Batı Afrika kıyılarında bulunan bir ada ülkesi olan Cabo Verde (Cape Verde), sınırlı doğal kaynaklara sahip ve iç ihtiyaçlarını karşılamak için ithalata giderek daha fazla bağımlı olan küçük bir takımadadır. Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu’nun (ECOWAS) bir üyesi olarak Cabo Verde, gümrük tarife rejimini bölgesel Ortak Dış Tarife (CET) ile uyumlu hale getirmiştir. Ülkenin coğrafi izolasyonu ve sınırlı tarımsal ve endüstriyel kapasitesi göz önüne alındığında, Cabo Verde gıda maddeleri, endüstriyel mallar ve tüketici ürünleri de dahil olmak üzere çok çeşitli mallar ithal etmektedir. Hükümet, gelişmekte olan endüstrileri korurken ve temel malların nüfusu için uygun fiyatlı kalmasını sağlarken gelir elde etmek için dengeli bir gümrük tarife sistemi uygulamaktadır.
Cabo Verde’de Ürün Kategorisine Göre Özel Tarife Oranları
1. Tarım Ürünleri
Tarım, kurak iklimi ve sınırlı ekilebilir arazisi nedeniyle Cabo Verde ekonomisinde nispeten küçük bir rol oynar. Sonuç olarak, ülke gıda gereksinimlerini karşılamak için büyük ölçüde ithalata güvenir. Tarım ürünleri için tarife yapısı, uygun fiyatlı ithalat yoluyla gıda güvenliğini sağlarken yerel çiftçileri koruma ihtiyacını yansıtır.
1.1 Temel Tarım Ürünleri
- Tahıllar ve Tahıllar: Cabo Verde, yetersiz yerel üretim nedeniyle önemli miktarda pirinç, buğday ve mısır ithal ediyor. Bu temel ürünlerdeki tarifeler genellikle gıda satın alınabilirliğini sağlamak için düşük tutuluyor.
- Pirinç: İthalatlar genellikle %5 ila %10 arasında gümrük vergisine tabidir.
- Buğday ve mısır: Genellikle %5 oranında vergilendirilir, ancak mevsimsel talebe bağlı olarak bazı değişiklikler gösterir.
- Meyve ve Sebzeler: Sınırlı tarımsal üretime sahip olan Cabo Verde, çok çeşitli meyve ve sebze ithal etmektedir.
- Turunçgiller (portakal, limon): Genellikle %10 ila %15 oranında vergilendirilir.
- Yapraklı sebzeler, domates ve soğan: Gümrük vergileri genellikle %10 ile %20 arasında değişirken, kıtlık dönemlerinde temel ihtiyaç maddelerinde oranlar düşürülür.
- Şeker ve Tatlandırıcılar: Cabo Verde, şeker ve tatlandırıcılarının çoğunu ithal ediyor; yerel üretimi korurken uygun tüketici fiyatlarını da korumayı amaçlayan tarifeler uygulanıyor.
- Rafine şeker: %15 gümrük vergisine tabidir.
1.2 Hayvancılık ve Süt Ürünleri
- Et ve Kümes Hayvanları: Yeşil Burun Adaları, sınırlı yerel üretim nedeniyle et ve kümes hayvanlarının çoğunu ithal ediyor ve tarifeler, yerel hayvancılığı desteklerken uygun fiyatı garanti altına almak için tasarlanmıştır.
- Sığır eti ve kuzu eti: Genellikle kaynağa bağlı olarak %10 ila %20 arasında vergilendirilir.
- Kümes hayvanları (tavuk ve hindi): İthalatlar genellikle %10 ila %15 oranında vergilendirilir ve ECOWAS ülkelerinden gelen ürünler için tarifeler düşürülür.
- Balık ve Deniz Ürünleri: Balık ve deniz ürünleri Cabo Verde’de önemli protein kaynaklarıdır ve tedarikin sürdürülmesi için ithalata nispeten düşük tarifeler uygulanmaktadır.
