Finlandiya, Avrupa Birliği’nin (AB) bir parçası olarak, AB’nin Ortak Gümrük Tarifesi’ni (CCT) takip eder, yani diğer AB üye ülkeleriyle ortak bir dış tarife paylaşır. AB dışındaki ülkelerden Finlandiya’ya ithal edilen mallar, ürün türüne ve menşe ülkeye bağlı olarak değişen bu tarife oranlarına tabidir. Ancak, ticaret anlaşmaları ve belirli düzenlemeler nedeniyle, belirli ülkeler tercihli tarife oranları alabilir ve bazı durumlarda belirli ürünlere özel vergiler uygulanabilir.
Finlandiya’da Tarife Yapısı
Finlandiya, bir AB üyesi olarak aşağıdaki tarife türlerine uymaktadır:
- Ad Valorem Vergisi: İthal edilen malın değerinin bir yüzdesi (örneğin; ürünün toplam değerinin %10’u).
- Özel Vergi: Malların fiziksel özelliklerine göre belirlenen sabit bir oran (örneğin kilogram başına 5 €).
- Kombine Vergi: Bazı mallara uygulanan ad valorem ve spesifik vergilerin bir karışımı.
Finlandiya’daki tüm gümrük tarifeleri, tarifelerin doğru uygulanmasını sağlayan ve ithalattan gelir toplayan Finlandiya Gümrük Otoritesi (Tulli) tarafından uygulanır. Ayrıca, ithal edilen mallar, ürün kategorisine göre değişen katma değer vergisine (KDV) tabidir ve alkol, tütün ve yakıt gibi belirli mallara özel tüketim vergileri uygulanabilir.
Ürün Kategorisine Göre Tarife Oranları
1. Tarım Ürünleri ve Gıda Maddeleri
Tarım ürünleri ve gıda maddeleri, AB içinde yerel tarımı koruma ihtiyacı nedeniyle daha yüksek tarife oranlarına sahip olma eğilimindedir. Bu ürünler üzerindeki ithalat vergileri, ürünün türüne, kökenine ve mevcut ticaret anlaşmalarına bağlı olarak önemli ölçüde değişir.
1.1. Meyve ve Sebzeler
- Taze meyveler: Tarifeler, meyvenin türüne ve menşe ülkesine bağlı olarak %5 ile %15 arasında değişir. Muz gibi tropikal meyveler, ad valorem tarifelerine ek olarak özel bir vergiye tabi olabilir.
- İşlenmiş meyveler (konserve, kurutulmuş): Bunlara genellikle %10 ile %20 arasında gümrük vergisi uygulanır.
- Sebzeler (taze veya dondurulmuş): Tarifeler %0 ile %14 arasında değişir. Patates gibi yaygın sebzeler daha düşük tarifelere sahip olabilirken, daha egzotik sebzeler daha yüksek oranlarla karşı karşıya kalabilir.
Özel İthalat Vergileri:
- AB dışı ülkelerden ithal edilen muzlar: Ton başına yaklaşık 75 avroluk özel bir vergiye tabidir. Bu oran, ticaret anlaşmalarına ve piyasa koşullarına bağlı olarak değişebilir.
1.2. Süt Ürünleri
Finlandiya’ya yapılan süt ithalatı sıkı bir şekilde denetleniyor ve genellikle yerel üretimi korumak için daha yüksek tarifelerle karşı karşıya kalıyor.
- Süt: Ürünün şekline (taze, toz vb.) bağlı olarak ithalat vergileri %20 ile %40 arasında değişmektedir.
- Peynir: Peynir ithalatları genellikle %10 ile %25 arasında değişen oranlarda gümrük vergilerine tabidir; yumuşak peynirlere daha düşük, sert peynirlere ise daha yüksek oranlarda vergi uygulanır.
- Tereyağı ve krema: Bu ürünlerde genellikle %10 ile %30 arasında gümrük vergisi uygulanır.
