Batı Afrika’da bulunan Gine, iç talebi karşılamak için ithalata büyük ölçüde bağımlı olan gelişmekte olan bir ekonomiye sahip kaynak açısından zengin bir ülkedir. Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) ve Dünya Ticaret Örgütü’nün (WTO) bir üyesi olarak Gine, ithalat tarifelerini ve ticaret politikalarını şekillendiren hem bölgesel hem de uluslararası ticaret anlaşmalarına uymaktadır. Ülke, ithal edilen malların doğasına göre ek gümrük vergileri ve vergiler uygulanan ECOWAS üye ülkeleri genelinde tarifeleri standartlaştıran bir sistem olan ECOWAS Ortak Dış Tarife’yi (CET) uygulamaktadır.
Gine’de Tarife Yapısı
Gine, ürünleri türlerine ve son kullanımlarına göre kategorilere ayıran ECOWAS Ortak Dış Tarife’yi (CET) takip eder ve buna karşılık gelen tarife oranları %0 ile %35 arasında değişir. Tarifeler aşağıdaki gibi yapılandırılmıştır:
- 0%: Temel ihtiyaç maddeleri (örneğin ilaçlar, temel gıda ürünleri).
- %5: Hammadde ve sermaye malları.
- %10: Ara mallar.
- %20: Tüketim malları.
- %35: Özel mallar, çoğunlukla lüks veya temel olmayan ürünler.
İthal edilen mallar gümrük tarifelerinin yanı sıra aşağıdakilere de tabidir:
- Katma Değer Vergisi (KDV): Genellikle çoğu malda %18 olarak belirlenir.
- ÖTV: Alkol, tütün ve lüks mallar gibi belirli ürünlere uygulanır.
- İthalat Satış Vergisi: Araba ve elektronik eşya gibi belirli ürünlere uygulanan ek bir vergi.
Gine ayrıca, bazı gelişmekte olan ülkelerden yapılan ithalatta indirimli tarifeler sunan DTÖ’nün Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GSP) de dahil olmak üzere tercihli ticaret anlaşmalarından da yararlanıyor.
Ürün Kategorisine Göre Tarife Oranları
1. Tarım Ürünleri ve Gıda Maddeleri
Tarım, Gine ekonomisinde önemli bir rol oynar, ancak ülke iç talebi karşılamak için ithal gıda ürünlerine güvenir. Tarım ürünleri ve gıda maddeleri için tarife oranları genellikle işlenmiş mallar için ham maddelerden daha yüksektir.
1.1. Tahıllar ve Tahıllar
- Pirinç: Gine’de temel bir gıda maddesi olan pirinç, ara mal olarak sınıflandırıldığından ithalatına %10 oranında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
- Buğday ve mısır: Temel hammaddeler arasında sayılan bu tahıllara %5 oranında gümrük vergisi uygulanıyor.
- İşlenmiş tahıllar (un vb.): İşleme derecesine bağlı olarak gümrük vergileri %10 ile %20 arasında değişmektedir.
Özel İthalat Vergileri:
- ECOWAS ülkelerinden gelen pirinç: ECOWAS anlaşmaları kapsamında gümrüksüz veya indirimli tarifeler uygulanmaktadır.
- ECOWAS dışı ülkelerden gelen pirinç: İthalat hacmi kotayı aşarsa ek vergilerle karşı karşıya kalabilir.
1.2. Süt Ürünleri
- Süt: Süt ithalatı, özellikle süt tozu, tüketim malı olarak sınıflandırılarak %20 oranında gümrük vergisine tabidir.
- Peynir ve tereyağı: Bu ürünlere de %20 oranında vergi uygulanıyor.
Özel İthalat Vergileri:
- Tercihli olmayan ülkelerden gelen süt ürünleri: Ticaret anlaşmalarına ve kotalara bağlı olarak ek vergiler uygulanabilir.
1.3. Et ve Kümes Hayvanları
- Sığır eti, kuzu eti, domuz eti: İthal edilen taze ve dondurulmuş etler, tür ve işleme bağlı olarak %20 ile %35 arasında değişen oranlarda gümrük vergilerine tabidir.
- Kümes Hayvanları: Tavuk ve hindi gibi kümes hayvanı ürünlerine %20 oranında gümrük vergisi uygulanır.
Özel İthalat Koşulları:
- Dondurulmuş et: Yerel üretimi korumak ve hijyenik endişeleri gidermek amacıyla dondurulmuş et ithalatına daha yüksek tarifeler veya kısıtlamalar uygulanabilir.
