYİH’ye katkısı azalsa da tarım, özellikle süt, sığır eti ve patates açısından önemini korumaktadır.
- Endüstri: İrlanda, ilaçlar, kimyasallar, tıbbi cihazlar ve gıda işleme dahil olmak üzere güçlü bir üretim üssüne sahiptir. Ayrıca Google, Apple ve Facebook gibi küresel teknoloji şirketlerinin merkezidir.
- Büyüme: İrlanda, son yıllarda önemli bir ekonomik büyüme kaydetti; kişi başına düşen GSYİH, büyük ölçüde doğrudan yabancı yatırım (FDI) ve ihracat sayesinde dünyanın en yüksekleri arasında yer aldı.
Büyük Endüstriler
- Teknoloji ve BT: İrlanda, elverişli vergi rejimi ve kalifiye iş gücü nedeniyle özellikle teknoloji sektöründe çok sayıda çokuluslu şirkete ev sahipliği yapmaktadır.
- İlaç ve Biyoteknoloji: Dünya ilaç ürünlerinin önemli bir kısmı İrlanda’da üretiliyor ve bu da İrlanda’yı küresel ilaç ihracatında en büyük ülkelerden biri haline getiriyor.
- Tarım ve Gıda İşleme: İrlanda büyük miktarda sığır eti, süt ürünleri ve diğer gıda ürünleri ihraç etmektedir. Ülke yüksek kaliteli tarım ürünleriyle bilinmektedir.
- Finansal Hizmetler: Dublin, özellikle uluslararası bankacılık ve sigortacılık alanında önemli bir finans merkezidir.