Białoruś, położona w Europie Wschodniej, jest krajem śródlądowym, który odgrywa znaczącą rolę w gospodarce regionalnej ze względu na swoje strategiczne położenie między Rosją, Ukrainą i Unią Europejską. Mając mieszaną gospodarkę obejmującą sektory kontrolowane przez państwo i przedsiębiorstwa prywatne, Białoruś opiera się na imporcie szerokiej gamy towarów, od maszyn przemysłowych po produkty konsumenckie. Białoruś wdraża ustrukturyzowany system taryf celnych, który różni się w zależności od kategorii produktów, charakteru towarów i ich kraju pochodzenia. Białoruś jest członkiem Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej (EAEU), do której należą Rosja, Kazachstan, Armenia i Kirgistan, zapewniając preferencyjne umowy handlowe między państwami członkowskimi.
Kategorie taryfowe dla produktów importowanych
Białoruś klasyfikuje importowane produkty do różnych kategorii, przy czym każda kategoria ma określone stawki celne. Stawki te mają na celu ochronę lokalnego przemysłu, generowanie przychodów i zapewnienie dostępu do podstawowych towarów. Poniżej znajduje się szczegółowy podział głównych kategorii taryfowych i odpowiadających im stawek.
1. Produkty rolne
Białoruś ma silny sektor rolniczy, ale kraj nadal importuje różne produkty rolne, zwłaszcza te, które nie są szeroko produkowane w kraju. Produkty rolne podlegają taryfom, które mają na celu ochronę lokalnych rolników, a jednocześnie umożliwiają import niezbędnych produktów spożywczych.
1.1 Stawki celne na główne produkty rolne
- Owoce i warzywa:
- Świeże owoce (np. jabłka, banany, winogrona): 10%-15%
- Warzywa (np. ziemniaki, marchew, pomidory): 10%-20%
- Mrożone owoce i warzywa: 10%
- Suszone owoce: 5%
- Zboża i zboża:
- Pszenica: 5%
- Ryż: 10%
- Kukurydza: 7%
- Jęczmień: 7%
- Mięso i drób:
- Wołowina: 15%
- Wieprzowina: 15%
- Drób: 20%
- Mięso przetworzone (kiełbasy, boczek): 15%
- Produkty mleczne:
- Mleko: 10%
- Ser: 15%
- Masło: 12%
- Oleje jadalne:
- Olej słonecznikowy: 7%
- Olej palmowy: 5%
- Oliwa z oliwek: 10%
- Inne produkty rolne:
- Cukier: 20%
- Herbata i kawa: 5%
1.2 Specjalne cła importowe na produkty rolne
- Korzyści Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej (EAEU): Jako członek EAEU, Białoruś korzysta z handlu bezcłowego z innymi państwami członkowskimi EAEU, w tym z Rosją, Kazachstanem, Armenią i Kirgistanem. Produkty rolne importowane z tych krajów, takie jak mięso, zboża i nabiał, są na ogół zwolnione z opłat celnych.
- Kraje spoza EAEU: Produkty rolne importowane z krajów spoza EAEU podlegają standardowym stawkom celnym, które są zazwyczaj wyższe. Na przykład owoce i produkty mięsne z Europy lub Ameryki podlegają taryfom do 20%.
2. Towary przemysłowe
Białoruś importuje znaczne ilości towarów przemysłowych, w tym maszyn, urządzeń i surowców, które są niezbędne dla rosnącej bazy przemysłowej kraju. Stawki taryfowe na towary przemysłowe różnią się w zależności od rodzaju towarów i kraju ich pochodzenia.