Özel İthalat Vergileri:
- Serbest Ticaret Anlaşması (STA) olmayan ülkelerden gelen peynirlere: 100 kilogram başına 140 avroya kadar ek vergi uygulanabiliyor.
1.3. Et ve Kümes Hayvanları
- Sığır Eti: İthal sığır etine, taze, dondurulmuş veya işlenmiş olmasına bağlı olarak genellikle %12 ile %30 arasında gümrük vergisi uygulanır.
- Domuz Eti: Genellikle %15 gümrük vergisi uygulanır.
- Kümes Hayvanları: Kümes hayvanı ürünlerine uygulanan ithalat vergileri %15 ile %20 arasında değişmektedir; işlenmiş kümes hayvanı ürünlerine daha yüksek oranlar uygulanmaktadır.
Özel İthalat Koşulları:
- ABD sığır eti: ABD sığır eti, AB içinde yasak olan hormonlu işlenmiş sığır eti üzerindeki AB kısıtlamaları nedeniyle ek vergilerle karşı karşıya kalabilir. ABD’den sığır eti ithalatı kotalara tabidir ve bu kotaların üzerindeki tüm ithalatlar önemli ölçüde daha yüksek tarifelerle karşı karşıyadır.
2. Üretilen Ürünler
2.1. Tekstil ve Giyim
Tekstil ve hazır giyim ithalatı, özellikle tercihli ticaret anlaşması olmayan ülkelerden yapıldığında, nispeten yüksek tarife oranlarına sahip bir diğer kategoridir.
- Pamuklu giysiler: Pamuklu giysilere uygulanan tarifeler, giysinin türüne ve menşe ülkesine bağlı olarak %8 ile %12 arasında değişmektedir.
- Sentetik elyaf giysiler: Sentetik elyaf giysiler için ithalat vergileri %5 ile %10 arasında değişmektedir.
- Ayakkabı: Ayakkabı ithalatı, ayakkabının yapıldığı malzemeye (deri, kauçuk vb.) ve türüne bağlı olarak %12 ile %17 arasında değişen tarifelere tabidir.
Özel Görevler:
- Tercihli olmayan ülkelerden (örneğin Çin) yapılan tekstil ithalatı: Serbest ticaret anlaşması olmayan ülkelerden gelen bazı tekstil ürünlerine %4 oranında ek vergi uygulanabilmektedir.
2.2. Makine ve Elektronik
Finlandiya, oldukça sanayileşmiş bir ülke olarak, önemli miktarda makine ve elektronik eşya ithal etmektedir. Bu kategorilerdeki tarifeler, özellikle endüstriyel amaçlar için ihtiyaç duyulan mallar için daha düşük olma eğilimindedir.
- Endüstriyel makineler: Çoğu makine türü için ithalat vergileri genellikle %0 ile %5 arasındadır ve bu, Finlandiya’nın endüstriyel girdilere olan ihtiyacını yansıtır.
- Tüketici elektroniği (TV, radyo vb.): Bu ürünlere genellikle yaklaşık %5 oranında gümrük vergisi uygulanır.
- Bilgisayarlar ve çevre birimleri: Bilgi Teknolojileri Anlaşması (ITA) kapsamında Finlandiya, bilgisayarlara, çevre birimlerine ve birçok elektronik bileşene sıfır gümrük vergisi uygulamaktadır.
Özel İthalat Koşulları:
- Gelişmekte olan ülkelerden gelen makineler: Finlandiya, Genel Tercihler Sistemi (GSP) kapsamında, uygun gelişmekte olan ülkelerden ithal edilen makineler için indirimli tarifeler sunmaktadır.
2.3. Otomobiller ve Otomotiv Parçaları
- Binek araçlar: İthal otomobillere %10 oranında ad valorem gümrük vergisi uygulanır.
- Kamyonlar ve ticari araçlar: Tarifeler, motor hacmine ve araç tipine bağlı olarak %5 ile %10 arasında değişmektedir.
