Merkezi olarak planlanmış bir ekonomiye sahip Karayip ada ülkesi olan Küba, nüfusunun ve temel endüstrilerinin ihtiyaçlarını karşılamak için büyük ölçüde ithalata güvenmektedir. Sınırlı endüstriyel tabanı ve uzun süredir devam eden uluslararası yaptırımların ekonomik etkileri nedeniyle Küba, tarım ürünlerinden endüstriyel makinelere ve tüketim mallarına kadar çok çeşitli mallar ithal etmektedir. Ülkenin gümrük tarifesi sistemi, ithalatı düzenlemek, hükümet geliri elde etmek ve mümkün olduğunda yerel endüstrileri korumak için tasarlanmıştır. Ancak, özellikle Amerika Birleşik Devletleri tarafından uygulanan ticaret kısıtlamaları ve ambargolar, Küba’nın ticaret politikalarını ve küresel pazarlara erişimini önemli ölçüde etkilemiştir. Küba, Çin, İspanya, Kanada ve Venezuela gibi ülkelerle ticaret ilişkilerini sürdürürken, ithalatlar ürün türüne ve kökenine bağlı olarak değişen tarife oranlarına tabidir.
İthal Ürünler İçin Tarife Kategorileri
Küba’nın gümrük tarife sistemi ürün kategorilerine göre sınıflandırılır ve tarife oranları malların doğasına ve menşe ülkesine bağlı olarak değişir. Tarife yapısı, Küba’nın belirli ülkelerle yaptığı ticaret anlaşmalarının yanı sıra iç ihtiyaçlarından da etkilenir. Aşağıda, başlıca ürün kategorilerine göre tarife oranlarının ayrıntılı bir dökümü bulunmaktadır.
1. Tarım Ürünleri
Tarım, Küba’da kritik bir sektördür, ancak ülke, özellikle yerel olarak yaygın olarak yetiştirilmeyen ürünler olmak üzere, iç tüketim ihtiyaçlarını karşılamak için çeşitli tarım ürünleri ithal etmektedir. Tarım ürünlerine uygulanan ithalat tarifeleri genellikle ılımlıdır ve gıda güvenliğini sağlarken yerel çiftçileri korumayı amaçlamaktadır.
1.1 Başlıca Tarım Ürünlerine İlişkin Tarife Oranları
- Meyve ve Sebzeler:
- Taze meyveler (örneğin elma, portakal, armut): %10-%20
- Sebzeler (örneğin domates, patates, soğan): %10-15
- Dondurulmuş meyve ve sebzeler: %10-%15
- Kurutulmuş meyveler: %5-10
- Tahıllar ve Hububatlar:
- Buğday: %5-%10
- Pirinç: %10-%15
- Mısır: %10-%15
- Arpa: %5-%10
- Et ve Kümes Hayvanları:
- Sığır eti: %15-%25
- Domuz eti: %10-%20
- Kümes hayvanları (tavuk, hindi): %15-20
- İşlenmiş etler (sosis, pastırma): %20-%25
- Süt Ürünleri:
- Süt: %10-%20
- Peynir: %15-%25
- Tereyağı: %15-20
- Yenilebilir Yağlar:
- Ayçiçek yağı: %10-%15
- Palmiye yağı: %10-%15
- Zeytinyağı: %10-%15
- Diğer Tarım Ürünleri:
- Şeker: %5-%15
- Kahve ve çay: %10-%15
1.2 Tarım Ürünlerine İlişkin Özel İthalat Vergileri
- Ticaret Anlaşmaları Olan Ülkeler: Küba, Venezuela, Çin ve Rusya gibi ülkelerle ticaret ilişkileri kurmuştur. Bu ülkelerden ithal edilen tarım ürünleri tercihli tarife oranlarından faydalanabilir. Örneğin, Venezuela, Küba’ya uygun ticaret anlaşmaları kapsamında düşük tarifelerle petrol ve tarım ürünleri tedarik etmektedir.
