Avrupa Birliği (AB) üyesi olan Portekiz, AB’nin Ortak Gümrük Tarifesi’ne (CCT) uygun olarak gümrük tarifeleri uygular. Bu, AB dışındaki ülkelerden Portekiz’e yapılan tüm ithalatların, Portekiz’in belirli ulusal düzenlemelerinden bağımsız olarak AB tarafından belirlenen tek tip tarife oranlarına tabi olduğu anlamına gelir. Ancak Portekiz, diğer AB üye ülkeleri gibi, ticaret anlaşmaları, tarifeler ve muafiyetler konusunda AB gümrük düzenlemelerini takip eder.
Portekiz Gümrük Sisteminin Genel Görünümü
AB’nin gümrük sistemi, tüm üye devletlerin uyması gereken ortak bir tarife politikası uygular. Bu sistem, birlik genelinde gümrük süreçlerini uyumlu hale getirmeyi amaçlayan AB Gümrük Kanunu tarafından yönetilir. Uygulanan tarife oranları ve vergiler, ticareti yapılan ürünleri sınıflandırmak için uluslararası bir standart olan Uyumlu Sistem (HS) kodlarına uygun olarak yapılandırılmıştır.
Portekiz, AB’nin tek pazarının bir parçası olarak, AB Gümrük Birliği kapsamında belirlenen kurallara ve tarifelere uymaktadır. Bu sistem, malların herhangi bir AB üye ülkesine girdiğinde, ek gümrük vergileri veya denetimler olmadan AB içinde serbestçe dolaşabilmelerini sağlar. Aşağıda, Portekiz’e ithal edilen mallara uygulanan ana gümrük kategorilerinin ve tipik tarife oranlarının bir özeti verilmiştir.
Ürün Kategorileri ve Tarife Oranları
1. Tarım Ürünleri
Portekiz’e ithal edilen tarım ürünleri, ürün türüne bağlı olarak değişen tarifelere tabidir. Bu ürünlere ilişkin tarifeler genellikle yerel çiftçileri korumak ve AB dışındaki ülkelerden gelen tarımsal ithalatı yönetmek için tasarlanmış AB’nin ortak tarım politikasından (CAP) etkilenir.
- Tahıllar (örneğin buğday, mısır)
- Tarife Oranı: %5-20
- Bu ürünler gıda güvenliği açısından önemlidir ve tarifeler menşe ülkeye ve belirli ürüne bağlı olarak değişebilir. Görev oranları genellikle AB’nin tarımsal ticaret politikalarından etkilenir.
- Meyve ve Sebzeler
- Tarife Oranı: %10-20
- Portekiz, mevsimselliğe ve mevcut AB anlaşmalarına bağlı olarak farklı oranlarda tarifelere tabi olan çok çeşitli meyve ve sebze ithal ediyor.
- Et (Domuz eti, Sığır eti, Kümes hayvanları)
- Tarife Oranı:
- Sığır eti: %12-20
- Domuz eti: %10-15
- Kümes hayvanları: %12-20
- Özellikle sığır eti ve domuz eti olmak üzere belirli et türleri, AB’nin Brezilya ile yaptığı anlaşma gibi belirli ticaret anlaşmaları kapsamındaki indirimli tarifelerden faydalanabilir.
- Tarife Oranı:
- Süt ürünleri
- Tarife Oranı: %12-30
- Peynir ve süt gibi süt ürünlerine uygulanan tarifeler menşe ülkeye bağlıdır. AB, Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) içindeki ülkeler için tercihli tarife oranlarına sahiptir.
2. Endüstriyel Ürünler
Üretilen mallar, makine ve ekipman dahil olmak üzere endüstriyel ürünler, Portekiz’in ithalatının önemli bir bölümünü oluşturur. Bu mallar genellikle ekonomik büyümeyi ve endüstriyel gelişimi teşvik etmek için daha düşük tarife oranlarına tabidir.
- Makine ve Elektrik Ekipmanları
- Tarife Oranı: 0-5%
- Portekiz, imalat, inşaat ve teknoloji dahil olmak üzere çeşitli sektörler için makine ithal ediyor. Jeneratörler, transformatörler ve telekomünikasyon cihazları gibi elektrikli ekipmanlar da daha düşük tarifelere tabidir.