1.4. Meyve ve Sebzeler
- Taze meyveler: Taze meyveler için ithalat vergileri %10 ile %20 arasında değişmektedir ; muz gibi tropikal meyvelere daha yüksek oranda vergi uygulanmaktadır.
- Sebzeler (taze ve dondurulmuş): Sebzeler, taze, dondurulmuş veya işlenmiş olmalarına bağlı olarak %10 ile %20 arasında gümrük vergilerine tabidir.
Özel İthalat Vergileri:
- Muz ve ECOWAS ülkeleri dışındaki bazı meyveler: Menşei ülkeye bağlı olarak ek vergilere tabi olabilir.
2. Üretilen Ürünler
Gine, tekstil, makine ve elektronik dahil olmak üzere büyük miktarda mamul mal ithal etmektedir. Bu ürünler için tarifeler genellikle daha yüksektir ve bu da bunların ara mal veya tüketim malları olarak sınıflandırılmasını yansıtır.
2.1. Tekstil ve Giyim
- Ham Pamuk: Ham madde olarak kabul edilen ham pamuk ithalatına %5 oranında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
- Pamuklu kumaşlar ve giysiler: Bitmiş tekstil ürünleri tüketim malı olarak sınıflandırıldığından %20 oranında gümrük vergisine tabidir.
- Sentetik tekstiller: Sentetik kumaş ve mamul giyim eşyası ithalatına %20 oranında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
Özel İthalat Vergileri:
- ECOWAS ülkelerinden tekstil ithalatı: Bunlar ECOWAS ticaret anlaşmaları kapsamında indirimli veya sıfır tarifelerden faydalanabilir.
- Tercihli olmayan ülkelerden (örneğin Çin) gelen tekstil ürünleri: Yerli sanayiyi korumak amacıyla %4 ila %10 arasında daha yüksek tarifeler uygulanabilir.
2.2. Makine ve Elektronik
- Endüstriyel makineler: Üretim ve tarım makineleri gibi endüstriyel ekipmanların ithalatı, sermaye malı olarak önemlerini yansıtacak şekilde %5 oranında vergilendirilir.
- Tüketici elektroniği (TV, radyo vb.): Tüketici elektroniği, lüks tüketim malı sınıfında yer aldığından %20 oranında gümrük vergisine tabidir.
- Bilgisayarlar ve çevre birimleri: Bilgisayarlar, yazıcılar ve diğer çevre birimleri, ekonomik kalkınma için gerekli görüldükleri için genellikle %5 oranında vergilendirilir.
Özel İthalat Koşulları:
- Gelişmekte olan ülkelerden gelen makineler: Tercihli ticaret anlaşmalarından yararlanan gelişmekte olan ülkelerden yapılan ithalata indirimli tarifeler uygulanabilir.
2.3. Otomobiller ve Otomotiv Parçaları
- Binek araçlar: Lüks mal sınıfında yer aldığından ithal edilen otomobillere %35 oranında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
- Kamyonlar ve ticari araçlar: Ticari amaçlı kamyonlar ve araçlar, büyüklük ve motor hacmine bağlı olarak %10 ila %20 arasında gümrük vergisine tabidir.
- Otomotiv parçaları: Motor ve şanzımanlar dahil olmak üzere parçaların ithalatı %10 ile %20 arasında değişen oranlarda gümrük vergilerine tabidir.
Özel İthalat Vergileri:
- Kullanılmış araçlar: Gine, daha yeni modellerin ithalatını teşvik etmek için kullanılmış araçların ithalatına kısıtlamalar ve daha yüksek tarifeler getiriyor.
3. Kimyasal Ürünler
Gübre ve ilaçlar da dahil olmak üzere kimyasal ürünler, Gine’nin büyüyen endüstrileri ve sağlık sektörü için olmazsa olmaz ithalat kalemleridir.
3.1. İlaçlar
- Tıbbi ürünler: Temel ilaçlar ve farmasötik ürünler, halk sağlığını desteklemek amacıyla genellikle %0 gümrük vergisine tabidir.
- Temel olmayan ilaç ürünleri: Temel olmayan ilaçlar ve kozmetikler %10 ila %20 arasında gümrük vergilerine tabi tutulabilir.
Özel İthalat Vergileri:
- ECOWAS ülkelerinden gelen ilaçlar: ECOWAS anlaşmaları kapsamında gümrüksüz veya indirimli tarifelerden yararlanabilir.
3.2. Gübreler ve Pestisitler
- Gübreler: Tarımsal amaçlı gübreler, tarımın gelişmesi için elzem olduğundan %5 oranında vergilendirilmektedir.