- Ortak Olmayan Ülkeler: Birçok Batılı ülke de dahil olmak üzere ortak olmayan ülkelerden ithal edilen tarım ürünleri, Küba’nın politik ve ekonomik duruşu ve ambargo kısıtlamaları nedeniyle daha yüksek tarifelere tabidir. Süt ve et gibi ürünler, özellikle ticaret anlaşması olmayan ülkelerden kaynaklandığında daha yüksek tarifelerle karşı karşıyadır.
2. Endüstriyel Ürünler
Küba, altyapı geliştirme, enerji üretimi ve imalat için gereken makine, hammadde ve ekipman dahil olmak üzere önemli miktarda endüstriyel mal ithal ediyor. Endüstriyel mallara uygulanan tarifeler genellikle yerel endüstrilerin büyümesini desteklerken temel mallara erişimi garanti altına alacak şekilde yapılandırılır.
2.1 Makine ve Ekipman
- Ağır Makineler (örneğin, buldozerler, vinçler, ekskavatörler): %5-%15
- Endüstriyel Ekipmanlar:
- Üretim makineleri (örneğin, tekstil makineleri, gıda işleme ekipmanları): %5-%10
- İnşaat ekipmanları: %5-%15
- Enerji ile ilgili ekipmanlar (jeneratörler, türbinler): %0-%10
- Elektrik Ekipmanları:
- Elektrik motorları: %10
- Transformatörler: %10
- Kablolar ve kablolama: %10-%15
2.2 Otomobiller ve Otomobil Parçaları
Küba, sınırlı yerel üretim kapasitesi nedeniyle araçlarının ve otomobil parçalarının çoğunu ithal ediyor. Otomobil ve otomobil parçalarına uygulanan tarifeler, ithalat akışını düzenlemek ve daha çevre dostu araçların kullanımını teşvik etmek için yapılandırılmıştır.
- Binek Araçlar:
- Yeni araçlar: %10-%30 (motor büyüklüğüne ve tipine bağlı olarak)
- Kullanılmış araçlar: %30-%40 (yaşa ve motor hacmine bağlı olarak)
- Ticari Araçlar:
- Kamyon ve otobüsler: %5-%15
- Otomobil Parçaları:
- Motorlar ve mekanik bileşenler: %5-10
- Lastikler ve fren sistemleri: %10-%15
- Araç elektroniği (örneğin aydınlatma, ses sistemleri): %10-%15
2.3 Endüstriyel Mallar İçin Özel İthalat Vergileri
- Ticaret İlişkileri Olan Ülkeler: Çin ve Rusya gibi Küba ile elverişli ticaret anlaşmaları olan ülkelerden ithal edilen endüstriyel mallar, indirimli tarifelerden yararlanmaktadır. Özellikle Çin, Küba’ya tercihli oranlarda endüstriyel ekipman sağlayan önemli bir tedarikçi haline gelmiştir.
- Ortak Olmayan Ülkeler: ABD gibi ticaret anlaşması olmayan ülkelerden yapılan ithalat genellikle daha yüksek tarifelere tabi tutuluyor veya ABD’nin Küba’ya uyguladığı ambargosu nedeniyle tamamen kısıtlanıyor.
3. Tüketici Elektroniği ve Ev Aletleri
Küba tüketici elektroniği ve ev aletlerinin çoğunu Asya ve Avrupa ülkelerinden ithal ediyor. Bu ürünlere uygulanan tarifeler, ithalatı düzenlemeyi ve temel mallara erişimi teşvik etmeyi amaçlayan nispeten yüksektir.