- Dondurulmuş balık: Genellikle %10 oranında vergilendirilir.
- Konserve deniz ürünleri: %15 gümrük vergisi uygulanır.
- Süt Ürünleri: Süt tozu, peynir ve tereyağı da dahil olmak üzere süt ithalatına, yerel süt çiftçilerini desteklemek ve temel ürünlerin teminini sağlamak amacıyla ılımlı tarifeler uygulanıyor.
- Süt tozu: Genellikle %5 oranında vergilendirilir.
- Peynir ve tereyağı: Gümrük vergileri %10 ile %15 arasında değişmektedir.
1.3 Özel İthalat Vergileri
Cabo Verde, bölgesel ticaret anlaşmaları nedeniyle ECOWAS üye ülkelerinden tarımsal ithalatlarda gümrüksüz veya azaltılmış tarifelerden yararlanmaktadır. Ayrıca, Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GSP) kapsamında Cabo Verde, gelişmekte olan ülkelerden belirli tarımsal ürünleri azaltılmış veya sıfır tarifelerle ithal etmektedir.
2. Endüstriyel Ürünler
Cabo Verde, altyapı gelişimini ve yeni üretim sektörünü desteklemek için makine, ekipman ve inşaat malzemeleri de dahil olmak üzere endüstriyel mallarının çoğunu ithal ediyor. Bu ithalatlara uygulanan tarifeler, temel ekipmana erişimi garanti altına alırken endüstriyel büyümeyi teşvik etmek için yapılandırılmıştır.
2.1 Makine ve Ekipman
- Endüstriyel Makineler: Yerli sanayiyi desteklemek amacıyla ithal makinelere uygulanan gümrük vergileri genellikle düşük tutulmaktadır.
- İnşaat makineleri (ekskavatörler, buldozerler): Genellikle %0 ile %5 arasında vergilendirilir.
- Üretim ekipmanları: İthalat vergileri, ekipman türüne bağlı olarak %0 ile %10 arasında değişmektedir.
- Elektrik Ekipmanları: Jeneratörler, transformatörler ve endüstriyel elektronikler gibi elektrikli makine ve ekipmanlar, Cabo Verde’nin enerji ve altyapı sektörleri için olmazsa olmazdır. Bu ithalatlar genellikle yatırımı teşvik etmek için düşük tarifelerle karşı karşıyadır.
- Elektrikli makineler: Genellikle %5 ila %10 arasında vergilendirilir.
2.2 Motorlu Taşıtlar ve Taşımacılık
Cabo Verde, hem kişisel hem de ticari kullanım için önemli sayıda motorlu taşıt ithal etmektedir. Motorlu taşıtlardaki tarife rejimi, taşıt türüne ve çevresel hususlara bağlı olarak değişmektedir.
- Binek Araçlar: Binek araçlardaki tarifeler, motor hacmine ve araç tipine göre değişmektedir.
- Küçük binek araçlar (1.500 cc altı): Genellikle %10 ila %15 oranında vergilendirilir.
- Lüks otomobiller ve SUV’lar: Özellikle büyük motorlu araçlar için %20 ila %30 oranında daha yüksek tarifeler uygulanmaktadır.
- Ticari Araçlar: Kamyonlar, otobüsler ve diğer ticari araçlar, büyüklüklerine ve amaçlarına bağlı olarak %10 ila %20 oranında gümrük vergisine tabidir.
- Araç Parçaları ve Aksesuarları: Lastikler, aküler ve motorlar gibi araç parçaları ve aksesuarlarına uygulanan tarifeler genellikle %5 ile %15 arasında değişmektedir ; toplu taşıma veya endüstri için gerekli olan parçalara daha düşük oranlar uygulanmaktadır.