2.1 Maszyny i urządzenia
- Ciężki sprzęt (np. dźwigi, koparki, spychacze): 5%-10%
- Sprzęt przemysłowy:
- Maszyny produkcyjne (np. maszyny tekstylne, urządzenia pakujące): 5%
- Sprzęt budowlany: 5%-10%
- Urządzenia związane z energią (generatory, turbiny): 0%-5%
- Sprzęt elektryczny:
- Silniki elektryczne: 5%-7%
- Transformatory: 7%
- Kable i okablowanie: 5%
2.2 Samochody i części samochodowe
Białoruś importuje znaczną liczbę pojazdów i części samochodowych, aby zaspokoić swoje krajowe potrzeby. Taryfy na samochody i części samochodowe są skonstruowane tak, aby chronić lokalny przemysł produkcji pojazdów, zapewniając jednocześnie dostęp do nowoczesnych pojazdów.
- Pojazdy osobowe:
- Nowe pojazdy: 15%-30% (w zależności od pojemności silnika)
- Pojazdy używane: 25%-35% (w zależności od wieku i norm środowiskowych)
- Pojazdy użytkowe:
- Ciężarówki i autobusy: 15%-20%
- Części samochodowe:
- Silniki i układy przeniesienia napędu: 10%
- Opony i układy hamulcowe: 10%-15%
- Elektronika samochodowa (np. oświetlenie, systemy audio): 10%
2.3 Specjalne cła importowe na towary przemysłowe
- Wyjątki z EAEU: Towary przemysłowe importowane z innych krajów EAEU są na ogół zwolnione z ceł, co ułatwia import maszyn, pojazdów i innych produktów przemysłowych z Rosji i Kazachstanu.
- Importy z Europy i Azji: Towary z krajów spoza EAEU, w tym z Europy, Chin i Japonii, podlegają standardowym taryfom. Na przykład maszyny budowlane z Niemiec lub części samochodowe z Japonii mogą podlegać taryfom do 10%-15%.
3. Elektronika użytkowa i urządzenia
Białoruś opiera się na imporcie większości swoich urządzeń elektronicznych i AGD. Cła na te produkty mają na celu zapewnienie dostępności, a jednocześnie zachęcanie do lokalnego montażu i produkcji.
3.1 Elektronika użytkowa
- Smartfony: 5%-10%
- Laptopy i tablety: 5%-10%
- Telewizory: 10%-15%
- Sprzęt audio (np. głośniki, systemy dźwiękowe): 10%-15%
- Aparaty fotograficzne i sprzęt fotograficzny: 10%
3.2 Sprzęt AGD
- Lodówki: 10%
- Pralki: 10%
- Kuchenki mikrofalowe: 10%
- Klimatyzatory: 10%-15%
- Zmywarki: 10%
3.3 Specjalne cła importowe na elektronikę i sprzęt AGD
- Preferencje EAEU: Elektronika użytkowa i urządzenia AGD importowane z krajów EAEU (takich jak Rosja i Kazachstan) są często zwolnione z ceł lub objęte obniżonymi stawkami, co sprawia, że towary te są bardziej przystępne cenowo.
- Importy azjatyckie: Elektronika użytkowa importowana z krajów takich jak Chiny, Korea Południowa i Japonia zazwyczaj podlega standardowym stawkom celnym wynoszącym 5%-15%, w zależności od produktu. Towary te dominują na białoruskim rynku elektroniki ze względu na konkurencyjne ceny.
4. Tekstylia, odzież i obuwie
Białoruś importuje znaczną ilość tekstyliów, odzieży i obuwia, biorąc pod uwagę stosunkowo ograniczone możliwości krajowego przemysłu tekstylnego. Taryfy w tym sektorze mają na celu wspieranie lokalnych producentów przy jednoczesnym zachowaniu dostępu do międzynarodowych marek modowych.