3.1 Tüketici Elektroniği
- Akıllı telefonlar: %10-%20
- Dizüstü Bilgisayarlar ve Tabletler: %10-%20
- Televizyonlar: %15-%25
- Ses Ekipmanları (örneğin hoparlörler, ses sistemleri): %10-%20
- Kameralar ve Fotoğraf Ekipmanları: %10-%20
3.2 Ev Aletleri
- Buzdolapları: %10-%20
- Çamaşır Makineleri: %10-%20
- Mikrodalga Fırınlar: %10-%20
- Klimalar: %10-%20
- Bulaşık Makineleri: %10-%20
3.3 Elektronik ve Ev Aletleri İçin Özel İthalat Vergileri
- Çin İthalatı: Küba’nın en büyük ticaret ortaklarından biri olan Çin, ikili ticaret anlaşmaları kapsamında Küba’ya önemli miktarda tüketici elektroniği ve ev aletini indirimli tarife oranlarıyla ihraç ediyor. Bu mallar genellikle diğer ülkelerden yapılan ithalatlara kıyasla daha düşük fiyatlarda mevcuttur.
- Ortak Olmayan Ülkeler: ABD ve diğer Batılı ülkeler gibi ortak olmayan ülkelerden gelen tüketici elektroniği ürünleri, ticaret ambargoları nedeniyle daha yüksek tarifelerle karşı karşıyadır veya kısıtlamalara tabidir.
4. Tekstil, Giyim ve Ayakkabı
Küba, sınırlı yerel üretim kapasitesi nedeniyle tekstil, giyim ve ayakkabı ürünlerinin büyük bir kısmını ithal ediyor. Bu sektördeki tarifeler genellikle orta ila yüksek olup, yerel üreticileri korurken uluslararası markalara erişim sağlamayı amaçlıyor.
4.1 Giyim ve Konfeksiyon
- Standart Giyim (örneğin, tişörtler, kot pantolonlar, takım elbiseler): %10-%20
- Lüks ve Tasarımcı Markalar: %25-%30
- Spor Giyim ve Atletik Giyim: %10-%20
4.2 Ayakkabı
- Standart Ayakkabı: %10-%20
- Lüks Ayakkabı: %25-%30
- Spor Ayakkabıları ve Spor Ayakkabıları: %10-%20
4.3 Ham Tekstil ve Kumaşlar
- Pamuk: %5-%10
- Yün: %5-%10
- Sentetik Elyaflar: %5-10
4.4 Tekstil Ürünlerine İlişkin Özel İthalat Vergileri
- Venezuela ve Çin: Küba, tekstil ve giyim ürünlerinin önemli bir kısmını Venezuela ve Çin gibi güçlü ticaret ilişkileri olan ülkelerden ithal ediyor. Bu ithalatlar ikili anlaşmalar kapsamındaki azaltılmış tarifelerden faydalanıyor.
- Ortak Olmayan Ülkeler: Ortak olmayan ülkelerden ithal edilen tekstil ve giyim ürünlerine genellikle %20 ila %30 arasında değişen daha yüksek tarifeler uygulanmaktadır.
5. İlaçlar ve Tıbbi Ekipmanlar
Küba’nın oldukça gelişmiş bir ilaç sektörü vardır, ancak iç sağlık ihtiyaçlarını karşılamak için belirli ilaç ürünleri ve tıbbi ekipman ithal etmektedir. Bu ürünlerdeki tarifeler genellikle erişilebilirliği ve uygun fiyatlılığı sağlamak için düşüktür.
5.1 Farmasötik Ürünler
- İlaçlar (jenerik ve markalı): %0-%10
- Aşılar: 0%
- Takviyeler ve Vitaminler: %5-10
5.2 Tıbbi Ekipman
- Tanı Ekipmanları (örneğin, X-ray makineleri, MRI makineleri): %0-%5
- Cerrahi Aletler: %5-%10
- Hastane Yatakları ve İzleme Ekipmanları: %5-10
5.3 Tıbbi Ürünlere İlişkin Özel İthalat Vergileri
- Ortak Ülkeler: Venezuela, Çin ve İspanya gibi Küba’nın kilit ticaret ortaklarından ithal edilen tıbbi ürünler, özel ticaret anlaşmaları kapsamında azaltılmış veya sıfır tarifelerden yararlanır. Bu, ülkede temel sağlık ürünlerine uygun fiyatlı erişim sağlar.