2.3 Bazı Ülkelere Yönelik Özel İthalat Vergileri
ECOWAS üyesi olarak Cabo Verde, diğer ECOWAS üye ülkelerinden ithal edilen endüstriyel mallarda sıfır tarife avantajına sahiptir. Çin, Japonya ve Amerika Birleşik Devletleri gibi ECOWAS dışı ülkelerden yapılan ithalatlar, Cabo Verde’nin gümrük tarifesi çizelgesi kapsamında standart tarifelerle karşı karşıyadır.
3. Tekstil ve Giyim
Cabo Verde, Çin, Portekiz ve Brezilya gibi ülkelerden önemli miktarda tekstil ve giyim eşyası ithal ediyor. Tekstil ve giyim eşyaları için tarife yapısı, yerel giyim üreticilerini korurken giyim eşyalarına uygun fiyatlı erişim sağlamak için tasarlanmıştır.
3.1 Hammaddeler
- Tekstil Elyafları ve İplik: Cabo Verde, yerel tekstil üretimini desteklemek için pamuk, yün ve sentetik elyaf gibi hammaddeleri ithal eder. Bu ithalatlar genellikle yerel üretimi teşvik etmek için düşük tarifelere tabidir.
- Pamuk ve yün: Genellikle %5 ila %10 oranında vergilendirilir.
- Sentetik elyaflar: Gümrük vergileri %10 ile %15 arasında değişmektedir.
3.2 Bitmiş Giyim ve Giyim Eşyaları
- Giyim ve Konfeksiyon: İthal giysilere orta düzeyde tarifeler uygulanırken, lüks veya markalı ürünlere daha yüksek oranlar uygulanmaktadır.
- Günlük giyim ve üniformalar: Genellikle %10 ila %15 oranında vergilendirilir.
- Lüks ve markalı giyim: Lüks giyimde gümrük vergileri %20 ila %25’e kadar çıkabiliyor.
- Ayakkabı: İthal ayakkabılara, malzemeye ve markaya bağlı olarak %10 ile %20 arasında değişen gümrük vergileri uygulanmaktadır.
3.3 Özel İthalat Vergileri
ECOWAS ülkelerinden ithal edilen tekstil ve giyim ürünleri bölgesel ticaret anlaşmaları kapsamında sıfır tarife avantajına sahiptir. Tercihli olmayan ticaret ülkelerinden yapılan ithalatlar Cabo Verde’nin gümrük tarifesinde belirtilen standart tarifelerle karşı karşıyadır.
4. Tüketim Malları
Cabo Verde, elektronik, ev eşyaları ve mobilya dahil olmak üzere çok çeşitli tüketici malları ithal ediyor. Bu mallar için tarife yapısı, tüketiciler için uygun fiyatlılık ile yerel işletmelerin korunması arasında denge kurmak üzere tasarlanmıştır.
4.1 Elektronik ve Ev Aletleri
- Ev Aletleri: Buzdolabı, çamaşır makinesi ve klima gibi büyük ev aletleri makul tarifelere tabidir.
- Buzdolapları ve dondurucular: Genellikle %10 ila %15 oranında vergilendirilir.
- Çamaşır makineleri ve klimalar: %10 ile %20 arasında tarifeye tabidir.
- Tüketici Elektroniği: Televizyon, akıllı telefon ve dizüstü bilgisayar gibi elektronik cihazlar temel ithalat kalemleridir ve piyasayı düzenlemek için gümrük vergileri uygulanmaktadır.
- Televizyonlar: Genellikle %10 oranında vergilendirilir.
- Akıllı telefonlar ve dizüstü bilgisayarlar: İthalat vergileri genellikle %5 ile %10 arasında değişmektedir.
4.2 Mobilya ve Döşemeler
- Mobilya: Ev ve ofis mobilyaları da dahil olmak üzere ithal mobilyalar, malzeme ve tasarıma bağlı olarak %10 ile %20 arasında değişen oranlarda gümrük vergilerine tabidir.
- Ahşap mobilyalar: Genellikle %15 oranında vergilendirilir.
- Plastik ve metal mobilyalar: %10 gümrük vergisi uygulanır.
