Afrika’nın kuzeydoğu köşesinde yer alan Mısır, bölgenin en büyük ekonomilerinden biri ve Orta Doğu ve Afrika ticaretinde önemli bir oyuncudur. Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) ve Doğu ve Güney Afrika Ortak Pazarı (COMESA), Büyük Arap Serbest Ticaret Alanı (GAFTA) ve Mısır-AB Ortaklık Anlaşması gibi çeşitli bölgesel ve ikili ticaret anlaşmalarının bir üyesi olarak, Mısır’ın gümrük tarifesi yapısı bu anlaşmalardan etkilenmektedir. Mısır, tarım ürünleri, endüstriyel mallar, makineler ve tüketici ürünleri dahil olmak üzere çok çeşitli mallar ithal etmektedir. Hükümet, temel ithalatlara erişimi korurken yerel endüstrileri korumak için tarifeler kullanmaktadır. Mısır ayrıca, iç ekonomisini haksız ticaret uygulamalarından korumak için belirli ülkelerden gelen belirli ürünlere anti-damping ve telafi edici vergiler dahil olmak üzere özel ithalat vergileri uygulamaktadır.
1. Tarım Ürünleri
Mısır’da tarım, ekonomiye önemli ölçüde katkıda bulunan ve iş gücünün büyük bir bölümünü istihdam eden hayati bir sektördür. Ancak, Mısır’ın iklim koşulları ve sınırlı ekilebilir arazi, çeşitli tarım ürünlerinin ithalatını gerekli kılmaktadır. Aşağıdaki bölümler, temel tarım ithalatlarına uygulanan tarife oranlarını ayrıntılı olarak açıklamaktadır.
1.1 Temel Tarım Ürünleri
Tahıllar ve Tahıllar
Mısır’da tahıllar temel gıda maddesi olup, ülke gıda güvenliği ihtiyaçlarını karşılamak için büyük oranda ithalata bağımlıdır.
- Buğday:
- İthalat Tarifesi: %0 ile %5 arası.
- Mısır, dünyanın en büyük buğday ithalatçılarından biridir ve buğdayı temel olarak Rusya ve Ukrayna gibi ülkelerden tedarik etmektedir. Tarife, uygun fiyatlılık ve bulunabilirliği garanti altına almak için düşük tutulmaktadır.
- Pirinç:
- İthalat Tarifesi: %5.
- Pirinç, Mısır diyetinin önemli bir parçasıdır. Hasat mevsimlerinde piyasa fiyatlarını düzenlemek ve yerel üretimi korumak için tarifeler uygulanır.
- Mısır:
- İthalat Tarifesi: %5 ila %10.
- Çoğunlukla ABD ve Brezilya’dan tedarik edilen mısır, hayvan yemi için olmazsa olmaz olup, yerel üretim ile ithalat ihtiyacını dengelemek amacıyla gümrük vergilerine tabi tutuluyor.
Meyve ve Sebzeler
Mevsimsellik ve yerel üretimin sınırlı çeşitliliği nedeniyle Mısır önemli miktarda meyve ve sebze ithal ediyor.
- Turunçgiller (Portakal, Limon):
- İthalat Tarifesi: %10 ila %15.
- Tarifeler, yerel pazarların yönetilmesine ve yoğun sezonlarda yerli üreticilerin korunmasına yardımcı olur.
- Yeşil Yapraklı Sebzeler ve Kök Sebzeler:
- İthalat Tarifesi: %5 ila %12.
- Tarife, mevsimselliğe ve yurt içi arz seviyelerine göre değişiyor.
Şeker ve Tatlandırıcılar
Mısırlı tüketiciler çeşitli gıda ürünlerinde şekere güvendiğinden, bu onu önemli bir ithalat maddesi haline getiriyor.
- Rafine Şeker:
- İthalat Tarifesi: %10 ila %20 arası.
- Tarifeler, özellikle yerel arzın yetersiz olduğu durumlarda, yerel üretim ihtiyaçları ile ithalat zorunluluğunu dengelemeyi amaçlar.
1.2 Hayvancılık ve Süt Ürünleri
Mısır’ın et ve süt ürünlerine olan talebi artıyor ve bu da önemli miktarda ithalata yol açıyor.
Et ve Kümes Hayvanları
- Biftek:
- İthalat Tarifesi: %30.
- Gümrük vergileri, daha az gelişmiş olan yerel sığır yetiştiriciliğini korumak için uygulanıyor.