- Pestisitler: Pestisitler, sınıflandırılmalarına ve kullanımlarına bağlı olarak %10 ila %20 arasında gümrük vergilerine tabidir.
4. Ahşap ve Kağıt Ürünleri
4.1. Kereste ve Tomruk
- Ham odun: Ham kereste ve işlenmemiş kereste ithalatına %5 oranında gümrük vergisi uygulanıyor ve bu da yerel işlemeyi teşvik ediyor.
- İşlenmiş ahşap: Kontrplak ve bitmiş ahşap ürünleri gibi işlenmiş kereste, işleme seviyesine bağlı olarak %10 ila %20 oranında vergilendirilir.
4.2. Kağıt ve Mukavva
- Gazete Kağıdı: Baskı ve yayımcılıkta kullanılan gazete kağıdı ve kuşelenmemiş kağıtlar %5 ile %10 arasında gümrük vergilerine tabidir.
- Kuşe kağıt: Kuşe veya parlak kağıt ürünlerinin ithalatı %10 oranında vergilendirilir.
- Ambalaj malzemeleri: Karton ve diğer ambalaj malzemeleri, sınıflandırmalarına bağlı olarak %10 ila %20 oranında gümrük vergisine tabidir.
5. Metaller ve Metal Ürünleri
5.1. Demir ve Çelik
- Ham çelik: İnşaat veya imalatta kullanılan ham çelik ithalatına %5 oranında gümrük vergisi uygulanır.
- Mamul çelik ürünleri: Çelik çubuklar, kirişler ve borular, işlenme seviyelerine bağlı olarak %10 ila %20 arasında gümrük vergilerine tabidir.
5.2. Alüminyum
- Ham alüminyum: Ham alüminyum ithalatı, hammadde olarak sınıflandırılmasını yansıtan %5 oranında gümrük vergisine tabidir.
- Alüminyum ürünleri: Kutu ve ambalaj gibi mamul alüminyum ürünleri %10 ila %20 arasında gümrük vergisine tabidir.
Özel İthalat Vergileri:
- ECOWAS dışı ülkelerden gelen metaller: Anti-damping vergilerine tabi olan veya uluslararası ticaret anlaşmalarına uymayan ülkelerden yapılan ithalatlarda daha yüksek tarifeler uygulanabilir.
6. Enerji Ürünleri
6.1. Fosil Yakıtlar
- Ham petrol: Gine’ye ham petrol ithalatı, ülkenin enerji ithalatına olan bağımlılığı göz önüne alındığında genellikle gümrüksüzdür.
- Rafine petrol ürünleri: Benzin ve dizel gibi rafine ürünler, ÖTV’ye ek olarak %5 ile %10 arasında gümrük vergileriyle karşı karşıyadır.
- Kömür: Kömür ithalatına, enerji üretiminde kullanımına bağlı olarak %5 oranında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
6.2. Yenilenebilir Enerji Ekipmanları
- Güneş panelleri: Güneş enerjisi ekipmanlarının (paneller ve invertörler dahil) ithalatı, yenilenebilir enerjiye yatırımı teşvik etmek amacıyla genellikle %5 oranında vergilendirilir.
- Rüzgar türbinleri: Rüzgar enerjisi ekipmanları ve bileşenleri genellikle gümrüksüzdür veya yenilenebilir enerji altyapısının geliştirilmesini teşvik etmek için asgari tarifelere tabidir.
Ülkeye Göre Özel İthalat Vergileri
1. ECOWAS Üye Devletleri
Diğer ECOWAS ülkelerinden ithal edilen mallar, ECOWAS Ticaret Serbestleştirme Planı (ETLS) kapsamında tercihli muameleden yararlanır. Bu plan, menşe kuralları gerekliliklerini karşılamaları koşuluyla, ECOWAS üye ülkelerinden kaynaklanan çoğu mal için gümrüksüz erişim sağlar.
2. Avrupa Birliği (AB)
Gine, silahlar ve mühimmat hariç tüm ürünler için AB pazarına gümrüksüz ve kotasız erişim sağlayan Everything But Arms (EBA) girişiminden faydalanmaktadır. Bu girişim öncelikli olarak Gine’nin ihracatına fayda sağlarken, aynı zamanda ülkenin AB ile ithalat ticaret modellerini de şekillendirmektedir.
3. Amerika Birleşik Devletleri
Gine, belirli mallar için ABD pazarına gümrüksüz erişim sağlayan Afrika Büyüme ve Fırsat Yasası’na (AGOA) uygundur. AGOA, Gine’nin ABD’ye ihracatına odaklanırken, iki ülke arasındaki ticaret ilişkilerini etkileyebilir.
