Resmi olarak Suudi Arabistan Krallığı (KSA) olarak bilinen Suudi Arabistan, Orta Doğu ve Kuzey Afrika (MENA) bölgesinin en büyük ve en etkili ülkelerinden biridir. Krallık, ekonomisinin çoğunu yönlendiren geniş petrol rezervleri nedeniyle küresel enerji piyasalarında önemli bir oyuncudur. Ancak Suudi Arabistan, üretim, inşaat, teknoloji ve tüketici ürünleri gibi büyüyen petrol dışı sektörlerini desteklemek için çok çeşitli mallar ithal ettiği için aktif ve kapsamlı bir ithalat sistemine sahip bir ülkedir.
Suudi Arabistan’ın gümrük tarifesi yapısı hem ulusal düzenlemeleri hem de Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) üyesi olarak taahhütleri tarafından yönetilir. GCC, Bahreyn, Kuveyt, Umman, Katar, Suudi Arabistan ve BAE’yi içeren politik ve ekonomik bir ittifaktır. GCC Gümrük Birliği’nin bir parçası olarak Suudi Arabistan, belirli ürünler ve ülkeler için bazı istisnalar dışında, GCC dışından ithal edilen mallar için ortak tarife oranları uygular. Suudi Arabistan’ın tarife sistemi, yerel endüstrileri korumak, petrol bağımlılığından uzaklaşmayı teşvik etmek ve hükümet geliri elde etmek için tasarlanmıştır.
Ürün Kategorisine Göre Gümrük Tarife Oranları
1. Tarım Ürünleri
Suudi Arabistan, sert çöl iklimi ve sınırlı ekilebilir arazisi nedeniyle tarımsal ihtiyaçlarının önemli bir kısmını ithal ediyor. Sonuç olarak, gıda güvenliği büyük bir endişe kaynağı ve tarım ürünlerine uygulanan ithalat tarifeleri krallığın ticaret politikalarının önemli bir parçası. Bu tarifeler, ürün türüne ve sınıflandırmasına bağlı olarak değişir.
- Taze Meyve ve Sebzeler: %5 ila %25
- Yaygın ithalat ürünleri: Elma, muz, turunçgiller, domates, salatalık vb.
- İşlenmiş Gıdalar: %5 ila %15
- Yaygın ithalat ürünleri: Paketlenmiş atıştırmalıklar, konserve ürünler, süt ürünleri, dondurulmuş gıdalar.
- Tahıllar ve Tahıllar: %5 ila %10
- Yaygın ithalat ürünleri: Pirinç, buğday, mısır, arpa ve yulaf.
- Et ve Kümes Hayvanları: %5 ila %30
- Yaygın ithalat ürünleri: Sığır eti, tavuk, kuzu eti ve diğer dondurulmuş etler.
- Süt Ürünleri: %5 ila %15
- Yaygın ithalat ürünleri: Süt, peynir, tereyağı, yoğurt vb.
- Şeker ve Şekerlemeler: %5 ila %10
- Yaygın ithalat ürünleri: Şeker, çikolata, şekerleme ve meşrubat.
Tarım Ürünlerine İlişkin Özel Vergiler:
- Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) Tercihleri: Körfez İşbirliği Konseyi Gümrük Birliği’nin bir parçası olarak, diğer Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) üye ülkelerinden ithal edilen tarım ürünleri gümrük vergilerinden muaf tutulabilir veya önemli ölçüde daha düşük vergilere tabi tutulabilir.
- AB Ticaret Anlaşmaları: Suudi Arabistan’ın Avrupa Birliği ile yaptığı tercihli ticaret anlaşmaları uyarınca, AB’den gelen tarım ürünlerine genellikle daha düşük tarife oranları veya azaltılmış vergiler uygulanmaktadır.
- Organik Ürünler: Organik tarım ürünleri veya “çevre dostu” olarak sertifikalandırılan ürünler, sürdürülebilirliği teşvik etmek amacıyla indirimli gümrük vergilerinden yararlanabilir.
2. Tekstil ve Giyim
Suudi Arabistan, büyüyen perakende sektörü ve büyük yabancı nüfusu nedeniyle tekstil ve giyim ürünlerinin önemli bir ithalatçısıdır. Krallığın tekstil ve giyim sektörü, ekonomisinin önemli bir parçasıdır ve yerel üretim için alan sağlarken yabancı yapımı ürünlerin akışını kontrol etmek için tarifeler uygulanır.