- Otomobil parçaları: Otomobil parçalarına %4 ile %8 arasında değişen oranlarda gümrük vergileri uygulanıyor; motor ve şanzıman gibi temel parçalara ise özel vergiler uygulanıyor.
Özel İthalat Vergileri:
- Japon otomobilleri: AB-Japonya Ekonomik Ortaklık Anlaşması (EPA) kapsamında, Japon otomobillerine uygulanan ithalat vergileri kademeli olarak azaltıldı ve bazı araç tipleri artık gümrüksüz.
3. Kimyasal Ürünler
3.1. İlaçlar
- Tıbbi ürünler: Serbest ticaret anlaşmaları kapsamında ilaçların çoğu, özellikle halk sağlığı açısından kritik öneme sahip ilaçlar ve tıbbi maddeler için sıfır gümrük vergisine tabidir.
- Tıbbi olmayan kimyasal bileşikler: Endüstriyel kimyasallar gibi tıbbi olmayan amaçlı kimyasal ithalatına %3 ile %6 arasında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
Özel İthalat Vergileri:
- Bazı ülkelerden toplu kimyasal ithalatı: Bazı durumlarda, kamu sağlığını veya güvenliğini korumak veya çevre düzenlemelerine uymak amacıyla belirli kimyasal ürünlere ek vergiler uygulanabilir.
3.2. Plastikler ve Polimerler
- Polimerler (hammaddeler): Polimerler ve ham plastik malzemeler yaklaşık %6,5 oranında ithalat vergisine tabidir.
- Plastik ürünler: Kaplar veya paketleme malzemeleri gibi mamul plastik ürünlere genellikle %3 ila %8 arasında gümrük vergileri uygulanır.
4. Ahşap ve Kağıt Ürünleri
4.1. Kereste ve Tomruk
- Ham odun: Finlandiya ham kereste ve odun ithal ediyor ve bunlar genellikle %0 ile %2 arasında ithalat vergisine tabi.
- İşlenmiş kereste: Kontrplak ve sunta dahil olmak üzere işlenmiş ahşap ürünlerin ithalat vergileri %4 ile %6 arasında değişmektedir.
Özel İthalat Vergileri:
- Rusya’dan Kereste: AB yaptırımları ve çevresel endişeler göz önüne alındığında, Rusya’dan kereste ithalatına yaklaşık %10 oranında ek vergi uygulanabilir.
4.2. Kağıt ve Mukavva
- Gazete Kağıdı: Gazete ve dergilerde sıklıkla kullanılan gazete kağıdı gümrüksüzdür.
- Kuşe kağıt: Kuşe veya parlak kağıt ithalatında genellikle %3 ile %7 arasında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
- Karton ambalaj: Karton ambalaj malzemelerinin ithalat vergileri %5 ile %8 arasında değişmektedir.
5. Metaller ve Metal Ürünleri
5.1. Demir ve Çelik
- Ham çelik: İthal çelik için tarifeler genellikle düşük olup %0 ile %3 arasında değişmektedir.
- Mamul çelik ürünleri: Çubuk, kiriş ve sac gibi mamul çelik ürünlerinin ithalatı %3 ile %6 arasında değişen oranlarda gümrük vergilerine tabidir.
- Paslanmaz Çelik: Paslanmaz çelik ithalatında, ürün türüne ve kullanıma bağlı olarak %0 ile %5 arasında değişen oranlarda vergiler uygulanmaktadır.
5.2. Alüminyum
- Ham alüminyum: Alüminyum ithalatına genellikle %2 ile %4 arasında gümrük vergisi uygulanır.
- Alüminyum ürünleri: Kutular, levhalar ve bileşenler dahil olmak üzere bitmiş alüminyum ürünleri %5 ila %8 arasında ithalat vergisine tabidir.