- Ev Eşyaları: Halı, perde, ev dekorasyon ürünleri gibi ürünlere genellikle %10 ila %15 oranında vergi uygulanır.
4.3 Özel İthalat Vergileri
ECOWAS ülkelerinden ithal edilen tüketim malları gümrüksüz erişimden veya indirimli tarifelerden yararlanır. Tercihli olmayan ülkelerden gelen mallar, Cabo Verde’nin gümrük tarifesi çizelgesine dayalı standart tarifelerle karşı karşıyadır.
5. Enerji ve Petrol Ürünleri
Cabo Verde, sınırlı yerel enerji üretimi nedeniyle enerji ihtiyacının çoğunu, özellikle petrol ürünlerini ithal ediyor. Enerji ithalatına uygulanan tarifeler, yenilenebilir enerjiye yatırımı teşvik ederken uygun fiyatlılığı koruyacak şekilde yapılandırılmıştır.
5.1 Petrol Ürünleri
- Ham Petrol ve Benzin: Tüketiciler ve işletmeler için uygun yakıt fiyatlarının sağlanması amacıyla ham petrol ve benzin üzerindeki tarifeler nispeten düşüktür.
- Ham petrol: Genellikle sıfır tarifeye tabidir.
- Benzin ve dizel: Gümrük vergileri genellikle %5 ile %10 arasında değişmektedir.
- Dizel ve Diğer Rafine Petrol Ürünleri: Dizel ve havacılık yakıtı, kaynağına ve kullanımına bağlı olarak %5 ila %10 arasında vergilendirilir.
5.2 Yenilenebilir Enerji Ekipmanları
- Güneş Panelleri ve Rüzgâr Türbinleri: Yenilenebilir enerjinin kullanımını teşvik etmek için Cabo Verde, temiz enerji teknolojilerine yatırımı teşvik etmek amacıyla güneş panelleri ve rüzgâr türbinleri gibi yenilenebilir enerji ekipmanlarına sıfır tarife veya düşük tarifeler uygulamaktadır.
6. İlaçlar ve Tıbbi Ekipmanlar
Yeşil Burun Adaları hükümeti, uygun fiyatlı sağlık hizmetlerine erişimi önceliklendiriyor ve bu nedenle, uygun fiyatlı ve ulaşılabilir olmalarını sağlamak amacıyla temel ilaçlar ve tıbbi ekipmanlara uygulanan tarifeler düşük tutuluyor veya sıfırlanıyor.
6.1 İlaçlar
- İlaçlar: Hayat kurtarıcı ilaçlar da dahil olmak üzere temel ilaçlar, genellikle nüfus için uygun fiyatlılığı sağlamak amacıyla sıfır tarifeye tabidir. Temel olmayan ilaç ürünleri %5 ila %10 arasında tarifelerle karşı karşıya kalabilir.
6.2 Tıbbi Cihazlar
- Tıbbi Ekipman: Teşhis aletleri, cerrahi aletler ve hastane ekipmanları gibi tıbbi cihazlar, ürünün gerekliliğine ve menşe ülkesine bağlı olarak genellikle sıfır gümrük vergisine veya düşük gümrük vergilerine (%5 ila %10) tabidir.
7. Özel İthalat Vergileri ve Muafiyetler
7.1 ECOWAS Dışı Ülkeler İçin Özel Vergiler
Çin, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği ülkeleri dahil olmak üzere ECOWAS dışındaki ülkelerden yapılan ithalatlar, Cabo Verde’nin standart gümrük tarifelerine tabidir. Bu mallar, ECOWAS üye ülkelerinden ithal edilenlere kıyasla daha yüksek tarifelerle karşı karşıya kalabilir.
7.2 İkili ve Çok Taraflı Anlaşmalar
- ECOWAS: Yeşil Burun Adaları, diğer ECOWAS üyesi ülkelerden gümrüksüz veya indirimli ithalat imkânından yararlanarak bölgesel ticareti teşvik etmektedir.