4. Çin
Çin, Gine’nin en büyük ticaret ortaklarından biridir ve geniş bir yelpazede tüketici malları, makine ve elektronik tedarik eder. Standart tarifeler Çin ithalatlarına uygulanır, ancak tekstil ve çelik gibi belirli ürünler, özellikle yerel pazarda düşük fiyatlı veya dampingli olarak değerlendirilirse ek vergilerle karşı karşıya kalabilir.
5. Gelişmekte Olan Ülkeler
En Az Gelişmiş Ülke (LDC) olarak Gine, DTÖ’nün Genel Tercihler Sistemi (GSP) kapsamındaki tercihli tarifelerden yararlanmaktadır. Bu, özellikle gıda ürünleri ve hammaddeler olmak üzere diğer gelişmekte olan ülkelerden ithal edilen temel mallara düşük tarifeler veya gümrüksüz erişim sağlamaktadır.
Ülke Bilgileri: Gine
- Resmi Adı: Gine Cumhuriyeti
- Başkent: Conakry
- En Büyük Şehirler:
- Konakri
- Kankan
- Nzérékoré
- Kişi Başına Gelir: 1.120 $ (2023 tahmini)
- Nüfus: 13,7 milyon (2023 tahmini)
- Resmi Dil: Fransızca
- Para birimi: Gine frangı (GNF)
- Konum: Batı Afrika, Gine-Bissau, Senegal, Mali, Sierra Leone, Liberya ve Fildişi Sahili ile çevrili, Atlas Okyanusu kıyısı olan bir ülke.
Gine’nin Coğrafyası, Ekonomisi ve Başlıca Endüstrilerinin Açıklaması
Coğrafya
Gine, Afrika’nın batı kıyısında, Atlas Okyanusu boyunca uzanan bir kıyı şeridine sahiptir. Ülke, kıyı ovaları, dağlık bölgeler ve savanlar gibi çeşitli manzaralarla karakterize edilir. Batı Afrika’nın en büyük nehirlerinden biri olan Nijer Nehri, Gine’nin yaylalarından kaynaklanır ve ülkenin tarımsal potansiyeline katkıda bulunur. İklim, hem tarımsal hem de ekonomik faaliyetleri etkileyen belirgin yağışlı ve kurak mevsimlerle tropikaldir.
Ekonomi
Gine ekonomisi büyük ölçüde doğal kaynaklara, özellikle de alüminyum üretmek için kullanılan boksite dayanmaktadır. Ülke, dünyanın en büyük boksit rezervlerinden birine sahiptir ve önemli bir ihracatçıdır. Madencilik, Gine ekonomisinin omurgasını oluşturur, ancak ülkede ayrıca önemli demir cevheri, altın ve elmas rezervleri vardır. Son yıllarda hükümet, tarım ve enerjiye odaklanarak ekonomiyi çeşitlendirmek için çalışmıştır.
Kaynak zenginliğine rağmen Gine, altyapı, siyasi istikrar ve yoksullukla ilgili zorluklarla karşı karşıyadır. Ülke, gıda, tüketim malları ve endüstriyel ürünler için ithalata büyük ölçüde bağımlıdır. Gine, ortak bir para birimi kurmayı amaçlayan ülkeleri içeren Batı Afrika Para Bölgesi’nin (WAMZ) bir parçasıdır.
Büyük Endüstriler
- Madencilik: Madencilik Gine’deki en önemli endüstridir. Ülke, dünyanın önde gelen boksit ihracatçılarından biridir ve altın ve elmas madenciliği de ekonomisine önemli katkıda bulunur.
- Tarım: Tarım nüfusun çoğunluğunu istihdam eder. Başlıca ürünler arasında pirinç, mısır, darı, manyok ve muz ve mango gibi tropikal meyveler bulunur.
- Enerji: Gine, nehirleri ve şelaleleri nedeniyle önemli bir hidroelektrik potansiyeline sahiptir. Hükümet, ithal yakıta olan bağımlılığı azaltmak ve enerji güvenliğini teşvik etmek için hidroelektrik projelerine yatırım yapmıştır.
- İnşaat ve Altyapı: Madencilik faaliyetlerinin artmasıyla birlikte Gine’de yol, köprü, liman ve konut ihtiyacının artmasıyla inşaat sektöründe büyüme görüldü.
- Balıkçılık: Atlantik kıyı şeridine sahip olan Gine’nin önemli balıkçılık kaynakları vardır. Ancak sektör gelişmemiş durumdadır ve genişleme potansiyeli sunmaktadır.