- Ortak Olmayan Ülkeler: Küba ile resmi ticaret anlaşması olmayan ülkelerden gelen tıbbi ürünlere standart tarifeler uygulanıyor; ancak bu oranlar sağlık sistemini desteklemek için nispeten düşük kalıyor.
6. Alkol, Tütün ve Lüks Ürünler
Küba büyük bir tütün ürünleri üreticisidir, ancak ülke alkol ve belirli lüks malları ithal etmektedir. Bu ürünler, tüketimi düzenlemek ve hükümet için gelir elde etmek amacıyla daha yüksek tarifelerle karşı karşıyadır.
6.1 Alkollü İçecekler
- Bira: %15-%25
- Şarap: %20-%30
- İçkiler (viski, votka, rom): %25-%35
- Alkolsüz İçecekler: %10-%15
6.2 Tütün Ürünleri
- Sigaralar: %25-%35
- Purolar: %20-%30
- Diğer Tütün Ürünleri (örneğin, pipo tütünü): %20-%30
6.3 Lüks Ürünler
- Saatler ve Mücevherler: %20-%35
- Tasarımcı Çantalar ve Aksesuarlar: %25-%35
- Üst Düzey Elektronik: %20-%25
6.4 Lüks Mallar İçin Özel İthalat Vergileri
- Ortak Olmayan Ülkeler: Ticaret anlaşması olmayan ülkelerden ithal edilen lüks ürünler, örneğin Batı ülkelerinden gelen lüks saatler ve tasarımcı aksesuarları, %25 ila %35 arasında değişen yüksek tarifelerle karşı karşıyadır. Bu ürünler ayrıca ek vergilere veya ithalat kısıtlamalarına tabi olabilir.
- ÖTV: Gümrük vergilerine ek olarak, Küba tüketimi daha fazla düzenlemek ve gelir elde etmek amacıyla alkol, tütün ve lüks mallara ÖTV vergisi koymaktadır.
Küba Hakkında Ülke Gerçekleri
- Resmi Adı: Küba Cumhuriyeti
- Başkent: Havana
- Üç Büyük Şehir:
- Havana
- Santiago de Cuba
- Camagüey
- Kişi Başına Gelir: Yaklaşık 9.100 ABD Doları (2023 tahmini)
- Nüfus: Yaklaşık 11,1 milyon (2023 tahmini)
- Resmi Dil: İspanyolca
- Para birimi: Küba Pesosu (CUP) ve Konvertibl Küba Pezosu (CUC)
- Konum: Karayipler bölgesi, ABD’nin Florida eyaletinin güneyinde ve Bahamalar’da, Meksika’nın doğusunda ve Haiti ve Dominik Cumhuriyeti’nin batısında yer almaktadır.
Küba Coğrafyası
Küba, tropikal iklimi, çeşitli ekosistemleri ve önemli tarımsal kaynaklarıyla bilinen Karayipler’deki en büyük adadır. Ülkenin coğrafyası, ekonomisini ve endüstrilerini şekillendirmiştir; şeker, tütün ve turizm, GSYİH’sine büyük katkılarda bulunmuştur.
- Topoğrafya: Küba, sıradağlar, verimli ovalar ve geniş kıyı şeritleri içeren çeşitli bir manzaraya sahiptir. Güneydoğudaki Sierra Maestra, ülkenin en yüksek sıradağları iken, merkezi ovalar tarım için idealdir.
- İklim: Küba’da iki ana mevsim olan tropikal bir iklim vardır: ıslak (Mayıs-Ekim) ve kuru (Kasım-Nisan). Ülke ayrıca genellikle ıslak mevsimde meydana gelen kasırgalara da maruz kalmaktadır.