- Kümes hayvanları:
- İthalat Tarifesi: %20 ila %30 arası.
- Yurt içi üreticileri desteklemek amacıyla, üretim maliyeti düşük ülkelerden yapılan kümes hayvanı ithalatına özel vergiler uygulanabilir.
Süt ürünleri
- Süt Tozu:
- İthalat Tarifesi: %5.
- Çeşitli gıda ürünlerinde kullanılan tarifeler, maliyetleri yönetilebilir düzeyde tutmak için tasarlanır.
- Peynir ve Tereyağı:
- İthalat Tarifesi: %10 ila %20 arası.
- Süt ithalatına uygulanan tarifeler, yerel süt çiftliklerinin korunması düşünülerek türe ve kökene göre değişmektedir.
1.3 Özel İthalat Vergileri
Mısır, düzenli tarifelere ek olarak, yerel üretime zararlı olduğu düşünülen belirli tarım ürünlerine özel vergiler uygulayabilir. Örneğin, Brezilya’dan gelen kümes hayvanlarına uygulanan anti-damping vergileri, yerel çiftçileri düşük fiyatlı ithalatlardan koruyabilir.
2. Endüstriyel Ürünler
Mısır’ın endüstriyel sektörü çeşitlidir ve imalattan inşaata kadar çeşitli faaliyetleri kapsar. Hükümet, endüstriyel büyümeyi artırmak için gerekli ithalatı kolaylaştırırken yerel üretimi teşvik eder.
2.1 Makine ve Ekipman
Endüstriyel Makineler
- İnşaat Makinaları:
- İthalat Tarifesi: %2 ila %5.
- Mısır’ın inşaat projelerine yatırım yapmaya devam etmesi nedeniyle altyapı gelişimini teşvik etmek amacıyla tarifeler düşük tutuluyor.
- Üretim Ekipmanları:
- İthalat Tarifesi: %0 ile %5 arası.
- Üretim ekipmanlarına uygulanan tarifelerin düşürülmesinin amacı, sanayi sektörüne yabancı yatırım çekmektir.
Elektrik Ekipmanları
- Jeneratörler ve Trafolar:
- İthalat Tarifesi: %5 ila %10.
- Enerji altyapısının iyileştirilmesinde anahtar rol oynayan bu ürünler, yerel işletmeler için hayati önem taşıyor.
2.2 Motorlu Taşıtlar ve Taşımacılık
Mısır’da otomotiv sektörü hem yerel montaj hem de ithalata dayalı önemli bir sektördür.
Binek Araçlar
- Küçük Yolcu Araçları:
- İthalat Tarifesi: %40.
- Araçlara uygulanan tarifeler, tüketici ihtiyaçlarını dengelerken aynı zamanda yerli otomotiv sektörünü korumaya yardımcı oluyor.
- Lüks Arabalar ve SUV’lar:
- İthalat Tarifesi: %135.
- Lüks araçlara uygulanan yüksek gümrük vergilerinin amacı bu segmentte ithalatı caydırmak ve yerli üretimi teşvik etmektir.
Ticari Araçlar
- Kamyonlar ve Otobüsler:
- İthalat Tarifesi: %10.
- Mısır’da ticaret ve taşımacılık için ticari araçlar olmazsa olmazdır ve yerel meclisi desteklemeyi amaçlayan tarifeler uygulanmaktadır.
2.3 Bazı Ülkelere Yönelik Özel İthalat Vergileri
Mısır, yerel endüstrileri korumak için belirli ithalatlara anti-damping vergileri uygular. Örneğin, belirli ülkelerden gelen çelik üzerindeki tarifeler, haksız fiyatlandırmaya karşı koymak için artırılabilir.
3. Tekstil ve Giyim
Tekstil sektörü, hem yerel üretim hem de önemli ithalatı ile Mısır ekonomisi için hayati öneme sahiptir.
3.1 Hammaddeler
Tekstil Elyafları ve İplikleri
- Pamuk ve Yün:
- İthalat Tarifesi: %5 ila %10.
- Özellikle pamuk, yüksek kaliteli pamuk üretimiyle bilinen Mısır için önemli bir üründür.
Sentetik Elyaflar
- Sentetik Elyaflar:
- İthalat Tarifesi: %8 ila %12.
- Sentetik elyaflara uygulanan tarifeler, yerli tekstil üretimini desteklerken gerekli ithalata da olanak sağlıyor.