Özel Görevler:
- Çin’den çelik ithalatı: Çin’den gelen bazı çelik ürünleri, AB’nin ticaret savunma önlemleri nedeniyle %25’e kadar çıkabilen anti-damping vergilerine tabidir.
6. Enerji Ürünleri
6.1. Fosil Yakıtlar
- Ham petrol: Finlandiya’ya ham petrol ithalatında genellikle sıfır gümrük vergisi uygulanır, çünkü ülke enerji için ithal petrole bağımlıdır.
- Doğalgaz: Doğalgaz ithalatı, özellikle komşu ülkelerle yapılan mevcut anlaşmalar kapsamında, genellikle gümrüksüzdür.
- Kömür: Kömür ithalatına, kaynak ülkeye ve AB’nin çevre düzenlemelerine bağlı olarak %0 ile %2 arasında gümrük vergileri uygulanmaktadır.
6.2. Yenilenebilir Enerji Ekipmanları
- Güneş panelleri: Güneş paneli ithalatları genellikle %0 ile %2 arasında değişen oranlarda gümrük vergilerine tabidir. Bu durum Finlandiya’nın yenilenebilir enerji kaynaklarına olan bağlılığını yansıtmaktadır.
- Rüzgar türbinleri: Rüzgar türbinleri ve bileşenleri genellikle sıfır oranlıdır, çünkü Finlandiya yenilenebilir enerji stratejisinin bir parçası olarak rüzgar enerjisine büyük yatırımlar yapmaktadır.
Ülkeye Göre Özel İthalat Vergileri
1. Avrupa Birliği (AB)
Finlandiya Avrupa Birliği’nin bir parçası olduğundan, diğer AB üye ülkelerinden ithal edilen mallar gümrük vergilerine veya ithalat tarifelerine tabi değildir. AB içi ticaret, malların, hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımına izin veren Avrupa Tek Pazarı tarafından yönetilir.
2. Amerika Birleşik Devletleri
ABD’den ithal edilen ürünler standart AB gümrük tarifelerine tabidir. Ancak, özellikle çelik, alüminyum ve bazı tarım ürünleri olmak üzere belirli ABD ürünleri, devam eden ticaret anlaşmazlıkları nedeniyle ek vergilerle karşı karşıyadır. ABD çeliği ve alüminyumuna uygulanan tarifeler %15 ile %25 arasında değişebilir.
3. Çin
Çin, özellikle tekstil ve çelik gibi ürünler için AB ticaret savunma önlemleri kapsamında ek incelemelerle karşı karşıyadır. Birçok Çin ithalatı, belirli ürünler için %10 ile %25 arasında değişebilen anti-damping vergilerine tabidir.
4. Gelişmekte Olan Ülkeler
Finlandiya, AB’nin Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GSP) kapsamında gelişmekte olan ülkelere tercihli tarife oranları sağlar. Bu, belirli malların, özellikle tarım ürünleri ve tekstil ürünlerinin, indirimli tarifelerle veya bazı durumlarda gümrüksüz olarak ithal edilmesine olanak tanır.
5. Rusya
Rusya’dan yapılan ithalat, jeopolitik gerginliklerin ardından AB tarafından uygulanan yaptırımlardan etkilendi. Özellikle enerji ve tarım ürünleri olmak üzere birçok Rus ürünü, artan tarifelerle ve bazı durumlarda tam ithalat yasaklarıyla karşı karşıya. Etkilenen temel endüstriler arasında ormancılık, enerji ve belirli tarım sektörleri yer alıyor.
Ülke Bilgileri: Finlandiya
- Resmi Adı: Finlandiya Cumhuriyeti (Fince Suomen tasavalta, İsveççe Republiken Finlandiya)
- Başkent: Helsinki
- En Büyük Şehirler:
- Helsinki
- Espoo
- Tampere
- Kişi Başına Gelir: 54.817 $ (2023 tahmini)
- Nüfus: 5,5 milyon (2023 tahmini)
- Resmi Diller: Fince ve İsveççe
- Para Birimi: Euro (€)
- Konum: Kuzey Avrupa, batıda İsveç, kuzeyde Norveç ve doğuda Rusya ile çevrilidir.