- Giyim ve Konfeksiyon: %5 ila %20
- Yaygın ithalat ürünleri: Hazır giyim, ayakkabı, aksesuar vb.
- Tekstil Kumaşları: %5 ila %15
- Yaygın ithalat ürünleri: Pamuklu kumaşlar, yün, sentetik tekstil ürünleri, vb.
- Ev Tekstili: %5 – %15
- Yaygın ithalat ürünleri: Yatak çarşafları, havlular, perdeler ve halılar.
Tekstil Ürünlerine İlişkin Özel Vergiler:
- Körfez İşbirliği Konseyi İthalatı: Diğer Körfez İşbirliği Konseyi ülkelerinden ithal edilen tekstil ve konfeksiyon ürünleri, Körfez İşbirliği Konseyi Ortak Dış Tarifesi kapsamında ithalat vergilerinden muaf tutulabilir veya indirimli tarifelerden yararlanabilir.
- Ticaret Anlaşmaları: Suudi Arabistan veya Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkeleri (AB ve ABD gibi) ile serbest ticaret anlaşması (STA) olan ülkelerden ithal edilen tekstil ürünleri daha düşük tarifelerden faydalanabilir.
3. Elektronik ve Ev Aletleri
Elektronik ve ev aletleri, modern teknoloji ve tüketim mallarına olan artan taleple yönlendirilen Suudi Arabistan için önemli ithalatlardır. Teknoloji meraklısı bir nüfusa ve yüksek tüketici harcamalarına sahip olan krallık, elektronik için önemli bir pazardır.
- Cep Telefonları: %5 ila %15
- Yaygın ithalatlar: akıllı telefonlar, temel fonksiyonlu telefonlar, tabletler, vb.
- Ev Aletleri (örneğin, buzdolapları, çamaşır makineleri): %5 ila %15
- Yaygın ithalat ürünleri: Klimalar, buzdolapları, çamaşır makineleri, pişirme cihazları.
- Tüketici Elektroniği (örneğin, TV’ler, bilgisayarlar, ses sistemleri): %5 ila %10
- Yaygın ithalat ürünleri: LED TV’ler, bilgisayarlar, oyun konsolları, ev sinema sistemleri.
- Elektrikli Ekipman ve Parçaları: %5 ila %15
- Yaygın ithalat ürünleri: transformatörler, devre kartları, elektrik kabloları, piller.
Elektronik İçin Özel Görevler:
- AB ve ABD İthalatı: AB, ABD ve ticaret anlaşmaları olan diğer ülkelerden gelen elektronik ürünler, tercihli tarife oranlarından veya daha düşük vergilerden yararlanabilir.
- Enerji Verimli Cihazlar: Suudi Arabistan, enerji verimli cihazların kullanımını teşvik eder ve çevre dostu veya enerji tasarrufu sağlayan ürünler için daha düşük gümrük vergileri sağlayabilir.
- Körfez İşbirliği Konseyi’nden İthalat: Diğer mallarda olduğu gibi, Körfez İşbirliği Konseyi ülkelerinden ithal edilen elektronik ürünler ve cihazlar bölgesel anlaşmalar kapsamında gümrük vergilerinden muaf tutulabilir veya ithalat vergileri düşürülebilir.
4. İnşaat Malzemeleri
Yapı malzemeleri, kentleşme, konut projeleri ve büyük altyapı girişimleri tarafından yönlendirilen Suudi Arabistan’ın gelişen inşaat sektörü için olmazsa olmazdır. Ülke, inşaat ve gayrimenkul sektörleri için önemli miktarda malzeme ithal etmektedir.
- Çimento: %5 ila %10
- Yaygın ithalatlar: Portland çimentosu, hazır beton.
- Çelik ve Metal Ürünleri: %5 ila %15
- Yaygın ithalat ürünleri: Demir, çelik ve alüminyum çubuklar, levhalar ve rulolar.
- Ahşap ve Kereste: %5 ila %15
- Yaygın ithalat ürünleri: Kereste, kontrplak, ahşap paneller ve işlenmiş ahşap ürünleri.
- Cam, Fayans ve Diğer Kaplama Malzemeleri: %5 ila %15
- Yaygın ithalat ürünleri: fayans, pencere camı, döşeme ve yalıtım malzemeleri.