3.2 Bitmiş Giyim ve Konfeksiyon
Giyim ve Konfeksiyon
- Günlük Giyim ve Üniformalar:
- İthalat Tarifesi: %10 ila %20 arası.
- Yerel endüstrilerin rekabetçi kalmasını sağlamak için giyim ürünlerine uygulanan tarifeler farklılık gösteriyor.
- Lüks ve Markalı Giyim:
- İthalat Tarifesi: %40 ila %60 arası.
- Lüks ürünlere uygulanan yüksek gümrük vergileri, yerli üreticileri yabancı rekabetten korumak için uygulanıyor.
3.3 Özel İthalat Vergileri
Çin veya Hindistan gibi ülkelerden gelen tekstil ürünlerinin piyasa değerinin altında satıldığı tespit edilirse, bu ürünlere anti-damping vergileri uygulanabilir ve bu durum yerel üretimi olumsuz etkileyebilir.
4. Tüketim Malları
Mısır, tüketicilerin ihtiyaçları ile yerel üretimi dengeleyecek şekilde yapılandırılmış tarifelerle çok çeşitli tüketim malları ithal ediyor.
4.1 Elektronik ve Ev Aletleri
Ev Aletleri
- Buzdolapları ve Dondurucular:
- İthalat Tarifesi: %20.
- Tarifeler, yerel toplanmayı teşvik ederken aynı zamanda piyasa fiyatlarının yönetilmesine yardımcı olur.
Tüketici Elektroniği
- Televizyonlar:
- İthalat Tarifesi: %30.
- Elektronik ürünlere daha yüksek tarifeler getirilmesi, yerel pazarları yabancı rekabetten koruyabilir.
4.2 Mobilya ve Döşemeler
Mobilya
- Ahşap Mobilya:
- İthalat Tarifesi: %30.
- İthal mobilyalara uygulanan gümrük vergileri yerel zanaatkarlığı ve üretimi destekliyor.
4.3 Özel İthalat Vergileri
Mısır, fiyatların haksız yere düşük olduğu ülkelerden gelen elektronik ürünlere anti-damping vergisi uygulayabilir ve bu durum yerel üreticileri etkileyebilir.
5. Enerji ve Petrol Ürünleri
Mısır ekonomisi için enerji ithalatı, özellikle petrol ürünleri ithalatı hayati önem taşıyor.
5.1 Petrol Ürünleri
Ham Petrol ve Benzin
- Ham Petrol:
- İthalat Tarifesi: %0.
- Mısır, ek tarifeler olmadan enerji tedarikini sürdürmeyi hedefliyor.
Benzin ve Dizel
- Benzin ve Dizel:
- İthalat Tarifesi: %10.
- Genellikle vergilendirilse de, hükümet sübvansiyonları yakıt fiyatlarının tüketiciler açısından yönetilebilir düzeyde kalmasına yardımcı oluyor.
5.2 Yenilenebilir Enerji Ekipmanları
Yenilenebilir Enerji Ekipmanları
- Güneş Panelleri ve Rüzgar Türbinleri:
- İthalat Tarifesi: %0.
- Mısır yenilenebilir enerjiye yatırım yapıyor ve yenilenebilir enerji teknolojisinin ithalatını teşvik ediyor.
6. İlaçlar ve Tıbbi Ekipmanlar
Mısır için sağlık sektörü hayati önem taşıyor ve hükümet ilaç ve tıbbi ekipmana erişime öncelik veriyor.
6.1 İlaçlar
İlaçlar
- İlaçlar:
- İthalat Tarifesi: %0.
- Temel ilaçlar halkın kullanımına sunulabilmesi için gümrüksüz olarak ithal ediliyor.
6.2 Tıbbi Cihazlar
Tıbbi Ekipman
- Tıbbi Cihazlar:
- İthalat Tarifesi: %5 ila %10.
- Sağlık hizmetlerindeki gelişmeleri teşvik etmek amacıyla tıbbi cihazlara daha düşük tarife uygulanmaktadır.
7. Özel İthalat Vergileri ve Muafiyetler
7.1 Tercihli Olmayan Ülkeler İçin Özel Vergiler
Mısır, ürünlerini sübvanse ettiği veya piyasa fiyatının altında sattığı tespit edilen ülkelerden yapılacak ithalata anti-damping vergileri ve telafi edici vergiler uygulayabilir ve bu durum yerel sanayileri etkileyebilir.