Finlandiya’nın Coğrafyası, Ekonomisi ve Başlıca Endüstrilerinin Açıklaması
Coğrafya
Finlandiya Kuzey Avrupa’da yer alır ve batıda İsveç, kuzeyde Norveç ve doğuda Rusya ile sınır komşusudur. Ülkenin Baltık Denizi boyunca uzun bir kıyı şeridi vardır ve 180.000’den fazla göl ve geniş ormanlar da dahil olmak üzere engebeli doğal güzelliğiyle bilinir. Finlandiya’nın coğrafyası, uzun, karanlık kışlar ve kısa, parlak yazlar veren Kuzey Kutup Dairesi’ne yakın konumuyla şekillenir. Finlandiya’nın en kuzey bölgelerinde, güneşin birkaç hafta boyunca batmadığı veya doğmadığı gece yarısı güneşi ve kutup geceleri fenomeni meydana gelir.
Ekonomi
Finlandiya’nın ekonomisi oldukça gelişmiş ve moderndir, güçlü bir refah devleti ile karma piyasa sistemi ile karakterizedir. Finlandiya, kişi başına düşen yüksek gelir ve inovasyon ve teknolojiye önemli bir odaklanma ile Avrupa’nın en müreffeh ve istikrarlı ekonomilerinden biridir.
Finlandiya, en büyük ticaret ortağı AB olmak üzere dış ticarete büyük ölçüde bağımlıdır. Almanya, İsveç ve Hollanda, Finlandiya’nın en önemli ihracat destinasyonlarıdır. Başlıca ihracat ürünleri arasında makine, elektronik, araç, ormancılık ürünleri, kimyasallar ve metaller yer alır. Ayrıca Finlandiya, sürdürülebilir endüstrilere önemli yatırımlar yaparak yenilenebilir enerji ve temiz teknolojilerde liderdir.
Büyük Endüstriler
- Teknoloji ve Telekomünikasyon: Finlandiya, yenilikçi teknoloji sektörüyle ünlüdür. Bir zamanlar dünyanın en büyük cep telefonu üreticisi olan Nokia’nın merkezi Finlandiya’dadır. Ülke, telekomünikasyon, yazılım geliştirme ve mobil oyun alanında küresel bir lider olmaya devam etmektedir.
- Ormancılık ve Kağıt Ürünleri: Finlandiya’nın geniş orman örtüsü nedeniyle, kağıt ve kağıt hamuru üretimi de dahil olmak üzere ormancılık ve ilgili endüstriler ulusal ekonomi için kritik öneme sahiptir. UPM ve Stora Enso gibi şirketler, dünyanın en büyük kağıt, ambalaj ve biyo-bazlı malzeme üreticileri arasındadır.
- Yenilenebilir Enerji: Finlandiya 2035 yılına kadar karbon nötr olma taahhüdünde bulunmuştur ve bu taahhüdün bir parçası olarak ülke, özellikle biyoenerji, rüzgar enerjisi ve güneş enerjisi olmak üzere yenilenebilir enerji sektörlerine büyük yatırımlar yapmıştır.
- Gemi İnşası: Finlandiya, yüksek teknolojili yolcu gemileri ve buz kırıcılar üretmesiyle bilinen köklü bir gemi inşa endüstrisine sahiptir. Meyer Turku gibi Fin tersaneleri, bu uzmanlaşmış sektörlerde dünya liderleridir.
- Turizm: Finlandiya’da turizm, özellikle eko-turizm ve kış turizmi büyüyen bir sektördür. Finlandiya’nın bozulmamış vahşi doğası, milli parkları ve Kuzey Işıkları’na tanık olma şansı dünyanın dört bir yanından ziyaretçileri kendine çekmektedir.