4.1 Ubrania i odzież
- Standardowa odzież (np. koszulki, dżinsy, garnitury): 10%-20%
- Marki luksusowe i designerskie: 20%-30%
- Odzież sportowa i odzież sportowa: 15%-20%
4.2 Obuwie
- Obuwie standardowe: 15%-20%
- Obuwie luksusowe: 20%-30%
- Obuwie sportowe i obuwie sportowe: 15%-20%
4.3 Surowe tekstylia i tkaniny
- Bawełna: 0%-5%
- Wełna: 0%-5%
- Włókna syntetyczne: 10%-15%
4.4 Specjalne cła importowe na tekstylia
- Import bezcłowy w ramach EAEU: Tekstylia, odzież i obuwie importowane z innych państw członkowskich EAEU są na ogół zwolnione z ceł, co zapewnia białoruskim producentom dostęp do niedrogich surowców i odzieży z sąsiednich krajów.
- Import towarów luksusowych z Europy: Ubrania designerskie i marki luksusowe importowane z krajów europejskich często objęte są wyższymi taryfami celnymi, przy czym niektóre towary mogą być obciążone cłami sięgającymi 30%. Cła te mają na celu ochronę krajowych producentów tekstyliów, a jednocześnie umożliwienie dostępu do ekskluzywnej mody.
5. Farmaceutyki i sprzęt medyczny
Białoruś importuje szeroką gamę produktów farmaceutycznych i sprzętu medycznego, aby wesprzeć swój system opieki zdrowotnej. Taryfy na te podstawowe towary są na ogół niskie, aby zapewnić przystępność cenową dla dostawców usług opieki zdrowotnej i społeczeństwa.
5.1 Produkty farmaceutyczne
- Leki (generyczne i markowe): 0%-5%
- Szczepionki: 0%
- Suplementy i witaminy: 5%
5.2 Sprzęt medyczny
- Narzędzia diagnostyczne (np. rentgenowskie, rezonans magnetyczny): 5%
- Narzędzia chirurgiczne: 5%
- Łóżka szpitalne i sprzęt monitorujący: 5%-10%
5.3 Specjalne cła importowe na produkty medyczne
- Wyjątki z zakresu zdrowia publicznego: W przypadkach zagrożenia zdrowia publicznego Białoruś może odstąpić od ceł na niezbędne artykuły medyczne, takie jak środki ochrony osobistej (PPE), respiratory i zestawy diagnostyczne lub je obniżyć.
- Handel medyczny w ramach EAEU: Produkty farmaceutyczne i sprzęt medyczny importowane z krajów EAEU są na ogół zwolnione z ceł, co umożliwia sektorowi opieki zdrowotnej na Białorusi opłacalny dostęp do podstawowych produktów opieki zdrowotnej.
6. Alkohol, tytoń i dobra luksusowe
Białoruś nakłada wyższe cła na alkohol, tytoń i dobra luksusowe jako sposób na regulację konsumpcji i generowanie przychodów. Produkty te są również obciążone podatkami akcyzowymi oprócz standardowych opłat celnych.
6.1 Napoje alkoholowe
- Piwo: 20%
- Wino: 25%
- Alkohole wysokoprocentowe (whisky, wódka, rum): 30%
- Napoje bezalkoholowe: 10%
6.2 Wyroby tytoniowe
- Papierosy: 25%
- Cygara: 25%
- Inne wyroby tytoniowe (np. tytoń fajkowy): 20%
6.3 Dobra luksusowe
- Zegarki i biżuteria: 20%-30%
- Designerskie torebki i akcesoria: 20%-30%
- Elektronika wysokiej klasy: 15%-20%
6.4 Specjalne cła importowe na towary luksusowe
- Import z Europy: Towary luksusowe, takie jak markowa odzież, biżuteria i wysokiej klasy elektronika importowane z krajów europejskich często objęte są wyższymi taryfami celnymi, przy czym niektóre towary podlegają cłu sięgającemu nawet 30%.
- Cła akcyzowe: Oprócz taryf, Białoruś nakłada podatki akcyzowe na produkty alkoholowe i tytoniowe, aby jeszcze bardziej regulować spożycie i ograniczyć import towarów niebędących artykułami pierwszej potrzeby.