- Otomobiller
- Tarife Oranı: %10-22
- Araçlardaki ithalat vergileri boyuta, türe ve menşe ülkeye göre değişir. AB’den ithal edilen araçlar tercihli tarifelerden yararlanırken, AB dışındaki ülkelerden gelen araçlar daha yüksek vergilere tabidir.
- Tekstil ve Giyim
- Tarife Oranı: %12-25
- Portekiz’e ithal edilen giyim ve tekstil ürünleri türlerine ve menşe ülkelerine göre vergilendirilir. AB’den ithalatçılar tekstil ürünlerinde azaltılmış veya sıfır tarifelerden faydalanırken, AB dışındaki ülkelerden gelen ürünler daha yüksek oranlarla karşılaşabilir.
3. Kimyasallar ve İlaçlar
Kimyasallar ve ilaçlar, Portekiz’in ilaç, tarım ve üretim sektörleri için kritik ithalatlardır. Bu ürünlerdeki tarifeler genellikle halk sağlığını ve endüstriyel üretimi desteklemek için daha düşüktür.
- İlaçlar
- Tarife Oranı: 0-6%
- Temel ilaçlar ve eczacılık ürünleri, özellikle hayat kurtarıcı tedaviler ve tıbbi cihazlar için daha düşük tarifelerden yararlanıyor.
- Endüstriyel Kimyasallar
- Tarife Oranı: 0-10%
- Boya, plastik, gübre gibi çeşitli endüstrilerde kullanılan kimyasallar, özellikle üretim süreçleri için elzem kabul ediliyorsa, genellikle düşük gümrük vergileriyle karşı karşıya kalmaktadır.
4. Enerji Ürünleri
Portekiz, ham petrol, doğal gaz ve rafine petrol ürünleri de dahil olmak üzere enerji ihtiyaçlarının çoğu için ithalata güvenmektedir. Bu ürünler aşağıdaki tarife oranlarına tabidir:
- Ham petrol
- Tarife Oranı: %0
- AB, ham petrolün enerji tedarikindeki kritik rolünün farkında olduğundan, ham petrole gümrük vergisi koymuyor.
- Rafine Petrol Ürünleri
- Tarife Oranı: 0-6%
- Enerji piyasasının istikrarını sağlamak amacıyla benzin, dizel ve jet yakıtı gibi rafine ürünlere asgari oranda vergi uygulanıyor.
5. Tüketim Malları
Gıda, içecek, elektronik eşya gibi tüketim mallarının ithalatı, ürün kategorisine göre çeşitli tarife oranlarına tabidir.
- Elektronik ve Ev Aletleri
- Tarife Oranı: 0-14%
- Bilgisayarlar, akıllı telefonlar ve ev aletleri gibi elektronik ürünler nispeten düşük tarifelerden yararlanır. Ancak, bazı ithal ürünler belirli ürüne bağlı olarak daha yüksek vergilerle karşı karşıya kalabilir.
- İçecekler ve Alkollü İçecekler
- Tarife Oranı: %6-25
- Şarap, içki ve bira gibi alkollü içecekler çeşitli tarifelere tabidir. AB içindeki ülkelerden yapılan şarap ithalatları daha düşük tarifelerden faydalanırken, ABD veya Güney Afrika gibi diğer ülkelerden yapılan ithalatlar daha yüksek oranlarla karşılaşabilir.
- Kozmetik ve Kişisel Bakım Ürünleri
- Tarife Oranı: 0-10%
- AB dışından ithal edilen kozmetikler genellikle orta düzeyde gümrük vergilerine tabidir, ancak bazı ürünler muaf olabilir.
Belirli Ülkelerden Bazı Ürünlere Yönelik Özel İthalat Vergileri
Avrupa Birliği’nin bir parçası olan Portekiz, AB ile diğer ülkeler veya bölgeler arasındaki ticaret anlaşmalarına dayalı olarak farklı tarife oranları uygular. Bazı durumlarda, belirli ürünler azaltılmış veya tercihli tarife oranlarından faydalanabilir.
1. AB Ticaret Anlaşmaları
AB üyesi olarak Portekiz, belirli ülkelerden veya bölgelerden ithal edilen mallar için tarifeleri azaltan AB’nin ticaret anlaşmalarından yararlanır. Bu tür ticaret anlaşmalarına örnekler şunlardır:
- Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA):
- Norveç, İzlanda ve İsviçre gibi ülkeler, AB ile belirli mallar üzerindeki gümrük vergilerini azaltma veya kaldırma anlaşmaları imzaladılar.
- Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN):
- AB-ASEAN Serbest Ticaret Anlaşması kapsamında Singapur, Malezya ve Tayland gibi ülkeler Avrupa pazarlarına tercihli erişime sahip olup, belirli tarım ve sanayi ürünlerine indirimli tarifelerden yararlanıyor.
- Avrupa Birliği ve Japonya Ekonomik Ortaklık Anlaşması:
- Elektronik eşya, otomobil ve gıda ürünleri gibi çeşitli malların Japonya’dan ithalatı, AB-Japonya Ekonomik Ortaklık Anlaşması (EPA) gereğince daha düşük tarifelere tabidir.
- AB-Kanada Kapsamlı Ekonomik ve Ticaret Anlaşması (CETA):
- CETA kapsamında, Kanada’dan ithal edilen birçok tarım ve sanayi ürününe indirimli veya sıfır gümrük vergisi uygulanıyor.
2. En Çok Kayrılan Millet (MFN) Statüsü
Portekiz, AB kuralları uyarınca, Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) üyesi olan ülkelere En Çok Kayrılan Ülke (MFN) statüsünü uygular. Bu, Portekiz’in belirli ticaret anlaşmaları veya muafiyetler uygulanmadığı sürece tüm DTÖ üyelerine aynı tarife oranlarını sunduğu anlamına gelir.
Ülke Gerçekleri
- Resmi Adı: Portekiz Cumhuriyeti (República Portuguesa)
- Başkent: Lizbon
- En Büyük Şehirler:
- Lizbon
- Porto
- Amadora
- Kişi Başına Düşen Gelir: 22.500 ABD Doları (yaklaşık)
- Nüfus: 10,3 milyon (2023)
- Resmi Dil: Portekizce
- Para Birimi: Euro (EUR)
- Konum: Güneybatı Avrupa, İber Yarımadası’nda, İspanya ve Atlas Okyanusu kıyısında
Coğrafya, Ekonomi ve Başlıca Endüstriler
Coğrafya
Portekiz, Avrupa’nın güneybatı köşesinde yer alır ve İber Yarımadası’nın batı kenarının çoğunu kaplar. Ülkenin, tarihini, ticaret yollarını ve kültürünü şekillendiren uzun bir Atlantik kıyı şeridi vardır. Kuzeyde dağlar, güneyde ovalar ve ılıman bir Akdeniz iklimi ile çeşitli bir manzaraya sahiptir. Ülke, plajlar, üzüm bağları ve tarihi şehirler de dahil olmak üzere çeşitli arazisiyle bilinir.
Ekonomi
Portekiz, yüksek düzeyde dış ticaret ve yatırımla karakterize edilen karma bir ekonomiye sahiptir. Ülke, büyük bir pazara ve finansal desteğe erişim sağlayan AB üyesi olmaktan faydalanmaktadır. Portekiz’in ekonomisi, turizm, tarım, endüstri ve hizmetler gibi temel sektörlerle çeşitlidir. Ekonomi, özellikle teknoloji, turizm ve yenilenebilir enerji sektörlerinde istikrarlı bir şekilde büyümektedir.
Büyük Endüstriler
- Turizm: Portekiz’in GSYİH’sine en büyük katkıyı sağlayan sektörlerden biri olan turizm, ülkenin ekonomik büyümesinde itici bir güç olmuştur. Portekiz’in plajları, tarihi yerleri ve mutfağı onu Avrupa’nın en önemli destinasyonlarından biri haline getirmiştir.
- Tarım: Portekiz şarap, zeytinyağı, mantar ve meyve ihracatıyla bilinir. Tarım sektörü ekonomiye önemli bir katkı sağlamaya devam etmektedir.
- Otomotiv ve Havacılık: Portekiz’de büyüyen bir otomotiv endüstrisi var ve ülkede faaliyet gösteren birçok uluslararası üretici var. Havacılık endüstrisi de özellikle uçak parçaları ve bileşenleri alanında genişliyor.
- Yenilenebilir Enerji: Portekiz yenilenebilir enerjiye, özellikle rüzgar, güneş ve hidroelektrik enerjisine önemli yatırımlar yapmıştır. Ülke Avrupa’da yenilenebilir enerji kullanımında liderdir.