7.2 İkili ve Çok Taraflı Anlaşmalar
- COMESA ve GAFTA: Mısır, üye ülkelerle ticaret yaptığı mallarda tarifelerin düşürülmesinden yararlanarak bölge içi ticareti teşvik ediyor.
- AB Ortaklık Anlaşması: Bu anlaşma, Mısır ile AB ülkeleri arasında ticareti yapılan bazı mallara ayrıcalıklı muamele sağlamaktadır.
Ülke Gerçekleri
- Resmi Adı: Mısır Arap Cumhuriyeti
- Başkent: Kahire
- En Büyük Şehirler:
- Kahire (başkent ve en büyük şehir)
- İskenderiye
- Giza
- Kişi Başına Gelir: Yaklaşık 3.700 ABD Doları (2023 tahmini)
- Nüfus: Yaklaşık 106 milyon (2023 tahmini)
- Resmi Dil: Arapça
- Para Birimi: Mısır Poundu (EGP)
- Konum: Mısır, Kuzey Afrika’da yer alır ve batıda Libya, güneyde Sudan ve kuzeydoğuda Gazze Şeridi ve İsrail ile sınır komşusudur. Kuzeyde Akdeniz ve doğuda Kızıldeniz boyunca kıyı şeritleri vardır.
Mısır coğrafyası
Mısır, ülkenin güneyden kuzeye doğru akan dünyanın en uzun nehri olan Nil Nehri de dahil olmak üzere benzersiz coğrafi özellikleriyle karakterize edilir. Nüfusun çoğunluğu Nil boyunca ve toprağın verimli ve tarıma uygun olduğu Nil Deltası’nda yaşar.
- Çöller: Batı Çölü ve Doğu Çölü ülkenin kara alanının büyük bir kısmını kaplar; Sahra Çölü ise Mısır’ın batı bölgelerine kadar uzanır.
- Dağlar: Sina Yarımadası engebeli bir araziye sahiptir ve Mısır’ın en yüksek noktası 2.629 metre ile Catherine Dağı’dır.
- İklim: Mısır’ın sıcak çöl iklimi, yazları çok az yağış ve yüksek sıcaklıklar, kışları ise daha ılımandır.
Mısır Ekonomisi
Mısır, tarım, endüstri, turizm ve hizmetlerden önemli katkılar sağlayan karma bir ekonomiye sahiptir. Ülke, özellikle hükümet geliri oluşturmada ve yabancı yatırım çekmede önemli rol oynayan petrol ve gaz olmak üzere doğal kaynaklar açısından zengindir.
1. Tarım
Tarım, Mısır’da iş gücünün büyük bir bölümünü istihdam eden önemli bir sektördür. Başlıca ürünler arasında pamuk, pirinç, buğday ve meyveler bulunur. Nil Nehri’nin verimli deltası ülkenin tarımsal faaliyetlerinin çoğunu destekler, ancak sektör su kıtlığı ve kentleşme gibi zorluklarla karşı karşıyadır.
2. Turizm
Turizm, Mısır ekonomisinin kritik bir bileşenidir ve her yıl Giza Piramitleri, Sfenks ve Krallar Vadisi gibi tarihi mekanlarına milyonlarca ziyaretçi çekmektedir. Hükümet, turizmi ekonomik kalkınma ve iş yaratma için önemli bir alan olarak tanıtmaya devam etmektedir.
3. Petrol ve Gaz
Mısır, özellikle Nil Deltası ve Akdeniz’de önemli bir petrol ve doğal gaz üreticisidir. Petrol ihracatı önemli bir gelir kaynağıdır ve hükümet üretimi artırmaya ve enerji sektöründe yabancı yatırım çekmeye odaklanmıştır.
4. Üretim
Mısır’daki imalat sektörü tekstil, gıda işleme, kimyasallar ve çimentoyu içerir. Hükümet, ithalata bağımlılığı azaltmak ve ihracatı artırmak için yerel imalat kapasitelerini geliştirmek için çalışmaktadır.
5. Hizmetler
Hizmet sektörü, finans, bankacılık, telekomünikasyon ve ulaşımı kapsayan Mısır’ın GSYİH’sine önemli bir katkıda bulunmaktadır. Kahire, yatırım ve iş faaliyetlerini çeken finans ve ticaret için bölgesel bir merkez görevi görmektedir.