Yapı Malzemelerine İlişkin Özel Vergiler:
- Bölgesel Ticaret (GCC): GCC üye ülkelerinden ithal edilen malzemeler, GCC Gümrük Birliği nedeniyle tercihli muameleden ve indirimli veya sıfır tarifelerden yararlanabilir.
- Sürdürülebilirlik Teşvikleri: Suudi Arabistan, Vizyon 2030 doğrultusunda, azaltılmış vergilerden yararlanabilecek sürdürülebilir ve enerji açısından verimli yapı malzemelerinin kullanımına öncelik veriyor.
5. Motorlu Taşıtlar ve Parçaları
Motorlu taşıtlar, otomobil, kamyon ve otomotiv parçalarına büyük bir talebi olan Suudi Arabistan için bir diğer önemli ithalat kategorisidir. Ülke, lüks otomobillerden ticari kamyonlara kadar çeşitli araçlar ithal etmektedir.
- Binek Araçlar: %5 ila %10
- Yaygın ithalatlar: Sedanlar, SUV’ler ve lüks araçlar.
- Motosikletler: %5 ila %15
- Yaygın ithalatlar: motosikletler, scooter’lar ve arazi araçları (ATV’ler).
- Araç Parçaları ve Aksesuarları: %5 – %15
- Yaygın ithalat ürünleri: lastikler, motorlar, aküler ve yedek parçalar.
Motorlu Taşıtlar İçin Özel Vergiler:
- Kullanılmış Araçlar: Suudi Arabistan’ın daha yeni ve daha verimli araçların ithalatını teşvik etme çabalarının bir parçası olarak kullanılmış otomobillere daha yüksek vergiler uygulanabilir.
- Elektrikli Araçlar: Suudi Arabistan, Vizyon 2030 doğrultusunda elektrikli araçların (EV) kullanımını teşvik ediyor ve EV ithalatına vergi teşvikleri veya indirimli tarifeler sunabiliyor.
- Bölgesel Ticaret (GCC): GCC ülkelerinden ithal edilen araçlar ve parçalar, GCC içindeki ortak gümrük düzenlemelerinin bir parçası olarak tercihli oranlardan veya muafiyetlerden yararlanabilir.
6. Kimyasallar ve İlaçlar
İlaçlar, kimyasallar ve ilgili ürünler Suudi Arabistan’da hem halk sağlığı hem de endüstriyel sektörler için kritik öneme sahiptir. Ülke, üretim için ham maddeler, sağlık malzemeleri ve tarım kimyasalları dahil olmak üzere çok çeşitli kimyasal ürünler için ithalata güvenmektedir.
- İlaç Ürünleri: %5 ila %10
- Yaygın ithalatlar: İlaçlar, aşılar, tıbbi cihazlar.
- Endüstriyel Kimyasallar: %5 ila %15
- Yaygın ithalat ürünleri: Üretim kimyasalları, boyalar, kaplamalar ve endüstriyel çözücüler.
- Tarım Kimyasalları: %5 ila %10
- Yaygın ithalatlar: pestisitler, gübreler, herbisitler.
İlaçlar İçin Özel Görevler:
- İlaçlar ve Sağlık Ürünleri: Suudi Arabistan, temel ilaçların bulunabilirliğini sağlamak amacıyla, özellikle kamu sağlığı amaçlı olanlar olmak üzere, bazı ilaç ürünleri üzerindeki vergileri azaltabilir veya muaf tutabilir.
- Körfez İşbirliği Konseyi ve Ticaret Ortaklarından İthalat: Suudi Arabistan, Körfez İşbirliği Konseyi ülkelerinden veya AB ve ABD gibi ticaret anlaşmaları kapsamındaki ülkelerden gelen ilaç ürünlerine indirimli tarifeler uygulamaktadır.
7. Yiyecek ve İçecekler
Suudi Arabistan, büyüyen nüfusunun ve misafirperverlik sektörünün taleplerini karşılamak için büyük miktarlarda yiyecek ve içecek ürünleri ithal ediyor. Yiyecek ve içeceklere uygulanan tarifeler nispeten ılımlı olsa da ürün türüne bağlı olarak önemli ölçüde değişiklik gösterebilir.
- Alkollü İçecekler: Yasaktır (Suudi Arabistan, alkolün ithalatını, satışını veya tüketimini katı bir şekilde yasaklamaktadır).
- Alkolsüz İçecekler: %5 ila %20
- Yaygın ithalat ürünleri: Meşrubat, şişelenmiş su, meyve suları.