- Tercihli Ticaret Anlaşmaları: Portekiz, Brezilya ve Avrupa Birliği ile yapılan tercihli anlaşmalar kapsamında Cabo Verde, özellikle sanayi ve tüketici ürünleri olmak üzere belirli ithal mallarında indirimli tarifelerden yararlanmaktadır.
Ülke Gerçekleri
- Resmi Adı: Cabo Verde Cumhuriyeti
- Başkent: Praia
- En Büyük Şehirler:
- Praia (Başkent ve en büyük şehir)
- Zihinsel
- Santa Maria
- Kişi Başına Gelir: Yaklaşık 3.600 ABD Doları (2023 tahmini)
- Nüfus: Yaklaşık 560.000 (2023 tahmini)
- Resmi Dil: Portekizce
- Para birimi: Cape Verde Escudosu (CVE)
- Konum: Yeşil Burun Adaları, Afrika’nın batı kıyılarından yaklaşık 570 kilometre uzaklıkta, Atlas Okyanusu’nda bulunan bir ada ülkesidir.
Cabo Verde Coğrafyası
Cabo Verde, 10 volkanik adadan ve birkaç adacıktan oluşan ve 4.033 kilometrekarelik bir alanı kaplayan bir takımadadır. Adalar iki gruba ayrılır: rüzgaraltı adaları (Barlavento) ve rüzgaraltı adaları (Sotavento).
- Arazi Yapısı: Cabo Verde’nin arazi yapısı çeşitlidir; engebeli dağlardan ve aktif yanardağlardan, kıyı ovalarına ve kurak, çorak arazilere kadar uzanır.
- İklim: Ülkede tropikal bir iklim hakimdir ve iki ana mevsim vardır: kurak mevsim (Kasım-Temmuz) ve yağmurlu mevsim (Ağustos-Ekim), ancak yağış azdır.
- Volkanlar: Ülkenin en belirgin coğrafi özelliği, ülkenin en yüksek noktası olan Fogo adasındaki aktif bir yanardağ olan Pico do Fogo’dur.
Cabo Verde Ekonomisi
Cabo Verde’nin ekonomisi büyük ölçüde hizmet odaklıdır ve turizme, diasporadan gelen para transferlerine ve küçük ölçekli üretime giderek daha fazla odaklanılmaktadır. Ülkenin sınırlı doğal kaynakları vardır ve ithalat ekonominin sürdürülmesi için kritik öneme sahiptir.
1. Turizm
Turizm, Cabo Verde ekonomisinin temel itici gücüdür ve GSYİH ve istihdama önemli ölçüde katkıda bulunur. Ülkenin bozulmamış plajları, sıcak iklimi ve canlı kültürü, özellikle Avrupa’dan olmak üzere dünyanın dört bir yanından ziyaretçileri kendine çeker.
2. Tarım ve Balıkçılık
Tarım, Cabo Verde ekonomisine küçük bir katkıda bulunur, bunun başlıca nedeni ülkenin kurak iklimi ve ekilebilir arazi eksikliğidir. Ancak balıkçılık, özellikle yerel tüketim ve Avrupa pazarlarına ihracat için önemli bir ekonomik faaliyet olmaya devam etmektedir.
3. Havaleler
Özellikle Portekiz ve ABD’den gelen büyük Cabo Verde diasporasının gönderdiği paralar, ülke ekonomisinde hayati bir rol oynuyor, çok ihtiyaç duyulan dövizi sağlıyor ve hane halkı gelirlerini destekliyor.
4. Üretim ve Hizmetler
Cabo Verde, öncelikli olarak gıda işleme, içecek ve hafif sanayiye odaklanan küçük ama büyüyen bir imalat sektörüne sahiptir. Ülkenin ayrıca bankacılık, telekomünikasyon ve ulaşımı içeren iyi gelişmiş bir hizmet sektörü vardır.