- Nehirler ve Göller: Küba’nın nehirleri genellikle kısadır ve gezilebilir değildir, ancak tarım için sulama sağlarlar. En önemli nehir doğudaki Cauto Nehri’dir.
- Kıyı Şeridi: Küba, kuzeyde Atlas Okyanusu ve güneyde Karayip Denizi ile çevrili 3.500 milden (5.700 km) fazla kıyı şeridine sahiptir. Ülke, turizm endüstrisi için önemli olan güzel plajları ve mercan resifleriyle bilinir.
Küba Ekonomisi ve Başlıca Endüstriler
Küba’nın ekonomisi, hükümetin üretim, dağıtım ve yatırımda baskın bir rol oynadığı merkezi olarak planlanmış bir sistemdir. Ülke, tarım, turizm, sağlık ve üretimden önemli katkılar sağlayan karma bir ekonomiye sahiptir. Küba, nikel ve tütün gibi doğal kaynaklar açısından zengin olsa da, ekonomisi uluslararası yaptırımlar, ABD ambargosu ve küresel pazarlara sınırlı erişim nedeniyle zorluklarla karşı karşıya kalmıştır.
1. Tarım
- Tarım, Küba ekonomisinde nüfusun büyük bir bölümünü istihdam eden hayati bir sektördür. Ülke, hem iç tüketim hem de ihracat için şeker, tütün, kahve ve turunçgiller üretmektedir.
- Başlıca İhracat Ürünleri: Şeker ve tütün, Küba’nın en önemli tarımsal ihracat ürünleridir. Yerel olarak yetiştirilen tütünden yapılan Küba puroları, kaliteleriyle dünya çapında ünlüdür.
2. Turizm
- Turizm, Küba’nın en hızlı büyüyen sektörlerinden biridir ve her yıl milyonlarca ziyaretçi ülkenin eşsiz kültürünü, tarihi yerlerini ve doğal güzelliklerini deneyimlemek için gelir. Küba hükümeti, önemli bir döviz kaynağı haline gelen turizm altyapısına büyük yatırımlar yapmıştır.
- Popüler Destinasyonlar: Küba’nın en popüler turistik yerleri arasında sömürge mimarisi, bozulmamış plajları ve canlı müzik sahnesiyle bilinen Havana, Varadero ve Trinidad yer alıyor.
3. Madencilik
- Küba, nikel, kobalt ve bakır gibi önemli mineral kaynaklarına sahiptir. Nikel, Küba’nın en büyük maden ihracatıdır ve ülke bu metalin dünyadaki önde gelen üreticilerinden biridir.
- Temel Endüstriler: Madencilik, özellikle nikel ve kobalt, Küba’nın ihracat gelirlerine büyük katkıda bulunur. Ülkede ayrıca henüz keşfedilmemiş petrol ve doğal gaz rezervleri vardır.
4. Üretim
- Küba’nın imalat sektörü ilaç, tütün ürünleri, şeker ve makine üretimini içerir. Ülkenin hem iç kullanım hem de özellikle Latin Amerika ve Afrika ülkelerine ihracat için ilaç üreten güçlü bir ilaç endüstrisi vardır.
- Küba Puroları: Tütün endüstrisi, özellikle puro üretimi, Küba imalatının ayırt edici özelliği olup, ihracatı dünya pazarlarına ulaşmaktadır.
5. Sağlık ve Biyoteknoloji
- Küba, sağlık sistemi ve biyoteknolojideki ilerlemeleriyle uluslararası alanda tanınır. Ülke, tıbbi hizmetler, aşılar ve ilaç ürünleri ihraç ederek sağlık sektörünü ekonomisinin kritik bir parçası haline getirir.
- Tıbbi Turizm: Küba, tıbbi ürün ihraç etmenin yanı sıra, uygun fiyatlı sağlık hizmetleri arayan dünyanın dört bir yanından hastaları çekerek büyüyen bir tıbbi turizm sektörü de geliştirmiştir.