- İşlenmiş Gıdalar: %5 ila %15
- Yaygın ithalat ürünleri: Konserve gıdalar, atıştırmalıklar, dondurulmuş gıdalar.
Yiyecek ve İçeceklere İlişkin Özel Vergiler:
- Bölgesel ve Uluslararası Ticaret Anlaşmaları: AB veya ABD gibi ticaret anlaşmaları olan ülkelerden ithal edilen gıda ve içecekler, indirimli tarifelerden faydalanabilir.
Belirli Ülkelerden Gelen Ürünler İçin Özel İthalat Vergileri
Suudi Arabistan, uluslararası ticaret anlaşmalarına ve diplomatik ilişkilerine göre farklı ithalat vergileri uygular. Bazı önemli anlaşmalar şunlardır:
- Körfez İşbirliği Konseyi Ülkeleri: Körfez İşbirliği Konseyi Gümrük Birliği kapsamında diğer üye ülkelerden ithal edilen ürünlere daha düşük veya sıfır gümrük vergisi uygulanmaktadır.
- AB ve ABD: Suudi Arabistan’ın Avrupa Birliği (AB) ve ABD ile yaptığı ticaret anlaşmaları, tarım ürünleri, elektronik ürünler ve ilaçlar da dahil olmak üzere bu ülkelerden gelen belirli ürünlere tercihli tarife oranları uygulanmasına olanak sağlıyor.
- Çin ve Hindistan: Suudi Arabistan’ın Çin ve Hindistan ile büyüyen ticaret bağları var ve bazı mallar (makine ve kimyasallar gibi) ithalat vergilerinde indirimden yararlanıyor.
Ülke Gerçekleri
- Resmi Adı: Suudi Arabistan Krallığı
- Başkent: Riyad
- En Büyük Şehirler: Riyad, Cidde, Mekke
- Kişi Başına Gelir: Yaklaşık 22.000 ABD Doları (2023 tahmini)
- Nüfus: Yaklaşık 35 milyon (2024 tahmini)
- Resmi Dil: Arapça
- Para Birimi: Suudi Riyali (SAR)
- Konum: Suudi Arabistan, Orta Doğu’da, Arap Yarımadası’nda, Ürdün, Irak, Kuveyt, Bahreyn, Katar, BAE, Umman ve Yemen ile sınır komşusudur. Ayrıca Kızıldeniz ve Arap Körfezi boyunca kıyı şeritleri vardır.
Coğrafya
Suudi Arabistan, Arap Yarımadası’nın çoğunu kaplar ve dünyanın en büyük sürekli kum çölü olan Rub’ al Khali (Boş Mahalle) dahil olmak üzere geniş çöllerle karakterize edilir. Ülkenin coğrafyası, sınırlı yağışlı kurak iklimler ve batıda sıradağlarla çevrili merkezi bir plato ve doğuda ve güneyde geniş çöl alanlarıyla belirlenir. Suudi Arabistan, ticaret ve ulaşım için önemli olan Kızıldeniz ve Arap Körfezi boyunca kıyı şeritlerine sahiptir.
Ekonomi
Suudi Arabistan’ın ekonomisi petrole oldukça bağımlıdır ve ülke dünyanın en büyük petrol rezervlerinden birine sahiptir. Ancak Suudi Arabistan, Vizyon 2030 kapsamında ekonomisini çeşitlendirmek için çalışmakta ve teknoloji, eğlence, yenilenebilir enerji, turizm ve üretim gibi sektörlere odaklanmaktadır.
Büyük Endüstriler
- Petrol ve Gaz: Suudi Arabistan dünyanın önde gelen petrol üreticilerinden ve ihracatçılarından biridir.
- Petrokimya: Ülkede kimyasallar, plastikler ve gübreler üreten köklü bir petrokimya endüstrisi bulunmaktadır.
- Madencilik ve Metaller: Suudi Arabistan, altın, bakır ve fosfat da dahil olmak üzere önemli mineral kaynaklarına sahiptir.
- İnşaat ve Gayrimenkul: Büyük altyapı projeleri ve kentsel gelişimle birlikte inşaat sektörü büyümenin kilit alanıdır.
- Finans ve Bankacılık: Ülkenin finans sektörü büyüyor ve Riyad bölgesel bir finans merkezi olarak ortaya çıkıyor.