Fakty o kraju: Białoruś
- Nazwa formalna: Republika Białorusi
- Stolica: Mińsk
- Trzy największe miasta:
- Mińsk
- Homel
- Mohylew
- Dochód na mieszkańca: ok. 6000 USD (szacunki na 2023 r.)
- Populacja: ok. 9,4 mln (szacunki na 2023 r.)
- Język urzędowy: białoruski, rosyjski
- Waluta: Rubel białoruski (BYN)
- Położenie: Białoruś jest krajem śródlądowym w Europie Wschodniej, graniczącym z Rosją na północnym wschodzie, Ukrainą na południu, Polską na zachodzie oraz Litwą i Łotwą na północnym zachodzie.
Geografia Białorusi
Białoruś jest stosunkowo płaskim i nisko położonym krajem o powierzchni około 207 600 kilometrów kwadratowych. W krajobrazie dominują równiny, lasy i mokradła, a także liczne rzeki i jeziora rozsiane po całym kraju. Kraj ma umiarkowany klimat kontynentalny, z zimnymi zimami i ciepłymi latami, co czyni go odpowiednim miejscem do uprawy roli i leśnictwa.
- Topografia: Płaski teren Białorusi jest częścią Niziny Wschodnioeuropejskiej. Najwyższym punktem kraju jest Dzierżyńska Hara, która wznosi się zaledwie 345 metrów nad poziomem morza.
- Rzeki i jeziora: Przez Białoruś przepływają duże rzeki, takie jak Dniepr, Niemen i Zachodnia Dźwina, co czyni kraj ważnym węzłem komunikacyjnym. Liczne jeziora, w tym Naracz i Świtaź, są popularne w celach rekreacyjnych i turystycznych.
- Klimat: Białoruś ma umiarkowany klimat kontynentalny, z długimi, zimnymi zimami i stosunkowo krótkimi, ciepłymi latami. Opady są umiarkowane, co wspiera sektory leśnictwa i rolnictwa w kraju.
Gospodarka Białorusi i główne gałęzie przemysłu
Białoruś ma gospodarkę zdominowaną przez państwo, z istotną kontrolą nad kluczowymi gałęziami przemysłu, takimi jak produkcja, energetyka i rolnictwo. Kraj ma zróżnicowaną bazę przemysłową, a rząd nadal promuje rozwój przemysłu, chociaż nadal istnieją wyzwania w realizacji reform zorientowanych na rynek.
1. Produkcja
- Produkcja jest krytycznym elementem gospodarki Białorusi, szczególnie w sektorach takich jak maszyny, chemikalia, tekstylia i przetwórstwo żywności. Białoruś jest znaczącym producentem ciągników, ciężarówek i innych ciężkich maszyn, które są eksportowane do sąsiednich krajów, szczególnie do Rosji.
2. Energia
- Białoruś jest silnie uzależniona od importu energii, zwłaszcza ropy naftowej i gazu ziemnego z Rosji. Kraj ma rozwiniętą infrastrukturę energetyczną, a rafinacja ropy naftowej na produkty naftowe jest jedną z wiodących działalności przemysłowych na Białorusi.
3. Rolnictwo
- Rolnictwo pozostaje ważnym sektorem na Białorusi, przyczyniając się do bezpieczeństwa żywnościowego i zapewniając zatrudnienie dużej części populacji. Główne produkty rolne obejmują zboża, ziemniaki, nabiał i mięso. Białoruś jest jednym z największych producentów produktów mlecznych na świecie, eksportując znaczne ilości sera i masła.
4. Technologia informacyjna
- Białoruś rozwinęła rosnący sektor IT, skupiając się na rozwoju oprogramowania i startupach technologicznych. W Mińsku znajduje się kilka parków technologicznych i inkubatorów, przyciągających międzynarodowych klientów i inwestorów do wykwalifikowanej siły roboczej kraju.